Maquettes en oude modellen
Brandweer
wedstrijd
Schouwen-Duiveland in Oude Ansichten
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Di„slias a ,„ei m» Nr. 24534
5
ZIERIKZEE - Het doorslaande succes van Madurodam en Miniatuur Walche-
zeer enthousiast over de capaciteit
van het schuim geven. Het schuim-
blusvoertuig staat op de Kram
mersluizen gestationeerd en wordt
door Rijkswaterstaat betaald. Het
dient in de eerste plaats voor de vei
ligheid van het object. Bij een calami
teit met een schip met gevaarlijke
stoffen kan een sluiskolk van 300 me
ter lang en 24 meter breed vol met
schuim worden gezet om de brand te
smóren en uitbreiding naar andere
schepen te voorkomen. Het schuim-
blusvoertuig bezit daartoe 5000 liter
schuimvormend middel. Het kan
5000 liter water/schuim per minuut
leveren en aangezien een brandweer
auto „slechts" de helft van die capa
citeit kan leveren zijn er bij gebruik
van het voertuig altijd twee brand
weerauto's noodzakelijk. Het beheer
van het blusvoertuig is geheel bij de
Bruse brandweer omdat de Kram
mersluizen geheel op grondgebied
van Bruinisse ljggen.
Reisje HVG
De Hervormde Vrouwengroep
Helpt Elkander houdt haar jaarlijkse
reisje ditmaal op 9 mei. De reis gaat
naar Hoorn en Enkhuizen. De bus
vertrekt om 08.15 uur vanaf het Kerk
plein en er zijn nog enkele plaatsen
vrij. Opgeven bij To Bolijn, telefoon
1329.
GOES
Vrouwenberaad
Het CDA Vrouwenberaad houdt op
8 mei haar jaarvergadering. Deze
wordt gehouden in zaal Prins van
Oranje, Nieuwstraat 14 te Goes. Aan
vangstijd van de openbare vergade
ring is 20.30 uur. Spreekster van de
avond is Mieke Boers, lid van de
Tweede Kamer en het thema zal zijn:
Zeeland - Distributieland. Er is gele
genheid tot discussie. Alle belang
stellenden zijn welkom.
Opening
Zaterdag 20 mei wordt het nieuwe
centrum van de Stichting Genealo
gisch Centrum Zeeland officieel ge
opend door burgemeester mr T. R.
Seinstra van Goes. Deze officiële ope
ninghandeling speelt zich om 15.00
uur af. Het nieuwe onderkomen van
de genealogen is gevestigd in het
pand Wijngaardstraat 3. Tijdens deze
bijeenkomst zal mr P. J. van Cruynin-
gen, oud-voorzitter een korte uiteen
zetting geven over het ontstaan en de
groei van het centrum. Voorts zal hij
nader ingaan op de doelstellingen
van het centrum. Na de officiële ope
ningshandeling bestaat de mogelijk
heid om het centrum te bekijken.
Orgelconcert
Zaterdag 6 mei geeft organist Al-
bert de Klerk een concert in de Grote
Kerk van Goes.Het is alweer enkele
jaren geleden dat deze organist het
Marcussenorgel van de Grote Kerk
bespeelde. De Klerk is oud-
stadsorganist van Haarlem en hoofd
leraar orgel van het Sweelinck-
conservatorium in Amsterdam. Hij
behoort tot de toonaangevende orga
nisten van onze tijd. Hij opent zijn
programma met vier werken van Jan
Pieterszoon Sweelinck waaronder
diens Baletto del Granduca. Van Jan
Mul wordt vervolgens het Choral joy-
eux sur le thema O filii et filiae ten
gehore gebracht. Verder op het pro
gramma het Andantino van Cesar
Franck, de Passacaglia van Hendrik
Andriessen en het koraal Nun kommt
der heiden heiland. Het concert be
gint om 20.00 uur.
Beurs Contacta
In de Zeelandhallen te Goes wordt
op 23, 24 en 25 oktober voor het vijfde
achtereenvolgende jaar de beurs Con
tacta gehouden. Op de beurs presen
teren zich allerlei bedrijven die in
Zeeland zijn gevestigd of in de pro
vincie actief zijn. Naar verwachting
zijn dit jaar ongeveer 150 bedrijven
op de beurs vertegenwoordigd.
