Expositie beeldende kunst
dit biedt de beeldbuis
Historisch gebouw centraal
op opmerkelijke expositie
Doktersvrouw in de jungle
Kunstuitleen
voert
keurmerk in
Tien kunstenaars lieten zich inspireren
door Noordhavenpoort en omgeving
6
DEN HAAG - Minister Alders
(ruimtelijke ordening) is bezorgd
over de aantasting van het groene
hart in de Randstad. Het beleid ge
richt op het zoveel mogelijk ongerept
laten van het groene hart heeft de af
gelopen decennia nauwelijks effect
gehad. Dat zei Alders in de Tweede
Kamer tijdens het debat over de vier
de nota ruimtelijke ordening.
DEN HAAG - De Federatie Kunst
uitleen voert half mei een keurmerk
in voor professionele gesubsidieerde
kunstuitleencentra zonder winstoog
merk. De centra gaan een vignet ge
bruiken dat staat voor een laagdrem
pelige, betrouwbare instelling waar
iedereen kunstwerken kan lenen en
kopen.
Dit heeft.de Federatie Kunstuitleen
bekend gemaakt. Ze voert het keur
merk in om de centra te onderschei
den van de commerciële instellingen.
De laatste jaren is een wildgroei te
zien in kunstbemiddelingsbureaut
jes, aldus de federatie.
Bedoelde centra kennen een selec
tiecommissie van deskundigen die op
basis van kwaliteitscriteria de kunst
werken kiest. Rechten en plichten
van alle betrokken partijen zijn te
vinden in reglementen die voor ieder
een ter inzage zijn.
Bij de federatie zijn 44 instellingen
aangesloten met zeventig centra of
vestigingspunten. Een tiental van
soortgelijke centra is om de een of an
dere reden niet bij de federatie aan
gesloten.
Verder opereren er in ons land rond
dertig Art-lease-bedrijven en -be
drijfjes. Tien van deze huurkoopon
dernemingen bestaan al wat langer.
MIDDELBURG - Van 4 mei tot 30 juni is in de expositieruimte van de Stichting Beeldende Kunst in Middelburg een
tentoonstelling te zien van schilderijen van Cor van Dixhoorn. Op maandag 14 mei introduceert de Federatie
Kunstuitleen een vignet waaraan het publiek professionele kunstuitleencentra zonder winstoogmerk kan herken
nen. Dit vignet staat voor een laagdrempelige, betrouwbare instelling waar iedereen kunstwerken kan lenen en ko
pen. In Middelburg mag de Stichting Beeldende Kunst het vignet voeren. Dit keurmerk geeft aan dat de instelling
een selectiecommissie heeft die de collectie van de kunstuitleen samenstelt. In die commissie kiezen kunstenaars en
deskundigen op basis van kwaliteit kunstwerken uit. De expositieruimte van de Stichting Beeldende Kunst is open
van dinsdag tot en met zaterdag van 13.00 tot 17.00 uur.
ZIERIKZEE - In en rond de Noordhavenpoort in Zierikzee is van 19 mei tot en met
17 juni aanstaande een tentoonstelling- te zien jjetiteld Traverse. Tien kunstenaars to
nen werk dat zij maakten in het kader van een project rond het thema Noordhaven
poort, geschiedenis en omgeving. Tijdens de opening van de expositie op zaterdag 19
mei om 16.00 uur brengt het bewegingstheater Movi-Actus uit Utrecht de voorstelling
Contrast die speciaal voor deze gelegenheid is gemaakt.
Het uitgangspunt voor het project
Traverse is het oude poortgebouw in
Zierikzee, dat er al zo'n vijf eeuwen
staat, dat de sfeer ademt van een ver
verleden en fantasieën oproept .over
de Middeleeuwen. Ooit was er een
bloeiende haven en maakte het poor
tencomplex deel uit van de verdedi
gingswerken van de stad. Enerzijds
boden de bouwwerken de stad be
scherming, anderzijds boden ze toe
gang. Nu nog steeds is de poort in de
eerste plaats een doorgang, vandaar
de naam Traverse.
