Bru's kinderfeest
streeknieuws
Zomerbloei in de duinweiden
in vogelvlucht
De laatste les
Stichting
protesteert
tegen komst
Britse
duikploeg
Kunne, of wille?
BRUINISSE - De kinderen, leidsters en helpende moeders van de groe
pen één en twee van de Christelijke basisschool Op Dreef vierden met
een leuk kinderfeest het afscheid van het schooljaar. Weken van te vo
ren waren de kinderen op school (en de moeders thuis achter de naai
machine) bezig met de voorbereidingen. Het thema was sprookjesfigu
ren en op het tuinfeestje waren de leukste creaties te zien uit de
bekende sprookjes, zoals Roodkapje, Assepoester, de heks en de reus
met de zevenmijlslaarzen.
De laatste schoolweken zijn aange
broken. De examens zijn achter de
rug, de diploma's kunnen worden in
gelijst en de school blijft achter in
een chaotische sfeer van leerlingen
die enerzijds in een nerveuze drukte
met angst en beven de nadere over
gang tegemoet zien en anderzijds
met reikhalzend verlangen naar de
eindeloze vakantie uitzien, een va
kantie die het ware geluk zal bren
gen.
Ook de leraren hebben Jiiet zoveel
puf meer en denken slechts aan hun
caravan in Zuid-Franrijk al doen ze
hun best om het niet te laten blijken.
Dan breken ook nog eens de laatste
lessen aan en een laatste les moet per
definitie 'leuk' zijn. Mevrouw Gin
jaar zou ter plekke aftreden als ze
zag hoe dozen met ijsjes of tompoe
zen de klaslokalen worden ingedra
gen, moppen worden verteld en de
leerlingen van quiz tot quiz steeds
voort gaan. Een enkele degelijke col
lega presteert het om de laatste les
nog een overhoring'te geven, maar
zover heb ik het nog niet bereikt als
de leerlingen bij 'muziek' binnenko
men willen ze de laatste les maar een
ding en dat is: 'lekker de hele les zin
gen'. Maar hoewel dit op zichzelf best
aardig is heb ik er niet zoveel zin in
om les in les uit een week lang dezelf
de verzoeknummers van het afgelo
pen jaar met de klassen te jubelen.
Vrijdag had ik het laatste uur een
Mavo 3 klas bestaande uit een hele
boel meiden en een paar jongens die
in dit edele gezelschap af en toe eens
een aai over hun bol krijgen maar
verder bij de meisjes niets te vertel
len hebben. Daar kwam de vraag al
weer 'Meneer gaan we lekker een
heel uur zingen?' Maar ditmaal had
ik zelfs niet de gelegenheid om nee te
zeggen. De mappen werden al door
gegeven en de dames begonnen zelfs
zonder begeleiding het eerste lied te
galmen. Ik moest me wel overgeven
en begon aan de piano de liedjes te
begeleideri die de dames pleegden te
zingen. Als de laatste noot van een
liedje nog niet afgelopen was begon
nen anderen alweer een ander lied te
zingen en dit alles in een steeds ster
ker volume. Er was geen vat op te
krijgen. Nog twee dagen en dan had
den ze vrij. Dan waren ze van al dat
vervelende geleer af dat MAVO 3
kinderen toch niet zo leuk vinden.
De keuze vaji de liedjes werd als van
ouds bepaald door slechts één thema:
de liefde, want op de leeftijd van
MAVO 3 beginnen de 'jongens steeds
leuker te worden. Na een half uur
had ik er genoeg van. Ik deed de pia
no dicht en dacht deze les op een
plechtige wijze te besluiten. Het was
de laatste les van het jaar en boven
dien voor de meesten de laatste mu
ziekles van de school en misschien
wel van hun hele leven. Drie jaar ge
leden waren ze als bedeesde kinde
ren m'n lokaal binnengekomen en
drie jaar lang heb ik m'n best gedaan
om ze in de geheimen van muziek
binnen te leiden en drie jaar lang heb
ik ook geprobeerd om ze met plezier,
maar ook goed te laten zingen.
'Jongens, ik wil nog iets tegen jul
lie zeggen...' begon ik op plechtige
wijze. Dat had ik gedacht. Ze hadden
nog lang geen zin in mijn gepreek en
één begon plotseling luidkeels een
lied aan te heffen dat ik niet kende.