Patiëntenplatform
Het Patiëntenplatform Zeeland
heeft een folder laten maken orn
meer bekendheid te geven aan haar
activiteiten. Het Patiëntenplatform
is een vereniging van twintig Zeeuw
se patiëntenorganisaties. Het plat
form ondersteunt de2e organisaties
en fungeert ook als vraagbaak voor
individuele patiënten en hun omge
ving. Ook kan men bij het platform
terecht met klachten over de gezond
heidszorg. De folder waarin de func
tie van het Patiëntenplatform op een
rijtje wordt gezet ligt in de wachtka
mer van diverse gezondheidsinstel
lingen zoals bij huisartsen en zieken
huizen. Ook in bibliotheken is de
folder te vinden.
't Ei pas wee brandweerwedstrijd
wist, deze keer ao ze dat op Öóster-
land due. Rehelmaetig krieg zóó ie
der durp is 'n beurte. Dae óór djin 'n
bepaela pand vóó an weze. 't Éne is
beter beschikt dan 't aore. Ze komme
dat van tevoren bekieke, in hae dan t
uutdoktete wae at op let mot óóre.J
Om dan laeter bie de wedstrijd tê
kieken oe at dat verloopt.
Ieder korps hae weken van te vo
ren oef ene, in d'r over praete, Dat is
opz'n eihe 'n hoed waerk, mé oe hoed
aje 't aok bekiekt, dae zitte aoltied
dienhen in die aje over de kop kiekt.
In wanneer 't dan je beurte is, bei je
toch spanne, om over zenen mê te
zwiehen.
Iedereen wil zóó hoed meuheluk
vóó d'n dag komme, ieder doe z'n
best. In nae oflaop ka je van m'n kao-
re lêre, want dan óórter nog wat van
zeid, ier most op let óore in dae
most nae keken öóre, mé dan stae je
d'r achter.
De wedstrijden op z'n eihe is 'n
mooie sport, mê op d'n dag van noe
óóre dae andere eisen an stelt as
vroeher. Dae kom noe êêl wat bie
kieke. Onhelokken op de weg in op 't
waeter óór je bie betrokke. Dae zit
hevaer bie, hevaerlukke stoffen op
de weg in op 't waeter is noe schering
in inslag. Maensen die atte bekneld
zitte in auto's, motte d'r aok uut.
In dan motte wilder wete, dat ao-
lus op basis van vriewillegheid is, in
die maensen dae vee vrieë tied in ste-
ke. Daerom motte deze maensen
hoed uut rust weze. Dae motte ze
nie op bezunihe. Ik zae nie dat dit he-
beurt, want mê hae toch mee maen-
senlevens omrne, in atter wat op zou
doe deu naelaetigheid zou a erg weze.
Henoeg dae van. Aoltied spannend
dat nae oflöóp de punten bekend
maekt óóre. Oe zou m'n stae. Noe
kaje aoltied nie de meeste punten ao.
Je kan je best mê doe, 'n bitje helok
motter bie weze. Want atter a 'n slan-
he uut mê kaore vaolt êêr da j'n uut
kan rolle eihe pech aod.
Dae óór êêl wat bie of zwete, in
dan óórter wellis zeid, at d'n brand
blust is, hae ze d'r eihe blusse. Ik ao
dae niks op tehen, want dan eije wê
wat verdiend. In vroeher zeide ze a
dat 't hoéti was vóó de wurmen. In
zóó wurm 'n maens ieder op z'n eihe
terrein mê vaerder, tot datter uut
wurmd is op aerde, in dan hae de
wurmen vaerder.
WULLUM
ren is geen toevalligheid. In verleden en heden zijn de mensen steeds bijzonder
geboeid door de werkelijkheid wanneer deze verkleind wordt weergegeven. Het
begon wellicht met een scheepsmodelletje als speelgoed voor kinderen; het
duurde niet lang of ouderen hadden de charme van die kleine voorwerpen-op-
schaal ontdekt en speelden er op hun eigen wijze mee
Afzonderlijke antieke modellen
van bruggen, sassen en gebou
wen, in vorige eeuwen door vak
kundige Zierikzeeënaars ge
maakt, maken tegenwoordig deel
uit van de stedelijke oudheidkun
dige verzameling. Er zijn buiten
gewoon geslaagde bouwsels bij,
die ons precies laten zien hoe een
bepaalde brug er oudtijds heeft
uitgezien. Omdat de constructie
vaak minutieus is weergegeven
kon een dergelijk oud model ook
kort geleden met vrucht worden
geraadpleegd bij de bouw van een
Zierikzeese brug.
