HOLTYMODÉ
KOELKASTEN
Wat krijgen we nou?
De geallieerden slaan terug; de
Japanse opmars moet worden gestuit
Maij trekt
60 miljoen per
jaar uit voor
handhaving kust
Van Dalen Natuursteen B.V.
Maandag 18-6 gesloten
BEDRIJFSGEBOUWEN
RUITERSPORT
('H&J DE VRIEZE
ELEKTRO VAKMAN
Vijf jaar zwerven over de wereldzeeën (VI)
8
DEN HAAG - Minister Maij (ver
keer en waterstaat) zal vanaf 1991 60
miljoen gulden per jaar uittrekken
om aantasting van de kust door de
zee tegen te gaan. Dat is 50 miljoen
meer dan nu. Door zandtoevoegingen
zal de kust worden gehandhaafd op
het niveau van voor de stormen be
gin dit jaar. Er zal 'geen duin meer
aan de zee worden prijsgegeven'.
Maij zei dat bij de presentatie van
de nota Kustverdediging na 1990. Het
genoemde bedrag zal de minister van
haar eigen begroting halen. Om daar
voor ruimte te scheppen wordt via de
'kaasschaafmethode' elders bezui
nigd. Maij wilde niet in het kabinet
'met de pet rond gaan' voor extra
geld, omdat haar begroting in ver
band met het tweede structuursche
ma verkeer en vervoer al jaarlijks
met 300 miljoen gulden wordt ver
hoogd.
Ook dit jaar trekt Maij 55 miljoen
extra uit voor kustverdediging. Dat
geld is nodig om de schade die door
de stormen van januari en februari is
aangericht, te herstellen. Op diverse
plaatsen moeten zandaanvullingen
plaatsvinden omdat de Deltaveilig
heid niet langer is gewaarborgd.
De stormschade was volgens Maij
een extra aansporing om snel een be
gin te maken met een verbetering van
de kunstverdediging. Haar voor
gangster Smit-Kroes gaf daarvoor
vorig jaar al een aanzet door een dis
cussienota met vier beleidsvarianten
te presenteren, waaruit gekozen zou
moeten worden.
Het ging daarbij om 'terugtrekken'
(alleen ingrijpen als de Deltaveilig
heid gevaar loopt, kosten 20 miljoen
per jaar), selectief handhaven (kosten
35 miljoen), handhaven (60 miljoen)
en zeewaarts uitbreiden (75 miljoen).
Het kabinet heeft gekozen voor de
variant 'handhaven', zij het dat daar
het predikaat 'dynamisch' aan toege
voegd is. Daarmee wordt bedoeld dat
hier en daar preventieve zandsupple-
ties zullen plaatsvinden, om afslag te
voorkomen. Experimenten hiermee
zullen vermoedelijk over een jaar
worden gedaan in het noordelijk deel
van Noord-Holland en op Texel.
Maij wees er op dat het jaarlijks be
drag van 60 miljoen dat voor kustver
dediging wordt uitgetrokken op lan
ge termijn tot een besparing leidt.
Wanneer er niets wordt gedaan is her
stel van de schade uiteindelijk duur
der, zo betoogde zij.
Door Gods goedheid werden
wij verblijd met de geboorte
van ons zoontje en broertje
JOHANNES MICHEL
Wij noemen hem Michel
HANS en CORINE
v. d. WEKKEN
ARCO
12'juni 1990
Rijksstraatweg 2
4311 RJ Bruinisse
PLAATS UW
FAMILIEBERICHTEN
IN DE
ZIERULZEESCHE
NIEUWSBODE
Machinale steenhouwerij en -zagerij
speciaal adres- voor levering van
GRAFSTENEN
in de door u gewenste natuur
steensoorten
Lange St. Janstraat 48 - Zierikzee - Tel. (01110) 14985 - 12238
Zaagmolenstraat 32B 4461 BL Goes - Tel. (01100) 27919 - 32283
Langs deze weg willen wij u hartelijk dank zeggen voor de
belangstelling die wij mochten ontvangen na de geboorte van
onze zoon MARTIJN.
