Stad en Landers ontdekken
het verleden van Leiden
Acht weken lang acties in Zweedse
Rode Kruis ziekenhuis Zierikzee
WATERSTANDEN
■■■BEL
DEURLOO B.V.
Jubileum
PTT-er
M. C. Roskam
2
Geen vaste bezoekuren maar doorlopend bezoek
ZIER1KZEE - De acties in de gezondheidszorg gaan door. Ondanks het feit dat het
kabinet Lubbers II gevallen is blijft het ziekenhuispersoneel protesteren tegen het feit
dat werknemers in het ziekenhuis zo'n 12 procent minder verdienen dan werknemers
in een vergelijkbare funktie in het bedrijfsleven terwijl de werkdruk alleen maar gro
ter is geworden. Ook in het Zweedse Rode Kruis ziekenhuis in Zierikzee wordt acht
weken lang actie gevoerd. Zoveel mogelijk patiëntvriendelijk. Eén van de onderdelen
van de actie is het acht weken lang afschaffen van de vaste bezoekuren. Wie een pa
tiënt wil bezoekene is tot 11 juni welkom tussen 8.00 en 20.00 uur.
De acties in de gezondheidszorg gaan door, ook in Zierikzee. Inzet is nog steeds een loonsverhoging met 5 procent (Fo
to: Joop van Houdt).
De actie in het Zierikzeese zieken
huis loopt tot 11 juni. Praktisch alle
afdelingen doen mee aan de actie,
maar de nadruk ligt op de verpleegaf-
delingen. ,,We willen niet dat de pa
tiënt de dupe wordt en daarom probe
ren we ook zoveel mogelijk de acties
patiëntvriendelijk te houden", aldus
verpleegkundige K. van Schelven.
Hij stelt dat de actiebereidheid bin
nen het ziekenhuis nog steeds groot
is. ,,Ik denk dat over de hele linie ge
nomen zo'n 80 a 90 procent van het
personeel aan de actie meedoet".
Naast het al genoemde afschaffen
van de vaste bezoekuren is een onder
deel van de actie een telefpnade naai
de Nationale Ziekenhuis Raad, het
ministerie van WVC en het ministerie
van sociale zaken. Steeds zullen er
vragen gesteld worden over het be
leid van genoemde instanties en het
is de bedoeling dat de lijnen in feite
continu bezet zullen zijn.
In de eerste fase van de actie wor
den medische handelingen onder
protest uitgevoerd. Het gaat om han
delingen die volgens de regels eigen
lijk door artsen verricht moeten wor
den, maar die in de praktijk vaak
door verpleegkundigen worden ge
daan.
Van Schelven: ,,Het is ook de be
doeling dat iedereen precies bijhoudt
hoeveel tijd die medische handelin
gen kosten. We hebben daar een spe
ciaal declaratie-formulier voor ge
maakt. Ook iets waar tijdens de actie-
strikt de hand aan zal worden gehou
den is de koffiepauze. Men heeft heeft
recht op 14 minuten aaneengesloten
koffiepauze.
Tussendoor
Van Schelven: ,,In de praktijk is het
vaak zo dat je een bekertje koffie
pakt en gewoon doorgaat met je
werk. Nu gaan we echt per ploeg een
kwartiertje rustig zitten". In een late
re fase van de actie worden geen pie
per-boodschappen voor artsen meer
aangenomen en wordt een aantal me
dische handelingen helemaal niet
meer gedaan door verpleegkundigen
hetgeen de artsen verplicht die medi
sche handelingen te verrichten.
„We brengen bijvoorbeeld als ver
pleegkundige geen infuus meer aan.
Dat moet de arts doen", aldus Van
Schelven. Voor alle duidelijkheid:
het niet of onder protest uitvoeren
van medische handelingen gebeurt
tijdens de actie één dag per week.
Van Schelven: „We willen tenslotte
geen onwerkbare situatie creëren,
want dat zou in het nadeel van de pa
tiënt zijn". In week zes van de actie
wordt, ook weer één dag per week,
door de verpleegkundigen helemaal
gestopt met het verrichten van medi
sche handelingen. Ook wordt er geen
overwerk meer verricht. Met dien
verstande dat er bij acute nood ge
woon gewerkt wordt en de actie als
het ware even onderbroken wordt.