Stadhuistoren
Naast modellen van schepen,
bruggen, kranen, voertuigen, hui
zen en huisraad zijn ook de zgn.
maquettes voor velen echte trek
pleisters geweest. Een maquette
zou men een model in drie dimen
sies kunnen noemen, dat op kleine
schaal een (stads)plattegrond, een
toneeldecor of een groot gecompli
ceerd bouwwerk weergeeft.
De stad Zierikzee is in het ge
lukkig bezit van een goed ge
bouwde maquette van oud-Zierik-
zee en van een tamelijk groot
aantal modellen, zowel van sche
pen als van bruggen. Sommige
modellen zijn fraaie antieke ob
jecten die de werkelijkheid van
vroeger soms nauwkeurig uitbeel
den, vaak beter dan tekeningen of
schrifturen dat kunnen doen.
Men behoeft slechts kennis te
nemen van een vrij recente ma
quette om zich een beeld te kun
nen vormen van het Zierikzee zo
als dat er omstreeks het jaar
zestienhonderd moet hebben uit
gezien. Aan de hand van oude
stadsplattegronden (Bleau e.a.)
hebben enkele vakbekwame ge
meente-timmerlieden in de derti
ger jaren de stad in miniatuur
„opgebouwd". Hier en daar moest
geïmproviseerd worden: de stads
grachten en andere wateren in en
rondom Zierikzee werden met
glasplaten nagebootst.
Het uiteindelijk resultaat van
deze monnikenarbeid oogstte veel
waardering, zowel van de kant
van het gemeentebestuur als van
de burgerij die bij bepaalde gele
genheden (tentoonstellingen en
dergelijke) de maquette mocht
aanschouwen.
Men vond dit panoramisch over
zicht van de oude stad zelfs der
mate representatief dat het nu en
dan werd uitgeleend, tot in het
buitenland toe. Laatstelijk op een
grote tentoonstelling te Brugge in
de zeventiger jaren.
Bij de nieuwbouw van de Zuid-
havenpoortsbrug kwamen onver
wacht restanten van enkele voor
gangers tevoorschijn. Dit bleek
een forse tegenvaller. Aan de mo
dellen kon men alsnog „aflezen"
hoe de bruggen destijds waren ge
fundeerd.
Men vraagt zich af hoe Zierikzee
in het bezit van de talrijke model
len is gekomen. Van sommige
exemplaren is het bekend, van an
dere niet. Het staat vast dat vader
-en zoon Van Es, die in de 18de
eeuw het ambt van stadsfabriek
(stadsbouwmeester) hebben uitge
oefend, van verschillende werken
binnen het stadsdomein (eerst?)
modellen hebben gebouwd. Na
hun dood betaalde de stad voor
overname van die modellen een
flink bedrag aan hun weduwen,
die het voor het overige met een
bescheiden pensioen moesten
doen.
Er zijn ook modellen van wie de
maker onbekend is. Het moet niet
uitgesloten worden geacht dat
sommige objecten zijn vervaar
digd als werkstuk (meesterproef!)
dat na goedkeuring de weg opende
tot een gildelidmaatschap.
Fors van formaat en prachtig ge
construeerd is het model dat eeu
wen geleden is gemaakt van de be
kroning van de stadhuistoren. Dit
opengewerkt model toont tot in
onderdelen de torenconstructie.
Of dit model al in het midden van
de 16de eeuw is gemaakt toen deze
bekroning op de veel oudere toren
werd aangebracht is twijfelachtig.
Het is meer waarschijnlijk dat
ook dit model in de 17de of 18de
eeuw is vervaardigd. In het belang
van recente restauraties aan de
stadhuistoren heeft men meer dan
eens dit model in ogenschouw ge
nomen en de ingewikkelde bal-
kensamenstelling bestudeerd.
