Duivelandse burgemeester voelt
huis
zich thuis in zijn glazen
'Door tijdsdruk is er wel een stuk
gemoedelijkheid verdwenen'
In moderne uitgeverij/drukke rij draait alles om snelheid
Tijd van openbaarheid van bestuur goede zaak
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Zaterdag 29 september 1990 Nr. 24821
3
ment moet gis zijn op zijn tijd; zeker
ook in de voorbereiding".
Van 't Leven maakt er geen geheim
van dat het invoeren van de arbeids
tijdverkorting (atv) het bedrijf geen
goed doet. Het tast volgens hem de
flexibiliteit van de onderneming
aan. En het zijn notabene de grafi
sche bonden, die tradititiegetrouw
voorop lopen bij het invoeren van
atv. Wat de ondernemer betreft zou
een ploegendienst-systeem effectie
ver zijn. Daarmee kunnen de persen
continue draaien. „Maar dan heb je
het probleem, dat je meer vakmen
sen nodig hebt". Maar terwijl hij zijn
visie geeft, realiseert Van 't Leven
zich ook dat Lakenman en Ochtman
niet te klagen heeft over de bereid
heid van haar medewerkers om over
te werken op minder plezierige tij
den. „Zonder die bereidheid kom je
onherroepelijk in de problemen".
En zonder een management, dat
constant nieuwe ontwikkelingen in
de gaten houdt, kom je er ook niet.
„Het is erg belangrijk, dat je ontwik
kelingen van de andere media in de
gaten houdt". Zo verschijnen er her
en der in den lande bijvoorbeeld ka
belkranten. De televisiekijker stemt
af op de lokale kabelkrant en krijgt
op het tv-scherm het laatste nieuws
op een presenteerblaadje. „Het is nog
onduidelijk of je die kant op moet,
maar als je bijvoorbeeld leest, dat
Amerikaanse huisvrouwen - en daar
geven ze toch een trend aan - steeds
vaker de televisie boven de krant ver
kiezen, zet je dat wel aan het den
ken".
En ook het geschreven produkt
staat in deze tijd onder constante
druk. Vorig jaar is de Zierikzeese on
derneming, waar momenteel ruim
zestig mensen hun boterham verdie
nen, begonnen met de uitgave van een
Duitstalige Badkrant. Iets wat met
succes voortgezet gaat worden. Wat
dat betreft ziet Van 't Leven de toe
komst met vertrouwen tegemoet.
Investeringen
Dat blijkt ook uit de vele investe
ringen, die er inmiddels geweest zijn
binnen de onderneming. Een paar
jaar geleden werd een computer
gestuurde vierkleurenpers aange
schaft voor de drukkerij. Dit jaar
heeft offset-rotatiepers voor de krant
er een unit bijgekregen, waardoor er
ondermeer continue een steunkleur
in de krant komt. In de foto-zetterij is
nieuwe apparatuur geplaatst, het be-
drijfskantoor in de drukkerij wordt
momenteel aanzienlijk uitgebreid
ende tijd zal leren, wat er in de ko
mende jaren nog meer gaat verande
ren. Als het aan Van 't Leven ligt,
blijft Lakenman en Ochtman de tijd
vooruit.
„In die tijd moest een hele duidelij
ke keuze gemaakt worden. We waren
gestart met het uitgeven van een
huis-aan-huis-krant en de technische
capaciteiten van de onderneming wa
ren te beperkt. Zonder aanpassingen
had de krant er niet meer geweest.
Dat weet ik zeker", aldus Van 't Le
ven. Tot de investeringen van '79 was
het maken van een krant ambachte
lijk handwerk, waarbij snelheid
soms op 'n tweede plaats leek te ko
men.
Pers
De pers was in staat om 2000 tot
2500 kranten per uur te draaien. Nu
draait de pers er zo'n 16.000 per uur.
Ook was het zo, dat 's morgens niet
veel meer dan een pagina tekst kon
worden verwerkt. De rest moest een
dag eerder gebeuren. Anno 1990 kun
nen er vele pagina's op de dag van het
verschijnen worden gemaakt en dat
bevordert vanzelfsprekend de actua
liteit van de krant.
