Kerend Tij
Mythe van schoon Zeeland wordt doorgeprikt in Zeeuws Milieubeleidsplan
ZIERIKZEESOHE NIEUWSBODE Donderdag 5 juli 1990 Nr. 24771
5
ZIERIKZEE - Voor wat
betreft milieuvervuiling
doet Zeeland niet onder
voor de rest van
Nederland. Dat is de voor
sommigen wellicht wat
onthutsende conclusie die
te lezen staat in het
Zeeuws Milieubeleidsplan
Kerend Tij. In het plan
worden korte metten
gemaakt met het sprookje
van een schoon, groen,
wijds en rustig Zeeland.
,,De werkelijkheid is dat
deze agrarische provincie
met zijn geringe
inwonertal de vijfde
provincie is op de
ranglijst van bronnen van
luchtverontreiniging",
aldus Kerend Tij. Uit het
plan blijkt overduidelijk
dat Zeeland op
piilieugebied zeker niet
stil mag zitten. „Het
besef is gegroeid dat
incidentele milieu-
successen als de pijlerdam
aardig zijn, maar dat de
nog steeds voortgaande
verarming van de natuur
zo niet kan worden
gestopt", aldus Kerend
Tij. Werk aan de winkel
dus en wel op alle
fronten. Het plan werd
vanmiddag,
donderdagmiddag, in
Middelburg gepresenteerd
door gedeputeerde G. de
Vries-Hommes.
..Zeeland is het meer dan waard om
deze problemen voortvarend aan te
pakken", aldus Kerend Tij. ..Wie er
middenin woont beseft het vaak
niet, maar het Deltagebied is een
uniek waterlandschap van
internationaal belang. Zulke
gebieden worden in de wereld
steeds zeldzamer Kortom, het
unieke water-land is ons kapitaal
waarvan de waarde helaas nog elke
dag vermindert. In de komende
jaren moet dat worden omgebogen
in een waardevermeerdering. Dat
vereist een intensiever milieubeleid
dan tot nu toe gevoerd. "Het is
menens". Met andere woorden: er
moet op allerlei fronten actie
worden ondernomen en er zijn
ingrijpende maatregelen nodig om
te voorkomen dat Zeeland steeds
verder in zal boeten aan
aantrekkingskracht voor recreant
en inwoner. En, zo blijkt uit Kerend
Tii, dat is nog niet zo simpel en het
Surfen; op zich een milieuvriendelijke sport maar als het al te massaal wordt ook een bedreiging van de natuur.
zomermaanden. Door
seizoensverlenging neemt het aantal
recreanten toe in de perioden dat
dieren kwetsbaarder zijn; het broed
en zoogseizoen".
Om te voorkomen dat er voor
degenen die voor hun rust naar
Zeeland komen helemaal geen
rustig plekje meer te vinden is
wordt in Kerend Tij de suggestie
gedaan om de al eerder genoemde
'lawaaisporten' op bepaalde
plaatsen te concentreren. Bij
voorkeur gebieden waar nu al
MMi
Massa-toerismeeen bedrieging voor
zal van veel mensen behoorlijke
offers vergen. ..Het gaat niet om
futuliteiten. Er is sprake van een
ommekeer in milieubeleid". Een
milieubeleid waarin het herstel en
behoud van Zeeland als een open,
schoon en groen gebied centraal
staat.
Een gebied dat nog elk jaar meer
recreanten lokt en dat is er de
oorzaak van dat men in Zeeland,
naast de milieuproblemen waar
men elders mee kampt, ook haar
eigen specifiek Zeeuwse
milieuproblemen kent. ..Steeds
meer mensen zoeken in hun vrije
tijd de mooie'plekjes in Zeeland op
en dat gaat steeds vaker ten koste
van de rust in die gebieden. Niet
alleen de rust van dieren heeft
onder de recreatiedruk te lijden,
maar ook de mens zelf", aldus
Kerend Tij. Men constateert dat de
behoefte aan 'stille' vormen aan
recreatie toeneemt maar dat juist
'lawaaisporten' als varen met
Jetski's of rijden met terreinwagens
steeds populairder wordt. In Kermd
Tij geen pleidooi voor
seizoensverlenging. ..De drukte
concentreert zich nu nog in de
sprake is van een zekere
geluidsbelasting. Ook wil men
Ultra Lichte Vliegtuigen, x
hovercrafts en dergelijke zoveel
mogelijk weren. Verder wordt er in
Kerend Tij voor gepleit om
verschillende gebieden waar het nu
nog rustig is aan te wijzen als
stiltegebieden.
Behalve door het massa-toerisme
wordt de natuur in Zeeland nog
door verschillende andere zaken
bedreigd. In tegenstelling tot wat in
de wandelgangen weieens beweerd
wordt heeft Zeeland net zoveel last
van zure regen als de rest van
Nederland. Wel is het zo dat de zure
regen minder makkelijk in de
Zeeuwse kleibodem doordringt en
daarom levert de zure regen in
Zeeland minder problemen op dan
elders in Nederland. Wel gevoelig
voor zure regen zijn de
duingebieden en het dekzandgcbied
langs de grens in Zeeuws-
Vlaanderen. Het merendeel van de
bossen in Zeeland is volgens Kerend
Tij nog niet ernstig aangetast door
zure regen. „Alleen in de
kuststrook en bij Hulst heeft het
bos een verminderde Vitaliteit"
Meer dan 70 procent van die zure
regen in-Zeeland wordt overigens
veroorzaakt door het buitenland.
