Oosterland
mmiw
£1
OOSTERLAND - Het
ene dorp is het andere
niet. Het klinkt zo
vanzelfsprekend, maar is
het dat eigenlijk wel? In
welk opzicht kunnen twee
dorpen, die slechts een
steenworp van elkaar
liggen zo van elkaar
verschillen, dat een
buitenstaander zich in het
ene wél en in het andere
niét thuis zou voelen? We
hoeven er niet omheen te
draaien. Als nieuwkomer
op Schouwen-Duiveland
lijk je sneller je draai te
kunnen vinden in het wat
'opener' ingestelde
westelijke deel van het
voormalige eiland, dan in
bijvoorbeeld Bruinisse,
Kerkwerve, Dreischor of
de Duivelandse kernen,
waarvan Oosterland er
een is. Wanneer je
evenwel wat langer op het
meest noordelijke deel
van Zeeland je
activiteiten ontplooit, dan
moet je gaandeweg
erkennen, dat het een
kwestie is van 'hoe
benader je elkaar'; hoe
bénader je ids
nieuwkomer de
autochtone bevolking.
Stel je je open voor hun
denkbeelden en predik je
vooral maar niet, dat jij
de wijsheid in pacht zou
hebben. Het zou ook
belachelijk zijn, al is het
mogelijk wel zo, dat de
doorsnee Oosterlander
een 'andere' wijsheid erop
na houdt. Na een korte
gewenningsperiode is het
alles bijeen wel degelijk
zo, dat het prima toeven
is voor de Hollander, de
Brabander, de Groninger
of de Limburger in
Oosterland. Akkoord, het
is allemaal niet zo
gemaakt spontaan als in
veel streken van ons land,
of zelfs als een steenworp
verderop. Maar als die
Oosterlander eenmaal los
is, waak je dan maar....
We gingen met enige
argwaan naar de
Duivelandse kern om aan
de hand van wat plaatjes
en praatjes een summier
beeld te scheppen van
Oosterland. Het gekoes
terde vooroordeel bleek
volledig misplaatst. We
willen het hierbij dan ook
graag herzien.
Oosterland is via diverse
invalswegen bereikbaar, maar het
meest voor de hand ligt de
binnenkomst over de inmiddels om
uiteenlopende redenen befaamde
rijksweg 18. We kiezen voor het
binnenrijden van Oosterland bij de
afslag bij de Pleisterplaats en de
weegbrug. Het is nog vrij vroeg op
de dag, maar dat neemt niet weg.
dat er reeds enkele
dag tevoren, toen op het Zicrikzcese
sportpark Den Hogen Blok
'geschoolvoetbald' werd. Het team
van De Oosterburght bereikte tot
ieders verrassing zowaar de finale,
ondanks het feit dat een groot
aantal meisjes deel uitmaakte van
het team In de slotwedstrijd moest
de Oosterlandse toekomst het
afleggen togen de Renesser
leeftijdsgenoten van 't StaepcTof.
Op voetbalgebied kan Oosterland
in de komende jaren overigens best
wat gebruiken, want de plaatselijke
voetbalclub Duiveland is sinds kort
bezig aan een serie magere jaren.
De hoofdmacht moet zich tevreden
stellen met een middenmootpositie
in de tweede klas van het
afdelingsvoetbal, het tweede team
dreigt te moeten degraderen en voor
de derde formatie viel het doek
reeds. „Daar heb je in dergelijke
kleine kernen mee te maken", laat
Duiveland-trainer Ed van Lent
weten. „Het is allemaal niet
eenvoudig geweest dit seizoen, maar
over het algemeen staat iedereen zo
goed en zo kwaad als het gaat
positief tegenover de problematiek
waar we mee te maken hebben We
hebben steeds met z'n allen hard
gewerkt om er het beste van te
maken. Dat is niet gelukt. Jammer,
maar we hebben elkaar niets ie
verwijten". Het vrij nieuwe
Oostersportpark is gelegen in de
hoek van een nieuwbouwwijk met
naast een aantal 'rijtjeshuizen' ook
een serie fraaie bungalows. Het is
een nieuwbouwwijk, zoals die
overal op Schouwen-Duiveland
voorkomen. Niets specifieks
Oosterlands derhalve. Via de wijk
bereiken we de Oudheiligcweg
Recht tegenover de woning van
fotograaf Ben Seelt staan twee
zuilen, die in vroeger tijd nog eens
^erden verbonden door een grote
Soort. Op iedere zuil een opzittende
;euw en in de schildjes eronder in
twee deien het woord 'Oosterland'
Om de zuilen wat dichterbij te
willen bekijken moeten we over een
hek klimmen en een bordje met
'Beschermd Natuurgebied' passeren.
In het fraaie waterrijke gebied
grazen volop schapen en klinken tal
van niet-alledaagse vogelgeluiden.
Het blijkt een oase van rust, een
verademing in onze vluchtige sleur
van iedere dag.