Momenteel is alles binnen de uitge
verij zo op elkaar afgestemd, dat de
redacteuren van de krant tot half
twaalf 's morgens teksten kunnen in
leveren, die omstreeks half twee in
gedrukte vorm van de pers afrollen.
Het kan niet snel genoeg gaan. „Het
was voor Lakenman en Ochtman in
dertijd een belangrijke beslissing.
Maar men vond het van belang om de
krant te handhaven. De krant was
„Vandaag de dag draait alles om tijd. Er mag- geen tijd
verloren gaan. Anders kun je niet mee, maar daarmee is
wel een stukje gemoedelijkheid verloren gegaan. Van
het management wordt verwacht de beschikbare tijd zo
efficiënt mogelijk te benutten. Maar dat geldt waar
schijnlijk voor ieder bedrijf". Aan het woord is D. L. van
't Leven, directeur van de uitgeverij/drukkerij Laken
man en Ochtman; uitgever van onder meer de Zierikzee-
sche Nieuwsbode.
van belang voor het reilen en zeilen
binnen de drukkerij".
Maar volgens de directeur staat het
buiten kijf, dat er ook emotionele
gronden in de beslissing waren terug
te vinden. Hij wijst' daarbij op het
unieke karakter van de Zierikzeesche
Nieuwsbode Als enig nieuwsblad in
Nederland verschijnt de bode vier
keer per week. Andere nieuwsbladen
komen slechts een of,twee keer uit
per week.
Dat de Zierikzeesche Nieuwsbode
in deze tijd bestaansrecht heeft is me
de te danken aan het uitgeven van de
huis-aan-huiskrant de Nieuwsbode
Extra. Sinds januari 1988 verschijnt
het blad wekelijks in twee edities.
„Op die manier kunnen we onze capa
citeit - we hebben immers alle pro-
duktie-facetten in eigen huis - volle
dig benutten". Het staat voor Van 't
Leven buiten kijf, dat de abonnemen-
tenkrant de huis-aan-huis-uitgav'en
nodig heeft én andersom.
Maar met de investeringen van '79
is de uitgeverij er niet. Niet een bran
che lijkt zo veranderlijk als de grafi
sche branche. Ontwikkelingen als
pagina-opmaak-systemen worden
nauwlettend gevolgd door de onder
neming en een eerste aanzet is al ge
geven met aanpassingen in de foto
zetterij; begin dit jaar. „Daarbij moet
je echter de kleinschaligheid van het
bedrijf niet uit het oog verliezen, na
tuurlijk".
Op de mat
Zoals gezegd draait bel bij laken
man en Ochtman om tijd. De krant
moet op tijd op de mat liggen, maar
op de meeste orderzakken van de
drukkerij staat met vette letters
'spoed'. Veel bedrijven zien hun (re-
clame)-drukwerk als een sluitpost
van werkzaamheden. „Het manage
Van 't Leven is inmiddels zo'n ze
venentwintig jaar in dienst van de
Zierikzeese onderneming en heeft het
bedrijf op tal van gronden zien groei
en. De voornaamste verandering in
de uitgeverij deed zich in 1979 voor
toen 'het lood' plaats moest maken
voor het fotografisch zetten.
Hij vindt het vanzelfsprekend, dat
B, W en S in beslotenheid vergadert.
„Ik kan me zelfs voorstellen, dat
raadsleden (die geen zitting 'hebben
in B, W, en S - red) bezwaar zouden
hebben tegen een openbare vergade
ring van dit orgaan". Volgens Bergs-
hoeff zou dan de indruk kunnen ont
staan, dat B, W en S besluiten neemt
en dat is - zo zegt hij - nadrukkelijk
niet het geval.
Het eilandelijk overleg is bedoeld
om bij collega-gemeenten standpun
ten af te tasten. Bergshoeff borduurt
verder op het hem gegeven voorbeeld
van de bibliotheekvoorziening. „Als
in het overleg blijkt, dat een gemeen
te gewoonweg niet de middelen heeft
om bij te dragen in een tekort, dan
kun je dat gezamenlijk bekijken".
