De Nederlandse marine vijf eeuwen oud Veel animo voor tweede zang- en muziekavond KLIMAATINSTALLATIES DEURLOO B.V. Vernielingen in de mossele Verbaasd en ontroerd Aanrijding op Stoofweg 4 Z1ER1KZEE - In de mossele, het voormalige gebouw van verpleeg huis de Corneliustichting aan het Havenpark te Zierikzee werden door vandalen weer vernielingen aange richt. In het gebouw worden appartemen ten gebouwd. Namens aannemersbe drijf WBU uit Grijpskerke deed A. W. uit Zoutelande aangifte van de dief stal van een slijpmachine ter waarde van 450 gulden en de vernieling van een elektriciteitskast. De kast werd volgespoten met purschuim dat wordt gebruikt voor het dichten van naden en kieren. De schade die hier door werd veroorzaakt was 1400 gul den. ZIERIKZEE - Verbaasd en ont roerd. Zo reageerde een Duitse va kantiegast op het feit dat er ook nog eerlijke mensen bestaan. De Duitser kwam bij het politiebureau te Zie rikzee om te melden dat hij zijn por temonnee met daarin 800 DM en 100 gulden was verloren. De politieagen ten moesten hem teleurstellen. Er had zich niemand gemeld die de por temonnee had gevonden. Toen de Duitser gedesillusioneerd en bijna duizend gulden armer het bureau verliet botste hij bijna tegen de eer lijke vinder die het kleinnood kwam terugbrengen. Opgetogen en ont roerd haalde de Duitser het briefje van honderd uit de gevonden porte monnee om dat als dank te schenken. Waarop de eerlijke vinder op zijn beurt van verbazing bijna geen woord kon uitbrengen. Voor de poli tie te Zierikzee een verfrissend ge beuren tussen alle minder positieve dagelijkse ervaringen. Kerk in Dreischor tot laatste plaats bezet DREISCHOR - Gezien het succes van vorig jaar werd in de Nederlands Hervormde kerk in Dreischor de twee de zang- en muziekavond gehouden. Ook dit jaar was de belangstelling voor het optreden van het Heusdens Man nenkoor, de brassband Apollo en het Nederlands Her vormd Kerkkoor Dreischor, dat deze avond had georga niseerd weer groot. Zo'n vierhonderd mensen woonden dit concert bij. Deze zang- en muziekavonden zijn voortgekomen uit de contacten die de dirigent van het Nederlands Her vormd kerkkoor, Jaap Knuist, heeft met het Heus'dens Mannenkoor. Het initiatief voor een gezamenlijk con cert van dit Heusdens Mannenkoor, het Nederlands Hervormd Kerkkoor uit Dreischor en de Brouwse brass band Apollo viel bij het publiek in goede aarde, zodat dit jaar voor die zelfde opzet werd gekozen. Tbmeer daar de Hervormde kerk in Drei schor zich bijzonder goed leent voor zang- en muziekuitvoeringen. Door de in de muur .aangebrachte klank- potten en de hoogte heeft dit kerkge bouw een prima akoestiek. Intermezzo Voor de pauze brachten het kerk koor uit Dreischor en het zeventig man sterke Heusdens Mannenkoor geestelijke liederen ten gehore. Het gedeelte voor de pauze werd door de brassband Apollo afgesloten met een mars, een stuk koraalmuziek en ge deelten uit the Young Amadeus, Por- gy and Bess en balletmuziek van Schubert. Hoewel je een optreden van een brassband niet direct in een kerk zou verwachten, werd de bijdra ge van deze band als verrassend erva ren. Filmmuziek Na de pauze verschoof het repertoi re van geestelijk naar licht klassiek en populair. Brassband Apollo beet het spits af met een stukje filmmu ziek uit de James Bond film From Russia with love, Rule Britannia en een sneeuwwals. Dit leverde de muzi kanten van Apollo een staande ovatie •op. Het Nederlands Hervormd Kerk koor bracht vervolgens drie liedjes waaronder O Nederland let op uw zaak ten gehore. De avond werd afgesloten met een optreden van het Heusdens Mannen koor. Dit vertolkte onder andere een aantal Russische liederen, het Bra bantse volkslied en als afsluiting van haar optreden het lied Mijn boeren land van de Zeeuw Eduard Flipse. Advertentie INSTALLATIEBEDRIJF SCHUDDEBEURS - TEL. 01110-16255 LONDEN - Twee musea in Groot- Brittannie, de