De hele klas zette vol overgave in
maar ongeloof vals. Het bleek num
mer twee uit de TOP zoveel te zijn.
Toen deed ik iets heel doms. Ik had
natuurlijk gelijk in moeten grijpen
en een gele kaart moeten uitdelen,
maar... ik lachte en toen was ik als
muzikaal scheidsrechter verloren.
De ene hit na de andere hit werd in
gezet en alles wat ik geprobeerd had
de dames en heren in drie jaar aan te
leren werd in een keer overboord ge
zet. Toen er een plotselinge stilte viel
greep ik mijn kans. 'Jongelui, zelden
heb ik een klas gehad die zo vals kon
zingen, maar...' Het werkte precies
andersom. Nog luider begonnen ze de
volgende hit aan te heffen waarbij
tot overmaat van ramp ook de han
den op ritmische wijze op de tafels
werden meegeslagen. Ik keek al naar
de deur want op zulke momenten
komt er natuurlijk juist iemand van
de directie binnen.
'Jongelui', sprak ik, toen toevallig
iedereen naar adem hapte. 'Hoewel
ik zelden een klas had gehad die zo
vals kon zingen... 'En daar begon het
feest weer. Met een vrij weekend en
een grote vakantie in zich zongen ze
uit volle borst en nu werden zelfs de
handen omhoog gestoken en hand in
hand begon iedereen de armen heen
en weer te bewegen en werd de klas
een golvende massa. Gelaten wacht
te ik af. toch maar glimlachend en
wachtend op een geluid dat slechts
de stilte kon brengen... de bel. Toen
deze dan ook temidden van het feest
gedruis klonk werd het langzamer
hand stiller want nu het weekend be
gon wilde iedereen wel weg. Ik
probeerde het nog één keer en keek
ze allemaal eens aan. Op de een of an
dere wijze hebben niet de bollebozen
van het Atheneum maar juist die
heel gewone leerlingen van een mid
delmatige MAVO 3 klas een speciaal
plekje in mijn hart. 'Jongens', ik pro
beer het nog een keer. Zelden had ik
een klas die zo vals zong als jullie,
maar zelden had ik ook een klas die
zo enthousiast was en die ook zo aar
dig was als jullie klas'.
Het 'Amen' van het dankgebed
werd uit volle borst beantivoord met
nummer 3 uit de Top Honderd. Al
zingcjid gingen ze de klas uit en
stierf het' geluid langzaam weg toen
ze op het schoolplein naar hun fiet
sen ainqen.
Toen ik zelf naar huis ging zag ik
de meeste dames nog geschaard
staan rond een paar stoere jongens
op ronkende brommers. Ze hadden
dé grootste lol. Wat zouden ze na drie
jaar eigenlijk van me hebben ge
leerd? vroeg ik me vertwijfeld af
toen ik in m'n auto stapte. Al die feit
jes, ze zijn het zo snel vergeten en bo
vendien zie ik ze nog niet breef in een
concertzaal zitten, maar één ding
weet ik zeker., als is het nog zo vals.
ze hebben geleerd hun blijdschap on
geremd zingend te uiten en hoeveel
volwassen mensen kunnen dat nog?
HAHDENBERG - Door brand in
een stal van een boerenbedrijf in Lut-
ten (gemeente Hardenberg) zijn 73
kalveren, een onbekend aantal geiten
en twee koeien om het leven geko
men. De politie van Hardenberg, die
dit heeft meegedeeld, sluit niet dat er
uiteindelijk nog meer slachtoffers
onder de dieren blijken te zijn. De po
litie heeft direct na het uitbreken van
de brand met schoten uit het dienst
pistool beesten uit hun lijden moeten
verlossen. De brand ontstond door
dat kinderen in de stal met vuur
speelden.
BONN - De Westduitse minister
van milieu heeft een reeks maatrege
len voorgesteld om de vervuiling van
de Noordzee te bestrijden. Er kan
geen afval meer bij, aldus Klaus Tbp-
fer. Hij wil het toezicht op de uitworp
van giftige stoffen door fabrieken
versterken, op zijn laatst in 1994 het
verbranden van giftig afval op zee
verbieden en de uitstoot van indus
triële en gemeentelijke verbranding
sinstallaties aan nadere regels bin
den. Tbpfer wil dat afspraken om de
uitstoot van fosfaten en nitraten door
fabrieken en rioolzuiveringsinstalla
ties te verminderen, al in 1989 een
dwingend karakter krijgen.
