VAN ADEL
Met Voyager 2 is mens een
reis zonder einde begonnen
Joop van Houdt
SANITAIR
DEURLOO B.V.
TROUWREPORTAGE
fotostudio a
Burgemeester
Eindhoven tegen
videocamera's
Zaterdag' 12 augustus
Nederland 1
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
15.34 uur Getijden, religieus pro
gramma. Herh.
16.13 uur De avonturen van Sherlock
Holme's, Engelse serie.
17.05 uur Vrouwtje Theelepel, teken
filmserie.
17.30 uur Journaal.
17.40 uur Kay O'Brien, serie.
18.25 uur Kerkepad, 9-delige serie
over duizend jaar God en mensen.
Afl. 6.
18.50 uur De roze panter, tekenfilm.
19.00 uur Journaal.
19.16 uur Op goede gronden, 3-delige
serie over de agrarische sector.
19.53 uur De ongelooflijke spion (The
impossible spy), Engelse thriller.
21.30 uur De puzzelfavoriet, spelpro-
gramma.
21.55 uur Hoogtepunten uit U zij de
glorie.
22.30 uur Journaal
22.41 uur Europees drama: Fortunes
of war, Britse 7-delige serie. Afl. 3
23.42 uur Hulzen van Oranje: Het
Stadhouderlijk Hof te Leeuwarden.
Nederland 2
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
17.00 uur The edge... and beyond,
spectaculaire beelden van bijzondere
sporten.
17.45 uur New Wilderness, natuurse
rie.
18.10 uur G.I. Joe, Amerikaanse te
kenfilmserie.
18.35 uur Top 40. Jeroen van Inkel
presenteert de Nederlandse Tbp 40.
19.25 uur Veronica sport.
20.00 uur Journaal.
20.28 uur Beauty and the Beast,
Amerikaanse serie.
21.20 uur The fourth protocol, Ameri
kaanse speelfilm.
23.15 uur Journaal.
23.30 uur VPRO-Cinema: Tema, Rus
sische speelfilm.
Nederland 3
9.00, 13.00 en 18.20 uur Nieuws voor
doven en slechthorenden.
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Malvira, Belgische pop
penspel.
18.55 uur Atlantis mag niet verdwij
nen, Duitse jeugdserie.
19.42 uur Trekking van de lottogetal
len.
19.47 uur Verhalenvertellers, serie.
20.00 uur Journaal.
20.29 uur Avondvoorstelling: Joan
Crawford Cyclus: Humoresque, Ame
rikaanse speelfilm.
22.30 uur Journaal
22.46 uur Studio Sport
23.16 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
10.00 uur 1.0 op zaterdag, met om:
10.00 uur Kwaliteit van de voeding.
10.30 uur Sociale zekerheid: De derde
jeugd. Herh.
11.00 uur Angst, vriend en vijand van
het kind. Herh.
11.40 uur Pronto. Herh.
12.10 uur Basiseducatie. Herh.
17.00 uur De woudlopers, Britse se
rie.
17.25 uur Juke Box.
17.30 uur Webster, Amerikaanse se
rie.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik tak, animatieserie.
Herh.
18.05 uur Plons, afl.: Plons en het
standbeeld. Herh.
18.10 uur Robinson Crusoe, 13-delige
jeugdserie. Afl. 11.
18.35 uur Mr. Rossi, 12-delige Ita
liaanse tekenfilmserie. Afl. 11.
18.50 uur De Cosby show, 25-delige
Amerikaanse komische serie. Afl. 8.
19.20 uur Joker- en lottotrekking,
mededelingen, programma-overzicht
en paardenkoersen.
19.30 uur Nieuws.
20.00 uur Sterrenwacht, Luc Apper-
mont presenteert nieuwe televisiege
zichten.
20.55 uur Weekendfilm: Moeder
koopt je een spotvogel, Canadese tv-
film.
22.30 uur Nieuws.
22.45 uur Sport op zaterdag
23.00 uur In de hitte van de nacht,
20-delige Amerikaanse serie. Afl. 14.
23.45 uur Poolshoogte, astronomi
sche rubriek.
23.55 uur Coda: Studie opus 25 nr. 1,
F. Chopin, uitgevoerd door Pr. Mees,
piano.
