Prinses Juliana heeft een bewogen leven achter de rug Beatrix tien jaar koningin 3 ZÏERIKZEESCHE NIEUWSBODE Maandag 30 april 1900 Nr. 24735 Laatste resten mytisch koningschap verdwenen ZIERIKZEE - Het koningschap moge dan in de afgelopen jaren veel van zijn romantiek en statig aureool hebben verloren, nochtans is de band die het Huis van Oranje aan het Nederlandse volk verbindt even hecht als in het verleden. Dat is in de eerste plaats de grote verdienste van prinses Juliana, die haar taak als staatshoofd met grote wijsheid heeft vervuld en steeds veel begrip heeft ge toond voor de ingrijpende veranderingen, die zich ook in de Nederlandse samen leving voltrokken. schaamd. Allerlei complicaties, ver wikkelingen en pijnlijke gebeurtenis sen, die de afgelopen jaren de gemoe deren in beweging hebben gebracht, hebben niet kunnen verhinderen, dat het overgrote deel van ons volk niet al leen de monarchale staatsvorm is blij ven prefereren, maar ook emotioneel sterk aan het Oranjehuis gebonden is gebleven. Het leven en de regeerperiode van prinses Juliana omspannen een tijds gewricht dat zonder meer als één van de meest turbulente episoden uit de wereldgeschiedenis kan worden geken schetst. Toen Juliana op 30 april 1909 in het paleis Noordeinde te Den Haag het le venslicht aanschouwde, heerste er in Nederland nijpende werkloosheid en honger onder grote groepen van de be volking. Vijf jaar later breekt de Eerste We reldoorlog uit, vier jaar later wordt het koningshuis bijna het slachtoffer van een staatsgreep van Troelstra c.s., darna volgden enkele ernstige econo mische crises, bijvoorbeeld die van de dertiger jaren, in 1940 moest het ko ninklijk gezin uitwijken voor de Duit se Nazi's, in 1949 verliezen we Indone sië, daarna komen de verwikkelingen rondom de huwelijken van prinses Ire ne en prinses Beatrix. Kortom, de tij den van tegenspoed en verdriet, waar over de vorstin tijdens haar inhuldiging repte, hebben wel degelijk een stempel op haar leven gedrukt. Gelukkig heeft het leven van prinses Juliana ook een groot aantal hoogte punten gekend. Tot die hoogtepunten rekent zij ongetwijfeld ook zelf de tijd, dat zij in Leiden rechten studeerde, een studie die in 1927 begon en in 1930 werd afgesloten. Een tweede mijlpaal in haar leven is haar huwelijk met prins Bernhard van Lippe Biesterfeld. Na de officiële ver loving in september 1936 wordt op 7 ja nuari 1937 het jonge paar in de Haagse St. Jacobskerk in de echt verbonden. Nieuw geluk werd Juliana in 1938 deelachtig, toen zij het leven schonk aan een dochter, prinses Beatrix. An derhalf jaar later schenkt zij het leven aan een tweede dochter, prinses Irene. Deze naam was symbolisch. Het prin selijk paar wilde hiermee hun verlan gen naar vrede, tot uiting brengen. Maar kort daarna breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Tien mei 1940 vallen de Duitse legioenen Nederland binnen en het koninklijk gezin moet vluchten naar het buitenland. Juliana en Bern hard wijken uit naar het Canadese Ot tawa, waar in 1943 prinses Margriet wordt geboren. Vijf jaar leeft het ko ninklijk gezin gescheiden van het volk, dat haar zo dierbaar is. Pas in 1945 kan Juliana met haar moeder de bevrijde zuidelijke provincies bezoeken, 2 augustus van hetzelfde jaar volgt de definitieve terugreis naar Nederland. Verwikkelingen Wanneer in september 1948 Juliana tot staatshoofd wordt gekroond, zit Ne derland midden in de internationale verwikkelingen. In Nederlands-Indië, het grote koloniale gebied in de Oost, is de onafhankelijkheidsbeweging aan de winnende hand. Eén van de eerste belangrijke rege ringsdaden van de vorstin speelt zich op 27 december 1949 af, wanneer zij in de Burgerzaal van het paleis op de Dam de zogenaamde souvereiniteits- overdracht tekent. Indonesië houdt op Nederlands gebied te zijn. In 1953 leeft de koningin intens mee met dat deel van onze bevolking, dat door de grote waterramp van 1 februa Tijdens haar ambtsperiode zijn de laatste resten van het mytisch koning schap, dat ver van het gewone volk staat, verdwenen. Juliana was in alle opzichten een moderne vorstin, niet al leen in de vervulling van haar staats taak, maar ook in haar onbevangen contacten met alle