De zingende klokken
van de stad Zierikzee
Afscheid journalist Scheps
berichten
Schouwen-Duiveland in Oude Ansichten
Afscheid
Politie neemt
grote
kabeljauwvangst
in beslag
Nationale
fietsregistratie
Bloembollen
Roofmijten
Afname melkvee,
maar grotere
varkensstapel
Oudste klokkenspel in Zuidhavenpoort
ZIERIKZEE - De samensteller van het kerknieuws in de Zierikzeesche Nieuwsbode, de heer N. Scheps. legt
met ingang van 1 januari 1988 zijn functie neer. Deze week was hij in Zierikzee om zijn schoonzoon en opvol
ger voor te stellen en die introductie willen wij onze lezers niet onthouden. Zijn schoonzoon, Jacob Gerrit
Aleman, is ryomenteel al druk doende om de kneepjes van het vak onder de knie te krijgen. Hij gaat samen
met zijn vrouw verder onder de landelijk bekende naams Scheps. Dit persbureau, dat zich in Apeldoorn gaat
vestigen, legt zich ondermeer toe op het berichten over benoemingen, beroepen en emeritaten. Niet alleen
de kranten komen op deze manier aan hun kerknieuws, ook op teletekst is de informatie van het bureau
Scheps te lezen. Het persbureau werd in 1916 opgericht door W. C. F. Scheps, die in 1967 officieel stopte, maar
desondanks tot diens overlijden in 1975 een steun bleef voor zijn zoon. Nu dus de derde generatie Scheps,
die alle wisselingen binnen de kerk met een scherp oog in de gaten gaat houden.
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 18 augustus 1987 Nr. 24185
87/83. Een niet zo oude opname van het Noordhavenpoortcomplex te Zierikzee, compleet met houten ophaal
brug. Links op de kaart - met de twee grote deuren - zien we nog het oorspronkelijke koetshuis van de fami
lie Van der Lek-de Clercq, die in het latere notarishuis woonde. Na 1915 stalde kruidenier Gaanderse, die
naast de beurs zijn kruidenierszaak dreef, er zijn wagen, waarmee hij zijn klanten op Schouwen-Duiveland
aan huis bezocht. In latere jaren is het brandweerkazerne geworden, maar het oorspronkelijke koetshuis is
al jaren geleden gesloopt.
Correspondentie over deze rubriek: Cor Pols, Postbus 30, 4300 AA Zierikzee. Tel. (01110) 12754.
ZIERIKZEE - Dr. Ir. P. J. A. L. de
Lint, sinds 1965 belast met de leiding
van de onderzoeksafdeling fysiologie
van het proefstation voor de tuin
bouw onder glas, neemt vrijdag 18
september afscheid van die dienst.
Dr. Ir. De Lint promoveerde in 1960 na
een fysiologische studie en werd do
cent aan de Landbouw Hogeschool in
Wageningen.
Veemarkt Leiden
LEIDEN, 17-8. Slachtrunderen:
(per kg geslacht gewicht).
f Aanvoer 942, ;waarvan 200 stieren:
Dikbillen extra kw. 8,25-ƒ 13,50;
stieren le kw. 7,00-f 7,90; 2e kw.
6,25-f 7,00; vaarzen le kw. 7,20-
f 8,202e kw. 6,15-/ 7,15; koeien le
kw. 6,85-f 8,00, 2e kw. 6,25-/ 6,80,
3e kw. 5,65-f 6,25; worstkoeien
5,30-/ 5,75.
Handel: stieren redelijk, prijzen
gelijk; koeien: handel redelijk, prij
zen gelijk.
Slachtschapen- en lammeren (per
kg geslacht gewicht).
Aanvoer 172, Schapen f 4,25-f 5,50;
lammeren 9,00-j 10,00 en lammeren
(ooien) 8,50-j 9,25.
Schapen- en lammeren (per stuk).
Schapen 125-180; lammeren
(rammen) 170-/ 200 en lammeren
(ooien) 155,00-j 180,00.
Handel: schapen matig, prijzen ge
lijk; lammeren: handel matig, prij
zen iets lager.