Iedere deelnemer aan het project
werkt op zijn of haar eigen wijze. De
één is geboeid door het ,,oude", een
ander door de structuur van het ge
bouw, een derde door de omgeving en
een vierde door de functie. José van
der Valk is gefascineerd door de con
structie van het dak van de poort:
„door de draagconstructie, eeuwen
geleden door mensenhanden ge
bouwd. De kracht die die constructie
uitstraalt inspireert mij. Het is. alsof
je je in een schip bevindt. Het lijkt
ook op een grote ribbenkast. De rib
benkast van de Noordhavenpoort is
mijn uitgangspunt voor het project".
Ritme
Voor de schilder Hans Richters is
het ritme van de zware balken onder
de houten overkapping aanleiding
een aantal doeken in de ruimte te
spannen. De directe ervaring van het
schilderen is voor hem van wezenlijk
belang. De Noordhavenpoort brengt
Willem van Anraad op „gedachten
over de tekenen en getuigenissen van
vroeger tijden. De functie van derge
lijke gebouwen als kruispunt van
oorlogshandelingen en belegeringen
overschaduwt de functie van de door
gang".
„De verwerking van deze ideeën is
niet in romantische taferelen terug
te vinden, maar in de weergave van
verweerde „doorbloede" muren en
de schilderachtige verwerking van
de Noordhavenpoort zelf. Zo krijgt
beleving een bijna abstracte vorm".
Pieternel de Bruijn heeft een
vastomlijnd uitgangspunt voor Tra
verse gekozen: „Alles wat te maken
heeft met heraldiek: wapenschilden,
familiewapens, stadswapens". „De
kleine ruimte waarin de schilden ko
men te hangen bepaalt de vormen
waarmee ik ze beschilder. Ieder
schild vertelt een verhaal. Ik gebruik
daarbij mijn eigen vormentaal en
ontleen tevens vormen aan de plek
die ik heb gekozen. Ik wil de ruimte
helemaal volhangen: Een ruimte vol
gehangen met schilden: „de blazoen
kamer".
Doorgang
Voor Marijke Folkertsma is de
poort in de eerste plaats een door
gang: „Mijn werk in de poort is opge
bouwd uit foto's. Foto's van de zee,
die geen vaste vorm heeft maar toch
altijd zee is, en van toevallige ogen
blikken uit het leven op Schouwen-
Duiveland. Daarnaast gebruik ik op
het strand gevonden voorwerpen. De
foto's gaan op in het grote geheel dat
de achterste ruimte van de galerie in
de poort toont. Het zijn momentopna
mes die op zich zelf geen betekenis
hebben en verdwijnen terwijl ze op
gaan in het totaalbeeld".
In zijn beschouwing van het poort
gebouw richt Ton Lamper zijn blik
op het verleden: „Het aspect verdedi
ging en de poort als grens tussen bin
nen en buiten". Hij gebruikt decora
tieve patronen zoals ze in de poort
aanwezig zijn en kleuren en tekens
uit de heraldiek".
Ton Lamper maakte de buitendeur
tot onderdeel van totaalbeeld samen
gesteld uit een aóntal etsen: Door het
signaalachtige vorm- en kleurge
bruik (in de etsen) wordt de deur ge
markeerd. Als teken van de aanwe
zigheid van een grens tussen binnen
en buiten, hier en daar, beschutting
en openheid".
Lennie van Vugt combineert in
haar werk diverse materialen, zoals
hout en ijzer, maar ook allerhande
voorwerpen. De samengestelde objec
ten vertellen een eigen verhaal. Voor
Traverse maakte Lennie van Vugt een
aantal „visvazen", deze plaatst ze
buiten de poort in een drietal nissen.
