J ustratrice Do van Rijn
tvangt eerste Kroniek
ïtr
streeknieuws
De mossele in vroeger tijden
Ganzen aan
de Papeweg
in
Kerkwerve
afzuIgSppen
deurloo b.v.
weststrate verpakkingen
Referaat over
christelijke
hoop
4
WSÈÊ9
Foto: Johan Junior
Ti 'tis bijeenkomst van Stad en Lande
TKZEE - De creatief vormgeefster en illustratrice
De a Rijn uit Zierikzee heeft tijdens de algemene le
denvergadering van Stad en Lande van Schouwen-Dui-
veland in de Zierikzeese Concertzaal het eerste exem
plaar van de nieuwe Kroniek gekregen. Zij ontving dit
eerste exemplaar voor haar gewassen tekening van
Noordgouwe, die de omslag van de nieuwe Kroniek van
Stad en Lande siert.
De originele prent van Noordgou
we, een waterverf- en inkt-tekening,
werd door voorzitter W. P. de Vrieze
van de redactiecommissie overhan
digd aan burgemeester C. Slabbe-
koorn van de gemeente Brouwersha
ven, waartoe ook de kern Noordgou
we behoort. De Brouwse burgemees
ter zei hiermee zeer in zijn nopjes te
zijn, te meer daar het een afbeelding
van een van de oude kernen van
Brouwershaven is. ,,Het is een goede
zaak dat oude kernen en oude gebou
wen in stand worden gehouden" stel
de Slabbekoorn vervolgens vast. Het
werk van Do van Rijn krijgt, zo be
loofde de burgemeester een goed
plaatsje in het gemeentehuis. Wel
licht in het nieuwe gedeelte omdat
meer mensen het daar kunnen zien.
Gevarieerd
De nieuwe Kroniek, de dertiende in
successie biedt, volgens De Vrieze een
gevarieerd aanbod aan historische
verhalen. Het bevat onder andere een
verslag van de provinciaal archeo
loog R. M. van Heeringen over het
noodonderzoek op de vroegmidde
leeuwse burcht van Burgh. Verder
wordt door dr ir S. F. Kuipers het
licht geworpen op de vroegste histo
rie van Zierikzee. De auteur stelt zich
de vraag of Zierikzee wellicht op ter
pen gebouwd is.
Behalve historische gegevens
maakt de auteur ook gebruik van ge
gevens over bodemgesteldheid, de ge
ografische situaties, hoogteverschil
len, plattegronden en oude kaarten.
Daarbij vergelijkt de schrijver de
ontwikkeling van Zierikzee met an
dere vergelijkbare oude handelsste
den (Holwerd en Leeuwarden). Een
manco waarmee de onderzoeker/
schrijver bij zijn speurtocht naar het
vroegste verleden van Zierikzee is ge
confronteerd, is het ontbreken van
voldoende archeologisch onder
zoeksmateriaal en het verloren gaan
van nogal wat archiefstukken.
Kreekje
Ofschoon een legende vermeldt dat
Zierikzee in het jaar 849 is ontstaan
wordt de naam Zierikzee pas in de
Advertentie
Aktief als altijd biedt Weststrate
Verpakkingen ook dit jaar weer
een uitzonderlijk mooie kolleklie
van dekoraties, passend bij
de komende decembermaand.
Weststrate Verpakkingen aan de
OOSTPERKWEG 20,
MIDDELBURG
is dagelijks geopend van 8-12 en van
13-17 uur. bovendien op de koopavonden
(donderdag) van 27 okt. t/m 15 dec. a.s.
van 19-2' uur. dus:
Y
J.
Postbus 247
4330 AE MIDDELBURG
Telefoon 01180-28453
12e eeuw voor het eerst gebruikt. Vol
gens Kuipers moet de oorsprong van
de oudste nederzetting worden ge
zocht langs eèn kreekje dat via de
Haven-Poststraat en Weststraat en de
huidige Miereweg het Schouwse land
inliep.
