BROOD UIT HET WATER
filmnieuws
Expositie Brouwershaven en de
zeevaart in de 19e eeuw geopend
Dróle-O-Drome in Middelburg
Stakeout in Concertzaal
7
Werknemer in
Nederland veel
vaker ziek
dan collega
in buitenland
Gecombineerde
expositie
Dikke Toren
Zierikzee
ZIERIKZEESUHE NIEUWSBODE Donderdag: 19 mei 1988 Nr. 24338
Door FENAND VAN DEN OEVER
NIJMEGEN - Werknemers in Ne
derland melden zich vijftig tot hon
derd procent vaker ziek dan hun col
lega's in België en de bondsrepubliek
Duitsland. Langdurig verzuim (zes
weken of langer) omvat in ons land al
zeventig procent van alle verzuimda
gen. Volgens de Nijmeegse onderzoe
ker drs. J. A. M. Grosfeld zijn psychi
sche en psychosomatische klachten
de belangrijkste veroorzakers van
het ziekteverzuim.
Het verzuim wordt nog eens ver
sterkt door te veel eten, roken, drin
ken, slecht slapen en het gebruik van
geneesmiddelen. Bovendien blijken
de verzuimproblemen het meest voor
te komen onder slecht geschoolde
werknemers in lage technische beroe
pen. Als er geen maatregelen worden
genomen zal in het jaar 2000 zeven
tien tot twintig procent van de be
roepsbevolking door ziekte buiten
het arbeidsproces staan.
De bedrijfspsycholoog Grosfeld
heeft als eerste in Nederland onder
zoek gedaan naar de voorspelbaar
heid van ziekteverzuim en de oorza
ken daarvan. Zijn bevindingen staan
in het proefschrift 'De voorspelbaar
heid van individuele verzuimduur'
waarop hij woensdag aan de Katho
lieke Universiteit in Nijmegen pro
moveert. Op grond van de onderzoek
resultaten wil Grosfeld voorepeilin
gen doen over de toekomstige ont
wikkelingen rond de verzuimduur.
Tot 28 mei
ZIERIKZEE - In de Dik
ke Toren aan de Balie te
Zierikzee worden dit zo
merseizoen weer regelma
tig exposities gehouden.
De eerste loopt van 12 tot
en met 28 mei en is een ge
combineerde tentoonstel
ling van werk van Rijnhart
Schregardus en Harry Kos
ter.
Rijnhart Schregardus ujt Brou
wershaven exposeerde al eerder in de
Dikke Toren. Zijn specialiteit is het
vervaardigen van zandschilderijen.
Doeken die worden opgebouwd met
zand, steen, ijzer en andere concrete
zaken. Door deze techniek lijken de
schilderijen een grote diepte te heb
ben. Schregardus maakt verder veel
vuldig gebruik van pasteltinten.
Landschappen
Op de expositie verder schilderijen
van Harry Koster. Hij werd bekend
door exposities in het Stedelijk Mu
seum te Schiedam, het Stedelijk Mu
seum te Amsterdam en de Salon de
Paris te Parijs. Hij maakt landschap
pen met overweldigende luchten, ver
stilde waterplassen en verre einders.
Dat alles badend in het typisch Hol
landse licht. De expositie in de Dikke
Toren is te zien tot en met 28 mei en is
dagelijks geopend van 12.00 tot 17.00
uur. Toegang gratis.
In museum De Vergulde Garnaal tot eind september
BROUWERSHAVEN - „Er waren 25 logementen en veel huizen van plezier. Er werd
gedronken en er werd geknokt". De voorzitter van de stichting culturele commissie De
Roode Lelie R. van de Luitgaren schilderde een kleurrijk beeld van het leven in Brou
wershaven in de negentiende eeuw. Hij had het over de bloeiperiode toen Brouwersha
ven een belangrijke doorvoerhaven was voor zeeschepen die naar Rotterdam voeren.
Het graven van de Nieuwe Waterweg maakte daar voorgoed een einde aan. Maar in het
Brouwse museum De Vergulde Garnaal is tot eind september een tentoonstelling die
een levendig beeld schildert van die tijd.
De expositie werd geopend met het
doorknippen van een lint door burge-
meester C. Slabbekoorn. Hij prees de
museumcommissie van de Roode Le
lie bestaande uit Helène Renders,
Corrie van Vulpen, Cor den Oude en
Maatje Jansen-Glas die de tentoon
stelling organiseerden en inrichtten.
