„Hoe groter de recreatiedruk wordt
des te zuiniger zijn wij op natuur"
ZIER1KZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 9 augustus 1988 Nr. 24384
5
ZONNEMAIRE - „De
natuur heeft absoluut de
hoogste prioriteit. De
natuur staat voorop. Hoe
groter de recreatiedruk
wordt des te zuiniger zijn
wij op de natuur". Aan
het woord is L. Rietveld.
Hij is directeur van het
Natuur- en Recreatieschap
De Grevelingen. Een
instantie waar alle
gemeenten van Schouwen-
Duiveland en Sint
Philipsland in
vertegenwoordigd zijn
evenals de provincies
Zuid-Holland en Zeeland
en niet te vergeten de
rijksoverheid. Want die
betaalt per slot van
rekening 60 procent van
de exploitatiekosten
terwijl zij voor de volle
honderd procent de
investeringskosten voor
haar rekening neemt.
Al direct na de afsluiting van de
Grevelingen trok men de conclusie
dat het een natuur- en
recreatiegebied van landelijke
betekenis is. Om het gebied goed te
beheren werd in 1986 een Natuur- en
Recreatieschap De Grevelingen
ingesteld. De Grevelingen is één van
de Delta-wateren in Zuidwest
Nederland en stond tot 1971 in open
verbinding met de Noordzee. In het
kader van de Delta-werken werden
in 1965 de Grevelingendam en in
1971 de Brouwersdam aangelegd.
Door de afsluiting ging een eb- en
vloedgebied met al zijn
natuurwaarden verloren. Maar er
kwam een uniek zoutwatermeer met
een vast peil voor terug. Een gebied
derhalve dat met zijn 7000 hectare
Directeur L. Rietveld van het Natuur- en Recreatieschap De Grevelingen:
bevaarbaar meer en 3000 hectare
blijvend drooggevallen gronden
grote mogelijkheden biedt voor
zowel natuur als recreatie.
Een en ander houdt in dat een
goed beheer van een dergelijk
gebied een dringende noodzaak is.
In de praktijk is het beheer nu nog
in handen van Staatsbosbeheer
(SBB), maar het is de bedoeling dat
op termijn dit beheer overgedragen
wordt aan het Natuur- en
Recreatieschap. Rietveld: „De
achtergrond van de oprichting van
het schap was dat een heleboel
mensen en instanties belangen
hebben bij een goed beheer van de
Grevelingen". Uitgaande van het
profijtbeginsel werd in '86 besloten
de lusten die het gebied oplevert,
maar ook de lasten die beheer en
exploitatie met zich meebrengt te
verdelen. „Je kunt het eigenlijk
zien als eén soort overeenkomst.
Een gemeenschappelijke regeling.
In het schap zijn alle gemeenten van
Schouwen-Duiveland en Goeree-
Overflakkee vertegenwoordigd
evenals de provincie Zeeland, de
provincie Zuid-Holland en het rijk.
Zestig procent van de lasten van het
beheer worden gedragen door het
rijk. De provincie Zuid-Holland
betaalt 25 procent, de provincie
Zeeland 10 procent en de
gezamenlijke gemeenten nemen de
resterende vijf procent voor hun
rekening", aldus Rietveld.
Zonder de deskundigheid van
SBB in twijfel te willen trekken
stelt Rietveld dat voor een
verantwoord beheer van een gebied
als de Grevelingen een schap
noodzakelijk is. „Door middel van
deze constructie heb je meer
draagkracht en kun je ook grotere
projecten aan.'Daar komt bij dat als
je bijvoorbeeld als ondernemer iets
wil in dat gebied je nu rechtstreeks
met het schap onderhandelt terwijl
je anders misschien met
verschillende gemeenten in de slag
moet". Voor het dagelijkse doen en
laten van het schap staat het
dagelijks bestuur garant. Zij komen
met ideeën, plannen en leggen die
vervolgens voor aan de Raad van
Bestuur voor de Grevelingen die als
algemeen bestuur van het schap
fungeert. Voor de inrichting en het
beheer maakt de Raad gebruik van
twee diensten, respectievelijk de
Rijksdienst voor de
Ijsselmeerpolders (RIJP) en SBB.
