Wie niet lezen of schrijven
kan verbergt dit uit schaamte
Analfabetisme
in Nederland
'ML
WATERSTANDEN
Milieuconvenant opnieuw
ter sprake in commissie
Ook op Schouwen-Duiveland draait een lees- en schrijfgroep
//SL
Steen door
de ruit
Benzine en
diesel
goedkoper
Twee auto's
zwaar
beschadigd
bij aanrijding
Geldzorgen in
Vlissingen zijn
geen nieuw
fenomeen
2
'08.
ZIERIKZEE - Met een pak koffiebonen thuis komen
terwijl je eigenlijk op zoek was naar gemalen koffie. Een
verkeerde weg inslaan puur en alleen omdat je de borden
langs de weg niet kunt lezen, film kijken zonder dat je
precies weet wat er nu eigenlijk wordt gezegd. Het zijn
slechts enkele van de vele problemen waarmee iemand
die niet of nauwelijks kan lezen en/of schrijven in het
dagelijks leven wordt geconfronteerd. Wie deze basis
vaardigheden niet of onvoldoend^ beheerst heeft het in
deze informatie-maatschappij bar moeilijk. Temeer om
dat de buitenwacht nog maar al te vaak vol onbegrip rea
geert op dit probleem.
Een persoonlijk en maatschappelijk probleem
Analfabetisme is géén specifiek probleem vdh de arme landen. In Nederland
alleen al kunnen 'n miljoen mensen niet dfHóüwelijks lezen en/of schrijven.
Niet of nauwelijks kunnen lezen
en /of schrijven is in Nederland en in
andere Europese landen lange tijd als
probleem ontkend. Het analfabe
tisme was een probleem van de arme
landen. Armoede en analfabetisme
werden en worden dan ook be
schouwd als twee onverbrekelijk met
elkaar verbonden begrippen. Ten de
le is dit waar. Veruit de meeste men
sen die niet kunnen lezen en/of
schrijven (circa een kwart van de we
reldbevolking) wonen in de ontwik
kelingslanden. Maar ook in de geïn
dustrialiseerde landen die een leer
plichtwet kennen komt hèt'probleem
voor. Ook al werd dat juist vanwege
diezelfde leerplicht jarenlang ont
kend.
Leerplicht
Pas vanaf 1977 is ook in de rijke
landen het besef doorgedrongen dat
het instellen van een leerplichtwet
geen garantie biedt dat ook alle vol
wassenen daadwerkelijk kunnen le
zen en/of schrijven. Nadat Engeland
dit in 1977 als eerste land erkende, ga
ven ook de andere westerse landen
het bestaan van dit probleem toe en
verschenen in datzelfde jaar de eerste
cijfers over de omvang van dit pro
bleem in Nederland. Gesteld werd
dat een tot vier procent van de vol
wassen Nederlanders an- of semi-
alfabeet is. Een percentage dat in
middels alweer is achterhaald.
Een miljoen
Aangenomen wordt nu dat bijna
een miljoen Nederlanders problemen
hebben met lezen en/of schrijven.
Dat kan variëren van het helemaal
niet kunnen schrijven en/of lezen tot
en met het ondervinden van proble
men met bepaalde onderdelen van de
schrijf- en leesvaardigheiden. Stuk
voor stuk problemen die diep ingrij
pen in het maatschappelijke en per
soonlijke leven van betrokkenen.
Want wie in "deze maatschappij niet
goed kan lezen en/of schrijven staat
in heel wat situaties buitenspel. Voor
het invullen van een formulier, het
schrijven van een sollicitatiebrief,
het lezen van handleidingen en pro-
duktinformatie en het volgen van het
nieuws; kortom, bij nagenoeg alle da
gelijkse bezigheden is het kunnen le
zen en schrijven een vereiste.
Erkenning van het voorkomen van
dit probleem houdt echter nog niet in
dat het an- en semi-alfabetisme uit de
taboesfeer is losgerukt. In de algeme
ne opinie wordt iemand die niet kan
lezen en/of schrijven maar al te gauw
bestempeld als een dommerd of als
iemand die op school niet goed zijn
best heeft gedaan. En daarmee wor
den diegenen die het lezen en /of
schrijven niet goed beheersen on
barmhartig in het verdomhoekje ge
duwd en worden zij door deze hou
ding van de buitenwacht maar al te
vaak opgezadeld met een schuld- en
minderwaardigheidscomplex. Meer
dan eens ook voelen zij zich hierdoor
ook min of meer gedwongen tot aller
lei foefjes om hun probleem voor de
buitenwacht te verbergen.
