Na traditie van eeuwen zeilvaart
nog lang niet in het vergeetboek
Sporttour was hoofdthema van de
Ring Promotiedag Burgh-Haamstede
Verkoop Reparatie
Zeeuwse
Universiteit
start nieuwe
cursussen
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdaff 10 augustus 1990 Nr. 24792
3
Levende herinneringen aan de tijd voor het stoomtijdperk
ü^illcbtoccli. -
Kees in Willebrntch.
BRUINISSE - De zeilvaart van weleer is nog lang niet
vergeten. Dat blijkt wel uit het feit dat men voor Sail '90
miljoenen bezoekers verwacht. Eeuwen lang was zeilen
de enige mogelijkheid om met een schip, zonder gebruik
te maken van riemen, van de ene naar de andere plaats
te komen. Zo was het in de koopvaardij en zo is het de
visserij ook vergaan. Een blik in het verleden van de vis-
zeilvaart, in de tijd voordat de stoomboot haar intrede
deed. De grote omschakeling kwam nog niet eens zo lang
geleden: zeventig jaar geleden viste nog menig visser
met een zeilschip.
Behalve de 'stoomboten' waarmee Die eerste motor-vissersschepen wa
in Yerseke en ook in Bruinisse werd ren zo'n 14 tot 26 pk sterk,
gevist waren de met een motor uitge
ruste mosselschepen op de vingers De Leinmerse jachten en Hoogaar-
van één hand te tellen. Na de eerste zen die met een motor uitgerust wer-
wereldoorlog echter zette de motori- den bleven vaak uiterlijk ongewij-
sering van de vissersvloot sterk door. zigd. Men dacht er niet meteen aan
om ook maar een stuurhut te bou
wen.
Men bleef het schip besturen met de
helmslok, staand of zittend in de
'stierbak' in de open licht. Wie een
zeilvaartuig uit de oude tijd nader
bekijkt ziet allereerst de platte bo
dem ofwel in vaktaal 'het vlak'. De
spanten die van het vlak uitlopen
naar de opbouw noemt men kniëen
en liggers.
Het verdiepte gedeelte waar men
stond om het roer te bedienen werd
zoals al aangestipt de 'stierbak' ge
noemd. Bij een Hoogaars was dat wat
men elders de kajuit noemt en waarin
men leefde en sliep 'het kot' ge
noemd. Bij een jacht was de kajuit
onder het voordek. In dit vooronder
was plaats ingeruimd voor de slaap
plaatsen ofwel kooien.
In hel midden van hel schip bevond
zich hei ruim. Om in hel vooronder te
Schepen van het jacht-model.
Zwaarden
Bij een Hoogaars vond men die sa
men met schoppen, rieken, dreggen,
meertouwen en dergelijke. Een hoog
aars was uitgerust met grootzèil, fok
en kluiffok. Van die laatste werd al
leen met stil weer gebruik gemaakt,
Ging het te hard waaien dan werd het
zeil kleiner gemaakt. In vaktaal
wordt dat het reven van de zeilen ge
noemd.
Katteval
Om het zeil te bedienen liepen al
lerlei touwen en draden naar de
mast. Elk touw had zijn eigen naam.
Een kleine greep: binnenval, fokke-
val, katteval, staande Dirk en lopen
de Dirk. Om het zeil en de fok te hij
sen of te laten zakken had men
verschillende katrollen ofwel blok
ken. Ook deze hadden allemaal hun
eigen benaming.
Het strijken van de zeilen deed
men mei de strijkblokken. De plank
waarop de mast kwam te liggeii heet
te de strijkloper. De zijkanten van
een schip werden in die tijd de boeien
genoemd.
Het anker werd neergelaten met.de
Een Bmse hoogaars.
'roI(, helemaal op de' voorplecht. Om
de rol te bereiken was er de 'klap-
muste'. Onmisbare attributen aan
boord van een zeilschip waren de
stokken, haken en vaarbomen, bij
het vissen gebruikte men korren. Met
de vijfhoekkorren werd op zeesterren
gevist.