Het akkoord gaan met een bepaalde
subsidie-aanvraag op voorwaarde
dat de andere gemeenten ook mee
gaan noemt hij het zich verschuilen
achter een ander.
Wie de gemeentepolitiek in Duive-
land volgt, weet dat het om een be
trekkelijk rustige gemeente gaat.
Heftige discussies, zoals die in Wes-
terschouwen vergaderingen soms tot
diep in de nacht laten duren, zijn er
ondenkbaar. „Ik ga niemand verwij
ten maken hoor, maar dat heeft ook
weieens met de voorzitter te maken.
Een vergadering moet niet langer
dan twee uur duren. Ik vergader lie
ver twee keer twee uur, dan één keer
vier uur. Dat gaat ten koste van de
agendapunten onderaan de lijst".
„Als ik het kan beoordelen, dan
denk ik goed overweg te kunnen met
de gemeenteraadsleden van Duive
land. Natuurlijk botst het best wel-
cens". Bergshoeff is van christen
democratische signatuur cn burge
meester, maar nocint zichzelf zeker
geen CDA-burgemeester. „Ik moet
als burgemeester proberen begrip te
hebben voor de SGP, maar ook voor
de PvdA".
Binnen het college (burgemeester
cn wethouders) probeert Bergshoeff
eensluidendheid te krijgen over de
diverse zaken. Hij geeft toe, dat dal
weieens moeilijker is met een partij
als de SGP/RPF. Deze rechtse partij
heeft uitgangspunten, die ze niet ter
discussie wil stellen. „Dat is met de
PvdA, CDA of VVD weieens gemak
kelijker, al zeg ik daar niet mee dat
deze partij met hun standpunten
marchanderen"
Zakelijke aanpak
Maar over het algemeen bestaat
veel overeenstemming in het Duive-
landse en beperken de vergaderingen
zich tot een zakelijke aanpak van de
zich aandienende onderwerpen. Op
een voorval vorig jaar na dan, toen
Bergshoeff een stevige aanvaring met
het SGP-lid Hendrikse had. „Ja,
daarover hoef ik niet geheimzinnig te
doen. Het was immers een openbare
vergadering. Maar na afloop stap je
nog wel op elkaar af om een en ander
uit te spreken. Aan vetes heb je
niets".
uitspraak weer verder „maar dan
heb je toch een behoorlijke schade
post en op wie kun je die verhalen?
Bezwaarden zijn niet altijd even ka
pitaalkrachtig". En verder: „Jan en
alleman kan bezwaren maken zonder
persoonlijk belang".
Op Schouwen-Duiveland vergade
ren de gemeenten Duiveland, Zierik-
zee, Westerschouwen, Middenschou-
wen en Brouwershaven openbaar. In
Bruinisse wordt nog veel met een
waas van geheimzinnigheid behan
deld. De raadsvergadering is daar
weliswaar openbaar, maar de inhou
delijke discussie is achter gesloten
deuren gevoerd.
Schouwen-Duiveland kent echter
nog een besloten overleg; een twee-
driemaandelijkse samenkomst van
de eilandelijke burgemeesters, wet
houders en secretarissen. Bergshoeff
maakt uit hoofde van zijn functie dus
ook deel uit van wat in de volksmond
B, W en S heet.
Bergshoeff toont zich een groot
voorstander van openbaarheid van
bestuur. Toen hij in 1970 als CDA-er
de raad van Middelburg ging verster
ken was alleen de gemeenteraad
openbaar; commissies vergaderden
achter gesloten deuren. „Ik denk dat
de gemeenten met het openlijk be
handelen van alles wel een stuk ge
loofwaardiger overkomen".
Beslotenheid is wat Bergshoeff be
treft per definitie uit den boze, tenzij
een openbare vergadering de belan
gen van de gemeente of personen di
rect kan schaden. „Soms moet je iets
nog even geheim houden", legt hij uit.
In de gemeente Duiveland zijn alle
commissievergaderingen (en de raad
vanzelfsprekend) openbaar.