Omstandigheden
Wie goed luistert naar het verhaal
van de man of vrouw die niet of nau
welijks kan schrijven en/of lezen
Tijden en standen volgens getijdetafel Hydro-meteocentrum Zeeland t.o.v. NAP.
Zierikzee
Roompot Buiten
Wemeldinge
Doodtij: 11 december
Actuele informatie over afwijkingen: 06-91122353
Datum
Hoogwater
Laagwater
tijd
stand
tijd
stand
5 december
05.20
166
11.20
-148
17.45
187
23.45
-123
6 december
06.10
160
12.20
-153
18.40
184
5 december
03.35
178
09.55
-154
15.50
202
22.15
-128
6 december
04.20
167
10.45
-155
16.50
192
23.05
-116
5 december
05.55
174
11.15
-158
18.15
198
23.35
-132
6 december
06.40
171
12.05
-161
19.00
197
5 december
05.20
192
11.20
-164
17.40
212
23.45
-139
6 december
06.10
185
12.15
-167
18.30
207
komt echter tot een heel andere con
clusie. Hun lees- en schrijfproblemen
^ijn niet het gevolg van eigen falen
maar zijn vooral te wijten aan om
standigheden als bij voorbeeld lang
durige ziekte, een trekkend bestaan
van de ouders en het ontbreken van
voldoende persoonlijke aandacht in
een zeker vroeger zo klassikale on
derwijssysteem en de te grote klas
sen. De an- en semi-alfabeet is dan
ook een slachtoffer van deze omstan
digheden en moet daarbij maatschap
pelijk gezien vaak „zwaar boeten"
voor zijn lees- en/of schrijfprobleem.
Ziekte
Het verhaal van Kitty en Jaap,
twee cursisten van de lees- en schrijf
groep van het Regionaal Educatief
Centrum onderstrepen dit. Voor Jaap
begonnen de problemen in de derde
klas van de lagere school toen hij gê-
troffen werd door een ernstige en
vooral ook langdurige ziekte. Na zijn
herstel bemerkte Jaap dat hij proble
men met schrijven had. Op extra be
geleiding behoefde hij niet te rekenen
omdat de onderwijzer zijn handen
meer dan vol had aan de veertig leer
lingen in zijn klas.
Je bent niks
Geconfronteerd met de gevolgen
daarvan, is Jaap daar achteraf gezien
toch wel eens boos over geweest. Of
schoon Jaap in zijn werkkring niet
direct problemen door die handicap
heeft ondervonden erkent hij grif dat
dit zijn mogelijkheden wel erg heeft
beperkt. Jaap: „Als je in deze maat
schappij niet kunt schrijven dan
schop je het niet ver. Dan kun je niks
en je kan daar zelfs aan kapot gaan"
stelt hij met enige wrok vast. Een op
merking die door cursusleidster Ti-
neke Kalwij met klem wordt tegen
gesproken. „Met die twee rechterhan
den van je doe je alles" vindt de cur
susleidster.
Desalniettemin heeft Jaap evenals
Kitty aan den lijve ervaren wat het
betekent om niet te kunnen schrijven
of lezen. Al weer jaren geleden moest
Jaap een beroepskeuzetest maken.
Toen hij duidelijk maakte dat hij de
opdracht om zijn levensloop te schrij
ven vanwege zijn handicap niet kon
uitvoeren kreeg hij tot verbijstering
te horen dat de adviseur daar niets
mee te maken had. Een beroerde er
varing die diep in zijn geheugen staat
gegrift.