Terpen
De auteur komt op grond van het
bestuderen van de hoogtecijfers tot
de conclusie dat het oudste gedeelte
van Zierikzee op terpen, door de
stadsbewoners hillen genoemd, moet
zijn gebouwd en wel in de elfdè,
twaalfde eeuw. De hoogste lokatie
bevindt zich op de kruising Appel
markt/Dam. Na het bedijken kregen
de vroegste Zierikzeeënaren wat
meer mogelijkheden om zich ook op
de vlakkere gedeelten te vestigen.
Kuipers stelt dat op grond van een
vergelijking met de Friese terpsteden
(Holwerd en Leeuwarden) gesteld
kan worden dat het Zierikzeese
stadsleven zich voor de bedijkingen
op terpen afspeelde.
Communicatie
Een ander item dat door de auteur
R. ten Kate wordt beschreven is de ge
schiedenis van de kustlichten op
Schouwen-Duiveland. Een item dat
gelet op de plannen van minister
Smit-Kroes om de bezetting van de
vuurtorens langs de kust aanmerke
lijk terug te brengen, momenteel ze
ker actueel is. Joop van Loo be
schrijft de komst en de ontwikkeling
van de telegraaf en telefoon op
Schouwen-Duiveland.
Volgens de auteur moet de ontwik
keling van de telecommunicatie op
Schouwen-Duiveland worden gezien
als een onderdeel van een verande
rende samenleving, waarbij geleide
lijk een einde kwam aan het isole
ment van het eiland. De ontwikke
ling en exploitatie ervan heeft hier in
ieder geval wel een stuk werkgele
genheid met zich meegebracht. Door
de automatisering en de plannen
voor privatisering zal de werkgele
genheid in deze sector echter weer af
nemen.
Het feit dat het dit jaar 35 jaar gele
den is dat Zuidwest-Nederland werd
getroffen door een grote watersnood
ramp is door de dialectenschrijvers
Arjaon, Wullum, Bêênekluuver en
Jaokob aangegrepen om hun herinne
ringen aan die rampzalige februari-
nacht op papier te zetten. Arjaon en
Wullum hebben de ramp zelf meege
maakt.. De andere twee hebben hun
verhaal op grond van ervaringen van
hun familieleden geschreven. Het
kwartet verhalen wordt door dr. A.
de Vin ingeleid.
Garancine
Het levensverhaal van Johannis
Meerman, zoals hij dat zelf op papier
heeft gezet is door Gert Groenleer tot
een lezenswaardig verhaal bewerkt,
terwijl de garancine-fabriek in Zie
rikzee tussen 1846-1882 door de heren
Johan Schot en Ernst Homburg is be
schreven. Beide heren waren vrijdag
avond in de Concertzaal aanwezig om
de daar aanwezige leden van Stad en
Lande het een en ander te vertellen
over de teelt en bereiding van mee
krap, de meestoven en de ontdekking
van de garancine (een meekrapprepa
raat dat met zwavelzuur ontstond). In
1846 werd in Zierikzee een garancine-
fabriek opgericht door Johan Hen
drik Ochtman Johz., Pieter Lijbaart,
Hieronimus Johannes Gudde en
Adriaan Frederik Broeksmit en Din-
geman van der Vliet. Uit hun onder
zoek blijkt dat er in die tijd ook mi
lieuproblemen waren. In het midden
van de negentiende eeuw deed een
aantal ingezetenen haar beklag over
de haast ondragelijke stank die deze
fabriek veroorzaakte. Die stank werd
veroorzaakt doordat het met water
vermengde zwavelzuur in het riool
werd gestort, dat uitkwam in het ge
deelte van de gracht tussen de West-
brug en de Westhavendijk. Het water
hier veroorzaakte door.het vrijko
men van zwavel waterstoffen een rot-,
te eierlucht. Door het afvalwater in
de Brakke Gracht te lozen kwam het
gemeentebestuur en ook de fabrikan
ten die een deel van de kosten voor
deze maatregelen voor hun rekening
namen, tegemoet aan de grieven van
de bevolking.
