De Zierikzeese reder én
burgemeester M. de Crane
AUTOBIJLAGE
'SGP moet pal staan voor
handhaving beginselen op
grond van Gods Woord'
Autoliefhebbers
opgelet!
CSG Zierikzee
in touw voor
Bangladesh
Mierenest nieuwe
onderkomen Belangengroep?
4
Woensdag 27 januari verschijnt
de dikke
boordevol nieuwtjes en wetens
waardigheden.
Van de supersnelle Ford Sierra
Cosworth tot de laatste vindin
gen uit Japan.
De bijlage verschijnt huis-aan-
huis bij de Nieuwsbode Extra.
Vervolg van pagina 1.
Om 22.00 uur begint de lesmara-
thon en de lichamelijke prestaties
van de leerlingen krijgen de volgen
de dag, vrijdag 29 januari, een ver
volg in de vorm van een (door kennis
sen van de leerlingen gesponsorde)
zwemestafette in Onderdak. Een
fietstocht die in het teken staat van
de watersnoodramp 1953 doordat hij
over de Stormvloedkering en de Zee-
landbrug gaat. En een wandeltocht
die vanuit dezelfde motivatie naar
de caissons in Ouwerkerk voert. Ook
deze beide sportieve activiteiten
worden gesponsord. In dit geval door
Zierikzeese bedrijven. De leerlingen
van de CSG maken de tochten in co
lonne en laten door middel van span
doeken weten waarom zij daar lopen
en fietsen.
De finale van de actie is vrijdag
avond met een groot schoolfeest dat
vanwege de beperkte ruimte alleen
voor leerlingen van de school is be
doeld. De Honeymoon-kvvis wordt
daarbij nog eens overgedaan. Ver
schillende leerlingen treden tijdens
de kwis op als artiesten en de direc
teur van de school A. van Drie en zijn
echtgenote fungeren als gast-echt-
paar dat komt vertellen hoe men el
kaar heeft ontmoet. De feestavond
wordt verder ingevuld met een bene
fiet-concert van de regionaal bekende
groep The Noise.
Traditie
De actie op de Christelijke Scholen
gemeenschap staat niet op zich. Het
is al vele jaren traditie dat de school
eens per twee jaar een actie houdt
voor een goed doel. ,,Dat heeft een
opvoedkundig aspect. Wij vinden het
belangrijk dat de leerlingen óok wat
geven om anderen. En het is natuur
lijk een hele leuke gelegenheid om de
leerlingen eens van een andere kant
te leren kennen. Vaak komen bij zo'n
actie onvermoede talenten naar bo
ven". Een ander aspect van de actie is
dat de leerlingen worden gestimu
leerd om met hun grootouders te gaan
praten over hun herWheringen aan de
watersnoodramp vën 1953. ,,We doen
er alles aan om de leerlingen er inten
sief mogelijk bij te betrekken".
ZIERIKZEE
NCVB
De bejaardenbijeenkomst van de
Nederlandse Crhistenvrouwen Bond
wordt woensdag 27 januari gehouden
in het zalencentrum van de Neder
lands Hervormde kerk. Een en ander
begint om 14.30 uur.
Collecte
De Zonnebloem heeft vorige week
in Zierikzee een bedrag van 3285,15
gulden opgehaald. De organisatie be
dankt zowel de collectanten als de ge
vers
BURGH-H AAMSTEDE
Oranjevereniging
Op maandag 8 februari houdt de
oranjevereniging Vorstenhuis en Va
derland uit Burgh-Haamstede haar
jaarlijkse ledenvergadering. Op de
agenda een bespreking van het pro
gramma voor de komende Koningin
nedag. De vergadering wordt gehou
den in Hotel-restaurant Haamstede
en begint om 20.00 uur.
RENESSE
Woningbouw
Onlangs zijn in Renesse aan de
Mauritsweg de laatste van de in to
taal 42 woningen opgeleverd die
bouwbedrijf Prince uit Haamstede
het afgelopen jaar in opdracht van
woningbouwvereniging Beter Wonen
in één bouwstroom heeft gebouwd.
Het gaat hier om zes bejaardenge-
schikte woningen met 2 slaapkamers
waarvan één op de verdieping. In
Noordwelle zijn aan de Oude Stoof-
weg drie woningen gereed gekomen.