Uitnodiging
Toen Bergshoeff aantrad in Duive
land viel het hem op, dat alles welis
waar openbaar was, maar dat er van
uit de gemeente geen uitnodiging
naar de kranten ging. Daar heeft hij
verandering in gebracht. De eerste
burger ziet het als een taak van de ge
meente om bij de bevolking belang
stelling te wekken voor wat er in het
gemeentehuis gebeurt.
„Ik weet niet hoe groot de belang
stelling onder de bevolking is. Maar
tijdens de hoorzitting over het dorps
plan van Oosterland was het behoor
lijk druk. Dat is natuurlijk een pri
ma zaak. Ik geloof, dat we toen zelfs
eerst een inventariserende hoorzit
ting hebben gehouden". Tijdens de
commissie- en raadsvergadering is de
belangstelling minimaal.
Dat geldt met uitzondering van de
gemeente VVestcrschouwcn voor alle
eilandelijke gemeenten. „Ik denk
dat er hier en daar nog best een
drempel bestaat voor het bezoeken
van die vergaderingen. Dat is jam
mer, want het is helemaal niet no
dig", aldus Bergshoeff. „Ik heb zelf
bijvoorbeeld opzettelijk geen
spreekuur. Wie mij wil spreken kan
zonder problemen een afspraak ma
ken en dat gebeurt gelukkig ook. Ze
weten me best te vinden".
Die openbaarheid van bestuur
heeft volgens Bergshoeff toch ook
wel wat consequenties voor de wijze,
waarop je je als bestuurder uitlaat.
De volgende dag staat je mening - al
dan niet goed verwoord - in de krant.
Op de wijze waarop dat gebeurt,
heeft een bestuurder geen enkele in
vloed. Bergshoeff beaamt desge
vraagd, dat een verslag in de krant
niet helemaal aangeeft wat er bespro
ken is „en soms moet je je de volgen
de dag weieens verduidelijken naai
de mensen waarover het tijdens die
vergadering ging".
„Maar" zegt Bergshoeff „proble
men hoef je niet altijd uit de weg te
gaan". Openbaarheid van bestuur
maakt de burger mondiger. De tijd,
dat de burgemeester op een voetstuk
stond in een gemeente is passé. Ook
raadsleden worden zonder blikken of
blozen aangevallen op hun werk
wijze. Daar moet je mee leren om
gaan, vindt Bergshoeff.
Prima
En de meeste raadsleden kunnen
dat prima volgens hem. Hij bestrijdt
de stelling, dat een kleinere gemeen
te per definitie minder capabele
raadsleden heeft dan een grote ge
meente. „Natuurlijk heb je in een
grote gemeente meer kans op slimme
mensen, maar ook op minder capabe
le". Hoe het ook zij, openbaarheid
van bestuur brengt meer kritiek op
de bestuurders met zich mee.
Burgemeester A Bergshoeff
l
jaar vertraagd worden. Zeker als een
bezwaar tot aan de Raad van State
uitgevochten gaat worden.
Op die wijze maakte Bergshoeff
het in Middelburg ooit mee, dat de
bouw van een overheidsgebouw ern
stig vertraagd werd. De aannemer
kon de bouw stoppen en z'n materia
len opruimen. De bouw kon na een
Een belangrijk fenomeen in de jaren negentig is de
openbaarheid van bestuur. Het bestuurlijk en ambtelijk
apparaat in een glazen huis met oplettende kranten als
luizen in de pels en waakzame burgers, die zich steeds
vaker mengen in het gemeentelijke reilen en zeilen.
Soms weieens frusterend volgens de Duivelandse burge
meester A. Bergshoeff: „Burgers mogen alles tegen ons
zeggen, maar wij mogen eigenlijk maar weinig terugzeg
gen".
Bergshoeff kan na een pleidooi
voor openheid niet tegen bezwaren
zijn. Dat is hij ook niet, maar „soms
lijkt me de regelgeving ten aanzien
van het bezwaar kunnen maken wei
eens te ruim". Iemand zonder belan
gen bij een bepaald onderwerp, kan
probleemloos bezwaar aantekenen.
Op die wijze kan een procedure in
het uiterste geval met meer dan een