BRT 2
15.30 uur Wielrennen: Ronde van Bel
gië, rechtstreekse reportage.
19.30 uur Nieuws
20.00 uur Baccarabeker 1989, recht
streekse uitzending van de finale
avond van de interprovinciale show
ontmoeting voor jonge talenten in
Middelkerke.
Zondag- 13 augustus
Nederland 1
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
17.05 uur Thuis in de dierentuin (Zoo
family). Australische serie. Afl. 7.
17.30 uur Journaal.
17.36 uur Nederland museumland.
17.56 uur De verzameling, verzame
ling uit eerdere afleveringen van De,
Kunst ligt op straat. Herh.
VARA's kindermenu:
18.07 uur De grote meneer Kaktus
show. Herh.
18.34 uur In het land van de Minikins
(The Minikins), 12-delige jeugdserie.
Afl. 8.
19.00 uur Journaal.
19.07 uur Tot elke prijs, Canadese se
rie, Afl. 10.
19.55 uur Compilatie van het spelpro-
gramma Wereldwijs.
20.30 uur Philip Marlowe, privé-
detective, Engels/Amerikaanse serie.
21.19 uur The Oprah Winfrey show,
Amerikaans praatprogramma met de
presentatrice-actrice Oprah Winfrey.
22.01 uur Achter het nieuws, actuali
teitenrubriek.
22.26 uur Golden girls, Amerikaanse
comedysei'ie.
22.51 uur De wereld van Boudewijn
Biich, kijkje achter de schermen bij
het maken van Amerikaanse televi
sie in Hollywood. Herh.
23.36 uur Journaal.
Nederland 2
09.00 uur De Charlie Brown Snoo
py Show, tekenfilmserie. Herh.
09.25 uur Laurel Hardy, slapstick.
09.45 uur Leporello, jeugdprogram
ma.
09.50 uur Vanessa de speurneus,
Franse jeugdserie.
10.05 uur Knutsel je mee? kinderpro
gramma.
10.25 uur Hals over kop, Duitse serie.
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
20.00 uur Journaal.
20.10 uur TV toen of: Hoe de Neder
landse televisie geschiedenis
schrijft, 4-delige serie over de Neder
landse televisie en film als bron voor
historici. Deel. 2.
23.50 uur Journaal.
Nederland 3
09.00 uur Nieuws voor
slechthorenden
12.00 uur Weekjournaal
13.00 uur Nieuws voor
slechthorenden
16.45 uur Malvira, Belgische poppen
serie.
17.00 uur Studio Sport
18.00 uur Een kleintje kuituur, pro
gramma over kleding.
18.30 uur Sesamstraat.
18.45 uur Studio Sport.
20.00 uur Journaal.
20.10 uur Tongzoen, korte film.
20.35 uur Panoramiek, achtergrond
informatie bij actuele ontwikkelin
gen in de internationale politiek.
21.05 uur 250 gram radioaktief, Finse
tv-film.
21.57 uur Werken aan werk: serie
over de grafische sector. Afl. 6.
22.27 uur Journaal.
22.32 uur Voorlichtingsprogramma
Financieel management in bedrijven
en instellingen.
23.47 uur Voorlichtingsprogramma
Rechtswijzen
23.02 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
09.00 uur Zoetekoek, met om:
09.00 uur Beertje Colargol, kinderse
rie. Afl. 49.
09.15 uur Ovide, Belgische tekenfilm
serie.
09.35 uur Kinderen van de vrijheid,
Franse tekenfilmserie. Afl. 5.
10.00 uur Eucharistieviering.
14.30 uur Levende aarde, 24-delige
Britse documentaireserie. Afl. 19.
15.00 uur Virga Jessestoet Hasselt,
rechtstreekse reportage.
17.05 uur De speelvogels, Ameri
kaanse serie.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik tak, animatieserie.
18.05 uur Plons, afl.: Plons en Holle
Bolle Gijs.
18.10 uur Verhalen uit een speelgoed
winkel, Canadese jeugdserie.
18.35 uur Korte film.
18.50 uur De collega's. Serie. Afl. 14.
19.25 uur Mededelingen en program-
ma-overzicht.
19.30 uur Nieuws.
19.45 uur Sportweekend.
Aansl. Verkeerstip.