Aan de Brieskerkestraat in Kerk we I'
ve tenslotte zijn zeven woningen ge
reed gekomen.
Oud papier
Muziekvereniging Luctor et Emer-
go haalt zaterdag 23 januari weer oud
papier op. Het verzoek is om het pa
pier vanaf 08.30 uur gebundeld klaar
te zetten.
BROUWERSHAVEN
PJZ
De Plattelands Jongeren Zeeland
voeren zaterdag 23 januari in het Ton-
nemagazijn in Brouwershaven de
klucht Charleston Baby op. De voor
stelling begint om 19.30 uur en in de
pauze worden er loten verkocht. Na
afloop is ér met mederwerking .van
het-Delia-Combo :bal. na.
Familiesamenkomst CBTB
Vrijdag 29 januari is er een familie
samenkomst van C-BTB, CPB en CPJ
van Schouwen-Duiveland in het Ton-
nenmagazijn in Brouwershaven. Om
18.00 uur is de ontvangst en om 18.30
begint de koffiemaaltijd. Het avond
programma start om 20.00 uur.
CBTB-kringvoorzitter R. J. van der
Wekken voert het woord. Verder op
het programma een reisverslag met
dia's van een reis naar Israël door drs.
A. Jobsen uit Grijpskerke. Na de pau
ze wordt het toneelstuk Jodocus op
glad ijs opgevoerd. In het Tonnenma-
gazijn tijdens de familiesamenkomst
ook een stand voor de actie Trek
kracht voor Kenya.
DREISCHOR
Oud papier
Zaterdagmorgen 23 januari wordt
in Dreischor oud papier opgehaald
door leden van de muziekvereniging
Crescendo. De inwoners van Drei
schor worden vriendelijk verzocht
het oud papier tijdig en goed verpakt
gereed te zetten. Er wordt opgehaald
vanaf 9.00 uur.
BRUINISSE
NCVB-vergadering
Vanavond, donderdag, vergadert de
afdeling Bruinisse van de NCVB in
het Nederlands Hervormd vereni
gingsgebouw. Gastspreekster is me
vrouw N. Ribbens. Zij houdt een in
leiding over de broedergemeenschap
in Zeist. De vergadering begint om
19.45 uur.
Pools kinderkoor
Dinsdag 23 februari geeft het kin
derkoor van de Nationale Poolse
Opera uit Warschau een concert in de
Nederlands Hervormde kerk in Brui
nisse. Het koor bestaat uit 46 kinde
ren en 6 begeleiders. Zij verblijven
twee dagen in Bruinisse en zullen
worden ondergebracht bij gastgezin
nen. De organisatie van het concert is
in handen van de Stichting Festivitei
ten Bruinisse. Het concert begint om
19.30 uur.
Bestuurswisseling
C. J. van Liere uit Bruinisse is be
noemd tot lid van de raad voor maat
schappelijke rekening en verant
woording Stichting Oosterscheldé
ziekenhuizen. Een vacature ontstond
omdat voorzitter T. C. Hekman per 1
januari dit jaar aftredend was. Bur
gemeester C. Slabbekoorn van Brou
werehaven is de nieuwe voorzitter
van de raad geworden.
GOES
Kapasi
Vriendenkring Kapasi houdt op za
terdag 30 janauri een dans- en ont
moetingsavond in café-restaurant
Slot Ostende in Goes. De vrienden
kring is bedoeld voor alle alleen
staanden in Zeeland tot max. 45 jaar.
De avond begint om 21.00 uur.
Amsterdamse groepen
in 't Beest
In jongerencenti-um 't Beest te Goes
treden op zaterdag 30 januari twee
Amsterdamse groepen op, The Land
lords is een groep die stevige, melo
dieuze songs speelt welke zijn door
spekt met dubbele lead-gitaren en
veel koorwerk. Zij traden onder an
dere samen met The Fatal Flowers op
in de Melkweg. The Red Roses is een
gelegenheidsformatie die covers
speelt van country-rock met veel
akoestische gitaren. De groep bestaat
voornamelijk uit leden van The Fatal
flowers aangevuld met de zanger van
The Landlords; Gert Jonkers. Het
concert in 't Beest begint om 22.00
uur.