National Gallery in Londen en het Rijksmuseum van Wa les, hebben maandag bekendge maakt dat zij samen voor 7,25 mil joen pond sterling het schilderij La decouverte de Moise van de Franse schilder Nicolas Poussin hebben ge kocht. SEROOSKERKE - Op de Stoofweg nabij Serooskerke vond maandag morgen een aanrijding plaats waar bij twee personenauto's lichte mate riële schade opliepen. B. S. uit Iggelheim (Duitsland) reed vanuit Renesse richting Zierikzee over de Stoofweg. Bij de aansluiting van de weg vanaf de Brouwersdam aarzelde de Duitser, ging langzamer rijden om vervolgens geheel tot stil stand te komen. J. G. uit Rotterdam die vanuit de richting Brouwersdam de Stoofweg wilde oprijden gaf de Duitser geen voorrang omdat hij dacht dat hij op de kaart aan het kij ken was. Op dat moment trok de Duitser alsnog op en de aanrijding was het gevolg. Beide auto's werden licht beschadigd. Er waren geen per soonlijke verwondingen. Mijmeringen langs de waterkant Nieuwpoort) brachten de Spaanse reus aan het wankelen. De oorlogs scheepjes uit die tijd stelden nog niet veel voor! Vissersschepen en omge bouwde koopvaardijschepen. Begin zeventiende eeuw werden echter spe ciale oorlogsschepen gebouwd; fre gatten die met zwaarder geschut kon den opereren. Gouden eeuw In de 17e eeuw, de gouden eeuw, wordt Nederland een grote mogend heid. Een enorme handelsactiviteit, koloniale expansie en bloei van kun sten en wetenschappen. In 1602 wordt de Verenigde Oostindische Compag nie opgericht. Henry Hudson, in dienst van de VOC, ontdekt Nieuw Nederland (Nieuw Amsterdam; het latere New York). Suriname, Malak- ka, Ceylon, Java, Celebes en Sumatra worden onderworpen. Jan van Rie- beeck sticht de kolonie Kaap de Goe de Hoop. Anderzijds moest Brazilië worden afgestaan aan Portugal, ging Formosa verloren terwijl de Engel sen Nieuw Nederland op de Hollan ders veroverden. Dit was ook de eeuw waarin dat wat toen voor de marine doorging de handelsroutes moest beschermen te gen kaperschepen en tegen schepen van rivaliserende naties. Zoals de En gelsen waartegen drie oorlogen wer den uitgevochten (De Ruyter en Tromp) en waaraan de Vrede van Westminster (1674) een einde maakte. In 1688 trok stadhouder Willem III op verzoek van de Engelsen zelf met een marinevloot vanuit Hellevoetsluis naar Engeland om daar na z'n huwe lijk met Mary Stuart de troon te bestijgen om zo samen met de Engel sen weerstand te kunnen bieden aan de Franse macht op het continent. Maar de Fransen kwamen toch, wer den als vrienden binnengehaald in de Bataafse republiek: Vrijheid, gelijk heid en broederschap immers. Tot 1810, wanneer als ons land bij Frank rijk werd ingelijfd waarmee de ver drukking en uitbuiting begint. In 1813 werd door twee Bruse vissers, Jacob Okkerse en Wolfert Jumelet, de Engelse vloot ingelicht over de sterkte van het Franse regiment op Schouwen-Duiveland waarmee de Engelsen het eiland bevrijdden. Een marine ook die werd geprofi leerd door figuren als de Zeeuw Mi- chiel Adriaansz. de Ruyter, die op klom van bootsmanleerling tot admiraal. Met wapenfeiten als de be strijding van de Argentijnse zeero vers, de Vierdaagse zeeslag, de Tocht naar Chatham (1667), terwijl hij in de derde Engelse oorlog eveneens be langrijke overwnningen behaalde bij Solaby en Kijkduin (1673). Of Piet Hein, die na enkele jaren Spaanse ge vangenschap op de galeien, als vice- admiraal in 1628 een Spaanse zilver vloot in een baai bij Cuba veroverde, waardoor z'n naam de geschiedenis boeken inging. Hij sneuvelde tijdens een gevecht tegen de Duinkerker ka pers. Tromp Maarten Harpertzn Tromp bijge naamd Bestevaer, versloeg de Duin kerker kapers en de Spanjaarden bij Duins in 1639. Door zijn blokkade van de haven van Duinkerken droeg hij bij aan de val van deze vesting. Bij het escorteren van een koopvaar dijvloot raakte Tromp in 1652 in ge vecht met de Engelsen waardoor de Eerste Engelse oorlog