Mosselzaad
Toen de schepen nog klein 'waren en
de boeien laag werden de mosselen of
het mosselzaad van boord gewerkt
door het met een schop overboord te
gooien. Toen de schepen en daarmee
ook de boeien hoger werden verzon
men een andere methode. Er werden
kokers gebruikt om de mosselen van
boord te krijgen.
Het was aan de stuurman om zoda
nig te manoeuvreren dat het mossel
zaad gelijkmatig over de mosselper
celen verdeeld werd.
Later kwam het gebruik van een
soort Jacobsladder in zwang waarbij
de mosselen middels bakjes of schoe
pen naar boven en overboord werden
gewerkt. Vandaag de dag worden de
mosselen overboord gespoten. Vroe
ger werden de korren met mechani
sche lieren naar boven gehaald. Latei-
ging men gebruik maken van een uit-
klaplier. Was het zeilschip in de thuis
haven aangekomen dan werd het zeil
'onder de huik' gedaan.
S. A. Jumelet Azn
komen moest men door de 'clieven-
deur'. Helemaal voorin in het voor
onder was de 'krop'.
Men kon daar slapen maar meestal
werd de krop gebruikt voor het op
bergen van touw en navigatieinstru-
menten. Stuurde men een Hoogaars
dan kon men zitten op een bank. Het
roer werd opgehangen aan de achter
steven en kon bediend worden mid
dels de helmstok. Bij mooi weer kon
die helmstok vastgezet worden zodat
het schip een vaste koers voer.
Een zeilschip met platte bodem kan
niet zonder zwaarden. Deze zwaarden
konden op en neer gehaald worden en
dienden om de stabiliteit van het
schip te verhogen en om goed te kun
nen manoeuvreren in wind en
stroom. Het op en neer halen van de
zwaarden gebeurde door middel van
de zwaardloper.
Bij een jacht diende het vooronder
voor het opbergen van mosselman
den. Daar waren er verschillende
van: kinnetjes, Brusselse mandjes,
meehelse mandjes etc.
Advertentie
TECHNISCH INSTALLATIE BURO
Elektrische apparaten
Televisie - Video
HiFi - Huishoudelijk enz.
01114-1368 - 01119-1634
Barry Hughes en Wim Rijke als publiekstrekkers
ZIERIKZEE - In september start
de Zeeuwse Volksuniversiteit (ZVU)
wederom met een aantal cursussen.
Er zijn taalcursussen, algemene cur
sussen en creatieve cursussen. In Zie-
rikzee staan dit jaar opnieuw de vol
gende taalcursussen op het program
ma: Engels, Schakespeare's sonnets,
Frans, Duits, Duits voor Onderne
mers en/of jun werknemers en Rus
sisch.
Nieuw op Schouwen-Duiveland
zijn de cursussen lokaal en regionaal
historisch onderzoek, natuur en mi
lieu, Nederlandse moderne litera
tuur, statistiek, interieurinrichting,
vaarbewijzen en marifoon, naaien en
patroontekenen. In Burgh-Haamste
de staan dit jaar twee cursussen op
het programma, te weten meer ple
zier van uw siertuin en geschiedenis
van de Sovjet-economie.
Programma
Het nieuwe programma van de
ZVU komt een dezer dagen uit en
biedt naast de 'oude' cursussen ook
een nieuwe cursussen. Zo is het talen
pakket uitgebreid met een cursus
Noors en een cursus Engelse Letter
kunde, terwijl aan de algemene en
creatieve cursussen eveneens een aan
tal nieuwe cursussen zijn toegevoegd.
In een aantal plaatsen in Zeeland,
te weten Middelburg, Goes en Zierik-
zee wordt een informatiedag gehou
den. Voor Middelburg en Goes is de
informatiedag zaterdag 1 september.
In Zierikzee vindt de informatie
dag plaats zaterdag 29 september. Tij
dens de informatiedag kan kennisge
maakt worden met de docenten en
medewerkers. Er is tevens een moge
lijkheid om vragen te stellen over de
cursussen en liggen boeken en werk
stukken ter inzage. Geïntereseerden
voor één van de aangeboden cursus
sen kunnen zich tijdens de informa
tiedag inschrijven.