Het beheer van het overige, diepe
deel van de Grevelingen berust bij
Rijkswaterstaat.
Eerder werd een beleidsnota
gepresenteerd. Daarin werden de
hoofddoelstellingen van het schap
geformuleerd en werden plannen
voor de inrichting van de
Grevelingen bekend gemaakt. „Over
dat plan is uitvoerig gepraat. Van
verschillende kanten zijn er reacties
op gekomen en aan de hand van die
reacties is de beleidsnota op
verschillende punten aangepast. In
het beleid gaat het eigenlijk om een
constante afweging van de
natuurwaarden tegenover de
recreatieve druk. De natuur weegt
voor ons zwaar. Kijk, de
Grevelingen is zo'n mooi gebied
omdat het steeds beschermd is. Als
ik dan lees dat tijdens een
gemeenteraadsvergadering gesteld
wordt dat het schap meer oog voor
de recreatie moet hebben dan voor
de natuur dan doet dat pijn",
aldus Rietveld. Hij windt er geen
doekjes om. De natuur staat voorop
en er moet wel heel wat gebeuren
voordat hij van dat standpunt
afwijkt. Geen gemakkelijke positie
als men bedenkt dat in een gebied
als de Grevelingen verschillende
belangen spelen en verschillende
belangengroeperingen ook voor die
belangen opkomen. De vissers
willen meer gronden. De watersport
wil aanlegplaatsen en de
recreatieondernemers zien weer heel
andere mogelijkheden in het
gebied.
Rietveld stelt dat de ontwikkeling
van het gebied alleen in de hand te
houden valt door de recreatie te
sturen. „Aan de kant van de
Brouwersdam bijvoorbeeld zie je
gigantisch veel mensen. Neem
bijvoorbeeld maar de Pinksteren.
Dan zie je dat men in groten getale
naar de Brouwersdam trekt. Dat
komt niet alleen omdat dat een
prachtig gebied is, maar ook omdat
daar voorzieningen zijn.
Voorzieningen die bij de
Grevelingendam bij Bruinisse
ontbreken waardoor dat gebied in
ontwikkeling achterblijft". In het
beleid zoals dat eerder naar buiten
werd gebracht wordt het
uitgangspunt gehanteerd dat het
middengebied van de Grevelingen,
waarin onder andere de platen
Hompel voet en Veermansplaat
rustig moet blijven. De recreatie
dient geconcentreerd te worden
langs de twee dammen. Dat ligt ook
nogal voor de hand omdat deze
plaatsen heel gemakkelijk te
bereiken zijn. Zowel voor
automobilisten als voor
watersporters.
Rietveld: „Zeker als je in
aanmerking neemt dat nu ook de
weg over de Philipsdam opengesteld
is moet je concluderen dat er al
lang een aantal voorzieningen had
moeten zijn langs de
Grevelingendam. Ik denk dan
bijvoorbeeld aan eetgelegenheden,
wc's, douches en dergelijke. Maar je
zou ook aan kampeergelegenheid
kunnen denken. Terreinen waax de
mensen een paar nachtjes kunnen
staan. Passantencampings. Ik
verwacht dat er een enorme toeloop
via de weg over de Philipsdam zal
ontstaan", aldus Rietveld. Hij stelt
dat de laatste jaren de
recreatiedruk op Zeeland steeds is
toegenomen. „Het lijkt wel of
mensen Zeeland nu pas gaan
ontdekken". Aan de Brouwersdam is
er volgens Rietveld goed ingespeeld
op de groeiende behoefte aan
bepaalde voorzieningen. „En je
moet je eens indenken hoe dat
wordt als Port Zélande klaar is.