Binnen wordt de poëzie en de ironie
die haar werk kenmerkt zichtbaar in
een samengesteld object voortgeko
men uit een frappante gedachte over
vissen en water.
Mensen
Mensen en menselijkheid vormen
het thematisch uitgangspunt voor het
werk van Simon Woudwijk. „De uit
daging van deelname aan projecten
als Traverse ligt grotendeels in het
feit dat ik technisch en thematisch
enigszins afwijk van de lijn die ik
voor mezelf als vrij beeldend kunste
naar (schilder) volg, zonder deze echt
te verlaten". In een ruimtelijk object
plaatst Simon een aantal krijgers
rond een kom: een onbereikbare
graal die de opponenten in zijn macht
houdt, maar die de strijders nodig
heeft om in balans te blijven. De
vorm van de sculptuur verwijst naar
een vestingswerk".
De Vlaamse beeldhouwer Luc de
Bruyne maakt voor Traverse een
aantal vleermuizen die hij ophangt
onder de overkapping van een van de
imposante ruimtes in de poort. De
vleermuizen hebben iets menselijks,
zoals in zijn voeger beelden van
mensfiguren, doet het uitgevreten
plaatwerk denken aan aantasting en
verval.
De afdaling naar de kelder inge
richt door Peter Jansen is een „afda
ling in de sfeer van het onderbe
wuste". In de kelder staat de
Hertenbron, vijf herten van kera
miek dragen een bekken, of graal, ge
vuld met water. „In een schemerige
gang klinkt het geluid van druppend
water: er staat een keramische beel
dengroep in een vijvertje: „De bron
Mimir". Midden in de gang doemt de
grafzerk van een ridder uit het
duister op. Het schemerige licht is af
komstig van een aantal lichtsculptu-
ren gemaakt van keramiek en glas".
In de oude haven voor het Noord- en
Zuidhavenpoortcomplex zijn tenslot
te nog twee objecten te zien. Willem
van Anraad maakte een kinetisch ob
ject, het verandert van vorm met het
stijgen en zakken van het water on
der invloed van de getijbeweging. Pe
ter Jansen maakte een opstelling van
palen en netten en een zeemeermin.
Hij verbeeldt daarmee de oude
Zeeuwse legende over vissers die in
hun netten een zeemeermin hebben
gevangen.
Vrijdag 4 mei
Nederland 1
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
15.55 uur Maria Callas, portret van
deze operazangeres. Herh.
17.30 uur Journaal.
17.35 uur 100 jaar tekenfilm, teken-
filmfestival
18.10 uur Kruispunt TV, religieus ma
gazine.
19.00 uur Journaal.
19.15 uur Ieder graf heeft een gezicht,
postuum portret van vier in de Greb-
benlinie gesneuvelde soldaten in de
meidagen van 1940.
19.45 uur Nationale herdenking op
de Dam.
20.25 uur Redders in nood, tv-spel ge
baseerd op ervaringen van mensen in
W.O. II.
21.10 uur Ver van mijn bed show.
21.55 uur Glad ijs, spelprogramma
gepresenteerd door Berend Boude-
wijn.
22.20 uur Brandpunt, actualiteiten
rubriek.
23.00 uur Journaal.
23.10 uur Lc dernier métro, Franse
speelfilm.
Nederland 2
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
16.00 uur Dreamers, 3-delige serie
van Uri Barbash. Afl. 2.
16.47 uur Billy Hotdog en Linda pre
senteren TROS jeugdstation met om:
16.52 uur Heathcliff Co, tekenfilm
serie.
17.24 uur Alf op Melmac (Animated
Alf), tekenfilmserie. Afl. 12.
17.48 uur De bal is rond special, pro
gramma waarin de beste jeugdkee
pers van Nederland gekozen worden.
18.18 uur TROS popformule, live
acts, nieuwe videoclips en de Natio
nale Hitparade.