Mensens die problemen met lezen
en/of schrijven hebben kunnen dat
door andere kwaliteiten, zoals een ij-
zersterk geheugen, maar al te goed
camoufleren. Maar soms ook gaan zij
daarbij erg ver, zoals bij voorbeeld de
man die zichzelf voor een sollicitatie
gesprek brandde zodat hij een geldig
excuus had om niets op te moeten
schrijven. Ook Kitty heeft zich nog
eens met de nodige handigheid uit ne
telige situaties weten te redden. Zo
als die keer dat ze graag wilde weten
hoe laat de bus zou komen. Dat ze de
dienstregeling bij de bushalte niet
kon ontcijferen kwam doordat ze
haar bril niet bij zich had. Nu achter
af en zoveel verder kan ze daar nog
wel om grinniken.
Als oudste van een groot gezin,
waarvan moeder mee moest werken
om de kost te verdienen moest Kitty
voor de jongere broertjes en zusjes en
het huishouden zorgen. Naar school
is ze daardoor nooit geweest en toch
wilde ze altijd zo graag leren lezen en
schrijven. Kitty: „Ik wilde zo graag
Stuurgroep lulernatiooaal laar
Alfabetisering 1990
C
1990, het jaar van de alfabetisering
luidt een decennium in waarin het
analfabetisme in de' wereld moet
worden teruggedrongen.
een boek kunnen lezen dat ik een jaar
geleden een leraar gevraagd heb om
mij thuis te helpen met lezen". Dat
lukt inmiddels al aardig zodat ze
haar aandacht nu ook op het schrij
ven kan richten.
Met elkaar
Dit gebeurt in een lees- en schrijf
groep van het Regionaal Educatief
Centrum, waarin zo'n zes Schouwen-
Duivelanders met elkaar de fijne
kneepjes van het lezen en /of schrij
ven onder de knie proberen te krij
gen. Dat gebeurt tijdens twee bijeen-
komsten (een groeps- en een werkbij
eenkomst) die elke week worden ge
houden en waarbij het lesmateriaal
helemaal afgestemd is op het leven
van alledag. Alles wat wordt geleerd
moet in de praktijk bruikbaar zijn.
Hele stap
Er voor uit durven komen dat je
moeilijkheden hebt met lezen en/of
schrijven is niet gemakkelijk en het
aanpakken van dit probleem vraagt
zo mogelijk nog meer van de betrok
kene. Jaap en Kitty hebben evenals
die andere Schouwen-Duivelanders
die stap durven zetten. Door toedoen
van zijn echtgenote meldde Jaap zich
in 1988 aan voor de lees- en schrijf
groep. Jaap: „Ik had er aanvankelijk
niet veel zin in omdat daarmee alles
van vroeger weer bovenkomt. Achter
af gezien ben ik maar wat blij dat ik
heb doorgezet". Kitty is.door toedoen
van haar zus pas begonnen met de
schrijf- en leesgroep. Daarbij kan ze
rekenen op de steun van haar man,
want zo'n steun en toeverlaat komt af
en toe goed van pas.
Jaap en Kitty zijn inmiddels zover
dat ze hun probleem niet willens en
wetens willen verbergen. Weliswaar
lopen ze er niet mee te koop maar
zichzelf in bochten wringen om het te
camoufleren doen ze niet. Er zijn ech
ter in Nederland nog velen die nog
niet zover zijn als Jaap en Kitty. Nu
1990, het jaar van de alfabetisering
het begin is van een decennium met
extra aandacht voor de bestrijding
van het analfabetisme moeten er nog
heel wat taboes en barrières van val
se schaamte worden doorbroken.
Ook in Nederland moet die strijd
worden gevoerd en daarvoor is meer
begrip voor de situatie van de an- en
semi-alfabeet een eerste aanzet. Maar
pas wanneer het probleem van niet of
nauwelijks kunnen schrijven en/of
lezen niet langer een taboe is en an-
en semi-alfabeten niet zonder meer
als dom worden bestempeld, pas dan
kan die strijd effectief worden ge
voerd.
ZIERIKZEE - Het verhaal rond de milieuconvenant
blijkt nog niet uit te zijn. Donderdag 6 december voegt
de Zierikzeese commissie openbare werken er weer een
hoofdstuk aan toe. Dit gebeurt tijdens een vergadering
die om 16.30 uur in de raadzaal van het stadhuis begint.