20.15 uur Shogun, 5-delige Ameri
kaanse serie. Afl. 1.
22.30 uur Nieuws met o.m. ritverslag
Ronde van België.
22.50 uur Vivaldi, 2-delige Canadese
documentaire. Deel 1.
23.40 uur Coda: Plastische kunsten.
BRT 2
14.55 uur Wielrennen: Ronde van Bel
gië, rechtstreekse reportage.
16.30 uur Autoraces, uitgestelde re
portage van de GP van Hongarije
voor Formule 1-wagens.
Maandag-14 augustus
Nederland 1
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
15.35 uur Neighbours, serie.
16.00 uur De familie Perwanger, ne-
gendelige serie over een rustig boe-
rendorpje dat veranderd wordt tot
een luxe wintersportplaats. Afl. 7.
17.00 uur Poppenkraam. Afl. 21.
17.30 uur Journaal.
17.40 uur Professor Poopsnagle,
jeugdserie. Afl. 11.
18.05 uur Feesten uit de hele wereld.
Afl. 12.
18.30 uur Ravioli, 13-delige Duitse se
rie. Afl. 7.
19.00 uur Journaal.
19.17 uur Boggle, woordspel gepre
senteerd door Frank Kramer.
19.52 uur Empire Inc., Canadese se
rie. Afl. 6, slot.
20.42 uur Inspecteur Dalgliesh, En
gelse serie.
21.35 uur Brandpunt politiek café,
feiten en meningen over de actuele
politieke situatie.
22.30 uur Journaal.
22.40 uur Serpico, Amerikaanse
speelfilm.
Nederland 2
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
16.45 uur The real Ghostbusters, te
kenfilmserie.
17.07 uur Foofur, tekenfilmserie.
17.30 uur Bluffers, tekenfilmserie.
Afl. 11.
17.53 uur Ontdek je plekje: Damme.
18.03 uur Profronde Nederland, ver
slag van de proloog.
18.08 uur Hollands glorie, 12-delige
serie van Walter van der Kamp naar
de roman van Jan de Hartog. Afl. 7.
18.58 uur Teufels Grossmutter, fami
lieserie. Afl. 11.
19.21 uur De brekers, 13-delige serie.
Afl. 7.
20.00 uur Journaal.
20.29 uur The 7 year itch, Amerikaan
se speelfilm.
22.30 uur Televizier Magazine, actua
liteitenmagazine.
23.00 uur Kane en Abel, Amerikaan
se serie over de levensloop van de rij
ke William Kane en de onwettige
zoon van een Poolse edelman, Abel
Rosnovski. Afl. 7.
23.50 uur European Business Weekly,
wekelijks overzicht van de belang
rijkste zakelijke ontwikkelingen.
00.20 uur Journaal.
Nederland 3
09.00,13.00 en 17.50 uur Nieuws voor
doven en slechthorenden.
18.00 uur Voorlichtingsprogramma
De twaalf provincies, in woord en
beeld.
18.15 uur Voorlichtingsprogramma
Zelf mode maken.
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Malvira, Belgische poppen
serie. Afl. 20.
19.00 uur Reizigers door de nacht, En
gelse jeugdserie.
19.25 uur De Basken van Santazi, do
cumentaire over de Baskische
schaapherders.
19.47 uur Overbrug die afstand, voor
lichtingsfilm van de Missie Ver
keersmiddelen Aktie.
20.00 uur Journaal.
20.29 uur Lied ter overleving, docu
mentaire over het vrouwenkamp op
Sumatra onder de Japanse bezetting.
21.24 uur Sport Studio
21.55 uur Kenmerk, actualiteitenru
briek.
22.20 uur Bericht van de Wilde Gan
zen.
22.30 uur Journaal.
22.40 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
BRT 1
17.00 uur De woudlopers, Britse
jeugdserie.
17.25 uur Juke Box.
17.30 uur Webster, Amerikaanse
jeugdserie.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik tak, animatieserie voor
de allerkleinsten. Afl. 261. Herh.
18.05 uur De peulschil, doe-program-
ma, waarin een jongere op zoek gaat
naar het fijne van eenvoudig lijkende
dingen.
18/30 uur Avonturenbaai, Canadese
jeugdserie. Afl. 26.