BURGH-HAAMSTEDE - „Zet 'm op Karin". Dit waren
geluiden die te horen waren op de Ring Promotiedag in
Burgh-Haamstede. Karin was één van de kandidaten die
het fietsend opnam tegen een computer. „En als je het
van de computer wint is er een mooie prijs voor jou", al
dus een de promotiedames die reklame maakten voor'
een yoghurt-frisdrank. Het fietsen was één van de onder
delen van de Sporttour. Als klap op de vuurpijl trad rond
15.00 Barry Hughes op, bekend van radio en tv.
Burgh-Haamstede is op de donder
dag in het zomerseizoen een bron van
gezelligheid. Deze dag wordt gehou
den door de Middenstandsvereniging
en voor de afgelopen Ring Promotie
dag werd de Sporttour naar het cen
trum van Haamstede gehaald. Zo'n
beetje alles wat met sport te maken
had, was er te vinden. Een facet wat
niet meer los gezien mag worden van
de sport is de reklame.
Reclame
Iets wat wat dan ook in veelvuldig
heid aanwezig was. Maar het bleef
niet alleen bij de reklame. Je moest
er ook wat bij doen. Zo kon er bij de
stand van een aardbeien yoghurt-
drank gefietst worden tegen de com
puter. Bij een stand 'waar je na het
eten van de reep direct weer energie
krijgt', moest een parcours worden
afgelegd met een voetbal.
Dit alles met begeleiding van liet
commentaar van de vrouwen die na
mens dat produkt mee naar Burgh-
Haamstede waren gekomen. ,Wie
doet er mee?", was voldoende om
aandacht te krijgen en zo mensen
naar zich toe te trekken. Een jongen
wilde wel eens laten zien wat hij met
de bal kon. Hij voetbalde immers.
Na het uitleggen van het parcours
mocht hij eerst even droog oefenen.
,,Ja het even aanpassen want het is
hier nogal klein", vertelde de vrouw.
Een onderdeel wat ook hoort bij de
Ring Promotiedag is de kinderrrom-
meïmarkt. De kinderen hadden thuis
hun speelgoedkast eens goed opge
ruimd en datgene waar ze toch niet
meer naar omkeken, lag netjes uit
gespreid, soms op een deken, in de
hoop dat er gegadigden voor waren.
Speelgoed
Er lag echter niet alleen speelgoed.
Er zijn vast moeders geweest die het
goed idee vonden en hielpen hun zoon
of dochter met het verzamelen van de
spullen. Zo was het bijvoorbeeld mo
gelijk dat een jongen een oud gordijn
kon verkopen. „Heb je er misschien
een tasje bij?" vroeg de koopster. Iets
waar hij op voorbereid was. Even la
ter schoof het gordijn in een grijs
plastic tasje.
Onder het genot van een drankje
bij een plaatselijke lunchroom wer
den de bezigheden van de kinderen
gadegeslagen. Een muziekje van Tro-
picana die zorgde voor zonnige en
sfeervolle Caraïbische en Zuid-
Amerikaanse muziek, maakten dat
de bezoekers zich in verre vakantie
oorden waanden.
Een belangrijk deel van de sport
tour speelde zich af op he1, podium
van een vrachtauto. Met moderne top-
40 muziek werden de jongeren naar
het podium gelokt, waar even later
de nationale bekendheid Wim Rijke
het podium betrad. Rijke kreeg lan
delijke bekendheid door een duet
met Conny van de Bos te zingen. Op
het podium bleek dat hij niet alleen
kon zingen, maar dat hij ook over een
vlotte babbel beschikte.
Vrij
,,Ik heb Conny van de Bos vandaag
vrij gegeven, dus ik zoek straks ie
mand die met mij een duet wil zin
gen", vertelt Rijke aan het tot dan toe
nog schaarse publiek. Een aantal dat
snel vermeerderde toen hij het spel
aankondigde. ,,Het spel wat we zo
meteen gaan spelen is ook bekend
van de spelshow van Showmasters
dat gepresenteerd wordt door Sandra
Reemer", begint Rijke.