Zij werden daartoe geïnspireerd
doordat 1988 in Nederland het natio
nale museumjaar is. Vanwege het
roemrijke verleden van Brouwersha
ven als havenplaats kozen zij voor het
thema Nederland Waterland. De titel
van de tentoonstelling is Brouwers
haven en de zeevaart in de 19e eeuw.
,,Het is niet niks om een dergelijke
expositie op touw te zetten voor een
kleine vereniging. Ik ben er trots op
dat een klein museum als het onze
een bijdrage kan leveren aan het na
tionale museumjaar", aldus de burge
meester.
Concert
De openingsplechtigheid werd om
lijst door een concert door de brass
band van de Brouwse muziekvereni
ging Apollo onder leiding van J.
Knuist. En daarna konden de belang
stellenden als eerste een kijkje ne
men bij de expositie. Zij kregen daar
bij een beeld van de omstandigheden
die aanleiding werden voor de
Brouwse periode van welvaart. Het
verzandden van de overige traditio
nele waterwegen naar Rotterdam, de
industrialisatie van het Ruhrgebied
en de toename van de vaart op
N ederlands-Indië.
Op de expositie ook de gevolgen
die dat had voor Brouwershaven. Het
betonnen van het Brouwershavense
gat en de ondersteunende diensten
voor het scheepvaartverkeer die in
Brouwershaven werden gestatio
neerd. Zo kwam er een Rijksloods-
dienst, een douanepost, een arts voor
quarantainemaatregelen, scheeps
agenten voor de afhandeling van
scheepszaken, een agent van de Ne
derlandse handelsmaatschappij,
consulaten, sleepdiensten, havenar
beid, een telegraafverbinding en red
dingsdiensten. Op de expositie
wordt hiervan niet alleen een glo
baal overzicht gegeven. Juist de de-
tails tekenen de sfeer uit die tijd. Zo
vindt men. erbij voorbeeld een 'land
kaart die een dagboek vormt van een
122 dagen durende zeereis van Brou
wershaven naar Batavia. In kleine
letters staan van elke dag de weers
omstandigheden en de koers geno-
teerd. Maar ook de bijzondere ge
beurtenissen aan boord. Zoals het
opvoeren van toneelstukken en de
geboorte- en sterfgevallen.
De reden van dat eerste was dat de
zeelui soms in Batavia een vrouw
vonden die zij mee naar huis namen.
Zo wordt op de expositie verslag ge
daan van de geboorte van een kind op
het schip de Kosmopoliet ter hoogte
van de Azoren. Zij kreeg de toepasse
lijke namen Carolina Albertina Azo-
ra Cosmopolita.
Neergang-
De expositie geeft ook een beeld
van de neergang van de bloeiperiode
en de plannen "die. vooraf .gingen aan -
het graven van de Nieuwe Waterweg
dié in 1872 werd geopend. Behalve ve
le wandpanelen met informatie over
dit alles vindt men op de expositie
modellen en attributen van de sche
pen uit die tijd. De museumcommis
sie kreeg een groot gedeelte van het
materiaal voor de tentoonstelling in
bruikleen van het maritiem museum
in Rotterdam, het museum Vianen
bij Ouwerkerk, uit het gemeente-ar
chief van Brouwershaven en van par
ticulieren. Men was vier maanden be
zig met de voorbereidingen.
Met het openen van de expositie
Brouwershaven en de zeevaart in de
19e eeuw is ook de winterperiode af
gelopen waarip het museum De Ver
gulde Garnaal gesloten was. De be
zoekers kunnen vanaf nuin het
gebouw ook weer de permanente ex
positie over de geschiedenis van
Brouwershaven zien en informatie
Vrijdag 20 mei
Nederland 1
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 uur Oostvaarderplassen... men
senwerk, natuurfilm, herh.
16.20 uur Applaus, gevarieerd pro
gramma over kunsten en evenemen
ten.
17.30 uur Journaal
17.46 uur KRO kinderkookkafé,
jeugdmagazine gepresenteerd door
Petra Schimmel.
18.00 uur Hitkwis. Presentatie: Henk
Westbroek.
19.00 uur Journaal
19.18 uur Vliegeren in Maleisië, re
portage van het internationaal vlie
gerfestival in Kotha Bharu, Maleisië.
20.05 uur Terugkeer naar Brides-
head, zeven-delige Engelse serie naar
het boek Brideshead revisited van
Evelyn Waugh. Afl. 5.
21.50 uur Brandpunt, actualiteitenru
briek
22.30 uur Journaal
22.40 uur Brandpunt weekend-editie
23.30 uur Experiment in terror, Ame
rikaanse speelfilm uit 1962.
Nederland 2
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 uur Rosco, kinderserie.
15.50 uur Tita Tovenaar, serie. Afl. 7.