Bijeenkomst Staatkundig Gereformeerde
studieveren iging
OOSTERLAND - „De SGP dient
pal te staan voor de handhaving van
de haar vanouds bekende beginselen
op grond van Gods Woord en de daar
op gebaseerde belijdenisgeschrif
ten". Dit steldé A. J. Vogelaar uit
Ouddorp, gemeentesecretaris van
Goedereede, tijdens een bijeenkomst
van de Staatkundig Gereformeerde
studievereniging Schouwen-Duive
land in Oosterland.
Vogelaar sprak over de plaats en
betekenis van het beginselprogram
van de SGP. De SGP is op 24 april
1918 opgericht als afzonderlijke poli
tieke partij naast de reeds bestaande
partijen. Gelijktijdig werd het begin
selprogramma gepresenteerd, gel
dend voor het optreden van de over
heid én de wijze waarop aan de over
heidstaak moet worden deelgeno-
Vogelaar stelde dat de oorzaak van
de oprichting van de SGP gezocht
moet worden in het feit dat in 1905
door de Gereformeerde Kerken arti
kel 36 van de Nederlandse Geloofsbe
lijdenis, volgens de oprichters, in ern
stige mate werd aangetast. Gesteld
werd dat hierdoor artikel 36 haar we
zenskenmerk voor de vervulling van
de taak van de overheid verloor en de
ARP zich makkelijk kon verbroede
ren met andersdenkenden.
Tegenover dit streven van dr. A.
Kuyper, die zowel in de Gereformeer
de Kerken als in de ARP veel invloed
had, richtte G. H. Kersten de SGP op.
Hij stelde dat de overheid ervoor
dient te waken dat de ware gods
dienst bevorderd wordt door godslas
tering en openbare afgoderij te we-
Vervolg van pagina 1.
heid een noodlokaal aan te schaffen,
werd volgens Does wijk door de ge
meente afgewimpeld onder het mom
van esthetisch onverantwoord. Een
nieuwe mogelijkheid deed zich voor:
het lokaal achter 't Mierenest. Dit lo
kaal stond als gevolg van het dalende
aantal kleuters leeg.
Dit lokaal zou in eerste instantie
als peuterspeelzaal dienst kunnen
doen. Dit peutergebeuren dat de Be
langengroep voor ogen had zou dan
samenkunnen gaan met de reeds be
staande peuterspeelzaal. Wanneer
dat eenmaal liep zouden er dan ook
andere activiteiten in dit onderko
men kunnen worden georganiseerd.
Kortom, de hoop op een eigen onder
komen steeg met stip bij het bestuur
van de Belangengroep.
Het bleek ijdele hoop te zijn. „Na
een aantal maanden praten met de
gemeente bleek deze in één keer 180
graden te zijn gedraaid. Het lokaal
werd toegewezen aan het Leger des
Heils die daar zijn peuterspeelzaal
wilde onderbrengen" aldus penning
meester Doeswijk die nog steeds
geen sluitende verklaring voor deze
ommekeer kan geven.
„De gemeente weet wat er speelt.
Waarom er dan toch geen wijkcen
trum komt is denk ik omdat dit poli
tiek gezien niet interessant is. De ge
meente Zierikzee vindt het blijkbaar
belangrijker dat het geld naar Bro-
gum en dergelijke gaat", gist Does-
wijk, die na zeven jaar zitting te heb
ben gehad in het bestuur er nu een
punt achter gaat zetten. De scheiden
de penningmeester merkt hierbij wel
op dat de contacten met de gemeenten
niet eenzijdig zwart moeten worden
afgeschilderd. „Zeker wat de groen-
In het beginselprogramma van de
SGP wordt beleden dat de overheid
regeert bij de gratie Gods. Nauw
hierop aansluitend bepaalt artikel 11
van het beginselprogramma dat de
overheid haar ambt uitoefent onder
medewerking van het volk. De SGP
staat een organisch kiesrecht voor
dat rekening houdt met het gezin als
cel der samenleving.
Meest objectief
Hoewel het democratisch beginsel
volgens Vogelaar tendeert in de rich
ting van de toekenning van vergaan
de bevoegdheden aan het volk, is dit
beginsel volgens Vogelaar door de
SGP toch aanvaard als het meest ob
jectieve middel om de mening van het
volk kenbaar te maken.