18.53 uur Tik Tak, Belgische kleuter
serie. Afl. 35.
18.58 uur Dierenmanieren, dieren-
programma.
19.38 uur Pathétique.
19.50 uur Nationale herdenking op
de Dam.
20.25 uur Journaal
20.45 uur Kamp van hoop en wan
hoop, Getuigen van Westerbork 1939-
1945, documentaire waarin overle
venden van het concentratiekamp
Westerbork een getuigenis afleggen.
21.55 uur Het dagboek van Anne
Frank, toneelstuk in twee bedrijven.
00.20 uur Journaal.
Nederland 3
08.55,13.00 en 17.50 uur Nieuws voor
doven en slechthorenden
18.00 uur Paspoort (Pasaport), weke
lijks magazine in het Turks en het
Nederlands.
18.30 uur Sesamstraat.
18.45 uur Jeugdjournaal.
18.55 uur Nationale herdenking, her
denkingsbijeenkomst voor slachtof
fers van WO II in de Nieuwe Kerk te
Amsterdam.
ca. 19.30 uur Onbekend monument,
documentaire over de massale vluht
van de inwoners van Breda op 12 mei
1940.
ca. 19.47 uur Nationale herdenking
op de Dam, verslag van de herden
king bij het Nationaal Monument.
20.25 uur Journaal
20.45 uur Avondvoorstelling: Spiri
tuals met Jessye Norman en Kath
leen Battle, negro-spirituals vanuit
de Carnegie Hall in New York gezon
gen door de sopranen Jessye Norman
en Kathleen Battle, m.m.b. orkest en
koor van de Metropolitan Opera o.l.v.
James Levine.
22.00 uur NOS-Laat, actueel magazi
ne. Presentatie: Charles Groennuij-
sen.
22.45 uur De dageraad van de bevrij
ding. Spreker: Jan Vis.
22.55 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
BRT 1
14.00 uur Schooltelevisie.
17.30 uur De woudlopers, Engelse se
rie.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik tak, animatieserie. Afl.
249.
18.05 uur Postbus X, jeugdserie rond
een mysterieuze weldoenersorganisa
tie. Afl.: De UFO's komen.
18.35 uur David de kabouter, 26-
delige serie.
19.00 uur Uitzending door derden,
programma van de Liberale
Televisie- en Radio-Omroep,
19.25 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.30 uur Nieuws.
20.00 uur Gevangen in het web (Kiss
of the spider woman), Amerikaanse
speelfilm.
22.00 uur Filmspot. achtergrondin
formatie bij de filmactualiteit.
22.25 uur Kunst-zaken.
22.30 uur Nieuws.
22.45 uur Weerbericht. Aansl. Paar-
denkoersen.
22.50 uur Tijd is geld, programma
over mensen en geld. Presentatie:
Paul d'Hoore.
23.00 uur Vrijdagnachtfilm: De zwar
te spin (Black widow), Amerikaanse
speelfilm.
00.40 uur Coda. Waarlijk, van Inge
borg Bachmann, in een vertaling van
Paul Beers en Isolde Quadflieg.
BRT 2
18.40 uur Nieuwskrant.
18.45 uur Babel. Wekelijkse nieuws
brief voor Marokkaanse migranten.
19.00 uur Buren (Neighbours), Aus
tralische serie. Afl. 346.
19.25 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.30 uur Nieuws.
20.00 uur W.O. II. Een klein land in de
wereldoorlog. Afl. 1.
21.00 uur Natuur, wat doe je ermee? 5-
delige serie. Afl. 1: Opgespoten ter
reinen.
21.25 uur Binnenskamers, Cellosona
te van Debussy, uitgevoerd door
Franse Springuel en Levente Kende,
vanuit O.L.V.-Waver.