18.55 uur Levende aarde, documentai
re serie. Afl. 20.
19.25 uur Mededelingen, programma
overzicht en paardenkoersen.
19.30 uur Nieuws
20.00 uur Buren, Australische serie.
Afl. 169.
20.25 uur Das Boot, 6-delige Duitse
serie. Afl. 4.
21.15 uur Zomerrock, verslag van
Rock Werchter dat op 2 juli plaats
vond.
21.55 uur Leven zonder George, 11-
delige Engelse komische serie. Afl. 9.
22.25 uur Kunst-zaken
22.30 uur Nieuws met o.m. verslag
W.K. wielrennen op de baan in Lyon.
22.50 uur Kijk uit! Verkeerstips.
22.55 uur Mensen rond het Grote
Oceaanbekken (Man on the rim). 11-
delige Australische documentairese
rie over de exploratie van volkeren
over het Stille Oceaanbekken. Afl. 7.
23.55 uur Coda: Tederheid zal ik u
noemen, van Aleida Dierick.
BRT 2
19.00 uur Zonen en dochters, Austra
lische serie. Afl. 805
19.23 uur Superkat en supermuis, te
kenfilmserie.
19.28 uur Programma-overzicht
19.30 uur Nieuws.
20.00 uur Krull, Britse speelfilm.
21.55 uur 20 jaar geleden...:
Woodstock, muzikale Amerikaanse
documentaire uit 1970.
doven en
doven en
Op 24 augustus passage Neptunes
DEN HAAG - Op 24 augustus schiet een van de snelst en verst vliegende objecten die
de mens ooit maakte uit ons zonnestelsel. De Amerikaanse ruimtesonde Voyager-2
passeert dan Neptunus. De buitenste planeet van het stelsel. Aan de verdere reis van
de sonde na het passeren van deze planeet komt waarschijnlijk nooit een einde. Tot
aan Neptunus was Voyager-2 zeven miljard kilometer en twaalf jaar onderweg. Maar
buiten het stelsel duurt het dan bijna een half miljoen jaar voordat de eerste ster 'in
zicht komt'. Ook al vliegt de sonde dan nog steeds met een snelheid van ruim 50.000
kilometer per uur.
Deze snelheid is voldoende om in
een uur anderhalf maal om de aarde
te razen. Een van de eerste sterren is
Sirius, maar deze wordt nooit be
reikt, daar Sirius sneller wegijlt in
het heelal dan Voyager-2. NASA, het
Amerikaanse ruimtevaartbureau,
hoopt na Neptunus tot zeker het jaar
2017 radiocontact met de sonde te
kunnen houden. Dit hangt er vanaf
hoe lang de kerngenerators van
Voyager-2 het volhouden. De genera
tors leveren alleen stroom voor de ra
dio en andere apparatuur. Zij dienen
niet voor de voortstuwing van de ro
bot.
Voor het geval er ergens anders in
het heelal toch ook intelligente we
zens wonen heeft NASA aan de bui
tenzijde van de sonde een koperen
grammofoonplaat bevestigd met
geluid- en beeldsignalen. De plaat
geeft bij afspelen een indruk van de
aarde en het aardse leven. NASA
kocht de rechten voor het spelen van
muziek van Chuck Berry in het hele
heelal buiten de aarde voor twee dol
larcents.
In 1977 werden twee Voyagers ge
lanceerd. Zij vlogen eerst naar de pla
neet Jupiter, 1979 en vervolgens Sa-
tumus, 1981. De baan van Voyager-1
werd bij Satumus afgebogen naar
Saturnusmaan Titan. Daardoor ver
speelde deze sonde de kans om meer
planeten te ontmoeten. Zij ging na de
Saturnusmaan op zoek naar de grens
van de zonnewind, de constante
stroom van deeltjes uit de zon, die het
magnetisch veld van de aarde beïn
vloedt.
Derde
Maar Voyager-2 werd van Satumus
doorgestuurd naar de derde planeet
Uranus, die in januari 1986 werd be
reikt, en begaf zich daarna op weg
naar Neptunus. Deze buitenste pla
neet van ons stelsel staat op drie mil
jard kilometer van de aarde.