MIDDELBURG - In een open
brief aan minister Brinkman
van WVC heeft de Stichting tot
Behoud Onderwaterschatten
Zeeland (BOZ) protest aange
tekend tegen de terugkomst
van een duikploeg van de En
gelsman Rex Cowan naar het
wrak van het VOC-schip 't
Vliegent Hert. Het schip ver
ging in 1735 en ligt in de mon
ding van de Westerschelde.
Cowan verrichtte twee jaar
duikwerkzaamheden op het
wrak en borg drie jaar geleden
een kist met gouden munten.
In haar brief aan de minister
vat de BOZ de kritiek samen
die de afgelopen jaren is geuit
op de bergingswerkzaamheden
van 't Vliegent Hert. Voorzitter
D. Roos van BOZ vindt dat de
Nederlandse staat de bescher
ming van het cultureel erfgoed
van ons land verkwanselt door
geen toezicht te houden op de
bergingswerkzaamheden en er
niet voldoende op toe te zien
dat verantwoord archeologisch
onderzoek plaatsvindt.
„Dat is te meer bevreemdend
als men constateert dat de Ne
derlandse overheid zich zeer
streng opstelt als het gaat om
werkzaamheden van Neder
landse duikgroepen met be
langstelling voor de onderwa-
terarcheologie, zoals de BOZ
en de Stichting Maritiem On
derzoek Nederland (STI-
MON)", aldus Roos. BOZ
dringt er bij de minister op aan
de Engelse duikgroep aan de
voorwaarden te onderwerpen
zoals die zijn vastgelegd in het
wetsvoorstel voor de vervan
ging van de huidige Monumen
tenwet en streng toezicht te
houden op alle goederen die
door de Engelsen worden ge
borgen.
Op grond van een contract
dat de Nederlandse staat zes
jaar geleden met Cowan sloot
dient 25 procent van alle gebor
gen goederen en waarde toe te
komen aan de Nederlandse
staat. De staat heeft volgens
Roos nog meer zeggenschap ge
kregen over de bergingswerk
zaamheden van 't Vliegent
Hert, doordat twee jaar gele
den een uitbreiding van het Ne
derlandse zeegebied tot twaalf
mijl uit de kust plaatsvond.
Het wrak bevindt zich daar
door nu binnen de territoriale
wateren.
Toen ik langs de groep reed toeter
de ik nog even een ritme op de
claxon. Enthousiast begonnen ze te
zwaaien en... ze zongen... heerlijk
vals.
Glimlachend reed ik terug naar
huis.
MARZAS
SCHOUWEN-DUIVELAND
Amnesty
Ook in de nog resterende dagen van
juni heeft de afdeling Schouwen-
Duiveland van Amnesty Internatio
nal nog enkele schrijfavonden op de
agenda staan. Maandag 27 juni kan
het in de Prinses Julianaschool te
Zierikzee, de Gereformeerde kerken
in Brouwershaven en Haamstede en
bij de familie van der Linden aan de
Baalpapenweg 2 te Ouwerkerk. Dins
dag 28 juni in de Gereformeerde kerk
te Scharendijke en Nieuweikerk en
in de consistorie van de Hervormde
kerk in Oosterland. De tijden zijn
van 19.00-21.00 uur..De diaserie Goed
nieuws wordt deze maand getoond in
Brouwershaven (19.00 uur) en in
Haamstede (20.00 uur). In verband
met de vakanties is er in de maand ju
li geen schrijfavond. Wel zal Amnesty
met een stand aanwezig zijn op de di
verse evenementen in de regio (Oos
terland, Scharendijke, Bruinisse en
Burgh). Ook op een van de Zierikzee-
se Toeristendagen is de groep er en
tijdens het Any wavefestival op zater
dag 25 juni.
ZIERIKZEE
Ook voetbal bij Anywave
De mensen die van plan zijn zater
dag het Anywave-festival in jeugd
soos Brogum te bezoeken hoeven dat
niet te laten vanwege de finale
Nederland-Rusland in het Europese
kampioenschap voetbal dat dan op
televisie komt. In Brogum wordt een
televisietoestel opgesteld zodat de
voetbal- én Any waveliefhebbers niets
hoeven te missen. Het festival begint
zaterdag om 13.00 uur en de finale
15.30 uur.