Vogelaar benadrukte dat men als
SGP'er aan de vervulling van de over
heidstaak deel dient te nemen als een
volwaardig politicus. Enerzijds bete
kent dit volgens hem het innemen
van een afwerende houding tegen
over andersdenkenden en anderzijds
door studie te maken van de denkwe
reld van die andersdenkenden. Hoe
wel de SGP in navolging van Groen
van Prinsterer het standpunt huldigt
dat er alleen maar plaats kan zijn
voor openbare scholen met de bijbel,
stelde Vogelaar dat het voor ons land
verworven stelsel in het algemeen
wel aanvaardbaar te achten is.
voorziening en het aanbrengen van
speelvoorzieningen betreft waren de
contacten tussen gemeente en de Be
langengroep goed"
Oppakken
Ofschoon de jarenlange inspannin
gen voor een eigen wijkcentrum in
Poortambacht, een wijk waar onge
veer een derde deel van de Zierikzee
se bevolking woont, tot nu toe steeds
schipbreuk hebben geleden geeft het
bestuur de moed nog niet op. Nu het
schoolgebouwtje 't Mierenest als ge
volg van het samengaan met 't Kof
schip leeg staat wil de Belangen
groep proberen of ze de gemeente
ertoe kan bewegen om 't Mierenest de
functie van wijkcentrum te geven.
„De meest geschikte locatie is en
blijft die strook achter de Aldi, die
in het bestemmingsplan voor bijzon
dere bebouwing is bestemd. Bij ge
brek aan beter kan 't Mierenest met
wat aanpassingen ook als centrum
fungeren. Je hebt er in ieder geval
een dak boven je hoofd." aldus Does-
wijk. Het vinden van onderdak
blijkt voor de Belangengroep van
eminent belang te zijn wil deze ook
in de toekomst actief blijven.
Het niet kunnen beschikken over
een eigen onderkomen, dat als een
ontmoetingspunt voor wijkbewoners
dienst kan doen is noodzakelijk wil
de Belangengroep in de toekomst
meer regelmatige terugkerende acti
viteiten kunnen ontplooien. Nu blij
ven die activiteiten beperkt tot inci
dentele evenementen als een wijk-
feest en een lampionoptocht annex
kerstboomverbranding. De toneel
club oefent regelmatig in de hal van 't
Mierenest maar het idee om een naai
club te starten is door het ontbreken
van ruimte tot nu toe niet meer dan
een idee op papier. „Zo'n onderko
men is een voorwaarde om te denken
over nieuwe activiteiten. Zolang dat
er niet is blijft de Belangengroep een
wat sluimerend bestaan leiden".
Hoe groot de kans is dat 't Miere
nest het trefpunt van Poortambacht
wordt durft Doeswijk niet te stellen.
Enerzijds wat pessimistisch op grond
van> de opgedane ervaringen, maar
anderzijds ook wel optimistisch. „Na
de zeven magere jaren, zo noem ik
mijn periode als bestuurslid moeten
er toch zeven vette jaren volgen", stelt
hij met voorzichtig optimisme vast.
Wat hij wel met zekerheid weet is
dat niet hij en de andere leden van
het bestuur de contacten met de ge
meente gaan onderhouden. Woensdag
27 januari moet er tijdens de jaarlijk
se vergadering een nieuw bestuur
worden gekozen. Op dat nog te kiezen
bestuur rust de taak om met de ge
meente over de toekomst van 't Mie
renest te onderhandelen. Wie van de
twee partijen de eerste stap moet zet
ten, daarover heeft Doeswijk een dui
delijke mening. „Er is ons al ge
vraagd waarom we het initiatief niet
nemen. Maar waarom zou de gemeen
te nu eens niet het initiatief nemen
door bij voorbeeld een hoorzitting
over de toekomst van 't Mierenest te
organiseren?" aldus de scheidende
penningmeester.