Begin november maakte wethou
der P. de Rijke (publieke werken en
milieu) bekend dat er wellicht een
mogelijkheid was om met Walcheren
(zonder Middelburg en Vlissingen)
een overeenkomst te sluiten inzake
de samenwerking op milieugebied
(milieuconvenant). Dinsdag 20 no
vember zijn de milieuwethouders van
Schouwen-Duiveland daarvoor naar
Walcheren afgereisd om de mogelijk
heden tot samenwerking te bespre
ken met het bestuur van de centrale
dienst Walcheren.
een uitgave van 10.600,- inclusief
BTW en afronding. Tbt drie keer toe
is dit onderwerp van discussie ge
weest. Na ampele overwegingen is
uiteindelijk gekozen voor een schuif-
poort met handbediening die indien
gewenst voorzien kan worden van een
elektrische bedieningsinstallatie.
Voor de verlichting van het terrein is
gekozen voor drie halogeenschijn-
werpers van elk 2000 Watt. Voor de
aanschaf van een houtsnipperaar ten
slotte moet een bedrag van ruim 37
mille worden vrijgemaakt.
Deze besprekingen zijn voor b en w
aanleiding geweest om de ontwerp
overeenkomst over de uitvoering van
de milieutaken als gemeenschappe
lijke eilandelijke wilsverklaring aan
de Zierikzeese gemeenteraad voor te
stellen. Dit gebeurt tijdens de laatste
raadsvergadering van dit jaar. Voor
dat het echter zover is willen b en w
het oordeel van de commissie open
bare werken horen.
Behalve deze in de maak zijnde
overeenkomst bespreekt de commis
sie ook een drietal kredieten. Een be
drag van circa twintig mille is nodig
voor de aanleg van een elektrische in
stallatie en drinkwatertappqnten
aan de Engelse kade ten behoeve van
schepen die daar afmeren. Alvorens
deze voorzieningen aan te brengen
werden om praktische redenen reeds
de kabels en leidingen aangelegd. Al
met al kosten deze voorzieningen zo'n
twintigduizend gulden.
Ook voor het aanbrengen van een
sehuifpoort en een verlichting op het
achterterrcin van de brandweergara
ge is geld nodig. Gerekend wordt op
ZIERIKZEE - De politie zoekt con
tact met mensen die nadere informa
tie kunnen geven over vandalen die
het afgelopen weekend een steen
gooiden door een ruit van een wo
ning aan de Vlakestraat te Zierikzee.
De vernieling vond plaats in de
nacht van zaterdag op zondag om on
geveer 02.00 uur. Onbekenden gooi
den omstreeks die tijd een steen door
de grote ruit van de woonkamer van
de familie G. Door het rondvliegende
glas werd ook een aantal spullen in
de woonkamer beschadigd. Dc poli
tie verzoekt iedereen die op dat tijd
stip en die plaats wat heeft gehoord
of gezien dat met de vernieling te ma
ken kan hebben contact met haar op
te nemen. Telefoon 01110-14055.
ROTTERDAM - Marktleider Shell
verlaagt niet ingang van woensdag
alle benzineprijzen met drie cent per
liter. Een liter diesel wordt twee cent
goedkoper. Dat is maandag in Rot
terdam bekendgemaakt.
Aan de meeste zelftankpompen
gaat een liter Euro loodvrij 166 cent
kosten. Voor gelode super en super
plus loodvrij gaan vanaf woensdag
adviesprijzen gelden van respectieve
lijk 174 en 170 cent per liter. *De die-
selprijs komt op 119,8 cent.
De prijsverlagingen zijn volgens
Shell het gevolg van de internationa
le ontwikkeling van de produktnote-
ringen in guldens. In het kielzog van
de ruwe-olieprijzen daalden de pro-
duktnoteringen de afgelopen dagen
fors. De prijzen van ruwe olie kelder
den vrijdag na de aankondiging van
president Bush dat hij bereid is ge
sprekken aan te gaan met Baghdad.
De organisatie van vrije-pomphou-
ders Novok bekijkt vandaag, dins
dag, of zij de prijsverlaging volgt.
BURGH-HAAMSTEDE - Bij een
aanrijding op de kruising Klooster-
weg/Vroonweg te Burgh-Haamstede
werden twee auto's zo zwaar bescha
digd dat ze moesten worden wegge
sleept.