Ernst Homburg is chemicus die
zichzelf gespecialiseerd heeft in de
geschiedenis van de chemische indu
strie, waartoe de garancine-fabriek
in Zierikzee gerekend mag worden.
Johan Schot is maatschap
pij-historicus die bezig is met het
schrijven van een proefschrift over de
onwikkelingen in de meekrap en
garancine-fabriek. De 136 pagina's
dikke Kroniek is te koop in de boek
handel en kost 24.75. Leden van
Stad en Lande betalen wanneer zij
het jaarboek bij de penningmeester
afhalen 22,50. Indien zij de Kroniek
toegezonden willen krijgen komt
daarbij 4,50 aan verzendkosten.
BRUSSEL - Willy Claes, de Belgi
sche minister van economische za
ken, heeft bekendgemaakt dat hij
zijn diensten heeft opgedragen om
een onderzoek in te stellen naar de
plannen van Philips om bij de vesti
ging van dit bedrijf in Leuven ruim
700 mensen te ontslaan. De socialist
Claes wil laten nagaan in hoeverre
het concern bij zijn herstructure
ringsplannen rekening heeft gehou
den met bepalingen in de Belgische
wetgeving en met Belgische richtlij
nen die er voor multinationale onder
nemingen bestaan.
ZIERIKZEE
Ondernemers-onderzoek
In de komende weken wordt een
aantal ondernemers in de regio bena
derd door de Stichting Toegepast
Geografisch Onderzoek (STOGO).
Daarbij worden vragen gesteld over
de voor- en nadelen van het regionale
projectmilieu, toeleverings-, en uit
bestedingsrelaties en de ontwikkling
van transport en distributie. De STO
GO wil met de resultaten van dit on
derzoek een bijdrage leveren aan de
uitwerking van het ruimtelijk en eco
nomisch beleid voor Zeeland en
Westelijk Noord-Brabant in de ko
mende jaren. Dit alles in het kader
van de vierde Nota waarin het kabi
net de hoofdlijnen voor het ruimte
lijk beleid in de komende 20 jaar ver
woordt. Bij het onderzoek zijn be-
trokken de Rijksplanologische
Dienst uit Den Haag, het provinciaal
bestuur Zeeland en het regionaal
werkgelegenheidsinstituut Westelijk
Noord-Brabant.
Tuinbouwwinter-cursussen
De Vereniging Oudleerlingen Tuin-
bouwwinter Cursussen houdt dins
dag 29 november een vergadering in
het Huis van Nassau in Zierikzee.
Spreker op deze avond is J. Wals en
hij houdt een inleiding over de teelt
van herfst- en winterbloemkool. De
avond wordt georganiseerd in samen
werking met de ZGO-Goes. De verga
dering begint om 20.00 uur.
Soosavond Werkgroep
Homofilie
In het UVV-gebouw aan het Kerk
hof Zuidzijde te Zierikze wordt op za
terdag 3 december een soosavond ge
houden van de Werkgroep Homofilie
Schouwen-Duiveland. De bijeen
komst begint om 20.00 uur.
RURGH-HAAMSTEDE
Expositie Kerststallen
Van 3 december tot en met 6 januari
is in de Bewaerschole te Burgh-
Haamstede een expositie met als the
ma Kerststallen. Gedurende die pe
riode worden in de expositieruimte
door particulieren zelfgemaakte
kerststallen tentoongesteld. En
kerststallen afkomstig uit andere de
len van de wereld zoals Zuid-Ameri-
ka, Zuid-Afrika, Nigeria, Israël, Thi-
wan, Polen, Tsjechoslowakije, Italië
en Duitsland. Behalve kei'ststallen
omvat de expositie ook een verzame
ling kerstpostzegels en enkele al
bums met bijzondere kerstkaarten.