Herh.
16.15 uur Heathcliff Co, tekenfilm
serie.
16.40 uur Mask, tekenfilmserie.
17.00 uur Derrick, misdaadserie.
18.00 uur TROS Sport, sportmagazi-
ne.
18.25 uur De dieren van Afrika, na
tuurserie.
18.50 uur Jan, Jans en de kinderen,
tekenfilmserie. Herh.
18.55 uur De Fabeltjeskrant.
19.00 uur Artis 150 jaar, documentai
re over de geschiedenis van deze die
rentuin.
19.25 uur Familie Oudenrijn. Serie.
20.00 uur Journaal
20.29 uur Privé voor twee, klucht van
John Chapman en Dave Freeman.
22.35 uur Jongbloed Joosten, live-
programma met hoogtepunten uit het
nieuws.
23.05 uur TV-vitrine, gedramatiseerd
kunstprogramma.
23.15 uur Onze Ouwe, Duitse politie
serie.
00.20 uur Journaal
00.25 uur Wilhelmus.
Nederland 3
09.00,13.00 en 17.15 uur Nieuws voor
doven en slechthorenden
11.00 uur Schooltv-weekjournaal
17.20 uur Programma-overzicht
17.30 uur Journaal
17.46 uur Sesamstraat
18.00 uur Medelanders Nederlanders
18.30 uur Steden en hun verleden, leê
7.
19.00 uur Jeugdjournaal
19.10 uur Het klokhuis, jeugdpro
gramma.
19.25 uur. TV-3, informatierubriek.
20.00 uur Journaal
20.29 uur Avondvoorstelling: Ariad
ne auf Naxos, opera van R. Strauss.
22.30 uur Journaal
22.40 uur Gesprek met de minister
president.
22.50 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
14.00 uur Schooltelevisie.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik Tak, kinderserie. Afl.
160. Herh.
18.05 uur De smurfen, tekenfilmse
rie.
18.30 uur Bingo! Wekelijks hitparade
programma met o.m.: De clip van de
kijker; Overzicht van de BRT-top 30;
Studiogast; Radio België. Presenta
tie: Bart Peetere en een gastpresenta-
tor.
19.15 uur Uitzending door derden.
Programma van de Vlaams-
Nationale Omroepstichting.
19.40 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.45 uur Nieuws.
20.10 uur Weerbericht. Aansl. Paar-
denkoersen.
20.20 uur Extra-time.
20.50 uur Wereldoorlog II. De tijd der
vergelding, 8-delige reeks over de
aanslagen en represaille-acties tij
dens WO II.
22.20 uur Nieuws.
22.35 uur Profiel van een orkest, re
portage over het BRT-Filharmonisch
Orkest.
23.10 uur Coda: Gescheiden, van Jan
van Nijlen.
BRT 2
18.45 uur Babel, migrantenmagazine
voor Marokkanen.
19.00 uur Zonen en dochters, Austra
lische serie, afl. 548.
19.25 uur Oshin, Japanse serie, afl.
266.
19.40 uur Mededelingen en program
ma-overzicht
19.45 uur Nieuws
20.10 uur Weerbericht
20.20 uur Kwidam, videospelletje
met Marleen Gordts.
20.25 uur Première, filmnieuws met
Jo Röpcke.
20.55 uur Catch 22, Amerikaanse
speelfilm uit 1970 van Mike Nichols.
22.50 uur Filmspot, achtergrondin
formatie bij de filmactualiteit.
Burgemeester Slabbekoorn voor hij het lint doorknipte om de tentoonstel
ling Brouwershaven en de zeevaart in de 19e eeuw te openen.
inwinnen- bij. het. VVV-kantoor dat
,ook in het museum is gevestigd;. De
openingstijden zijn van maandag tot
en met zaterdag van 9.00 tot 12.00 uur
en van 14.00 tot 17.00 uur.
HILVERSUM/MONTREUX - De
achtste aflevering van Kinderen voor
kindèren'hééft op'hét internatiönale
televisiefestival van Montreux de
Bronzen Roos toegekend gekregen.
ZIERIKZEE - In de Zierikzeese Concertzaal draait zaterdag 21 en zondag 22
mei de film Stakeout met Richard Dreyfuss en Emilio Estevez. De filmkeu
ring is voor alle leeftijden en beide dagen begint de rolprent om 20.00 uur.
'Stick' Montgomery zit in de gevan
genis wegens een bankoverval en de
moord op een politieman, maar hij
wil ontsnappen. Als dat eenmaal ge
lukt is gaat er natuurlijk een grote
politiemacht achter hem aan. De FBI
laat de huizen van vrienden in de ga
ten houden. Een van die huizen is van
Maria Guadelupe McGuire, de vroe
gere vriendin van Montgomery. Er
volgt een speuractie.