Dan krijg je er in een klap een
groot aantal voorzieningen bij".
Directeur L. Rietveld: ,,Hoe groter de recreatiedruk wordt, hoe zuiniger we worden op de natuur". Op de foto de Kab~
belaarsbank.
Volgens Rietveld zal men, eenmaal
in genoemd vakantiedorp
aangeland, niet zo snel Schouwen-
Duiveland zelf met een bezoek
vereren. „Zeker niet als het weer
wat minder is, want Port Zélande
biedt heel wat alle-weer-
voorzieningen".
Hoewel Rietveld enthousiast is
over de ontwikkeling van het
Brouwersdamgebied plaatst hij ook
zijn kanttekeningen. „Met de
Pinksteren bijvoorbeeld liep het
daar gierend uit de'klauw. Nu
hebben we daar een natuurcamping
ingericht, maar op zo'n moment is
de capaciteit natuurlijk nooit
voldoende. En dan is het bijna niet
te voorkomen dat er illegaal
gekampeerd wordt. En dat moet je
nu juist voorkomen. Dat bedoel ik
met sturen van recreatie. Het de
mensen aantrekkelijk maken om
hun tent op een bepaald punt op te
zetten, onder meer door te zorgen
voor basisvoorzieningen als wc's,
wasbakken en douches". Rietveld
heeft er alle vertrouwen in dat op
die manier ook voorkomen kan
worden dat mensen massaal naar
platen als de Hompelvoet en
Veermansplaat trekken. „Als er
geen aanleggelegenheid is zal men
ook niet zo snel naar zo'n plaat
toegaan. Je houdt als het ware
afleidingsmanoeuvres. Om die
reden investeren we drie miljoen in
de Mosselbank en creeëren we
watersporteilandjes. Want je kunt
natuurlijk nooit de recreant
verbieden om naar de Grevelingen
te komen. Die ontwikkeling hou je
toch niet tegen en dan moet je
zorgen dat je die zo goed mogelijk
kan sturen. En als je dat goed doet
ben ik er zelf van overtuigd -dat het
bedrijfsleven daar veel profijt van
heef".
„Ik'denk dat het helemaal
verkeerd is hm je ogen te sluiten
voor de ontwikkeling op het
recreatieve vlak. Waar de grens ligt?
Ik zou het echt niet weten. Ik weet
alleen dat Zeeland volstroomt en
het kost mij geen moeite om te
zeggen dat Zeeland een mooi gebied
is. En dan praat ik niet alleen over
natuur, maar ook over zoiets als de
Oosterscheldewerken. Want dat is
toch gewoon iets unieks dat daar
verricht is. En dat kun je ook niet
los zien van de rest van Schouwen-
Duiveland. Dat grijpt ^allemaal op
elkaar in. Maar op Neeltje Jans had
natuurlijk ook al lang een heleboel
gebeurd moeten zijn". Maar een en
ander kost geld en dat is vaak een
struikelblok. Beheer en exploitatie
van de Grevelingen gaat ook niet
bepaald voor niets, zo blijkt uit
ampele bestudering van de
begroting voor 1988 van het schap.
In totaal staat aan de uitgavenkant
een bedrag van 2.020.945 genoteerd.
Overigens een beduidend lager
bedrag dan de 3.790.050 die voor
1987 in de begroting te vinden was.
„Ja, het onderhoud dat nodig is
blijkt mee te vallen. Maar het is
niet uitgesloten dat dat bedrag
volgend jaar weer een stuk hoger
uitvalt". Rietveld doelt daarmee op
het feit dat als er nieuwe projecten
gerealiseerd worden dat in veel
gevallen ook meer onderhoud
inhoudt.