Koffie voor bezoekers
Tijdens de actie wordt in de polikli
niek van het Zierikzeese ziekenhuis
koffie uitgedeeld aan de bezoekers.
Ook in de polikliniek wordt tijdens
de actie strikt de hand gehouden aan
een koffiepauze van 14 minuten. Het
geen inhoudt dat het werk dan een
kwartier stil ligt.
Tijdens de actie krijgt de patiënt
niet van de verpleegkundige te horen
wat de uitslag van een onderzoek is.
Men dient zich tot een arts te wen
den. Ook in de polikliniek verrich
ten verpleegkundigen tijdens de ac
tie geen medische handelingen.
Hetzelfde geldt voor het laboratori-
umpersoneel en de mensen van de
röntgenafdeling. Ook het personeel
van de operatiekamers gaat strikt de
officiële werktijden hanteren. Verder
staan ook zij tijdens de actie op een
kwartier koffiepauze. Mogelijke ver
traging dus voor operaties. Ook hier
geldt dat er in noodgevallen of acute
nood gewoon doorgewerkt wordt.
Meer tijd
Het ok-personeel gaat de patiënten
tijdens de actie halen voor een opera
tie. In de praktijk is het vaak zo dat
de verpleegkundigen van de afdeling
waar de betreffende patiënt ligt daar
voor zorgen. „Het is ook de bedoeling
dat we meer tijd besteden aan het
voorlichten van de patiënt over wat
de operatie precies inhoudt", aldus
Van Schelven.
Ook het personeel van het labora
torium gaat meer tijd uittrekken
voor haar werk. Tijdens de actie ex
tra aandacht voor kwaliteitscontro
le. Op de röntgenafdeling wordt tij
dens de actie stipt volgens het boekje
gewerkt.
Daar gelden allerlei regels die de
veiligheid van zowel patiënt als ver
pleegkundige moeten garanderen. Er
dient bijvoorbeeld gewerkt te wor
den met een loodschort dat tegen de
straling beschermt. Ook op de rönt
genafdeling wordt meer tijd uitge
trokken voor voorlichting aan de pa
tiënt. Uiteraard houdt ook dit actie-
onderdeel in dat er vertraging in het
werk optreedt.
Klachtenformulier
Aangestipt is al dat men zoveel mo
gelijk probeert om de actie patiënt
vriendelijk te laten verlopen. Een
goede voorlichting aan de patiënt
hoort daar ook bij. De patiënten zijn
schriftelijk geïnformeerd over doel
en inhoud van de actie. „Werken in
een ziekenhuis betekent werken met
veel verantwoordelijkheid onder een
grote werkdruk. Daarom voeren we
actie, omdat we loon naar zorg wil
len, maar ook om aandacht te vragen
voor werkdruk en werklast op de af
delingen".
Het personeel onderkent dat de pa
tiënt ondanks alle moeite die gedaan
wordt om die te ontzien toch hinder
kan hebben van de acties. Patiënten
die klachten hebben kunnen die
kwijt op een speciaal klachtenfor
mulier.
„De klachtenformulieren gaan
richting directie omdat die in feite
verantwoordelijk is voor de situatie",
aldus Van Schelven. We höpen uiter
aard dat er weinig klachten zullen
komen en we hopen ook dat de pa
tiënten onze actie ondersteunen en
dat ook laten weten aan de verant
woordelijke instanties".
Hutspotidyllische hofjes en de sleutels van Petrus
ZIERIKZEE/LEIDEN - Marinus van der Lubbe, de Pil
grim Fathers, hutspot, de sleutels van Petrus en veel,
heel veel knusse hofjes. Het lijkt op het eerste gezicht
een volstrekt willekeurige greep uit het geschiedenis
boek. Toch zit er wel degelijk een lijn in. Deze begrippen
maken immers deel uit van het rijke en roemruchte ver
leden van Leiden, de nauw met Oranje verbonden Uni
versiteitsstad, die door de Vereniging Stad en Lande
Schouwen-Duiveland dit jaar als reisdoel voor de jaar
lijkse excursie was uitgekozen.