Een van de politiemannen is de
vriend van Maria. Hoe reageert ze als
ze er achter komt, dat haar vriend
haar bespiedt? Wat zal Stick Montgo
mery doen als hij ontdekt dat zijn
vroegere vriendin het bed met een po
litieman heeft gedeeld en wat zullen
de bazen van deze politieman zeggen
als ze horen dat hij volkomen buiten
zijn boekje is gegaan door met Maria
een verhouding te beginnen?
DEN HAAG - Uitbreiding van de
reclamezendtijd onder de huidige
STER-regeling zal niet leiden tot een
optimale uitbating van de in Neder
land beschikbare reclamegelden. Een
forse uitbreiding zou er zelfs wel eens
toe kunnen leiden dat reclamezend
tijd moeilijk of tegen veel lagere prij
zen wordt verkocht. Bovendien zal de
adverteerder naarmate de datum van
de Europese eenwording (1992) na
dert, meer en meer geneigd zijn recla
meguldens bij commerciële satelliet
zenders te besteden.
TOKYO - Een Japanse firma heeft
een walkman met draadloze koptele
foon ontwikkeld, die voorlopig al
leen beschikbaar is voor de Japanse
markt. De cassettespeler heeft een
zender die de signalen naar de oor
schelpen overbrengt. De ontvangers
hebben een bereik van 1-1 Vi meter, zo
dat de walkman in tas of koffer kan
blijven zitten. Maar dit bereik bete
kent tevens dat ook het geluid van an
dere walkmen binnen deze afstand
wordt gehoord.
UTRECHT - Voor de tweede keer
binnen een week heeft een arrestant
in een cel van het Utrechtse hoofdbu
reau van politie zijn matras in brand
gestoken. Net als de arrestant van af
gelopen zaterdag bleek de 16-jarige
Utrechter die zijn beddegoed in vlam
zette, een aansteker op zak te hebben.
het water en 'draagt' het vistuig) aan
bakboordzij (linkerzijde van het
schip) en Joost Sas (och, hij is een ou
we man, hadden ze onder elkaar ge
zegd) stond voorop om, als het fout
wou, Wijnand een seintje te geven.
Die kon ook niet alles zien, al zag hij
veel.
Ze hadden hun vaste plaatsen. Zó
was het eeuwen geweest bij de beug:
de schotter, de omtoor (de man die de
volle aasbakken aanvoert) en de ach
teraanhouder aan stuurboord, drie
man bij het aas, nevens het deken en
aan bakboord de ouwenjongen om de
jonen overboord te zetten. En daar
tussendoor de speeljongen met zijn
lamp om bij te lichten.
Zo stonden ze, in donkerte en wilde
bries, klaar. Popelend de blik op de
ouwe en het water gericht, van bei
moest het komen. De Zorg en Vlijt
voer met gereefde lappen, maar ze
liep er nog gezwind vandoor. Wijnand
Hoogendijk keek in het rond. Hij
probeerde de wind te wegen en de
kracht van de stroom in zijn bestek te
verwerken. Hij kon moeilijk tot een
koers besluiten, wartt hij wist: in
koers en stroom zat de zegen. In drie
dagen wou hij vol zijn.
Ze werden ongeduldig.
Wijnand riep van achter tenslotte:
,,Hoe staat het erbij?"
De schotter antwoordde: ..Als de
baas blieft
Van achter kwam direct weerom:
,,Ja, ik blief, zet je joon maar op hoop
van zegen".
Dat was het bevel.
Direct plonsde reeds het eerste joon
te water. Giel van Deventer liet de
lijn te water zakken en terwijl schoot
de Zorg en Vlijt verder, in razend
tempo. Giel had een taaie baan. Hij
mocht niet achterop raken en moest
oppassen, dat de haken niet in zijn
vlees vlogen. Twaalfduizend meter
lijn glipten, honderd per minuut,
door zijn handen.
Dries, de achteraanhouder, zorgde
dat de boel strak en goed op de bo
dem kwam. Hii riep telkens, voor de
lijn te laten schieten: houd je klaar
maar, waar op de schotter antwoord
de: dat ben ik En dat ging zo door.