Wiebe Keikes
ZIERIKZEE
Leger des Heils
Majoor en mevrouw R. Thomlin-
son, divisie-officieren voor Zuid Ne
derland zijn zondag 7 mei te gast bij
de wekelijkse bijeenkomst van het
Leger des Heils. Deze dienst die in
het gebouw van het Leger des Heils
in de Poststraat wordt gehouden be
gint om 10.00 uur. Om 15.00 uur is er
een openluchtbijeenkomst bij 't Luit
je. Deze dienst staat onder leiding
van majoor A. Holland-Kooij.
De dienst die op eerste pinksterdag
wordt gehouden begint om 10.00 uur.
Hierbij zal mevrouw L. Velders,wor
den ingezegend als heilssoldaat. Deze
dienst staat onder leiding van het
echtpaar Holland.
Begin van het leven
Rondom het begin van het leven.
Dat is het thema van een lezing die op
dinsdag 23 mei in Zierikzee wordt ge
houden door de gynaecoloog me
vrouw dr A. Hoek-van Kooten. Het
thema omvat de onderwerpen het ge
handicapte kind, vlokkentest en rea
geerbuisbevruchting. Mevrouw Hoek
belicht de nieuwste medische ont
wikkelingen op dit gebied. Zij
spreekt in het Huis van Nassau op
uitnodiging van de werkgroep Schou
wen-Duiveland van de Vereniging ter
Bescherming van het Ongeboren
Kind (VBOK). Na de lezing kunnen
vragen worden gesteld. Aanvang
20.00 uur.
Trefdag
Tweede pinksterdag wordt in Bar-
neveld (Veluwehal) de jaarlijkse tref
dag van het Leger des Heils gehou
den. Bij voldoende deelname ver
trekt er ook vanuit Zierikzee een bus
richting de Veluwe.
Leesprogramma
Maandag ging in bibliotheek De
Stolpe in Zierikzee een nieuw
leesprogramma van start onder de ti
tel Dikke Vrienden. Dit programma
duurt niet, zoals abusievelijk ver
meld, tot 1 juni, maar tot 19 juni.
Zomerkamp
Clubhuis De Lichtboei heeft voor
jongeren van 5 tot 18 jaar een zomer
kamp gepland. Dit kamp wordt in de
periode van 22 tot en met 29 juli ge
houden in Lunteren. Tijdens die week
worden allerlei activiteiten georgani
seerd. Dankzij een subsidietoezeg
ging van het nationale Jeugdfonds
Jantje Beton kunnen de kosten voor
dit kamp beperkt blijven.
Affichewedstrijd Anjerfonds
In verband met zijn 50-jarig be
staan in 1990 organiseert het Prins
Bernhardfonds in samenwerking met
een aantal anjerfondsen een affiche
wedstrijd. De deelname staat open
voor eindexamenkandidaten MAVO
HAVO of VWO die tekenen als ein
dexamenvak hebben. De opzet van de
wedstrijd is het ontwerpen een An-
jerfondsaffice. De uitslag van de wed
strijd wordt in januari 1990 bekend
gemaakt. Het Prins Bernhard Fonds
is het grootste cultuurfonds van Ne
derland. Samen met de diverse An
jerfondsen subsidieert het jaarlijks
voor circa 18 miljoen gulden aan cul
turele activiteiten.