Zo'n honderd leden van Stad en
Lande, dat dit jaar precies een halve
eeuw bestaat, trokken in alle vroegte
met twee bussen van Van Oeveren
vanuit Zierikzee richting Leiden,
waar zij na een hartversterking in de
vorm van koffie met appelgebak in
het Koetshuis (aan de voet van de
Burcht) een duik namen in het verle
den van de sleutelstad, die van Floris
V in 1266 zijn stadsrechten kreeg. Bij
die speurtocht naar het verleden wer
den de excursiegarigers „op weg" ge
holpen door verschillende gidsen.
De kennismaking met het verleden
begon met een bezoek aan de laatgo-
thische Hooglandse- of Sint Pancras-
kerk, waarin zich onder meer het graf
van Justinus van Nassau en zijn
vrouw Anna van Mérode bevindt. Be
zoekers van deze overweldigende
kruisbasiliek kunnen zich nauwe
lijks voorstellen dat de oorsprong
van dit kerkgebouw te vinden is in
een houten kapelletje, dat omstreeks
1314 op die lokatie werd gebouwd, om
de poorters van het Hoge Land, zoals
het eiland in de Rijn werd genoemd,
de mogelijkheid te bieden om dicht
bij huis te kerken. Zij moesten voor
hun mis immers naar Leiderdorp of
Oegstgeest. Een tocht, die zeker in de
wintermaanden een hele onderne
ming was.
Patriciërs
Naarmate de welvaart in Leiden
toenam, moest de kapel door toedoen
van de patriciërs eind veertiende
eeuw plaats maken voor een kruisba
siliek. Een unicum, omdat het tot-die
tijd gebruikelijk was dat een bis
schop bepaalde of er een kerk mocht
worden gebouwd. De bouw van deze
kerk, waarbij menige Middeleeuwse
Leidenaar de nodige zweetdruppel
tjes heeft gelaten is echter nooit vol
tooid.
Verval
Op het moment dat de Leidse la
kenindustrie onder meer door de con
currentie van de Engelsen, in verval
raakte (na 1530), raakte ook het geld
voor de bouw van de kerk op. Deze fi
nanciële tegenvaller is nog te zien aan
het plafond van de kerk. In tegenstel
ling tot de andere gedeelten van het
kerkgebouw heeft het schip een ton
gewelf. Ook de turbulente tijden der
reformatie hebben hun stempel op
Tijden cn standen volgens getijdctafcl Hydro-meteocentrum Zeeland t.o.v. NAP.
Zierikzee
Roompot Buiten
Bruinisse
Wemeldinge
Doodtij: 14 mei
Actuele informatie over afwijkingen: 06-91122353
Datum
Hoogwater
Laagwater
tijd
stand
tijd
stand
9 mei
07.05
174
00.40
-157
19.25
143
13.15
-145
9 mei
05.15
185
11.35
-145
17.40
147
24.00
160
9 mei
07.30
183
00.35
-166
19.50
153
13.00
-153
9 mei
07.00
198
00.45
-172
19.30
166
13.15
-159
het kerkgebouw, dat veel overeen
komsten vertoont met de Grote kerk
in Goes, gedrukt. Beelden en andere
kerkelijke versierselen hebben het
geweld niet overleefd. Meer geluk
heeft het doodshoofd boven een dei-
uitgangen gehad. Een wat macabere
oplossing om aan te geven dat deze
uitgang naar het kerkhof leidde.
Hofjes
Bloei en verval. Deze op en neer
gaande beweging die de geschiedenis
van nagenoeg elke stad, streek of
land kenmerkt, komt ook nu nog tot
uiting in het stadsbeeld van Leiden.
De vele hofjes, waaronder het knusse
Sint Annahofje, het Schachtenhofje,
het Eva van Hoogeveenshofje en het
ordentelijke Jean Pesijnshofje, die
onder leiding van een aantal gidsen
werden bekeken, riepen bij de Stad
en Landers de nodige nostalgische ge
voelens op. De haast serene rust, de
kleine oerhollandse huisjes gegroe
peerd rond een goed onderhouden
tuin veelal met een pomp waren hier
zeker debet aan.