De Bewaerschole is dagelijks ge
opend van 13.30 tot 16.30 uur, behalve
op zondag.
RENESSE
Toneeluitvoering Op Drift
'Wat doen we met Jenny'. Dat is de
titel van het toneelspel in drie bedrij
ven dat zaterdag 10 december in het
ZIERIKZEE - Soms vind je iets waar je eigenlijk niet naar op zoek bent terwijl hetgeen wat je wel zoekt niet boven
water komt. Zo dook ook bovenstaande foto op van gebouw de mossele inwroeger tijden. De foto is niet gedateerd
maar model en nummerbord van de aitto links op de foto doet verbloeden dat de foto eind jaren vijftig genomen is.
De mossele was toen al veranderd van statig herenhuis in ziekenhuishetgeen ook te lezen staat in de deuromlijsting.
Ooit was de mossele de woonstee van mensen die tot de gegoede stand behoorden. De lijstgevel van het gebouw da
teert uit de achttiende eeuw. Veel van de huizen aan Havenpark en Oude Haven zijn voorzien van een dergelijke gevel
en naar verluidt was het eigenlijk de bedoeling om door die lijstgevel de woning, en daarmee haar inwoners, meer
aanzien te verschaffen. En zo is het wellicht ook de mossele vergaan. In ieder geval is bekend dat vele hoogge-
plaatsten op z'n minst de nacht hebben doorgebracht in het huis. Tijdens de Franse bezetting in de vorige eeuw nam
de Franse commandant zijn intrek in het huis en toen er in Zierikzee een opstand sluimerde werden er zelfs kanonnen
en soldaten gestationeerd om de bewoner tegen eventueel opdringend qepeupel te kunnen beschermen. Op de foto is
te zien dat het ziekenhuis alleen nog maar bestond uit de mossele zelf. Later werd uitbreiding noodzakelijk geacht
en werden de vier panden ter linkerzijde van het statige herenhuis erbij getrokken. Wie nu langs de mossele loopt
ziet iets heel anders dan op de foto. En het uitzicht van de bewoners die over niet at te lange tijd hun intrek zullen
nemen in een van de appartementen van de mossele is ook anders dan wat de vroegere bezitters van het huis zagen.
Vroeger immers liep voor het huis de haven van Zierikzee. Dat is voltooid verleden tijd. Maar het uitzicht is er niet
minder om geworden.
Advertentie
INSTALLATIEBEDRIJF
SCHUDDEBEURS - TEL. 0H1Q--16255
Dorpshuis te Renesse wordt opge
voerd. Het stuk speelt zich af in de
zitkamer van een groot oud huis, het
huis van Jenny. Aan het stuk werken
zes toneelspelers mee. De regie is in
handen van Wout Lokker. Tijdens de
pauze wordt een verloting gehouden
en na de opvoering van het toneel
stuk is er bal. De avond begint om
20.00 uur.
MIDDELBURG
Chili
In het Henriëtte van der Meyhuis te
Middelburg wordt op donderdag één
december een informatieve avond
over Chili gehouden. De leidster van
de Boerenfederatie Acjoncaqua in
Chili, Alicia Munoz komt wat vertel
len over haar land, over het verzet te
gen de dictatuur en over vrouwen op
het platteland van Chili. Zij vertelt
onder andere aan de hand van dia's.
Stille Tochten
Het Comité Stille Tochten Zeeland
houdt donderdag 1 december in sa
menwerking met het Chili Comité en
het Centrum voor Ontwikkelingssa
menwerking Zeeland een avond over
Chili na het referendum. Alicia Mu
noz, leidster van een boerenvakbond
in Chili, is in Nederland te gast op
uitnodiging van de Stichting Solida
riteit met het Chileense volk. Zij
spreekt vanaf 19.30 uur in het Hen
riëtte van der Meyhuis te Middel
burg.