Het ongeluk gebeurde maandag om
ongeveer 9.50 uur. Mevrouw A. F. B.
uit Haamstede reed met haar auto
over de Kloosterweg in de richting
van de kruising. Daar aangekomen
zou zij geen voorrang hebben ver
leend aan C. van der W. uit Haamste
de, die de kruising opreed komende
vanaf de Vroonweg. De klap waarmee
beide voertuigen elkaar raakten
kwam zo hard aan dat ze zwaar wer
den beschadigd. Desondanks liep
geen van de inzittenden noemens
waardige verwondingen op.
UTRECHT - De Industriebond
FNV eist in de komende CAO-onder-
handelingen voor de schoonmakers-
en glazenwassersbedrijven (125.000
werknemers) een loonsverhoging van
4 procent. Voor de tien procent van de
werknemers met een volledige baan
wil de bond afspraken maken over in
voering van een vierdaagse werk
week, zo blijkt uit de ingediende
CAO-voorstellen
DEN HAAG - Minister Maij-Weg-
gen wil het parkeren bij winkelcen
tra, bedrijfsterreinen en kantoorcon
centraties aan banden leggen, gij
gaat normen stellen voor het maxi
mum aantal parkeerplaatsen bij der
gelijke „economische eenheden". In
het komende voorjaar komt zij met
een concreet plan daarvoor. De CDA-
bewindsvrouw' heeft dit in de Tweede
Kamer aangekondigd.
VLISSINGEN - Financiële proble
men zijn geen nieuw verschijnseFbij
de voetbalclub Vlissingen, die dit
seizoen debuteert in het betaalde
voetbal. Ook al in de amateurjaren
werd van tijd tot tijd gesproken over
een slecht management. In het laat
ste amateurjaar kampte de vereni
ging ook met een tekort. De overgang
naar het betaalde voetbal heeft ook
vergaande gevolgen gehad voor de
amateurstaart van de vereniging, die
met een grote schuld zit.
Vlissingen heeft na zijn overstap
geen evenwicht kunnen vinden tus
sen inkomsten en uitgaven. Een voor
zichtige raming taxeert de maande
lijkse uitgaven op 130.000 gulden, de
totale begroting over het eerste sei
zoen beliep 1,3 miljoen gulden en dat
is aanzienlijk minder dan twaalf
keer 130.000 gulden.
De verstoring van het evenwicht is
veroorzaakt doordat de sponsorin
komsten beneden de verwachting ble
ven en aan de andere kant de aan
loopkosten en de uitgaven aan perso
neel boven de raming kwamen.
De problemen bij de club kwamen
voor het eerst naar buiten door het
opstappen van penningmeester Ron
Roelse, die twee maanden in functie
is geweest. In Vlissingen zal een cri
siscomité, aangevoerd door sponsor
Jan Dieleman gevormd worden om de
financiële zaken op orde te brengen.
Als belangrijkste taken ziet Diele
man het vorman van een nieuw be
stuur en het aantrekken van meer
sponsors, zaken die niet van elkaar
zijn los te maken.
De overgang van Vlissingen naar de
betaalde sectie is in het verleden gea
nimeerd door voorzitter Piet de Jong
en de vorige sponsor Paul Hermsen.
Een persoonlijke tegenstelling tuSsen
het tweetal leidde tot een verwijde
ring, die de oud-sponsor van het hui
dige bestuur vervreemdde. Hermsen
is van mening dat de problemen kun
nen worden opgelost, mits hem meer
ruimte wordt gegeven. In simpele
woorden betekent dat het verdwijnen
van voorzitter De Jong en een aantal
andere bestuurders.
De huidige hoofdsponsor van de
vereniging (Houtland) was volledig
onbekend met de financiële proble
men van de club. Directeur Deuster
moest via de media vernemen hoe de
zaken er voorstonden.
Volgens de vertrokken penning
meester Roelse houden de tegenstel
lingen tussen De Jong en Hermsen
mogelijke sponsors weg van de ver
eniging. „Vlissingen heeft te maken
met conflicten uit het verleden, het
heeft de naam van de club geen goed
gedaan en dat breekt Vlissingen nu
op".
Dinsdag 4 december
Zierikzee
Commissie welzijn. Commissieka
mer stadhuis. 16.30 uur.
Commissie ro. Raadszaal stadhuis.
16.30 uur.