Toch zijn die hofjes, veelal in de
zestiende en zeventiende eeuw
gesticht door een rijke Leidenaar, een
bewijs dat de geschiedenis van de
stad Leiden getekend is door armoe
de, zo bleek uit de woorden van de
VVV-gidsen, die de Stad en Landers 's
middags na de koffietafel met een
stevige hap Leidse hutspot door de
drukke binnenstad loodsten. Daarbij
gebruik makend van een omhoog
gestoken paraplu om de groep bijeen
te houden. Bepaald geen eenvoudige
opgave in de overvolle winkelstraten.
Niet alleen in de zestiende eeuw,
waarin de klad in de lakenindustrie
kwam en de Spanjaarden de Leidena-
ren bange tijden bezorgden, maar
ook in het begin van de 20e eeuw was
Leiden zeer arm. De zeventiende
eeuw daarentegen flore/erden handel
en industrie in de stad waarvan het
wapen de sleutels van Petrus heeft.
Dit omdat de oudste kerk in Leiden,
de Pieterskerk, gewijd was aan Pe
trus. Ook deze laatgothische kruisba
siliek werd door de Stad en Landers
met de nodige belangstelling beke-
nen, omdat zich in de muur van de
doopkapel een bronzen gedenkplaat
voor de Pilgrim Fathers bevindt.
De rijkdom van de Leidse boven
laag in de zeventiende eeuw resul
teerde in de stichting van de vele hof
jes, een,complex van huisjes veelal
achter een herenhuis. Deze hofjes die
momenteel in beheer zijn van de
Stichting Leidse Hofjes waren be
stemd voor met name oudere armen,
die er niet alleen kosteloos onderdak
hadden maar ook gratis voedsel,
schoenen, een pintje bier of turf kre
gen. De weldoener bleef niet echt be
scheiden op de achtergrond. Boven de
toegangspoort tot het hofje prijkt na
genoeg altijd wel een gedenksteen
met daarop de naam van de stichter
van het hofje.
Leiden is echter meer dan een mo
derne universiteitsstad met ongeveer
veertig hofjes, een stad ook waar ver
leden en heden, zo bleek tijdens het
ochtendbezoek aan de oude fabrieks-
wijk Pancras-Oost, een duivelsver-
bond hebben gesloten. Naast de in
drukwekkende hofjes en fraai geres
taureerde pandjes ook eigentijdse
woonvormen, met daar tussen in het
huis van het eerste Nazislachtoffer
Marinus van der Lubbe. Een karakte
risering waarmee een aantal Stad en
Landers het volkomen eens bleek te
zijn.
Pilgrim Fathers
Behalve de woonplaats van Van der
Lubbe en Rembrandt, wiens woning
aan de kant van het Galgewater het
veld heeft moeten ruimen voor een
modern appartementencomplex dat
schril afsteekt tegen de oerhollanse
Rembrandtbrug en molen De Valk,
mag Leiden ook de Pilgrim Fathers
(de voorvaderen van vele Amerika
nen) tot zijn vroegere inwoners reke
nen. Twaalf jaar lang-verbleven zij in
Leiden. Een gedenkplaat boven een
smal steegje met daarop de naam Wil
liam Brewster (een drukker die heel
wat kritische geschriften over de En
gelse kerk verspreidde), wijst nog op
hun aanwezigheid, evenals de reeds
eerder genoemde gedenkplaat in de
muur van de Pieterskerk, waar de
geestelijk leider van de Pilgrim Fa
thers, John Robinson, begraven ligt.
Wie aan Leiden denkt, denkt daar
bij allereerst aan het ontzet van Lei
den op 3 oktober 1574, waarbij de Wa
tergeuzen de Leidenaren uit hun
benarde positie bevrijdden. Nog al
tijd wordt Leiden op 3 oktober „een
beetje ontzet" en wordt er niet alleen
hutspot en wittebrood met haring
(een geschenk van de watergeuzen)
uitgedeeld in de Waag en feestge
vierd, maar worden de moeilijke da
gen van de Leidenaren in 1574 her
dacht met een dienst in de
Pieterskerk.
Dit helfdhaftig standhouden tegen
de Spaanse belegeraar heeft de stad
overigens nog meer dan alleen een
jaarlijks feest opgeleverd. Als blijk
van waardering verleende Willem
van Oranje de stad toestemming voor
een universiteit. Nog steeds is deze
oudste Universiteit van Nederland
nauw verbonden met het huis Oranje,
want wie ooit het genoegen heeft om
de muren van het zweetkamertje in
het Rapenburg te bekijken, ontdekt
daar in de rijstebrij van handtekenin
gen, de signatuur van prinses Juliana
en koningin Beatrix.