Blij zijn
De Interkerkelijke Werkgroep Zie
rikzee heeft voor zondag 26 juni een
dienst gepland in de Gasthuiskerk.
Vanaf 17.00 uur leidt majoor A.
Holland-Kooij de dienst, waaraan
medewerking wordt' verleend door
het jeugdkoor Joy onder leiding van
Bert Gebben en de organist Mar van
der Veer. Het thema is: Blij zijn. In te
genstelling tot voorgaande keren is
de crèche nu in het kerkcentrum ach
ter de Gasthuiskerk. De dienst wordt
via de kerktelefoon uitgezonden.
Beheerplannen
Het ministerie van landbouw en
visserij heeft ook voor Schouwen-
Duiveland de beheerplannen uitge
breid. In geheel Zeeland gaat het om
99 hectare. De doeleinden van het be
heer in deze gebieden zijn voorname
lijk gericht op het handhaven en ont
wikkelen van soortenrijke grasland
vegetaties. De beheermaatregelen
hebben onder meer betrekking op het
instandhouden van het reliëf, het bo
demprofiel en het verkavelingspa
troon, het niet toepassen van chemi
sche gewasbeschermingsmiddelen en
het niet toedienen van drijfmest.
Maaien, weiden, rollen en slepen zijn
gebonden aan een bepaalde periode
van het jaar. De vergoedingen varië
ren van circa 200 gulden per héctare
per jaar tot 1100 gulden. Daarnaast
kan een aanpassingsvergoeding wor
den verstrekt.
Zomerfeest
Peuterspeelzaal Kwibus houdt 28
en 30 juni een zomerfeest. Zowel de
kinderen als de moeders zijn welkom
van 10.00-11.15 uur.
Akkerbouw
In de provincie Zeeland is een stich
ting in oprichting, die zich gaat bezig
houden met de vernieuwing van de
akkerbouwsector. De stichting is er
van overtuigd, dat Nederland in de
toekomst niet meer kan concurreren
met bulkprodukten, waarop de ak
kerbouw tot op heden is gegrondvest.
De (nieuwe) teelten moeten met raad
en daad worden begeleid. De enige ja
ren geleden veel opgang makende
Theunisbloem is er een voorbeeld
van hoe het niet moet. Er wordt een
coördinator aangesteld om het plan
van de grond te tillen. Aan de wieg
van deze stichting staan de drie land
bouworganisaties en de provinciale
raad voor de bedrijfsontwikkeling.
De ZLM heeft als eerste 25.000 gulden
gestort als startkapitaal voor de
nieuwe stichting.
RENESSE
Oud papier
Muziekvereniging Luctor et Emer-
go haalt zaterdag 25 juni vanaf 8.30
uur oud papier op. Verzocht wordt het
papier gebundeld gereed te leggen.
ELLEMEET
Rommelmarkt
In Ellemeet is zaterdag 2 juli een
rommelmarkt/bazar van de openba
re basisschool 't Mêêtje. Een en ander
begint om 09.00 uur.
BROUWERSHAVEN
Pensioen
Vanwege het bereiken van de 65-
jarige leeftijd heeft de vroegere bur-
gemeester van Brouwershaven A. P.
Schouwenaar besloten met pensioen
te gaan. Schouwenaar komt oor
spronkelijk uit Wemeldinge waar hij
wethouder was. Na zijn ambtsperio
de in Brouwershaven werd hij burge
meester van Schoonhoven.
NIEUWERKERK
Oud papier
Op vrijdag 24 juni wordt in de kern
Nieuwerkerk oud papier opgehaald
voor de zending van de Gereformeer
de Gemeente. Men rijdt vanaf 18.30
uur rond om het papier en karton op
te halen. Aan de bewoners wordt ver
zocht een en ander voor die tijd ge
bundeld langs de stoeprand gereed te
zetten.
BRUINISSE
Uitstapje Gereformeerde
Vrouwenvereniging
De Gereformeerde Vrouwenvereni
ging Bruinisse heeft het seizoen afge
sloten met een uitstapje naar Zuid-
Beveland. De tocht ging over Katten-
dijke van waaruit de Oosterschelde
kon worden overzien en onderaan de
dijk het dorp met zijn kerktoren.