Wanneer we na een half uurtje
door het natuurgebied slenteren
besluiten Oosterland binnen te
rijden, worcff onze aandacht
getrokken door een opmerkelijk
aangekleed balkon. Het voorjaar
kondigde zich aan en prompt
reageert de mens. De winterse
kleding wordt gelucht. Onder het
fraaie tafereel huppelt een groot
aantal kippen rond. Een kastje met
een aantal
gewasbestrijdingsmiddelcn geeft
aan, dat er nog iets meer dan recht
vooruit te doen is in huize
'Dorpzicht', zoals het statige huis in
1949 werd gedoopt. „We hebben een
winkeltje, waarin we die middelen
aan de man brengen", vertelt Trudy
Dorst even later, wanneer wc om
het huis heen zijn gewandeld. „Ik
zal mijn man even roepen. Die kan
er veel meer van vertellen".
Johannes Dorst runt een
loonspuitersbedrij! „Ik ben de
grootste afnemer van mezelf", legt
hij uit, wanneer we eenmaal
temidden van een enorme vracht
dozen, blikken, potten en flessen
zijn aangeland. „Je moot maar niet
te veel op de rommel letten, want
het is hoogseizoen. We komei} op
het ogenblik gewoon niet aan
opruimen toe" De in de schuur
ondergebrachte winkel is
onderverdeeld in twee groepen. „De
gewone huis-, tuin- en
keukenmiddoltjes worden door mij
behandeld. Het groffere werk komt
voor rekening van Johannes", legt
Trudy Dorst. „Het zijn vaak erg
dure potjes en giftig zijn sommige
ook Vooral die spullen met een
doodskop erop mogen gerust met
enige zorg behandeld worden. Als je
daar vijf korreltjes van necnit, dan
lig je binnen twee uur gestrekt. Aan
de andere kant zijn er evenwel ook
volop dingen, die niks om het lijf
hebben", onderkent Dorst. De
Oosterlandse loonspuiter stelt vast,
dat de samenleving anno 1987 niet
meer buiten al de middeltjes kan,
die hij en zijn vrouw verhandelen.
„Als ze dit spul allemaal zouden
verbieden, zouden we niet meer
kunnen leven. Gelukkig gaat de
ontwikkeling van de giften echter
steeds verder. Neem nou een
luizenbestrijdingsmiddel van een
aantal jaren geleden. Daarmee
werden niet alleen de luizen, maar
ook de lieveheeïbeestjes, die luizen
eten, gedood. Sinds kort is er een
vrachtwagenchauffeur de kans te
baat hebben genomen om bij de
Pleisterplaats een kop koffie te
nuttigen. Bij de weegbrug wordt
naarstig gewerkt om de gewichtige
zaken omtrent een
vrachtwagencombinatie af te
handelen. Er wordt vluchtig een
hand naar ons opgestoken als we
passeren. We gaan Oosterland
binnen. Het valt ons op, dat aan de
hand van keurige richtingwijzers
naar iedere Oosterlandse activiteit
wordt verwezen. Het sportveld,
Freriks bv. de sportzaal, slagerij
Geelhoed. Een klein aantal
werkplaatsen is bij elkaar
verzameld op een heus
industrieterreintje aan de Van den
Abeelestraat. Een eindje verder
staat de gemeentelijke sportzaal,
een accommodatie waar Oosterland
terecht aardig trots op is. We treffen
het niet echt. want op de dag. dat
wc Oosterland bezoeken, zijn er
geen activiteiten in de sportzaal
Normaliter zouden er gymnastische
activiteiten geweest zijn van een
aantal leerlingen van een van de
basisscholen, maar de kinderen
genieten van de paasvakantie. Een
aantal van hen rust bovendien nog
uit van de vermoeienissen van een
terdege leeft en 'bouwt aan zijn
toekomst', zoals een gevleugeld
woord dat wil Aan de zijkant van
de kerk staat een monumentje in de
vorm van een kruis "Tbr
herinnering aan de slachtoffers van
de Tweede Wereldoorlog' vermeldt
het temidden van uit de kluiten
gewassen struiken geplaatste
monument. Over enkele dagen
zullen vele Oosterlanders er weer
bij stilstaan, wanneer we onze
bevrijding vieren.
We besluiten ter afsluiting van
onze tocht door Oosterland nog een
bezoekje te brengen aan 'Het
Beusje' aan het Hofplein. Het loopt
tegen twaalf uur als we arriveren.
Gedreven door de warme
voorjaarszon zijn diverse oudere
bewoners van de woninkjes aan het
Hofplein driftig bezig in hun
tuintjes. 'Het Beusje' staat er leeg
en verlaten bij. „Als jullie er meer
van willen weten, moeten jullie op
nummer 13 zijn. Daar woont Van
der Maas. Die heeft de sleutel",
vertelt een vrouwtje. Enkele
ogenblikken later zitten we met
Kees van der Maas in 'Het Beusje'.