BRUINISSE
Schuimblusvoertuig
De Bruse brandweer heeft in sa
menwerking met het korps uit Duive-
land een demonstratie gegeven met
het schuimblusvoertuig op de Kram
mersluizen voor de vereniging van
bevelvoerenden op Schouwen-Duive
land. Onder aanvoering van voorzit
ter K. de Jong uit Dreischor woonden
alle bevelvoerders van brandweer
korpsen van Schouwen-Duiveland de
demonstratie bij. De Bruse comman
dant M. Jumelet had binnen de ver
eniging al verschillende keren hoog
opgegeven over „zijn' schuimblus
voertuig dat hij dan als uniek
bestempelde en de regionale com
mandanten wilden dit mirakel wel
eens aan het werk zien. De comman
danten konden alleen maar beamen
wat Jumclct had gezegd, en ze waren
247/A. In de loop der jaren zijn er wel een puur hondera oude schoolfoto's door onze vingers gegaan, maar
we kunnen ons niet herinneren dat er zo'n één-en-tachtig kinderen en onderwijzend personeel op één foto
tegelijk stonden afgebeeld. De heer J. J. den Haan uit Haamstede overhandigde ons dezer dagen bovenstaan
de schoolfoto van de Openbare Lagere School te Haamstede. De foto zou in het voorjaar van 1938 genomen
zijn en is dus ruim een halve eeuw oud. De openbare lagere school stond vroeger aan de Noordstraat en op
deze plaats treft men heden ten dage de Amrobank aan. De foto werd echter aan de achterzijde van het
schoolgebouw genomen. Zichtbaar is een deel van de achterkant van het oude gemeentehuis, dat aan de Ring
staat en verder de stalling van de brandweerwagen. De houten garage behoorde bij Hotel Bom. Het stukje
heg links maakt deel uit van de omheining van de daar toen liggende volkstuintjes. Het schoolgebouw had
aan de achterzijde een vrij hoge stoep van ongeveer een tree of zeven en wel in halve-maanvorm.
De namen van de leerlingen op de foto: A. Hoofdonderwijzer C. J. de Bruyn: B. Onderwijzer D. C. Steur;
C. Onderwijzeres C. (Steur)-de Jong. 1. Willy van Popering; 2. Marie Noordhock3. Adrie Krijger; 4. Leny
Fokker; 5. Willy v. Nieuwenhuize 6. Tannic van Nieuwenhuize; 7. Grietje Strayer; 8. Hanna Slaager; 9.
Maatje van der Bijl; 10. Reina Geleinse; 11. Greta Goudswaard; 12. Marie Vis; 13. Lena van Nieuwenhuize;
14. Leentje Jonker; 15. Netty Vis; 16. Corrie Jonker; 17. Gerda van Sluis; 18. Coba Kouwen; 19. Nettu de Brui
ne; 20. Nelly Thijsse; 21. Lijna Slaager; 22. Lena van Strien; 23. Mien Kosten: 24. Corry Giliamse; 25. Frans
de Roo; 26. Johan van den Bos; 27. Johan den Haan; 28. Piet van der Werf; 29. Sjaan van Feleus; 30. Leen Dale
bout; 31. Corrie van der Bijl; 32. Leendert Quist; 33. Fina de Vrieze; 34. Jan Strayer; 35. Gerdic Bos; 36. Jan
den Boer; 37. Alie Hanse; 38. Annie Smalheer; 39. Jan van Nieuwenhuize; 40. Lou van Damme; 41. Coba van
de Vaate; 42. Piet Vredenbrecht; 43. Adrie Verboom; 44. Adrie Broodman; 45. Kees van der Kreeke46. Nico
Dambruin; 47. Catrien Houtman; 48. Jan Vredenbrecht; 49. 50. Johan van Dijke; 51. Rina Kenters; 52. Hen
drik de Glopper; 53. Janna de Bruine; 54. Betsy Hanse; 55. Siena van Dijke; 56. Betsy van Damme; 57. Siena
Thijsse; 58. Wim Goudswaard; 59. Leen (Boy) Giljam; 60. Bertus Visser; 61. Gillis Strayer; 62. Nardus Stray
er; 63. Nico van Dijke; 64. Jan van der Have; 65. Johan de Bruine; 66. Tony de Bruine; 67. Wim Krijger; 68
Kees Polderman; 69. Annie Geleinse; 70. 71. Adriaan Strayer; 72. Janna de Bruine; 73. Anna Bouman; 74.
Jaap Bolink; 75. Henk van Nieuwenhuize; 76. Lou van Damme; 77. Piet van Damme; 78. Gert van Sluis; 79.
Adriaan Thijsse; 80. Leendert Kloet; 81. Johan van Valkenburg.
Correspondentie over deze rubriek: Cor Pols, Postbus 30, 4300 AA Zierikzee. Itel. (OHIO) 12754.
Opengewerkt model van de 16de eeuwse bekroning van de stadhuisto
ren, vervaardigd in de 17de eeuw. (verzameling Stadhuismuseum
Zierikzee).