OOST-SOUBURG - Met ingang
van 1 mei hanteert Omroep Zeeland
een nieuw programmaschema. De re
gionale omroep is op Schouwen-
Duiveland te beluisteren via 101.9
mhz op de FM en via de kabelfre
quentie 87.6 mhz.
Het programmaschema ziet er als
volgt uit: zondag 11.03-13.00 uur: Op
Deltahoogte (presentatie Jan Parent).
Maandag, 12.07-12.58 uur: actualitei
ten en achtergronden, 12.30 uur:
weerpraatje, 12.32 uur: weekendre
portage/lang interview, 12.53: de
agenda (presentatie Jan Parent)
Maandag, 17.07-17.58 uur: actuali
teiten en achtergronden, 17.30 uur:
weerpraatje, 17.32 uur: Van de Stad
en van het Land, 17.53 uur: de agenda
(presentatie Jan Parent)
Dinsdag 12.07-12.58 uur: actualitei
ten en achtegronden, 12.30 uur: weer
praatje, 12.32 uur: Gast van de week,
12.53 uur de agenda (presentatie Bob
Lagaaij). Dinsdag 17.07-17.58 uur: ac
tualiteiten en achtergronden, 17.30
uur: weerpraatje, 17.32 uur: Natuur
en milieu in Zeeland, 17.53: de agen
da (presentatie Bob Lagaaij).
Tuinbouwrubriek
Woensdag, 12.07-12.58 uur: actuali
teiten en achtegronden, 12.30 uur:
weerpraatje, 12.32 uur: land- en tuin
bouwrubriek, 12.53 uur: de agenda,
(presentatie Rob van Hoek). Woens
dag 17.07-17.58 uur: actualiteiten en
achtergronden, 17.30 uur: weerpraat
je, 17.32 uur streekeigene en dialec
ten, 17.53 uur: agenda, (presentatie
Rob van Hoek).
Donderdag, 12.07 uur: actualiteiten
en achtergronden, 12.30 uur: weer
praatje. 12.32 uur: 'Gezond en wel'
over gezondheid en welzijn. 12.53 uur:
de agenda (presentatie Gerdi Preger).
Donderdag 17.07-17.58 uur: actualitei
ten en achtegronden, 17.30 uur: weer
praatje, 17.32 uur: Zegt u 't maar,
luisteraars reageren rechtstreeks op
actuele ontwikkelingen, 17.53 uur: de
agenda (presentatie Bob Lagaaij).
Zeeuws Diep
Vrijdag 12.07-12.58 uur: actualitei
ten en achtergronden, 12.30 uur:
weerpraatje, 12.32 uur: Uit: uit
gaanstips voor het weekeinde, 12.53
uur: de agenda (presentatie Bob La
gaaij). Vrijdag 17.07-17.58 uur: actua
liteiten en achtergronden, 17.30 uur:
weerpraatje, 17.32 uur: de agenda.
17.43 uur: Zeeuws Diep (waarin een
forum terugkijkt op de week). (Pre
sentatie Bob Lagaaij).
Zaterdag 11.05-12.58 uur: Dag-Week!
Informatief programma voor de vrije
zaterdag gepresenteerd door Gerdi
Preger.
Eén van de werken unn kunstenaar Peter Jansen uit Zierikzee
30
De ambassadeur zou komen met
een van de attachés, die op zich geno
men had foto's te maken. Juist op tijd
was de plantagedokter, samen met de
assistent-bedrijfsleider en zijn
vrouw, teruggekomen van verlof. En
zo had Harry het ziekenhuis tijdig
weer kunnen overdragen aan Dr. Rus
kin, na uitvoerig over de epidemie ge
rapporteerd te hebben. Harry's be
jaarde vader had het paar zijn harte
lijke gelukwensen en een geschenk
gezonden, maar kon de lange reis niet
maken om het huwelijk van zijn eni
ge zoon bij te wonen.