De Voyager is een schotelantenne
van 3,6 meter op een 'moduul' van een
halve meter hoog bij 1,75 meter, waar
in en waarop de apparatuur zit. Het
totaal weegt ruim 800 kilo. De robot
wordt niet voortgestuwd door een
motor, maar wordt door de enorme
aantrekkingskracht van de planeten
steeds 'doorgeslingerd' van de ene
naar dè andere planeet. Het gebruikt
een 16-tal stuwraketjes alleen om op
koers te blijven of te kantelen voor
foto's e.d. De raketjes gebruiken de
straaljagerbrandstof hydrazine. Er
hoefde voor de hele reis slechts 104
kilo van deze stof mee. Op weg naar
Uranus in 1986 was daar nog 67 van
over. Alle overige instrumenten inbe
grepen de radio werken op twee kern
generators met het radioactieve
plutunium-238 dioxide. Zij leveren
422 watt stroom, 92 meer dan nodig
'Lanceerluik'
De mogelijkheid van het laten
'doorslingeren' van de sonde door de
aantrekkingskracht van de planeten
werd in 1961 ontdekt door de toen 25-
jarige Michael A. Minovitch van het
Jet Propulsion Laboratory in Pasade
na, dat de Voyager-missie leidt. Zijn
vondst betekende dat de sonde geen
enkele brandstof nodig had om te
worden voortgestuwd. Maar hij ont
dekte ook dat er slechts eens in de 176
jaar een periode van een paar jaar is
waarin de buitenplaneten Jupiter,
Saturnus, Uranus en Neptunus zo
staan ten opzichte van elkaar dat het
'doorslingeraffect' van elke planeet
kan worden gebruikt om ze alle te be
zoeken zonder brandstof nodig te
hebben.
Zo'n periode of 'lanceerluik van
eens in de anderhalve eeuw' voor een
grote rondreis bleek ook te liggen in
de jaren 1976, 1977 en 1978. Vandaar
dat beide Voyagers in het gunstigste
jaar van de periode, 1977, op weg
werden gestuurd.
De missie van beide Voyagers lever
de tienduizenden fantastische scher
pe kleurenopnamen op. Niet alleen
van de achtereenvolgens bezochte
planeten Jupiter, Satumus, Uranus
en Neptunus, maar ook van hun ma
nen, ringen van stof, gruis en ijs om
de planeten, van asteroïden en van de
planetoïdengordel tussen Mars en Ju
piter. De passage van deze gordel was
de meest kritieke fase van de missie.
NASA vreesde vooraf voor botsin
gen, maar beide sondes passeerden
de gordel moeiteloos.
De missie' verliep ook technisch
perfect. Voyager-2 legde in twaalf
jaar miljarden kilomers af zonder
noemenswaardige problemen met de
apparatuur. Alleen een van de twee
radio-ontvangers viel uit. En bij de
scheervlucht langs Saturnus kwam
in 1981 het cameraplatform een paar
uur vast te zitten door ijs- of stofdeel
tjes. De sonde bestaat uit 65.000
hoofdonderdelen, samen elektro
nisch even ingewikkeld als 2000
kleurentv-toestellen. Voor foto's met
tijdopnamen bij lichtsterkten 900
maal zwakker dan op de aarde kan de
sonde zichzelf zonder verlies van sta
biliteit dertig maal langzamer laten
bewegen dan de uurwijzer van een
klok. Het vermogen van de tele-tv-
camera is zo groot dat zij een krante-
kop kan lezen op een afstand van een
kilometer.
Het richtsysteem bepaalt met be
hulp van het computerbrein aan de
hand van bepaalde sterren zelf koers,
positie en de nodige correcties met de
stuurraketjes. Het is zo nauwkeurig
dat de sonde op 24 augustus op 4.800
kilometer hoogte over het noordelijk
halfrond van Neptunus vliegt binnen
100 kilometer van het doelgebied.
Het is thans winter op het noordelijk
halfrond van de planeet.
Op het dichtste punt van de ont
moeting duurt het door de enorme af
stand vier uur zen zes minuten voor
dat het radiosignaal van de sonde de
aarde bereikt. Dit, ook al vliegt het
signaal met de snelheid van die van
het licht, 315.000 kilometer per secon
de.