Binnendoor reed men naar Kapelle
waar bij de kerk juist een bruiloft
koets met paarden reed. Via 's-Gra-
venpolder en Hoedekenskerke ging
het naar Kwadendamme waar een
koffiepauze werd gehouden. Via" de
Zwaakse Weel en Nisse reed men door
een natuurgebied naar 's-Heerenhoek
en langs het industriegebied Sloe
naar Ritthem. Na hier even rondge
keken te hebben ging het naar Mid
delburg en Veere waar al veel toe
ristenbedrijvigheid was. Via Vrou
wenpolder en de stormvloèdkering
bereikte de bus weer Bruinisse waar
het uitstapje werd afgesloten met een
pannekoekmaaltijd in de Cleene
Mossel.
Bejaardensoos
De bejaardensoos van mevrouw
Kik hield de laatste bijeenkomst van
het seizoen. In verband met vakantie
van de leidster stond deze middag on
der leiding van mevrouw Klink die
de aanwezigen welkom heette.
Gezongen werd Psalm 108 1 en 2.-
Na wat gezellige spelletjes en koffie
volgde een potpourri van oude Neder
landse liedjes waarbij uit volle borst
werd meegezongen.
Zeer gewaardeerd werd een spreek-
woordenkwis waar de leden actief
aan meededen. Alle helpsters werden
door mevrouw Klink in dichtvorm
bedankt voor hun hulp in het afgelo
pen seizoen en kregen als blijk van
waardering een presentje aangebo
den.
Tot slot hield de heer Abrahamse
een meditatie naar aanleiding van Je-
saja 40 12-31.
De eerstvolgende soosmiddag is op
woensdag 31 augustus, aanvang half
drie. Nieuwe leden zijn welkom.
Bibliotheek
In de Bruse bibliotheek de Zaete
wordt zaterdag 2 juli een boekenver
koop gehouden van 10.00-12.00 uur.
Boeken én strips (van de strip-o-
theek) worden tegen lage prijzen aan
geboden.
Expositie
In bibliotheek de Zaete te Bruinis
se is van 4 tot 15 juli een tentoonstel
ling met betrekking tot de Philips-
dam. De expositie is samengesteld
door Rijkswaterstaat. Tevens zijn er
diverse boeken over de Deltawerken
uitgestald. De expositie is te bezichti
gen tijdens de reguliere openingstij
den.
Reisje
De Nederlandse Christenvrouwen-
bond afdeling Bruinisse hield het
jaarlijkse busreisje met dit keer aan
sluitend een boottocht. Nadat onder
weg eerst uitgebreid koffie was ge
dronken arriveerde het gezelschap in
Drimmelen. Daar van uit werd een
vaartocht door de Biesbosch gehou
den. Aan boord werd de lunch ge
bruikt. Na aankomst werd de
bustocht voortgezet richting Ooster
hout waar de pottenbakkerij van het
St. Paulusklooster werd bezocht. De
paters die daar werkzaam zijn lieten
de procedure van het bakken, be
schilderen en glazuren zien. In Baarle
Nassau werd nog een consumptie ge
bruikt waarna ter afsluiting het di
ner in het Grevelingenrestaurant
werd gebruikt.
Geslaagd
Aan de Kaderschool voor Rij-in-
structeur in Best is Johan van Oeve-
ren uit Bruinisse geslaagd voor het
diploma rij-instructeur.
Geslaagd
Aan de Hogeschool Zeeland is ge
slaagd Peter Coppoolse voor de Hoge
re laboratorium opleiding Medische
microbiologie.
MIDDELBURG
Kunst
Op de eerste verdieping van de
Stichting Beeldende Kunst Zeeland
aan de Kuiperspoort 22 te Middel
burg is tot en met 15 juli een tentoon
stelling te zien van Bea de Visser. Ze
maakt schilderijen. De openingstij
den van de kunstuitleen en de exposi
tieruimte zijn dinsdag tot en met za
terdag van 13.00-17.00 uur en
donderdagavond van 19.00-21.00 uur.