Even later staat er een knulletje op
het podium van een turf hoog en een
oranje korte broek, die nog getuigt
van de loyaliteit aan 'onze jongens'.
,,Ben je nog een beetje fan van het
Nederlands elftal", vroeg Rijke aan
hem. Verlegen antwoordde hij: „Niet
meer zo".
De zanger gaf toe dat zijn enthou
siasme ook behoorlijk was weggeëbt.
„Ik heb wel moeten huilen hoor", liet
hij nog weten aan het publiek dat
steeds talrijker wex-d. Rond de Ring
in Burgh-Haamstede stonden kraam
pjes opgesneld die door onder andere
de plaatselijke ondernemers bemand
en/of bevrouwd werden. In het zonne
tje liepen de bezoekers de kraampjes
kijkend en zoekend of er iets voor
hun gading bij zat.
Interesse
Twee meisjes stonden met veel inte
resse de bikin's te bekijken die te
koop werden aangeboden. Eerst werd
keurend gekeken naar de combinatie
van kleuren en even later, een niet he
lemaal onbelangrijke factor, het
prijskaartje dat aan de strandmode
hing. De braderie bood voor ieder
wat wils. Zo was er een poffertjes
kraam die met opgepoetst koper aan
de tijden van weleer deed denken.
Naast de poffertjeskraam kon men
proeven van Vietnamese loepia's en
andere lekkernijen uit dit land.
Er was één kraam die bij de bezoe
kers veel aandacht trok: de kraam
waar oude klederdrachten te zien
waren. Klederdrachten met alle klei
ne facetten die de dracht helemaal
afmaakten.
Voor diegene die graag een foto van
hem- of haarzelf wilde in kleder
dracht, kon voor een kleine prijs ach
ter een pop gaan staan en het hoofd
erdoor steken. In de kraam stonden
ook poppen die geheel zoals de tradi
tie het wil, waren aangekleed.
Ondanks dat de Sportour van te
voren veel activiteiten beloofde
bleef het grotendeels beperkt tot de
activiteiten rond de Ring. Van een
ballon waarin een uitzicht beloofd
werd, was rond de'klok van half drie
nog geen enkele sprake. Hetzelfde
gold voor het mini-voetbalveld op de
Beatrixweide. Hierop zou door ver
schillende teams worden gevoetbald,
maar het veld lag er eenzaam en ver
laten bij, verscholen van de drukte
die zich vijfhonderd meter verderop
plaatsvond.
Veel belangstelling was erpoor de talentenjacht. (Foto: Joop van Houdt).
Uitgever:
B.V. Drukkerij v/h Lakenman Ocht-
man te Zierikzee.
Directie:
D. L. van 't Leven.
Hoofdredacteur:
A. van der Wouden
Kantoor:
Jannewekken 11, Zierikzee;
postbus 1, 4300 AA Zierikzee;
telefoon; 01110-16551.
Telefax 01110-14315.
Lezersservice:
Bezorging
tot 20.00 uur 01110-17314.
Woonhuisaansluitingen:
Redactie (na 17.30 uur): 01110-
15071, 01110-12449. (niet voor bezor
ging)
Fotograaf (na 17.30 uur): 01112-1575
Abonnementen:
Per 3 maanden (bij vooruitbetaling)
f 43,50; per jaar f 166,00; losse
nummers f 0,80.
De abonnementsprijzen zijn inclu
sief 6% B.T.W.
Opzeggingen dienen een maand,
voor het einde van de lopende
abonnementsperiode schriftelijk bij
de Zierikzeesche Nieuwsbode ge
meld te worden.
Verschijnt maandag, dinsdag,
donderdag en vrijdag.
Inlevertijden advertenties
Maandagkrant
vrijdag tot 13.00 uur
Dinsdagkrant
maandag tot 11.30 uur
Donderdagkrant
woensdag tot 11.30 uur
Vrijdagkrant
donderdag tot 11.30 uur
Advertentietarieven:
Advertenties 01110-16551.
60 cent per mm; „succesjes" (t/m 4
regels) f 6.80.
Contracttarieven op aanvraag.
De advertentieprijzen zijn exclusief
6% B.T.W.