De sterkte van het radiosignaal van
de sonde bedraagt slechts het 20 mil
jardste (herhaal 20 miljardste) van de
energie van het batterijtje van een di
gitaal horloge. NASA heeft dan ook
enorme antennes in Australië, Spanje
en Californië om constant contact te
kunnen houden met de sonde.
De in totaal elf waarnemingsin
strumenten, waaronder televisieca-
Advertentie
INSTALLATIEBEDRIJF
SCHUDDEBEUHS - TEL. 01110-162SS
mera's met tele- groothoeklenzen,
van elke Voyager leverden in de afge
lopen twaalf jaar een stroom van
nieuwe gegevens en beelden, waar
mee de wetenschap nog tientallen ja
ren vooruitkan: vijf biljoen (herhaal:
vijf biljoen) bits aan computergege
vens- van Voyager 1 en 2 samen ofwel
voldoende om 6.000 complete series
te vullen van de Encyclopedia Britan-
nica.
Ontdekking-en
De interessantste ontdekkingen die
tot dusverre werden gedaan zijn: de
reuzeplaneet Jupiter is opgebouwd
uit dezelfde elementen als de zon en
bezit deze in vrijwel dezelfde verhou
dingen. Saturnusmaan Titan blijkt
niet de grootste maan van het stelsel.
Phoebe, de buitenste maan van Sa
turnus is een ingevangen asteroïde.
De planeet Uranus is donkerder en
mysterieuzer dan enige andere mate
rie in ons stelsel.
Daarnaast blijken alle onderzochte
planeten meer manen en ringen te
hebben dan tot dusverre door telesco
pen kon worden waargenomen. Dit
geldt ook voor de laatste planeet die
nu wordt genaderd. Vanaf juli ont
dekte Voyager, of schoon nog op tien
tallen miljoenen kilometers verwij-
ders in totaal al vier nieuwe manen
bij Neptunus en de verwachting is
dat dit er meer zullen worden.
WINSTON-SALEM - De Ameri
kaanse sigarettenproducent R. J.
Reynolds Tbbacco, dochteronderne
ming van RJR Nabisco wil 1.640
werknemers ontslaan. Als reden
voerde de onderneming aan dat de
kosten omlaag moeten en de bedrijfs
voering efficiënter moet.
Advertentie
NOORDGOUWE
TELEFOON 01112-2178
EINDHOVEN - Burgemeester J.
van Kemenade van Eindhoven is fel
tegenstander van het plaatsen van
videocamera's op het Stratumseind.
Het uitgaanscentrum van Eindho
ven. Onlangs kwam een plan van de
Eindhovense politiecommissaris H.
van den Bergh naar buiten waarin
deze de criminaliteit wilde tegen
gaan door het plaatsen van videoca
mera's.
,,Het gaat eigenlijk niet eens om
een plan, maar slechts om een van de
mogelijkheden die is geopperd tij
dens een discussie over het bestrijden
van de criminaliteit in het uitgaans
centrum. Bij alles wat je doet, moet je
echter een afweging maken, als je ca
mera's plaatst op de openbare weg is
het middel erger dan de kwaal", al
dus Van Kemenade. ,,De overheid
moet terughoudend zijn bij het regi
streren van handelingen van burgers
op de openbare weg waarmee die
overheid niet te maken heeft. Dat is
ook het verschil met de camera's bij
verkeerslichten. Die flitsen alleen als
er daadwerkelijk een overtreding
wordt begaan".
48
Casper van Adel komt, zo hard hij
kan, er achter aan hollen. „Jongens",
hijgt hij, „jongens, beide handen grij
pen Jeroen en Dingeman vast. Je
roen, gered, Jeroen bedankt
Die maakt meteen een afwerend ge
baar. „Geen dank", zegt hij slechts.
Ze lopen alle drie een eindje naast
Versijntje voort om haar tot rust te la
ten komen en ter hoogte van halfweg
stappen ze op.
Dan is het stil. Versijntje Jacoba
heeft haar oude fikse tred terugge
vonden, maar in de koppen van de
Van Adels holderdeboldert alles nog
na.
Zie ze daar zitten op de brede bok!
Jeroen en Dingeman van Adel, met
tussen hen in hun vader. Casper van
Adel is weer éven dankbaar en blij.