begon. Na z'n overwinning bij Dover (1652) leed hij echter een zware nederlaag bij Port land. Dit had een blokkade van de Hollandse kust tot gevolg. Tijdens de slag van Ter Heyde, om die blokkade te breken, sneuvelde de vlootvoogd. Ook z'n zoon Cornelis Tromp streed als admiraal tegen de Engelsen (Kijk duin) en in de Oostzee tegen de Zwe den. Hij werd na de dood van De Ruy ter luitenant-admiraal-generaal. De lucht in Ook het roemruchte Zeeuwse ge slacht Evertsen dirigeerde vaak Zeeuwse schepen. Ze streden tegen dc Barbarijse zeerovers, tegen de Engel sen en de kapers van Duinkerken. Cornelis Evertsen de Jongste werd door de matrozen vanwege z'n opvlie gend karakter Keesje de Duivel ge noemd. Namen die spreken, ook om hun daden die in de geschiedenis boekjes terug te vinden zijn of die in de volksmond bewaard zijn gebleven, zoals ,,Dan liever de lucht in" van Jan Carel Josephus van Speyk. Van Speyk was in 1831, tijdens de Belgi sche revolutie tegen de Nederlandse overheersing, commandant van een kanonneerboot waarmee hij tijdens de Tiendaagse Veldtocht deelnam aan het bombardement van Antwerpen. Op 5 februari 1831 werd het schip dooreen storm tegen de kade bij Ant werpen gedreven. Door de Belgen overmand, ging hij, onder voorwend sel dat hij de scheepspapieren ging halen, naar beneden en stak de lont aan van het kruitmagazijn. Met de gehele bemanning vloog hij de lucht in. Dit liever dan zich over te geven. En welke rechtgeaarde Nederlan der kent niet de naam Karei Door man. Karei Doorman werd in 1940 schout-bij-nacht. Hij voerde het com mando over het eskader in Neder lands Indië en was in februari 1942 bevelhebber van de ..Combined Stri king Force", een scheepsmacht, sa mengesteld uit oorlogsschepen van Nederland, Australië, de Verenigde Staten en Engeland. Karei Doorman sneuvelde bij de ondergang van zijn vlaggeschip Hr. Ms. de Ruyter tijdens de zeeslag met de Japanners in de Ja- vazee. ,,Ik val aan, volg mij", is een gevleugelde uitspraak van hem ge worden. Bij Koninlijk Besluit van 6 decem ber 1813 bepaalde Willem I dat dc marine voortaan het predikaat Ko ninklijk inoelil dragen als beloning voor zijn trouw, waardoor dc monar chie hersteld na z'n historische lan ding op het strand van Scheveningen kon worden hersteld. De marine. 500 jaar, wordt een sobere viering. In Amsterdam, Rotterdam en Den Hel der wordt tijdens dc vlootdagen een beknopt feestprogramma ingelast en er is een boekwerkje verschenen over de 500 jaar dat de marine bestaat. De marine, een wereld op zich. „Zorrug, dat je er bij komt", zong Doris al de cennia geleden. JAAP HUIZER BRUINISSE - De geschiedschrijvers en de marinetop zijn het er over eens geworden dat de marine dit jaar 500 jaar bestaat. Vijf eeuwen waarin de marine is uitge groeid van een samengeraapt stel koopvaardij- en vis sersschepen, die werden gehuurd van de eigenaars, tot een volwaardig in NAVO-verband meetellende oorlogs vloot. Met door kernenergie voortgestuwde onderzeeërs, kruisers met de modernste raketten, de hypermodernste mijnenvegers en de met veel elektronika uitgeruste Orion-vliegtuigen voor de onderzeebootbestrijding. Een schril contrast met vijf eeuwen geleden toen evenwel de basis werd gelegd van onze oorlogsmacht ter zee. De ma rine, een wereld op zich, aldus een wervende tekst in de Sterspot. Oorspronkelijk werden verschil lende data gehanteerd voor het ont staan van de marine. In 1438 werd voor het eerst een grote zeemacht sa mengesteld van koopvaarders en vis sersschepen die ten strijde trokken tegen de Hanzesteden aan de Oostzee, om hun macht te breken. Alleen de Zeeuwse en Hollandse steden deden aan die strafexpeditie mee. Na die tocht werd de zeemacht weer ontbon den zodat geen sprake was van een permanente zeestrijdmacht, al wordt het wel aangemerkt als een nationale expeditie. Watergeuzen Ook tijdens de Spaanse overheer sing was er sprake van een