Aje noe mee de zeumermaenden in
't beusje zit, in je zie dan aelke kêêr,
dat de sluis leeg straomt mee jach
ten, hrote in kleine, dan dienk is wel
lis &je dae nae kiekt haet 't zóó slecht
nog nie. Noe weet ik wel 't is aole-
maele heen ei hendom, veel óre d'r
uurd. In dae zd dan 't vecantsjepotje
wel an op hae. Uuteindelijk mot ie
der maens wete oe atten 't besteedt,
mê wae ik nae toe wil is kunne ze, of
wille ze vaere. In at ik dan de kran
ten leze, dan haet 't d'r bie sommihe
mè 'n kauwe op deur. Op de Zeeuwse
waeters, móje volhens mien toch we
'n bitje verstand ao van waeter in
aoltied rekenienhe auwe mee stra-
om, wind, in tie. Vlak de hrevelienhe
aok. nie uut. Kan wé 'n méér weze, mê
't kan d'r wel spöke. Noe wilk aolus
nie over ene kamme schere. Mê dae
binnen d 'r bie, die ao nog minder ver
stand van waeter, as 'n koeije van
stoffraen.
Onderden keren óóre de maensen
waer schoed, deu verschillende in-
stansjes in toch lees je 't here held. 'k
Las datter veruurders binnen, die
veruure aok nog diere jachten, in
doeter dan wat op, dan is de verzeke-
rienhe d'r hoed vöö, mê 't kan aok je
leven koste, die eije d 'r m'r éne. Jach
ten binne d'r henoeg. Mê dae binne
men nie mee klaer. M'n motte aok
dienke om die maensen, die atte
lanks de kusten zitte, in atte d'r eihe
beschikbaer stelle om in heval van
nóód maensen te redden, dat kan aok
hae mee 't hevaer van eihe leven.
Staemen dae wellis bie stille. At 't
onkunde is in &je toch wil vaere laet
dan j'n eihe voorlichte, in volg de re-
hels op. Is 't waeg alserie dienk dan
om je medemaens, die vóó joe z'n ei
he mot waeke. 't Zou nie slecht weze,
datter aok in deze van oherand eisen
steld óóre, want d'n hoeien nie te
nae sproke, 'n maens is Hardleers in
dan toch te weten datter vee onhe-
lokken hebeure. Ik ao dae in 'n ander
blad jaeren lee, aok wellis over
schreve, dak dit noe wee opaele komt
ddje d'r hereheld over leest, 't Zou
anders kunne of nie?
WULLUM
HELMOND - Volvo Car heeft in
Helmond de Volvo 440 gepresenteerd.
Deze middenklasser is afgeleid van
het enkele jaren geleden geïntrodu
ceerde model 480. Volgens president
directeur ir. A. Deleye hoopt het be
drijf volgend jaar zestig- tot tachtig
duizend auto's van het nieuwe model
te produceren.
ROTTERDAM - Het eregeld van
Poetry International, de jaarlijkse
prijs voor politiek onderdrukte dich
ters, is in Rotterdam toegekend aan
de 44-jarige Jack Mapanje uit de
Afrikaanse staat Malawi. Mapanje,
docent Engels aan de universiteit van
Malawi.
REYKJAVIK - IJsland vangt dit
jaar 78 walvissen tegen 100 vorig jaar.
Dit heeft de minister van visvangst,
Halldor Asgrimson, meegedeeld. Hij
zei dgt de vissers uit zijn land genoe
gen moeten nemen met het kleinere
aantal walvissen als uitvloeisel van
een afspraak die IJsland in het afge
lopen weekeinde gemaakt heeft met
de Verenigde Staten.
MOSKOU - Meer dan 10.000 men
sen hebben in Koejbysjev (in het zui
den van de Russische republiek,
RSFSR) het ontslag van de regionale
partijchef geëist. Ook willen zij dat
het gebied alsnog andere vertegen
woordigers naar de volgende week te
houden nationale partijconferentie
stuurt.
ZIERIKZEE - Het kleurigste beeld biedt het duin
in de zomer. Wanneer we nu langs de duinranden van
Westerschouwen wandelen is het nu een pracht van
jewelste. De grazige, wat meer beschutte delen van
het binnenduin, meestal aangeduid als duinweiden,
vertonen de eerste bloemen eind mei, maar pas in
juli en augustus is de kleurenweelde hier op haar
hoogtepunt. Vooral noordhellingen zijn erg 'mals'.
De naar het zuiden gekeerde hellingen ontvangen al
vroeg in het jaar veel zon en worden daardoor al
gauw zo droog, dat er eigenlijk alleen plaats is voor
droogtekunstenaars als mossen en een 'woestijn
plantje' als muurpeper.