Hij kan het niet precies onder woor
den brengen wat zijn hart boordevol
hoop maakt. Jeroen is hem niet te
gengevallen; toen de nood aan de man
kwam. heeft de haat jegens Dinge
man het van zijn broederliefde verlo
ren. Ja, Jeroen is als alle andere Van
Adels, ze doen als puntje bij paaltje
komt goed en zien niet om. En mis
schien - Casper van Adel ziet hunke
rend naar de hemel - brengt deze ge
schiedenis die twee jongens tot
elkaar en vrede op Ruimzicht; be
grijpt Jeroen, dat met samenwerken
meer dan met strijd valt te bereiken.
O. mocht dat eens waar zijn. Eén
Ruimzicht met twee eensgezinde boc-
ren-broers. Casper van Adel staart
opnieuw naar de hemel, omdat hij
Door FENAND VAN DEN OEVER
zeer goed weet, dat zoiets van daar
moet komen. Wat bij de mensen on
mogelijk is, is bij God mogelijk,
heeft hij zeker al honderdmaal tegen
terneergebeukte gemeenteleden op
huisbezoek gezegd
Voor Jeroen van Adel is dit een
voorval, dat snel voorbijgaat. Hij
heeft zijn plicht gedaan en daarmee
af! En Jeroen wil niet eens meer we
ten van die korte harde vechtpartij
van binnen tussen zijn hart en zijn
haat, tussen de liefde voor het broers-
bloed en zijn koppige halsstarrige
wil. Tenminste aldus zit Jeroen ter
neer. Die verbergt nu altijd de roerse
len van zijn diepste wezen achter zijn
onbewogen gelaat. Maar in hem
woedt de storm. Want hij voelt weer
met heel zijn sterke lijf zijn ellendige
machteloosheid. Soms zou hij op wil
len staan en vriendelijke woorden
spreken tot Dingeman. Dat gebeurt
meer tegenwoordig. Maar dan komt
dra die andere macht hem weer aan
porren en waarschuwen toch wijzer
te zijn. Lêelam voelt hij zich dan; een
kapot mens die slechts stamelen kan:
ik wenste wel, maar
Zo is het binnenin ten naastebij
met Jeroen van Adel gesteld.
Naast vader, ter linkerzij, zit Din
geman. Stil als weleer. Die heeft een
vreemde witte kleur op zijn gezicht
en soms meent hij stellig, dat Ver
sijntje Jacoba trilt op haar poten, zo
gaan de leidsels op en neer Dinge
man krijgt telkens, wanneer hij
zachtjes zou willen gaan spreken, een
prop voor het keelgat. Die maakt zijn
tong raar dik en stug. Dingeman wil
ook spreken, open en bloot, met zijn
ogen recht in die van Jeroen starend.
Hij wil zeggen: Jeroen, ik heb in
doodsangst op de bok zittend, recht
in je ogen gezien, je echte Van Adels
ogen, die spraken van bereid te zijn
zichzelf voor een ander te wagen. Jij
waagde je leven voor mij, je En
hij wil nog veel meer zeggen, maar
Dingeman durft niet, want hij vreest,
dat Jeroen ternauwernood naar hem
luisteren wil. Jeroen heeft voor hem
slechts één woord, dat spreekt uit
zijn ogen en ligt op zijn tong: jij vort
van Ruimzicht. Er is ook zoveel tus
sen hen gebeurd. Gisteravond sloop
hij met moorddadige plannen op hem
af en vannacht lagen ze worstelend
over elkaar, omdat hij de hakpezen
van Versijntje Jacoba wou doorsnij
den En diezelfde Jeroen heeft
hem vanmorgen het leven gered
Er komt bitter en zoet in Dingeman
naar boven. Maar de afstand tussen
hem en ziin broer Jeroen, naast hem
op dezelfde bok, wordt bijna niet te
overbruggen groot.
In twee, drie zinnen vertelt Casper
de knechts wat er gebeurd is. Versijn
op hol, Dingeman in gevaar, Jeroen
gegrepen. Punt Maar verder spin
nen zijn gedachten door en voort, die
reiken tot verre hoogten en dalen af
in diepe schachten van ontembare
hartstochten en reine liefde. En de
goedwillende aard wint het van hem.
(wordt vervolgd)