Prinselij ke vloot, want toen Spaanse troepen in 1575 bij laag water door Het Zijpe trokken moest de Staatse vloot nood gedwongen toekijken omdat de sche pen te diep staken om handelend op te kunnen treden. Zo werd Schouwen- Duiveland bezet door de Spanjaar den. Het jaar 1568 wordt dan ook wel aangemerkt als het geboortejaar van de marine, omdat toen de opstand te gen de Spaanse overheersing begon. Willem van Oranje, stadhouder van Zeeland en Holland had een huurle ger samengesteld en wilde middels een volksopstand de Spanjaarden verjagen. Daarbij werden de Water geuzen ingeschakeld, mannen die God noch gebod kenden en eerder bestreden werden door de Staten. De Geuzen kregen van Willem van Oranje een kaperbrief die hen mach tigde om ten gunste van de opstand koopvaarders te beroven. Bovendien vervoerden ze de troepen van Willem van Oranje en die van Lodewijk en Adolf van Nassau en zorgden ze voor de bevoorrading van de huurlegers. De Geuzen bleven Willem van Oranje trouw, die als blijk van dank hun vloot tot een officiële Staatse vloot maakte. Maar ook dit gegeven is nog geen bevredigend begin van de mari ne. Het jaar 1488 spreekt de historici het meest aan. Toen vaardigde Maxi- miliaan van Oostenrijk, keizer van het Duitse rijk en heer der Nederlan den, een ordonnantie uit waarin een admiraliteit werd ingesteld die het opperbevel kreeg over de oorlogsvoe ring ter zee. Al eerder waren pogin gen ondernomen om in Vlaanderen een vloot te formeren want dat ge west was in die tijd een van de be langrijkste en de vaart van en naar Brugge moest hoe dan ook worden beschermd tegen kapers. Het was de tijd van de machtige ge slachten van de heren Van Borsele en' Philips van Bourgondië. Zijn dochter, Anna van Bourgondië, was de stichtster van het dorp Bruinisse in 1468. Tot 1566 bleef Bruinisse, evenals de rest van Schouwen-Duiveland, be zit van de Bourgondiërs. Vanaf 1540. diende Veerë als basis van de oorlogs vloot. Bijna een eeuw lang blééf Vee- re marinehaven. Toen, in de roerige jaren van de Tachtigjarige oorlog, werd de admiraliteitszetel overge plaatst naar Middelburg en Vlissin- gen. Een stukje geschiedenis; In 1428 dwingt Filips de Goede van Bourgon dië bij de Zoen van Delft zijn nicht Jacoba van Beieren tot afstand van Holland, Zeeland en Henegouwen. Door het huwelijk (1477) van Maria van Bourgondië met Maximiliaan I van Habsburg komen Holland en Zeeland onder het Oostenrijks-Habs- burgse huis. Hun zoon Filips de Scho ne huwt met Johanna de Waanzinni ge, waardoor de nederlanden tenslotte een deel van het Spaanse wereldrijk worden. Karei V, keizer van het Duitse rijk en koning van Spanje, voltooide de eenheid. Onder Filips II, wiens anti-nationale en cen tralistische bewind, gepaard gaande met het bestrijden van de Reformatie en de daarmee samenhangende han delspolitiek, groeit de oppositie en breekt tenslotte de opstand uit die uitmondt in de Tachtigjarige oorlog. Deze duurde tot de Westfaalse vrede in 1648 en de erkenning van de Repu bliek. Fregatten In de strijd tegen de Spanjaarden was voor de Hollandse en Zeeuwse oorlogsschepen een belangrijke plaats weggelegd. Immers, de Spaan se Armada was oppermachtig en vooral huzarenstukjes (Piet Heyn en z'n veroverde zilvervloot, blokkade van de havens van Duinkerke en In vijfhonderd jaar tijd is de Nederlandse marine uitgegroeid tot een vloot die in NAVO-verband een belangrijk woordje meespreekt. Door kernenergie aangedreven onderzeeërs, Orion-vliegtuigen en ultra moderne mijnenvegers ttit de Alkmaar-klasse hieronder afgebeeld) bevaren de zeeën van het noordelijk halfrond. De marine neemt in de vaderlandse geschiedenis een belangrijke plaats in. Een voorbeeld uit die geschiedenis; waar bij ook de Zierikzeeënaar André Fortuin met zijn schip de Eendracht betrokken was. was de zeeslag bij IJmuiden?

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1988 | | pagina 4