OOST-SOUBURG
Bijeenkomst CFO
De onlangs gehouden kaderbijeen
komst, georganiseerd door de dis-
trictsraad CFO-Zeeland werd goed
bezocht. De CFO (CNV-bond voor
Overheid, Gezondheid, Welzijn en So
ciale Werkvoorziening) is bezig zich
te heroriënteren. Voor dat doel is de
werkgroep Karakter en Structuur in
het leven geroepen. Op de kaderbij-
eenkom'st hield een van de leden van
de werkgroep een inleiding en de ver
gadering was unaniem van mening
dat de C van Christelijk de basis van
de CFO moet zijn en blijven. In de
middaguren hield L. G. L. M. Poell,
vice-voorzitter van de CFO, een inlei
ding over het plan Dekker en de ge
volgen van dit plan voor ambtenaren
en trendvolgers. Hij besloot zijn be
toog met de verzekering dat de CFO
zich tot het uiterste zal inspannen
voor het behoud van de koopkracht.
SIRJANSLAND - Voor de Vereni
ging Reformatorisch Contact te Sir-
jansland hield ds. J. ten Klooster uit
Middelharnis een referaat over: De
christelijke hoop. Hij ontleende de
stof voor zijn voordracht aan Efeze
6 1 tot 20, waar Paulus spreekt van
de helm der zaligheid. Dat is de hoop.
In de strijd in Paulus dagen was de
helm een onmisbaar hoofddeksel. Zo
is ook de hoop die de christen in deze
wereld heeft te voeren een belang
rijke zaak. Wel te onderscheiden van
de heidense hoop, want de christelij
ke hoop is hoop op God.
In de Bijbel wordt ook gesproken
van de hoop der heerlijkheid. Dat is
Christus en dat is de overwinning die
Christus aan het kruis bevochten
heeft op Satan. De eerste christenge
meente kende die hoop maar toen de
wederkomst die men spoedig ver
wachtte lang uitbleef, verflauwde de
hoop. Ook de tegenwoordige christen,
die de geestelijke strijd voert (en die
strijd is een onderdeel van de weg ter
verkrijging van de genade), kent tij
den van verflauwing van de hoop.
Daarom schrijft de apostel: Blijft ge
loven, blijft hopen. Men hoopt op iets
dat men nog ontvangen moet. Het
hart kan niet zonder hoop, maar wie
de vermaning van de apostel ter har
te neemt en zijn hoop stelt op het
kruis van Christus, die mag ook ho
pen op het deel hebben in die over
winning door de kruisverdienste.
Ook in de beantwoording van de
gestelde vragen bleef ds. Ten Kloos
ter bij zijn stelling, dat in het leven
van een gelovige het geloof altijd
wordt aangevochten, of er nu sprake
is van een zwak of van een sterk ge
loof. Met vele plaatsen uit de Heilige
Schrift verwees de spreker naar de
hoop die velen als een krachtig wa
pen in de geestelijke strijd, waarvan
Efeze 6 en ander Schriftplaatsen
spreken mocht, sterken en tot afweer
dienen. Ds. Ten Klooster eindigde de
vergadering, die door de voorzitter
W. van den Berge was geopend met
dankgebed. Het was de eerste verga
dering in de nieuwe kerkzaal. In zijn
openingswoord werd de totstandko
ming daarvan door de voorzitter
dankbaar herdacht.
Op 14 december wordt een leden
vergadering gehouden, de volgende
spreker is ds. Stoutjesdijk, voorheen
te Oud-Beijerland, die 18 januari
1989 een onderwerp behandelt.
AMSTERDAM - Vendorado Leisu
re, onderdeel van het concern Vendex
International, gaat 30 miljoen in
vesteren in haar bungalowperk Loo-
horst in het Noordlimburgse
Horst /America. De onderneming
maakte bekend dat niet alleen de va
kantiewoninkjes zullen worden ver
beterd, maar dat ook de (zwem-)voor-
zieningen worden uitgebreid.