Tot en met 27 mei
Burgh-Haamstede
Expositie aquarellen en olieverfschil
derijen Reiny Zondag en Marian Ge-
rards. De Bewaerschole. 13.30 tot
16.30 uur.
Maandag 8 mei
Zierikzee
JFC-bijbelstudie aan Zuidwelle-
straat 19. 20.00 uur.
Scharendijke
Bezoek dr. C. Boertien. Gemeente
huis. 14.00 uur.
Dinsdag 9 mei
Zierikzee
Commissievergadering verkeer in
raadzaal stadhuis. 19.30 uur.
Zonnemaire
Ophalen oud papier, door leden Nut
en Uitspanning. 18.30 uur.
Woensdag 10 mei
Nieuwerkerk
Algemene ledenvergadering coöpera
tieve vereniging Nieuwerkerk.
Dorpshuis. 20.00 uur.
Donderdag 11 mei
Zierikzee
Informatie-avond borstvoeding. Ju-
lianastraat 9. 20.00 uur.
Nieuwerkerk
Commissie algemene zaken. Gemeen
tehuis. 19.30 uur.
Zaterdag 13 mei
Westenschouwen
Start wandeltocht Lions vanaf pavil
joen de Rotonde. 13.00 uur.
Burgh-Haamstede
Rommel/infomarkt. Gereformeerde
kerk Hogezoom. Van 8.00 tot 17.00
uur.
Muziek/zangavond. Gereformeerde
kerk Hogezoom. 20.00 uur.
Zonnemaire
Open dag creatieve technieken. De
Bieningen Professor Zeemanstraat.
Van 10.00 tot 17.00 uur.
Vrijdag 19 mei
Neeltje Jans
Boottocht met forumdiscussie CFO.
Stad Zierikzee. 15.00 uur.
Zaterdag 20 mei
Zierikzee
Open huis werkvoorzieningsschap
De Zuidhoek. 09.00-12.00 uur.
Open dansmiddag van Nehalennia in
Graanbeurs. 14.00-18.00 uur.
Brouwershaven
Braderie/rommelmarktSchoolplein
OBS de Schoener. Van 9.00 tot 15.00
uur.
Eilandelijke muziekdag op Markt.
10.00 uur.
Zonnemaire
Open dag creatieve technieken. De
Bieningen Professor Zeemanstraat.
Van 10.00 tot 17.00 uur.
Maandag 22 mei
Zierikzee
JFC-bijbelstudie aan Zuidwelle-
straat 19. 20.00 uur.
Dinsdag 23 mei
Zierikzee
Lezing rondom het begin van het le
ven. Huis van Nassau. 20.00 uur.
Zaterdag 27 mei
Zierikzee
Reünie oud-leerlingen HBS/Lyceum
Zierikzee. Aanvang in Grote Kerk,
13.30 uur.
Maandag 5 juni
Zierikzee
JFC-bijbelstudie aan Zuidwelle-
straat 19. 20.00 uur.
Zaterdag 10 juni
Zierikzee
Rommelmarkt videoteam De Wie
ken, aan Baden Powellweg.
Maandag 19 juni
Zierikzee
JFC-bijbelstudie aan Zuidwelle-
straat 19. 20.00 uur.
Advertentie
INSTALLATIEBEDRIJF
SCHUDDEBEURS - TEL. 01110-16255
Het Schachtenhofje is één van de vele hofjes, die de Stad en Landers tijdens
hun rondivandeling door Leiden te zien kregen
ZIERIKZEE - In het voorsor-
teercentrum van dc PTT aan
het Haringvlietplein te Zierik
zee is onder grote belangstel
ling het vijfentwintigjarig
dicnstjubileum van M. C. Ros
kam gevierd. Dc heer Roskam
is besteller bij dc PTT. Op zijn
verzoek is het jubileum zonder
toespraken gevierd. Wel waren
er veel collega's en familiele
den, die hem en diens echtge
note de hand kwamen druk
ken.