Vergadering intergemeentelijke so
ciale dienst in eigen bestuurskamer.
20.00 uur.
Kerkwerve
St. Nicolaasmiddag bij bejaarden-
soos in het verenigingsgebouw 't
Zuudènde. 14.30 uur.
Eilemeet
Sinterklaasavond. Dorpshuis. 19.30
uur.
Bruinisse
Sinterklaasfeest Helpt Elkander in
Herv. Verenigingsgebouw. 19.30 uur.
Woensdag 5 december
Scharendijke
Aankomst Sinterklaas. Jachthaven.
8.30 uur.
Donderdag 6 december
Zierikzee
Commissie openbare werken en mi
lieu in raadzaal stadhuis. 16.30 uur.
Zaterdag 8 december
Zierikzee
Orlando Kwartet. Concertzaal. 20.00
uur.
Renesse
Naj aarsuitvoering toneelvereniging
Op Drift in dorpshuis. 20.00 uur.
Zaterdag 8 tot zaterdag 5 januari
Burgh-Haamstede
Expositie Origami in De Bewaerscho-
le. Dagelijks (niet 's zondags) van
13.30 tot 16.30 uur.
Maandag 10 december
Burgh-Haamstede
Gemeenteraad Westerschouwen in
het gemeentehuis. 19.30 uur.
Dinsdag 11 december
Zierikzee
Commissie internationale uitwisse
lingen in raadzaal stadhuis. 16.30 uur.
Vergadering Zeeuwse Groentetelers
Organisatie in Huis van Nassau.
19.30 uur.
Bijeenkomst Ondercentrale WD.
Mondragon. 20.00 uur.
Woensdag 12 december
Zierikzee
Kindertheateratelier Zolderkolder.
Zolder obs Binnen de Veste. 13.30 tot
16.30 uur.
Zaterdag 15 december
Zierikzee
Jubileumbijeenkomst Zeelandbrug
25 jaar op Stad Zierikzee. 10.15 uur.
Uitvoering Stichting Dansz in Con
certzaal. 20.00 uur.
Renesse
Kerstcantatè door Hervormd Kerk
koor in Nederlandse Hervormde
kerk. 20.00 uur.
Woensdag 19 december
Zierikzee
Bijeenkomst Nederlandse Christen
Vrouwenbond afdeling ouderen. In
het Hervormd Kerkcentrum. 14.30
uur.
Nieuwerkerk
Kerstmiddag voor ouderen in Ons
Dorpshuis. 14.00 uur.
Bruinisse
Afscheidsbijeenkomst brandweer
man M. Haeck. Keldertje Durps'uus.
20.00 uur.
Donderdag 20 december
Zierikzee
Christmas Carols. Nieuwe Kerk.
20.30 uur.
Kerkwerve
Kerstmiddag bij bejaardensoos in het
verenigingsgebouw 't Zuudènde.
14.30 uur.
Zaterdag 22 december
Zierikzee
Ars Musica Kerstconcert. Stadhuis.
20.00 uur.
Burgh-Haamstede
Kerstconcert door damesbarbershop-
groep The New Hope Singers in Slot
Haamstede. 16.00 uur.
Maandag 31 december
Kerkwerve
Oliebollenactie ten bate van Neder
landse Hervormde Kerk.
Dinsdag 8 januari
Kerkwerve
Bejaardensoos in verenigingsgebouw
't Zuudènde. 14.30 uur.
Zaterdag 12 januari
Burgh-Haamstede
Nieuwjaarsbijeenkomst ANBO in de
Schutse. 14.00 uur.
Woensdag 16 januari
Zierikzee
Bijeenkomst Nederlandse Christen
Vrouwenbond afdeling ouderen. In
het Hervormd Kerkcentrum. 14.30
uur.
Dinsdag 22 januari
Kerkwerve
Bejaardensoos in verenigingsgebouw
't Zuudènde. 14.30 uur.
Woensdag 30 januari
Zierikzee
Bijeenkomst Nederlandse Christen
Vrouwenbond afdeling ouderen. In
het Hervormd Kerkcentrum. 14.30
Dinsdag 5 februari
Kerkwerve
Bejaardensoos in verenigingsgebouw
't Zuudènde. 14.30 uur.