Elrnstigër dah zure regen in Zeeland"
zijn de problemen die door de
bemesting van en
onkruidbestrijding op
akkerbouwgebieden ontstaan zijn.
Volgens Kerend Tij zijn er
aanwijzingen dat de gehalten van
het inmiddels verboden
'bestrijdingsmiddel Dinoseb in de
Zeeuwse bodem hoog zijn. In het
diepere grondwater zijn volgens het
milieubeleidsplan op enkele
plaatsen ook sterk verhoogde
.concentraties van arseen en nikkel
gemeten. In gebieden als Scfyouwen-
Duiveland hebben veel
akkerbouwers last van zoute kwel.
De schadelijke bestanddelen van de
mest komen in het grondwater
terecht en worden via die zoute'
kwel samen met voedingsstoffen
weer omhoog gestuwd. Gevolg is
dat er in feite een soort
overbemesting ontstaat. Dat heeft
weef tot gevolg dat planten die
leven in gebieden die van nature
voedselarm zijn dan teveel voedsel
krijgen. Grassen nemen dan de
plaats in van de planten die juist
floreren op voedselarme grond. Met
name de duinen zijn volgens het
milieubeleidsplan daardoor al
verruigd. Overigens tekent men
daar wel bij aan dat bij die
verruiging meer oorzaken
meespelen. Ook een ander
terreinbeheer en verhoging of
verlaging van het grondwaterpeil
heeft invloed op de plantengroei.
Om die overmatige aanvoer van
voedsel af te remmen zijn
verschillende mogelijkheden. In
gebieden die daar gevoelig voor zijn
zou minder of andere mest gebruikt
moeten worden en om de zoute kwel
tegen te gaan zouden kwelschermen
geplaatst moeten worden. Voor wat
betreft het uitrijden van drijfmest
in het najaar wordt in Kerend Tij
gesteld dat dit in 1995 tot het
verleden zal moeten behoren. Ook
wil de provincie het gebruik van
alternatieve bronnen van organische
stof stimuleren. „Op korte termijn
zal de provincie nagaan welke
mogelijkheden er in Zeeland zijn
voor geïntegreerde en biologische
landbouw", aldus het
milieubeleidsplan, waarin men door
laat schemeren dat er daarvoor dan
ook.projectsubsidies beschikbaar
gesteld gaan worden.
Een niet gering deel van de
luchtvervuiling in Zeeland wordt
veroorzaakt door het verkeer. Hoe
het zou moeten worden staat in
Kerend Tij als volgt omschreven:
„De omstandigheden voor gebruik
van openbaar vervoer en fiets zijn
optimaal. Er is een uitgebreid net
van fietspaden en een goed
aansluitend openbaar vervoersnet".
Een aanlokkelijk toekomstbeeld,
maar of het haalbaar is is nog maar
de vraag. Op Schouwen-Duiveland
moet er dan nog wel heel wat
gebeuren. „Het zwaartepunt van het
beleid ligt dan ook bij het wijzigen
"'Van-het vervoermiddel", aldus
Kerend Tij. „Voor de korte
afstanden de fiets en voor de lange
afstanden het openbaar vervoer".
Als maatregelen om dat te bereiken
worden in het milieubeleidsplan
genoemd het creëren van
fietsmogelijkheden in de steden en
de aanleg van nieuwe fietspaden.
Gepleit wordt verder voor het niet
uitbreiden van
parkeermogelijkheden in
binnensteden en het zo mogelijk
autovrij maken ervan. Ook wil
men, zo blijkt, het de recreant niet
al te makkelijk maken om zijn of
haar auto kwijt te raken. De
•stelling dat parkeervoorzieningen
voor recreatief gebruik niet
uitgebreid dienen te worden laat
men volgen door de toevoeging:
'Zonder dat dit leidt tot negatieve
effecten zoals bermparkcren'. Over
betaald parkeren wordt met geen
woord gerept. Wel wordt
aangekondigd dat de mogelijkheden
van een openbaar vervoers-regio
kaart voor toeristen onderzocht
gaan worden.
Veel aandacht in Kerend Tij voor
het afval dat we met z'n allen
produceren. „In enkele provincies
heeft dat al geleid tot een nijpend
tekort aan stortruimtc en
verbrandingscapaciteit In Zeeland
speelt dit nog niet zo sterk, maar
ook hier dreigen stortplaatsen vol
te raken", aldus Kerend Tij. In het
milieubeleidsplan wordt gepleit
voor hergebruik van afval. „Pas als
dat niet lukt komen verbranden en -
als laatste in het rijtje - storten in
beeld". In Zeeland wordt het meeste
afval nog gestort, maar volgens
Kerend Tij is in Zeeland, net als in
andere provincies trouwens, de
organisatie van de
afvalverwijdering erg versnipperd.