AD EN RIET VAN DER MAAS-FLIKWEERT
Karianne
John
Peter
Oosterland, juni 1990
U heeft of verwacht problemen en zoekt betaalbare
RECHTSHULP door ervaren juristen? Inlichtingen/afspra
ken: mr. drs. Van Oeveren houdt elke dag van 19-20 uur
telefonisch (GRATIS) SPREEKUUR - 01110-16088.
Eurovermogensbeheer, bureau v. rechtskundige bijstand,
postbus 175, 4300 AD Zierikzee.
RENÉ KOOLE
en
MONIQUE DE VLIEGER
delen u mede, dat zij op vrijdag 22 juni 1990 in het huwelijk
treden.
De voltrekking zal plaatshebben om 14.45 uur in het stadhuis
van Zierikzee.
Wij zouden het leuk vinden u te zien op onze receptie die ge
houden wordt van 19.00 tot 20.30 uur in Dorpshuis ,,De Schut-
se", Julianastraat 22 te Burgh-Haamstede.
Ons adres wordt: Rooseveltstede 62-04, 4463 GM Goes
Wij zijn naar de modepresentatie
voor het aanstaande najaar.
Dam 17-19 - Zierikzee - Telefoon 01110-12816
Wij gaan trouwen
HANNE DOELEMAN
en
JANNEKE VAN DER LINDE
op 22 juni 1990 om 15.30 uur in het stadhuis te Zierikzee.
U kunt ons feliciteren op onze receptie van 19.30 tot 21.00 uur
in paviljoen ,,De Vierbannen" te Ouwerkerk.
Ons adres is: Rijksweg 17, 4306 NA Nieuwerkerk
Te huur
voor vele doeleinden geschikt, event, met woning,
omg. Zierikzee. Inl. Bedrijfsburo L.B.Z. 01184-78200.
Hartelijk dank aan directrice en personeel van „Duinoord"
voor de gezellige dag aangeboden aan mej. C. H. J. VAN
NIEUWENHUIZE en familie; naar aanleiding van haar
100ste verjaardag.
A. DE KLUIVER-VAN NIEUWENHUIZE
Neven en nichten
Numansdorp, juni 1990-
Hogezoom 152 - Renesse - Tel. 1691
Grote sortering artikelen
voor man en paard
Wij danken allen die ons tijdens en rond de opening van onze
nieuwe zaak ons succes gewenst hebben in de vorm van diver
se attenties.
VAN BEVEREN'S VISHANDEL
Markt 44, Brouwershaven
DE ECHTE SPECIAALZAAK BIEDT MEER.
gas
water
electro
Burghseweg 58 - 4328 LB Burgh-Haamstede
Telefoon (01115) 1304
Onwetendheid over epilepsie heeft zeer vervelende gevolgen
Stelt u zich eens voor, daar ligt u dan.
Overgeleverd aan het oordeel van anderen.
Epilepsiebestrijding:
staat of valt met uw steun!
GIRO 34781
Nationaal Epilepsie Fonds-De Macht van het Kleine, telefoon 1030) 660144.
BRUINISSE - Er broeit iets. Ook aan boord van de
Heemskerk, waar de Bruse Engelandvaarder tegen wil
en dank, Jan de Ronde een van de bemanningsleden is,
voelt men dat. Men begint, na de nederlaag van de Ne
derlandse vloot in de Java zee, weer aan een echte oorlog.
Het geallieerde opperbevel acht de tijd gekomen om te
rug te slaan. De Japanse opmars moet worden gestuit.
De soldaten van Hiro Hito moeten weten dat er een einde
komt aan hun overwinningen en de Van Heemskerk
wordt ingezet bij het verdrijven van de Japanners.
Van dat alles is Jan de Ronde echter
nog onkundig als hij in de haven van
het Zuidafrikaansze Simonstown
dorpsgenoten ontmoet, de gebroeders
Okkerse. Het zijn gezellige dagen
voor De Ronde, zo blijkt uit zijn dag
boeknotities. Sinds De Ronde en de
Okkerse's elkaar voor het laatst heb
ben ontmoet in 1940 in Engeland heb
ben ze het nodige meegemaakt.