Van 1783 tot 1865
ZIERIKZEE - In een stijlvolle stad passen stijlvolle
burgemeesters. Zierikzee heeft er van deze zeldzame
soort verscheidene gehad. Het vernis van voornaamheid
dat deze stad zo lang heeft bezeten mag iets van zijn
glans hebben verloren, in de negentiende eeuw was het
volop aanwezig. Dat scheepvaart en nijverheid het in die
periode bijzonder moeilijk hadden deed geen afbreuk
aan de allure van het Zierikzeese patriciaat. Zierikzee
mocht zich gelukkig prijzen dat burgemeester Marinus
Christianus de Crane (1783-1865) het roer gedurende vele
jaren in handen had. Hij was het die behalve grandeur
ook grote energie bezat; dankzij zijn initiatief en inzet
konden onmiskenbaar verval en achteruitgang van de
stedelijke welvaart nog lang worden gestuit, althans ver
traagd.
Marinus Christianus de Crane
stamde uit een voornaam geslacht
dat zijn wortels buiten Zierikzee,
zelfs buitens Zeeland had. De stam
reeks vangt aan met een zekere Jacob
Ewoutsz. Crane, die omstreeks 1560
te Utrecht was geboren en zich nader
hand in Middelburg vestigde. De lijn
naar Zeeland was getrokken en zou
zich generaties lang handhaven. Het
is verleidelijk om verschillende leden
van dit interessante geslacht nader te
belichten; wij zullen ons beperken tot
de loopbaan en activiteiten van Mari
nus Christianus. Hij zag op 7 april
1783 het levenslicht te Goes waar zijn
ouders mr. Wilhelmus Christianus de
Crane en Catharina Henrietta van
Tilburg op 29 juli waren getrouwd.
Reder en zeehandelaren
Later ontmoeten wc M. C. de Crane in
Zierikzee waar hij zich had gevestigd
als reder en zeehandelaar. Het zag er
in Zierikzee kort na het Franse be
wind niet erg florisant uit. Handel en
industrie kwijnden. Het bevolkings
cijfer lag nog maar net boven de zes
duizend.
De Crane en met hem nog enkele
andere prominente burgers van Zie
rikzee wensten zich niét bij de trieste
gang van zaken naar te leggen. Zij
maakten de vestiging van enkele
scheepswerven in Zierikzee mogelijk
en zorgden zelfs voor opdrachten. In
de periode van 1838 tot 1857 werden
op de twee Zierikzeese werven zeven
entwintig zeeschepen gebouwd, va
riërende van barken en brikken tot
schoeners.
Het was een grote betekenis dat
ook Zierikzee rederijen (De Crane,
De Jonge, Keiler) deze schepen naar
alle windstreken deden varen. Er
kwam weer leven in de brouwerij: in
1853 werden te Zierikzee maar liefst
eenendertig zeeschepen ingeklaard:
zes komende van Java, negen van Li
verpool, vier van Newcastle, twee
van Odessa, twee van Londen en acht
uit verschillende andere havenplaat
sen. Met zijn zoon mr. W. C. de Crane
werd de rederij gedurende vele jaren
gevoerd onder de firmanaam M. C. de
C'ranc Zoon.
Aanzien
Dat de reder bovendien achtender
tig jaar lang het burgemeesterschap
te Zierikzee mocht bekleden gaf hem
extra aanzien en invloed. Er is reden
om aan te nemen dat de reders- en
handelsactiviteiten de meeste tijd
vroegen; het burgemeesterschap kon
men er in die tijd gemakkelijk bij
doen! Evenals de latere burgemeester
Fokker die zich slechts zelden op het
stadhuis liet zien zal ook De Crane
meer tijd hebben doorgebracht in
zijn rederskantoor dan in de burge
meesterskamer. Niettemin was hij bij
de bevolking van Zierikzee zeer ge
zien; hij was een van de meest popu
laire burgemeesters: „Hij is de enige
19de eeuwse burgemeester waarnaar
in de wijk Malta een straat werd ver
noemd. De gemeenteraad besloot
hiertoe op 9 juni 1965". (H. Uil).
Scheepsportretten
Het is een gelukkige omstandig
heid dat van rederij-De Crane een
aantal zeldzame scheepsrapporten
bewaard zijn gebleven. Deze fraaie en
minutieus vervaardigde waterverfte
keningen, zeven in getal, tonen ons de
schilderachtige schepen, die Zierik
zee als thuishaven hadden. Bij herha
ling hebben de bezoekers van het Ma
ritiem museum te Zierikzee deze
door Jacob Spin (1806-1875) gemaakte
„portretten" kunnen bewonderen
dank zij de bereidwilligheid van de
tegenwoordige eigenaar E. D. de Cra
ne van Westerechouwen, een recht
streekse afstammeling van de eens
vermaarde redersfamilie.