„Een deel van de afvalstroom komt
daardoor ongewenst in het milieu
terecht". Met de kanttekening dat er
maar weinig gegevens zijn over
afval van landbouw en industrie
wo'rdt in Kerend Tij de stelling
geponeerd dat Zeeland achterloopt
op het terrein van hergebruik van
huishoudelijk afval. „De gescheiden
inzameling is beperkt gebleven tot
papier, glas en textiel". Voor wat
betreft het afvoeren van klein
chemisch afval steekt Zeeland
volgens het milieubeleidsplan
landelijk gezien vrij gunstig af
tegenover andere
provincies.
Wel kritiek in Kerend Tij op de
'gebrekkige' afvalstructuur voor
afval van schepen.
Gesteld wordt dat alle
jachthavens voor 1995 moeten
beschikken over gescheiden
opslagmogelijkheden voor
huishoudelijk afval, inhoud van
chemische toiletten, kca's, olie en
bilgewater. „Nu komen de
verschillende soorten afval nogal
eens bij elkaar". Ook op campings
zouden dergelijke voorzieningen
moeten komen.
In onze welvaartsmaatschappij
gebruiken we met z'n allen heel wal
energie: brandstof, stroom, water.
Voor wat betreft de opwekking van
energie wordt in Kerend Tij gepleit
voor het gebruik van duurzame
bronnen van energie als wind en
zon. „Toepassing van windenergie
biedt in Zeeland gunstige
perspectieven. Er is veel wind en
ruimte", aldus het
milieubeleidsplan. Verder wordt
benadrukt dat niet alleen gezocht
moet worden naar goedkope en
duurzame energie maar ook naar
meer en betere manieren om zuinig
met energie om te gaan.
Om vervuiling te voorkomen geldt
een (groot) aantal regels. Een
bedrijf moet aan een flinke waslijst
voorwaarden voldoen om te mogen
draaien. De zin van al die regels
staat of valt met de controle erop en
dat wordt ook onderkend in Kerend
Tij. Volgens het milieubeleidsplan
zal het ambtelijk apparaat van de
provincie uitgebreid moeten
worden. „Vooral de handhaving zal
meer personeel vragen". En dat
uitvoering van het plan een forse
inspanning van veel" mensen zal
vergen staat als een paal boven
water. Ook van de gemeenten
bijvoorbeeld zal een hogere
waakzaamheid verlangd worden. Zij
zullen zeer zorgvuldig te werk
moeten gaan bij het verlenen van
verguninngen en ontheffingen maar
vooral ook de controle op de
naleving van die verguningen zal
veel tijd en menskracht vergen.
Financieel gezien zou Kerend Tij
geen al te grote extra investeringen
vergen, zo wordt beweerd. „De
financiële vertaling blijft duidelijk
onder het landelijk gemiddelde.
Voor de uitvoering van Kerend Tij
is, zo stelt men in het
milieubeleidsplan, een investering
van zo'n zes miljoen gulden per jaar
nodig. De provincie verwacht van
het rijk een bijdrage van 3,5
miljoen en dus zou het de provincie
niet meer dan 2,5 miljoen gulden
per jaar kosten. Een deel van dat
bedrag kan volgens de provincie
gehaald worden uit een verhoging
van de opcenten voor de
motorrijtuigenbelasting in Zeeland.
Van het grootste belang om Kerend
Tij meer te laten zijn en worden dan
een respectabel aantal vellen
bedrukt papier is voorlichting en
educatie. Niet alleen richting
bedrijfsleven maar vooral ook
richting burger. Veel onnodige
vervuiling komt volgens Kerend Tij
voort uit onwetendheid en
onachtzaamheid. De provincie ziet
natuur- en milieu-educatie in deze
als een belangrijke taak van het
particulier initiatief. De
voorlichting over het natuur- en
milieubeleid zou de provincie dan
voor haar rekening nemen maar
daarbij tekent men meteen aan dat
nauw overleg met
natuurbeschermingsorganisaties
hier zeker op zijn plaats is. In
Kerend Tij wordt aan hen ook een
belangrijke rol toegedicht bij de
verdere ontwikkeling en
uiteindelijk de uitvoering van het
milieubeleid. „Zij signaleren
nieuwe milieuproblemen en volgen
het gevoerde beleid kritisch.
Bovendien dragen zij bij aan de
verinnerlijking van de
milieuproblematiek", aldus Kerend
Tij. „De milieu-organisaties zijn
ook te beschouwen als de
representant van de Zeeuwse
bevolking. Als Kerend Tij
daadwerkelijk uitgevoerd wordt
betekent dat zeker een hoop extra
werk voor de milieu-organisaties.
Dat onderkent de provincie ook en
zij kondigt in het milieubeleidsplan
dan ook aan dat verhoging van de
subsidie aan de Zeeuwse
Milieufederatie in de rede ligt.
Tekst: Piet Kleemans
Overbemesting veroorzaakt vervuiling.