Voor voorlichting wordt blijkens
de begroting in 1988 veel mindcer
uitgetrokken. „Ik vind dat zelf wel
spijtig, want dat is iets dat ik graag
professioneel aan zou willen
pakken", aldus Rietveld. Een van de
dingen waar het schap mee te
maken krijgt is het feit dat door de
toenemende recreatiedruk en de
drukte op het water de noodzaak
tot een goede oeverdediging steeds
groter wordt. Wat verder veel geld
opslokt zijn de verschillende
projecten die het schap op stapel
heeft staan. Zo wordt er hard
gewerkt aan de realisering van een
bezoekerscentrum bij De Punt.
Volgens de planning zou dat
centrum er eind '89 moeten staan.
Verder zijn er plannen voor het in
beperkte mate scheppen van
mogelijkheden voor recreatie op de
slikken van Bommenede. Een
voornemen overigens waar
natuurbeschermingsorgsanisaties
niet zo blij mee zijn, maar RietVeld
haast zich te zeggen dat er wat dat
betreft ook nog niets definitief
besloten is. „Ik wil nog wel even
kwijt dat er wat mij betreft nog wel
een en ander mag gebeuren aan de
inkomstenkant. Er wordt nu fors
geïnvesteerd in bijvoorbeeld de
aanleg van watersporteilandjes,
maar daar staat niets tegenover.
Veel watersporters kiezen een
ligplaats die hun niets kost. En ik
zou toch graag iets voor de
investeringen terug willen zien.
Maar op wat voor voor manier dat
zou moeten, daar ben ik nog niet
uit".
Verder zijn er plannen om het
voorzieningenpakket langs de
Grevelingendam uit te breiden. „En
wij willen graag die
Grevelingendam wat in tijd naar
voren schuiven. Ik denk dat het erg
belangrijk is dat daar eerst iets
gebeurt".
Punt van kritiek uit verschillende
kampen geldt de duur van de
beleidsplannen van het schap. Deze
beslaan telkens vier jaar en worden
bovendien, indien dat nodig blijkt,
om de twee jaar bijgesteld. Een
aantal mensen ziet dat als een
aanwijzing dat men minder strak
aan de uitgangspunten zou
vasthouden dan men wel beweert.
Volgens Rietveld een volslagen
onterechte beschuldiging. „Je moet
niet vergeten dat de recreatiedruk
nog steeds toeneemt en dan moet je
ruimte openhouden om daarop in te
spelen. Als bijvoorbeeld zou blijken
dat de Hompelvoet wel overstroomd
wordt door recreanten dan zul je
toch maatregelen moeten nemen. Je
moet als het ware de vinger aan de
pols van het gebied houden en je
plannen bijstellen als dat nodig is.
En dat doet niets af aan de hoge
prioriteit die wij aan de natuur
toekennen. Het is juist bedoeld om
de natuur beter te kunnen
beschermen".
Volgens Rietveld is er binnen het
recreatiewereldje duidelijk een
verschuiving te constateren. „De
vraag naar meer luxe neemt toe. En
dat houdt beslist niet in dat die
luxe weggelegd zou zijn voor de
beter gesitueerden", aldus Rietveld.
Hij stelt dat ook de minder
gegoeden zullen proberen een
bungalow in bijvoorbeeld Port
Zélande te huren. Ook als de
huurprijs niet al te laag uitvalt.
„Men heeft best wat meer over om
eens een keertje verwend te worden
met wat luxe", aldus Rietveld die er
zo zijn vraagtekens bij zet of de
Schouwse en Goereese
recreatieondernemers de
mogelijkheden die er zijn wel
onderkennen en alle kansen
waarnemen. Hij zegt geschrokken te
zijn van de recente negatieve
publiciteit over de jachthavens in
het Deltagebied. „Maar ik kan me
nauwelijks voorstellen dat het mis
zou zijn met de jachthavens in de
Grevelingen. Ik ga dat uiteraard
onderzoeken, maar ik heb er alle
vertrouwen in dat het niet zo is".
Tbkst: Piet Kleemans
Pinksterdrukte langs de Brouwersdam. (Foto: Joop van Houdt).