Nieuwtjes uit Bruinisse worden uit
gewisseld.
Muiterij
De scheepsbakker van de Jacob van
Heemskerk blijft in Kaapstad han
gen en Jan de Ronde moet weer inval
len. Na een paar dagen duikt de bak
ker weer op, maar De Ronde blijft in
de kombuis. De bakker moet eerst
zijn straf uitzitten. Het verbod om
van boord te gaan zet intussen kwaad
bloed bij de bemanning en er breekt
muiterij uit.
Sommigen negeren het bevel en
knijpen er toch tussenuit. De gemoe
deren raken behoorlijk verhit en de
kapitein besluit uit te varen en koers
naar Durban te zetten, ver weg van
de verleidingen van Kaapstad.
Op 30 juni komt men daar aan en de
bemanning krijgt een geduchte uit
brander wegens wangedrag. De vrede
wordt weer getekend en juli 1942 ver
strijkt met het varen in konvooi. Be
gin augustus komt het bericht dat de
Japanners met een kleine vlooteen-
heid uit de Straat van Malakka naar
het westen koersen en men brandt
van verlangen om hen af te straffen
voor wat er in de Javazee is gebeurd.
Beloning
De Van Heemskerk wordt ingezet
bij het verdrijven van de Japanners
uit Madagascar en men heeft succes.
Op 10 september wordt Majunga be
zet en zeven dag later valt een tweede,
in het dagboek van Jan de Ronde niet
nader genoemde, havenplaats in han
den van de geallieerden.
In het dagboek van Jan de Ronde is
niets terug te vinden over doden en
gewonden. Eind september komt de
beloning voor de bemanning. In Afri
ka wordt de trein genomen voor een
vierhonderd kilometer lange tocht
naar Nairobi waar men mag passa
gieren.
Het wordt een interessante tocht,
dwars door de bush bush. De beman
ning van de Van Heemskerk logeert
op een vliegbasis die in de omgeving
van Nairobi iS ingericht. De vliegba
sis ligt 6000 voet boven de zeespiegel
en het is er 's nachts geweldig koud.
Speciaal voor 'de overwinnaars' van
Madagascar wordt in samenspraak
met de officieren van de Van Heems
kerk een nachtelijke tocht gemaakt.
Het wordt één.van die belevenissen
waar de bemaninng nog lange tijd
over na zal praten.
Naar Australië
Niet veel later komt het bevel om
naar Australië te gaan. Eerst worden
de in Madagascar gemaakte krijgsge
vangenen afgeleverd in Colombo.
Uiteindelijk belandt de Jacob van
Heemskerk in Freemantle in Noord-
Australië. Daar komt ook Schout bij
Een foto uit de oorlogsjaren: derde van links is Frans de Waal.
Nacht Coster aan boord. Konvooi va
ren en oefenen wisselen elkaar af.
Daarbij wordt veel samengewerkt
met de Autralische kruiser Adelaide.
Het is goed toeven op dit vijfde conti
nent waar men van de oorlog niet zo
veel merkt. Maar dat is slechts
schijn.
Op 28 november wordt op beide
schepen een verdacht schip gesigna
leerd. Het blijkt het 800 ton zware
Duitse schip Ramses. Het schip
wordt door beide oorlogsbodems van
beide kanten onder vuur genomen.
Voor de Ramses is er geen ontkomen
meer aan. De 91 koppen tellende be
manning gaat in de boten en geeft
zich over.
Tijdbommen
Ze delen mee dat ze tijdbommen in
het schip hebben gelegd. De kapi
teins van het Nederlandse en het
Australische schip willen liever geen
risico lopen. Ze besluiten het schip,
als ze het dan toch niet op sleeptouw
kunnen nemen, tot zinken te bren
gen. Een salvo van dichtbij is vol
doende om de Ramses in de golven te
doen verdwijnen.