De enige dissonant was. dat Bob.
zodra de tussendroogte begon, een
jachtpartij in het binnenland had ge
organiseerd en vrijwel onmiddellijk
was vertrokken. Evelyn besefte hoe
groot de slag was die ze hem had toe
gebracht, maar ook dat ze hem dit
niet had kunnen besparen.
De middag voor de huwelijksdag
pakten Evelyn en Harry, geholpen
door Axel's huisjongens, hun per
soonlijke bezittingen en huisraad in
vrachten van ongeveer zestig pond
Om tijd te sparen, pakten zij zelfs de
geschonken die ze hadden gekregen
al in. De voorgalerij van de Stuarts
stond vol dozen en kleine koffers, die
de mannen op hun hoofd zouden dra
gen. en andere dingen, die in „kin-
ja's" zouden worden vervoerd, man
den met groene palmblaren bekleed,
en op rug en schouders van de dragers
vastgemaakt. De opvouwbare stoe
len, tafel, veldbedden en andere grote
stukken zouden, zorgvuldig vastge
bonden met groene twijgen, apart ge
dragen worden. De dubbele matras
zou, in waterdicht canvas verpakt en
aan een lange stok gehangen, door
twee mannen over hun schouders
worden gedragen. Ook het nieuwe
hout fornuis en de petroleum-koel-
kast moesten mee. Deze werden uit
elkaar genomen en de zwaarste delen
zouden beurtelings door twee dragers
worden getorst. Niets mocht vergeten
worden, want Evelyn's toekomstige
huis lag een week reizen van de
naastbijzijnde stad, waar men iets
kon kopen.
De dragers zeventig in totaal
kwamen tegen de avond aan. Er wa
ren acht dragers voor Evelyn's
draagstoel en vier voor die van Har
ry. al was Harry van plan het grootste
deel van de weg te voet af te leggen.
Ook Evelyn hoopte gedeelten van de
weg te lopen. De anderen zouden de
zware vrachten torsen. Ook Harry's
beide bedienden waren meegekomen
Saki. de Bassakok. een jongen van
een jaar of twintig en Tom. een zeven-
tienjarige knaap uit de kuststreek
Toen Harry de mannen aan Evelyn
voorstelde, was ze geboeid door hun
vreemde voorkomen en hun eigen
aardige taal Het waren allen leden
van de Kpelle-stam. waaronder Har
ry werkte. De meesten droegen alleen
een katoenen lendendoek, sommigen
bovendien een handgeweven poncho
Door JENS LARSEN
over de schouders. Maar er waren er
ook, die als resultaat van hun aanra
king met de westerlingen vol trots in
de vreemdste afdankertjes rondlie
pen. Meestal waren dezen het ook.
die bijnamen droegen als Sixpence.
Poor Boy, Try Best en Humbug. Van
wege zijn karakter en zijn grote
kracht en ook omdat hii wat neger-
Engels sprak, werd Humbug als Eve
lyn's persoonlijke lijfwacht en tolk
aangewezen.
Spoedig bemerkte Evelyn hoe aar
dig en vrolijk deze wat woest uitzien
de mannen waren. En hun levendig
onderling gepraat vervulde dé lucht
tot Harry, met Humburg als tolk. hun
instructies gaf voor de volgende dag
en Axel Hansen hun hun slaapplaat
sen wees.
Het huwelijk was op laat in de och
tend gesteld om de gasten uit Monro
via gelegenheid te geven naar de
plantage te komen en om bruid en
bruidegom in staat te stellen nog
voor het vallen van de duisternis het
dorp te bereiken, waar ze een hut zou
den vinden om hun veldbedden op te
slaan.
Axel's woonkamer werd in een een
voudige kapel veranderd en terwijl
Evelyn in de hal wachtte tot Hansen's
grammofoon de bruidsmars zou laten
klinken, besefte ze na al deze dagen
van roezige drukte ineens heel sterk
hoe groot de stap was. die ze op het
punt stond te ondernemen.
(wordt vervolgd)