Het voormalige stookkot werd op 27
november 1981 door de toenmalige
wethouder A. L. Bakker van de
gemeente Duiveland als
'vergaderruimte' voor de oudjes van
Oosterland in gebruik gesteld.
Frans van der Have was de
gangmaker geweest achter het plan.
„Tben we allemaal een afzonderlijke
kachel kregen, kwam het stookkot
leeg te staan. Van der Have vond
het een aardig idee om het als
ruimte voor ons in te laten richten.
Beter Wonen werd benaderd en die
reageerde spontaan. Sindsdien is
'Het Beusje' een feit", vertelt Kees
van der Maas, die voor het
schoonhouden van de ruimte van
drie bij vier meter zorgdraagt en
ook de sleutel beheert. Deze
activiteiten bezorgden hem de
bijnaam 'burgemeester van het
Hofplein'. 'Het Beusje' is gezellig
ingericht. Er staan twee
gaskacheltjes en op de tafel prijkt
middel, dat dit niet doet. Het is in
dit geval niet meer zo, dat de
goeden onder de kwaden moeten
lijden".
We verlaten het echtpaar Dorst en
gaan weer verder. Het is
opmerkelijk rustig in Oosterland.
Opnieuw ligt hier voor een
belangrijk deel de paasvakantie aan
ten grondslag. De kinderen blijven
binnenshuis of in de naaste
omgeving van de ouderlijke woning.
Incidenteel staan een paar oudere
mensen met elkaar te praten. Een
winkeldeur wordt geopend, een
enkele auto rijdt door Oosterland.
Via de fraaie Hervormde kerk met
de vrijstaande toren en de in 1904
tussengevoegde 'Voorkerk' rijden
we voor het in zijn laatste dagen
zijnde Rabobank-kantoor aan het
Tbrenplein langs. 'Dit kantoor is
vanaf 27 april gesloten' staat er op
een kaart op de deur. Vanaf die dag
gaan de bankzaken verder in het
nieuwe gebouw aan de Markt. De
fraaie nieuwbouw wordt officieel in
gebruik genomen op vrijdag 8 mei
tijdens een feestelijk gebeuren in
het plaatselijke verenigingsgebouw
Oosterhof. De openingsdaad wordt
verricht door de nieuwe
Duivelandse burgemeester A.
Bcrgshoeff, die een dag tevoren als
zodanig wordt geïnstalleerd Schuin
achter de Hervormde kerk zijn
volop bouwactiviteiten gaande,
hetgeen aantoont, dat Oosterland
een fraaie petroleumlamp. „Er is
geen elektriciteitsaansluiting. Als
het 's winters vroeg donker is doen
wc de petroleumlamp aan, maar we
hebben ook al aardig wat licht van
die lantaarnpaal daar", weet de 74-
jarige 'burgemeester'. De wanden
zijn flink behangen met posters,
schilderijtjes en geschreven
spreuken. 'Laten we het hier warm
stoken, maar niet meer roken'
vermeldt een van de met een
viltstift gekrabbelde teksten. Het is
overigens in tegenspraak met de
diverse asbakken, die in de
gezellige ruimte staan „We roken
wel, maar als Frans van der Have
komt stoppen we. Hij kan er niet
tegen. Heeft last van bronchitis",
legt Van der Maas uit. De oudjes
komen op de maandag-, dinsdag- en
woensdagmiddagen tussen een uur
of vier en half zes in 'Het Beusje'
bij elkaar. Op de donderdag blijft
de ruimte leeg, want dan heeft de
plaatselijke soos de voorkeur
„Meestal zijn we mot een stuk of
zes. zeven mannen Vrouwen mogen
ook komen, maar ze doen het om de
een of andere reden niet", zegt Van
der Maas lachend „We hebben
altijd wel wat te bepraten Vooral
veel van vroeger, dat begrijp je". De
oudjes zijn erg in hun sas met hun
gratis onderkomen. „Het is alleen
jammer, dat het zo in een hoekje
staat en niet aan de weg. Maar och.
je kunt niet alles hebben".
We zeggen de 'burgemeester van
het Hofplein' gedag onder
dankzegging voor zijn uitleg.
„Graag gedaan, hoor. Je mag
vanmiddag gerust komen. Dan hoor
je waar we het zo al over hebben",
roept hij ons nog na We laten hem
weten geen tijd te hebben, maar dat
we de uitnodiging wel te goed
houden. Even later zitten we weer
in de auto. Wc verlaten Oosterland,
zoals we binnenkwamen. Opnieuw
gaat cr in het huisje bij de
weegbrug een hand in de hoogte.
Onze kijk op Oosterland is
veranderd. Als je de mensen aardig
benadert, zijn ze spontaan. Alle
andere geluiden ten spijt. Het leek
ook zo vanzelfsprekend, want in dat
opzicht kan het ene dorp niet zo
veel verschillen van het andere
dorp.