Van kerst- of nieuwjaarsvieringen
bij de wisseling van 1942 naar 1943
staat in het dagboek van De Ronde
niets te lezen. In februari 1943 wordt
de Van Heemskerk ingezet om sche
pen te escorteren.
Zo komt het dat De Ronde voet aan
wal kan zetten in Sidney en Melbour
ne. Tien dagen verlof worden doorge
bracht bij een Schotse familie in Sid
ney. De Heemskerk moet daar in het
dok. De reparatie neemt alles bij el
kaar zes weken in beslag. Na een
tocht van 700 mijl noordwaarts wordt
later geankerd in Exmout. Daar ligt
een moederschip voor vliegtuigen dat
tegen onderzeeëers beschermd moet
worden.
Nieu w-Zeeland
Tbrug in Freemantle. Daar komt de
Nieuw Amsterdam eind mei terug
van een reis uit Europa. Vervolgens
moet het schip naar Hobart op
Thsmanië. De Heemskerk moet hel
troepenschip begeleiden en zo komt
het dat Jan de Ronde in Nieuw-Zee-
land terecht komt. Het gaat Hitler in
die dagen overigens niet meer zo voor
de wind.
Vlak na nieuwjaar worden de Duit
sers uit de Kaukasus verdreven en op
12 januari wordt leningrad bevrijd.
Op 2 februari geeft Von Paulis zich,
met wat er nog van het achtste leger
over is, zich over.
In Noord-Afrika vallen Bizerta en
Tunis in geallieerde handen cn geal
lieerde troepen landen op Sicilië. Op
zee echter is de Duitse overmacht nog
Frans de Waal in vol ornaat.
niet gebroken. Tijdens de reis naar
Thsmanië wordt door de Van Heems
kerk een onderzeeër aangevallen. Of
me aanval succes heeft komt men
nooit te weten.
Ontmoetingen
In het Australische Wirllington
loopt Jan de Ronde weer een Brue-
naar tegen het lijf: Frans de Waal
Jacz. De Waal was bakkersknecht ge
weest bij zijn oom Marien Moerland,
maar uiteindelijk koos hij voor een
loopbaan op het water. Als Jan hem
ontmoet is De Waal chef-kok van het
koopvaardijschip De Oranje dat re
gelmatig heen en weer vaart van Am
sterdam naar het toenmalige Neder-
lands-Indië.
De Addu Atol komt waarschijnlijk
niet op alle atlassen voor, maar het
kleine eilandje duikt wel op in het
dagboek van Jan de Ronde. De Van
Heemskerk moet er na een konvooi-
reis op nieuwe orders wachten.
Begin oktober krijgt het schip een
gedeeltelijk nieuwe bemanning. Jan
de Ronde omtmoet nog meer oud-
Bruenaars als Jacob Jumelet, kapi
tein van een schip van de Holland-
Amerikalijn, en Jan Otte. De laatste
begon zijn loopbaan als mosselschip-
per. Zijn Hoogaars was de Bru 85 en
de naam van dat schip was De Ver
trouwen.
Koopvaardij
Bij Otte zelf ontbrak blijkbaar het
vertrouwen om ooit in het mosselvak
een goede boterham te verdienen,
want hij zocht het in Rotterdam en
kwam uiteindelijk bij de koopvaardij
terecht. Twee Bruenaars op een schip,
zo was de situatie toen De Ronde het
tweetal in Australië ontmoette.
Op 22 december, nadat men eerst
samen met de Jan van Galen en later
alleen troepen heeft begeleid, meert
men af in Colombo. Opnieuw ont
moet De Ronde daar een Bruenaar:
Johannes Zoeter. Hij woonde op het
Zijpe wóar zijn vader tot zijn dood in
dienst was bij de RTM en stapte later
over naar de marine. Tben de oorlog
uitbrak woonde hij in Den Helder,
waar hij ook na de oorlog weer te
recht kwam. (Wordt vervolgd)
S. A. Jumelet Azn