Op de wat beschutte hellingen is
het in het voorjaar nog lang te
koud voor uitbundig plantenle
ven. En zodra het warm genoeg
wordt, is er al gauw gebrek aan
vocht, want deze planten moeten
het ook hebben van regenwater
dat na een bui in de bovenste bo
demlaag blijft hangen. Hun groei
wisselt nogal van jaar tot jaar, af
hankelijk van de neerslag in het
voorjaar. Om zoveel mogelijk te
profiteren van het bodemwater
hebben alle planten hier een uit
gebreid en diepgaand wortelstel
sel. Bovendien hebben ze het voor
deel dat de bodem al wat humus
bevat en nagenoeg volledig door
planten is bedekt. Het zand kan
het water daardoor beter vasthou
den.
In de duinweiden overheerst het
geel van de rolklaver en vooral
van echt walstro.
Hier en daar heb ik ook de mar
kante walstrobremraap gezien,
een geel-bruin of rood-bruin ge
kleurde halfparasiet, die zelf wa
ter uit de grond haalt, maar voe
dingsstoffen onttrekt aan het
walstro.
De echte tijm vormt rose plek
ken met dichte kussens heerlijk
geurende bloemtrosjes, waarop
vooral allerlei hommels verzot
zijn.
Op de meest beschutte, voch-
tigste gedeelten van de helling is
deze vegetatie vaak het rijkst aan
plantensoorten. In het gezelschap
voegen zich dan nog de gele wond-
klaver en het bitterkruid, de tere
nachtsilene en de stekelige drie
distel, en op een heel enkele plaats
ook de forse kruisbladgentiaan
met haar prachtig-blauwe bloe
men.
In de duinen groeien nog heel
wat meer grote, kleurige planten,
maar dat zijn soorten die ook bui
ten de duinen voorkomen.
Gerommeld
Ze staan vooral op open plekken
waar wïft in de bodem is gerom
meld door mensen of konijnen.
De meeste van deze forse plan
ten bloeien pas in het tweede jaar,
na overwinterd te hebben als een
vlak tegen de grond gedrukte
bladrozet of op de een of andere
wijze geschikt is om de hongerige
konijnen te ontgaan. In het voor
jaar vormen ze een hoog opgaande
bloemsyengel. Vanaf eind juni
verschijnen de bloemen, waarvan
we dan vaak tot in september kun
nen genieten, samen met talloze
insecten, aan wie deze rijkbloei-
ende planten volop nectar bieden.
Bloembezoekende insecten zijn
in de duinen erg talrijk. Bij deze
bloemen kunnen we de verschil
lende soorten leren kennen en hun
voorkeuren voor bepaalde typen
planten.
Tot de forse bloeiers behoren
onder meer slangenkruid, teunis
bloem, zeep, kruid, koningskaars,
ossetong, wegdistel en knikkende
distel. Uiteraard groeien ze niet
allemaal bij elkaar, maar bij een
wandeling door het duin achter de
vuurtoren, kun je de meeste wel
zien, vooral omdat ze langs de uit
gezette paden staan.
bpmerkelijk lid van deze groep
is ook het jacobskruiskruid, dat
in sommige jaren heel massaal
kan voorkomen op open plekken.
Konijnen eten er nauwelijks van
omdat de plant giftig is. Dat gif is
echter geen bezwaar voor de ze
brarupsen van de jacobsvlinder.
In sommige zomers kunnen die zo
talrijk zijn, dat ze de gehele plant,
inclusief de gele bloemen, weg-
knagen en alleen de kale stengels
laten staan.
Er zijn in het duin nog enkele
andere insecten, die zo'n dras
tische invloed kunnen hebben op
hun voedselplant, zoals de
basterdsatijnrupsen op duindoorn
en de stippelmotjes op kardi
naalsmuts. De meeste groen-
etende insecten gaan echter heel
wat behoedzamer om met hun
'gastheer'. Hun aantallen zijn ook
nooit zo groot en omdat ze vaak
goed verborgen zitten, vind je ze
meestal pas na goed zoeken in de
buurt van beschadigde bladeren.
Wat dat betreft zijn de bloembe
zoekende insecten heel wat ge
makkelijker waar te nemen.
ARIE HEIJBOER
A