Ze konden elkaar garanderen, dat het
tuig in een rechte lijn op de bodem
lag. Tfelkens schreeuwden ze elkaar
wat toe, zoals: aangeheeld is gooi,
met als antwoord: dat is mooi. En zo
zeilden ze, in deze aardedonkere
nacht, hun hoekig viswant uit. als er
nu maar leven onder water was en de
vis bijten wou.,
Wijnand Hoogendijk heeft in zijn
hoofd gezet: hij moet en zal een reis te
verse maken. Over tien dagen, stond
het voor hem vast: moet hij met bun-
en krimpvis in IJmuiden voor de
kant liggen. Het is meer zijn eer, die
hij ermede gemoeid acht, dan zijn
verlangen om woord te houden. Daar
om viste hij nu op schelvis. De schel
visbeug is afmattender dan die op ka
beljauw. Aan schelvisbeugen komt
geen eind. Dekabeljauwbeug, de
vaart ter zoute zogezegd, kent de rust
van het overzeilen, de schelvisbeug
kent geen pauze Het kan Wijnand
niet schelen, hij verlangt geen rust.
Het volk vaart trouwens ook liever
ter verse. De versvaart behoedt voor
pekelvreters. En het zout haten ze
déérom zeer.
(wordt vervolgt)
MIDDELBURG - De bouwers van Dróle-O-Drome organiseren in samenwerking met de provincie Zeeland en de ge
meente Middelburg dit zonder overdrijven - unieke kunstproject uit België (met name Antwerpen): de Dróle-O-
Drome. Deze spiralende metalen constructie (12 m breed. 14 m hoog en 26 ton zwaar) zal bijna 6 weken zowel inwoners
als toeristen verrassen op het Damplein. Niet alleen door z'n opvallende kronkel, maar zeker ook door z'n binnen
kant. Je kan inderdaad de spiraalgang binnenin bezoeken: je betreedt dan een fascinerende ruimte waarin door kleur,
geluid, licht, techniek en vormgeving de zintuigen worden geprikkeld. De Dróle-O-Drome is een ontdekkingstocht
naar de top. met achter elke hoek een verrassing. En hoeken zijn er in overvloed in deze constructie, die is opgebouwd
uit 292 verschillende driehoeken. Tijdens de zomer van '87 (in Antwerpen en Ainsterdam) werd de Dróle-O-Drome
overrompeld door nieuwsgierige bezoekers. Dit jaar maakt de Dróle-O-Drome zijn opwachting in Middelburg, van
28 juni tot 4 augustus. Daarna reist hij richting Duitsland. De initiatiefnemers in Middelburg starten vanaf vandaag
(dinsdag) met de praktische voorbereiding van het project. En daarbij is hulp erg welkom, zoivel voor praktische pro
blemen (zoals logies voor de montage-ploeg) als voor promotie en sponsoring. Met de nodige publicitaire en andere
ondersteuning zal de Dróle-O-Drome uitgroeien tot een kunstzinnig hoogtepunt in toeristisch Zeelajid.
Binnensmonds zat Wijnand dat
prachtige blanke prikkenaas te roe
men. Naar boven riep hij: ,,Azen
Eén van de wachtslui ging naar vo
ren en wat later kwamen de lui, wier
baantje het was, aan dek. Ze werkten
meer op gevoel en gehoor, dan op het
gezicht. De klok van één was ook nog
maar net koud. De ingehakte lijnen
lagen klaar met haken, aan enige dui
zenden werd het aas gepikt.
,,De laatste, ouwe", zei Dirk opge
lucht. En toen roemde Wijnand: „D'r
zal uit jou wel een visser groeien, joj,
vraag aan de stuurman maar om twee
vijgen voor de vieze smaak".
En terwijl aasden de anderen door,
de ene bak voor, de andere na. Ze wa
ren er allemaal mee bezig. Alleen
Joost Sas zorgde voorin voor een
warm bakkie. Want voor ze gingen
schieten, zouden ze dat nog pikken.
Wijnand gunde zich daar eigenlijk
geen tijd voor, maar hij wou zich ten
slotte niet tegen alles verzetten. En ze
deden een bakkie Maar geen tien mi
nuten later werd alweer geroepen:
„Want (vistuig) boven".
Er bleef niemand beneden, ze had
den allemaal hun vaste plaatsen. Wij
nand Hoogendijk achterop, te roer.
Natuurlijk hij te roer.
Het was koud en er woei een stijve
bries. Het werd nauwelijks gevoeld.
Ze waren allemaal blij, dat begonnen
kon worden. Ze voeren tenslotte om
te vissen, om wat boven water te ha
len De achteraanhouder en schotter,
Dries Storm en Giel van Deventer,
stonden klaar. Zij hadden de voor
naamste banen. Dirk de Niet en
Arend-Michiel waren bij de eerste
ioon (grote dobber, staat rechtop in