Te hulp
De tekeningen van schoenerskof
fen, bark en fregat komen ons voor
stellingsvermogen te hulp. Zij doen
ons beseffen dat de toch al grote schil
derachtigheid van Zierikzee tot ver in
de vorige eeuw nog eens werd ver
dubbeld wanneer de schepen van de
plaatselijke rederijen door het Ha-
vcnkanaal binnenvoeren en in de stad
werden afgemeerd
W1EBE KEIKES
tk £1 Q&AltS,
BURGEMEESTER DER STAD ZIERIKZEE
Welkom, welkom dog der dtges!
Die tlof lol daokeo goeft,
dien Gij io gonst de* Hemel*
Zeatigroalen ihin* beleeft.
Voor Cw' brsre G»de en Kindren
Geen, dio rei oer ireugde schenkt.
Geen, dio **o Uw» Ondcrhoorigen
Zolk em m*»l u» blijdschap brengt.
Burgertader, oonit lolpremi!
'tl» Uw juli lend feestgetij;
Daarom klopt de borst ons ruimer,
Duroin dankenjuicbcn wij.
\V*»r der (ijdrn dring on* pijnigt,
lledl gij liefdrijk reler smart;
En waar oood en jammer stijgen.
Schuilen w« aan Uw raderbart.
mzm
Treft Uw burgen 'tlerena kommer,
Tranend persend uil bet oog;
Waar Gij nadert, «ijkt bun lijden.
Tot wal top het stijgen mong'.
Md door geboorte cn deugden
Voorwerp onser aller mm
Deelt Gij in bun lotsbeschikking
Met rrglsefupcn Oirtstcnsio.
«3»
Dubbel waard ilao wierookgeuren,
Kee*tfeUoemte en kruidcnjl
Juichen rrgigeïarde kindrrn
Kiel op 's Vailen hooggetij
Niet sleehl» jnbli-n, maar mij smoekrn
Rorenalbij hun rrnot
Vuor Uw leren, bril rn welstand
Aldus aller Vader llod:
Zuiniii
7 Apnl 11*9.
Spaar, in oorerdieode goad bod
Wat Uw' liefde io Ilea oor ga/1
Neem Hem slechts io booge grijsheid
Van 't toooerl der wereld afI
Maak den last ran 't moeilijk leren
Voor sijo' schouders altijd ligt!
En rerberg tan voer lijn treden
Nooit Uw rrieedlijk aaogewgt.'
Strooi der Zijnen en Zijn' paden
Altijd kunstig met gcblovmtl
•Dal geen dag Hem ooit rooog' rijien,
Dien Hij niet gevgeod noemt!
Vind' Hij 'tloon tio duiieud aorgen
Voor aijn' Burgers, in huo mint
Treden ie, op rijn loflijk
Allen 'Ipad tan braafheid l
Dloeije it
ongrkenden luister
rg- en bakermat I
Danke te san tijn wijt besturen
Kik liasr lorgetloeide schat!
Zij door Hem decs' Stad een Tcmpr,
Waar terliehle Goditnschl wnont,
Opdat uit den Imogen Hemel
I e Almagt haar met toortpoed kroont!
art»
Clijf Gij 'tanker tijner hope,
Liefdrijk Bminherr «au 'l Heelal
Dan aal 'teiod llern niet brac! va men,
Wat er om Urm aio ka of rail';
Dan verlaat Hij «ent dart' aarde.
«Vol ran hopa, dia niet feilt
Dal Hij eens cm deel sal err en.
Dat geeo menteh noeG engel peilt."
Ijrfjrf. aafas/k'y Wraaar
P. DE LOOZE,
«r^r^r*»pnpnrnrnv^4.^.v^f
tjSZ lef tf,
..Gedenksteen betreffende Marinus Christianus de Crane, burgemeester, zeehandelaar en reder te Zierixzee (1783-
1865). Verz.; streekarchivariaat Schouwen-Duiveland e.a."