geledingen van het Nederlandse volk. Het constitutionele koningschap is diep geworteld in de Nederlandse sa menleving. Het Huis van Oranje is nog even geliefd als toen Juliana na een of ficiële inhuldiging in de Nieuwe Kerk te Amsterdam haar moeder, de onver getelijke Wilhelmina opvolgde. Tijdens deze inhuldiging sprak de pas ge kroonde vorstin over 'de grote liefde, waarmee ons volk mij tegemoet treedt', een liefde die haar, naar zij hoopte, ook 'in tijden van tegenspoed en verdriet', deelachtig zou worden. Hoop Het Nederlandse volk heeft deze hoop, dachten wij, zeker niet be- ri wordt getroffen. Zij bezocht de be treffende gebieden. Grote beroering wekt in 1964 de ver loving van prinses Irene met de Spaan se prins Hugh Charles, leider van de Carlistenbeweging. De emoties rond de overgang van de prinses naar het R.K.-geloof, verhogen de tragiek van de gebeurtenissen. De koningin wordt nu op pijnlijke wijze geconfronteerd met haar dubbelrol, die van staats hoofd en die van moeder. En na een uiterst rumoerige voorge schiedenis trouwt op 10 maart 1966 prinses Beatrix met Claus von Ams- berg. Weer laaien de emoties hoog op, die zich kristalliseren in een uitvoerig Kamerdebat, dat door de televisie in alle Nederlandse huiskamers wordt ge bracht. Fel zijn de discussies over de beruchte brief van de socialist Neder- horst, die schreef dat het koningschap in ons land 'een betwiste zaak' begint te worden. Fijnzinnige eenvoud Het Nederlandse volk zal aan ko ningin Juliana blijven denken als een vorstin, die met milde wijsheid en fijn zinnige eenvoud haar taak als staats hoofd heeft vervuld en daarmee de grondslag heeft gelegd voor een mo dern koningschap, dat oog heeft voor snelle veranderingen, die zich in de sa menleving voordoen. ZIERIKZEE - Op 30 april 1980 werd prinses Beatrix ingehuldigd als Koningin der Nederlanden. De inhul diging vond plaats tijdens een Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal in de Nieuwe Kerk te Amster dam. Koningin Beatrix ging bij deze inhuldiging ge kleed in dezelfde met hermelijn gevoerde kro ningsmantel van rood fluweel, waarmee 140 jaar eerder Koning Willem II zijn hoge ambt had aanvaard. J kwamen (o.a. de beruchte Maag denhuisbezetting). Voorstanders van een republikeinse staatsvorm gingen zich ook roeren, vooral toen op 10 maart 1966 Beatrix trouwde met de Duitse diplomaat Claus von Amsberg. Alle uit de Tweede Wereldoorlog stammende trauma's deden zich gelden, maar gelukkig werd Claus al heel snel als lid van de koninklijke familie geaccepteerd en gewaardeerd. Uit het huwelijk werden drie zoons geboren, namelijk Willem Alexander (1967), Johan-Friso (1968) en Constantijn (1969). Het zit er dus dik in, dat voortzetting van het koningschap zich in de toekomst weer langs de mannelij ke lijn zal manifesteren. Sinds ko ning Willem III honderd jaar gele- De inhuldiging tien jaar geleden vond plaats onder bizarre omstan digheden. Terwijl de aanwezigen in de Nieuwe Kerk alleen oog had den voor de plechtigheden die bij een inhuldiging van een nieuwe koningin horen, braken in de stad overal gevechten uit tussen de po litie en opstandige figuren uit de krakerswereld, waarbij tal van gewonden vielen. Tien jaar later is het in Nederland en ook in Am sterdam heel wat rustiger gewor den. In januari 1980 kondigde ko ningin Juliana, moeder, van de in 1938 geboren Beatrix, aan afstand van de troon te zullen doen ten be hoeve van haar oudste, dochter. Er werd tóen ook bekendgemaakt dat in dé toekomst Koninginne dag niet gevierd zou worden op 31 januari, zijnde de geboortedatum van de huidige landsvorstin, maar op 30 april, dus op de verjaardag van Juliana. Twee overwegingen zullen hierbij ongetwijfeld een rol hebben gespeeld. Door haar ver jaardag te vieren op de 30ste april, de geboortedag van haar moeder, gaf koningin Beatrix blijk hoe zeer zij haar moeder waardeerde. Gunstiger En de 30ste april valt nou een maal gunstiger voor feesten in de buitenlucht, al is met ons grillige klimaat in dat opzicht nooit iets zeker. Het moet gezegd worden dat koningin Beatrix in het afge lopen decennium de weergoden in ieder geval op haar hand heeft ge had. Op 30 april 1980, de dag van haar inhuldiging, was het stra lend weer. Op 30 april 1981 was het naargeestig, regenachtig weer en vanaf 30 april 1982 tot en met Ko ninginnedag 1989 beleefden we acht Koninginnedagen, die stuk voor stuk goed tot zeer goed weer brachten. den op 73-jarigé leeftijd overleed, werden in Nederland alleen vrou wen tot de koninklijke waardig heid benoemd. Discussies légen het einde van koningin Juliana's regeerperiode waren in Nederland de discussies over de monarchie vrijwel verstomd. Juli ana wist zich in vrijwel alle krin gen van de bevolking zo geliefd te maken dat voorstanders van een republikeinse staatsvorm alle wind uit de zeilen werd genomen. Nederland kwam dus niet terecht in het rijtje landen dat in de loop van deze eeuw hun vorst verban den, zoals in Duitsland, Oosten rijk, Roemenië, Bulgarije, Grie kenland en Italië. Tben Beatrix tien jaar geleden de troon besteeg waren de maatschappelijke on lusten in volle hevigheid aan de gang, maar was de strijd tussen de republikeinen en monarchisten al lang beslist in het voordeel van de laatsten. Tien eerste dienstjaren In de jaren tachtig heeft koning in Beatrix in een geheel eigen stijl de fundamenten van de constituti onele monarchie verder versterkt. Vooral in haar buitenlandse optre dens heeft zij zich een grote faam verworven. Haar werk in eigen land mag geenszins onderschat worden, maar het is natuurlijk" waar dat' de omgang met minis ters, kamerleden, ambassadeurs en het bestuderen van staatsstuk ken niet tot de koninklijke activi teiten behoren, waarop de televi siecamera's regelmatig zijn ge richt. Wat de koningin, afgezien van representatieve activiteiten, in eigen land doet, trekt minder de aandacht dan wat zij over de grenzen doet en zegt. Onze koningin was 42 jaar oud, toen zij haar hoge ambt aanvaard de. Aan levenservaring ontbrak het haar niet. Zij groeide op in een van de meest turbulente periodes van de wereldgeschiedenis. Ze was nog maar een peuter van twee, toen zij met haar ouders en grootmoeder (Wilhelmina, 1880- 1962) ijlings het land moest verla ten, toen de Duitsers in mei 1940 ons land binnenvielen en dat vijf jaar lang bezet zouden houden. Ju liana vertrok met Beatrix en haar één jaar jongere zusje Irene naar Canada. Pas na de bevrijding zouden zij in ons land terugkeren. Juliana besteeg op 6 september 1948 de troon als opvolgster van koningin Wilhelmina. Anders dan haar grootmoeder, die haar schoolop leiding via privélessen thuis had genoten, kwam Beatrix al als jong meisje met de bevolking in contact. Zij bezocht een lagere school in Bilthoven, een lyceum in Baarn en ging evenals haar moe der studeren aan de universiteit van Leiden, waar zij in 1961 haar doctoraal behaalde. De stormachtige zestiger jaren gingen ook aan Beatrix niet onge merkt voorbij. De Amsterdamse provo's, die wilden sleutelen aan de bestaande machtsverhoudin gen, zorgden voor een maximum aan sociale onrust, zeker nadat ook de studenten in het geweer Haar staatsbezoeken aan diver se landen hebben vaak zeer de aandacht getrokken. Natuurlijk kent onze vorstin haar grondwet telijke positie, maar dat neemt niet weg dat zij in het buitenland vaak met grote openhartigheid over bepaalde problemen heeft ge sproken. In de Verenigde Staten waarschuwde zij destijds tegen de gevaren van een kernwapen]oop, in Engeland herinnerde zij de En gelsen er fijntjes aan dat hun land toch ook een deel van de Europese gemeenschap is. Vertoon Uiterlijk vertoon wordt bij de staatsbezoeken zoveel mogelijk beperkt. De koningin doet haar best om bij staatsvisites zoveel mogelijk onderwerpen ahn de or de te laten komen en dan vooral die onderwerpen, waar een groot deel van de bevolking zich bij be trokken weet. De wijze waarop koningin Beatrix zich op dit soort bezoeken voorbereidt en haar bre de geïnformeerdheid hebben in de gehele wereld grote bewondering gewekt. De tien eerste dienstjaren van onze koningin zijn derhalve een groot succes geweest. Het mo derne koningschap van Beatrix spreekt de mensen ten zeerste aan, omdat het een eigentijds karakter draagt en daarom ver uitrijst bo ven de symbolische functie, die dat koningschap ook heeft.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1990 | | pagina 3