Tbtale aanvoer 1114 stuks.
TEXEL - De rijkspolitie van Texel
heeft het afgelopen weekeinde in sa
menwerking met de Algemene In
spectiedienst (AID) van het ministe
rie van landbouw en visserij circa
zeventienduizend kilo illegaal aan
gevoerde kabeljauw geveild en de op
brengst in beslag genomen. Dat heeft
de politie meegedeeld.
De vis werd 's naehts op Texel aan
gevoerd door een kotter uit Wierin-
gen en één uit Den Helder. De vang
sten werden in de haven van
Oudeschild snel overgeladen in een
gereedstaande vrachtauto. Die activi
teit werd gadegeslagen vanaf een in
de haven afgemeerd douane-vaartuig.
De via de douane gewaarschuwde po
litie heeft de vrachtwagen aangehou
den toen deze vanaf de eerste veer
boot naar de visafslag van Den
Helder reed.
Volgens woordvoerder De Vries
mocht elk van de beide kotters drie
duizend kilo kabeljauw aanvoeren.
Op de ene kotter omvatte de vangst
echter twaalfduizend kilo, op de an
dere elfduizend. De zeventien ton te
veel gevangen kabeljauw bracht op
de visafslag bijna vijftigduizend gul
den op, die door de AID in beslag
werd genomen. Beide vissers kregen
een proces-verbaal.
WASHINGTON - Het Witte Huis
gaat ervan uit dat de begroting in het
lopende begrotingsjaar (tot en met
september) een tekort zal vertonen
van 158,4 miljard dollar, 62 miljard
dollar minder dan het tekort in het
vorige begrotingsjaar. Het begro
tingsbureau van de Amerikaanse re
gering liet in zijn halfjaarlijkse her
ziening weten dat die vermindering
de grootste is in de geschiedenis van
de VS.
AMSTERDAM - De nationale fiets-
registratie blijkt na bijna vier maan
den al een succes te zijn. Door zo'n
125 politiekorpsen in het land is 'in
die periode met de computer van de
fietsregistratie gewerkt aan de
opsporing van de eigenaren van te
ruggevonden gestolen fietsen. De
Stichting Fiets, belangenbehartiger
voor ,,,twecwielend" Nederland,
heeft dit meegedeeld.
Met deze constatering hebben vol
gens de stichting de zwartkijkers, die
twijfelden aan de medewerking van
de politie aan het registratieproject,
ongelijk gekregen. ,,De korpsen van
de rijks- en van de gemeentepolitie
hebben het belang van de fietsre
gistratie vrijwel direct onderkend en
hun medewerking is optimaal", aldus
Fiets. Dankzij de registratie bezorg
de de politie vele gestolen fietsen te
rug bij de rechtmatige eigenaar. Voor
al in de Randstad blijkt de
belangstelling de fiets te laten regi
streren - raison van een tientje voor
vijf jaar - groot. De actie is een initi-
taief van de rijwielbranche in samen
werking met de overheid om de dief
stal van fietsen aan te pakken.
Behalve dat het terugbezorgen van
gestolen fietsen erdoor vergemakke
lijkt wordt, werkt de registratie ook
preventief en bemoeilijkt zij heling
van gestolen rijwielen.
HULL - De Britse politie heeft in
de loop van haar onderzoek naar de
aanslag op een Palestijnse politie-
spotprenttekenaar in Londen, in de
havenstad Huil een 28-jarige Arabier
aangehouden en wapens en explosie
ven buitgemaakt. „Wij denken dat de
wapens en explosieven waren op
geslagen voor toekomstig gebruik bij
terroristische aanslagen in heel Euro
pa", verklaarde een woordvoerder
van Scotland Yard.
NIENBURG - De rechtbank van
Nienburg, in de Westduitse deelstaat
Nedersaksen, heeft deze week het
ontslag bevestigd van een werknemer
die het roken tijdens de arbeid niet
kon laten.
ZIERIKZEE - Het zit de bloembol
lenkwekers die momenteel hyacin-
tenbollen op de markt brengen niet
"mee. Zo ze al worden verkocht, dan
halen ze maar net de minimumprijs.
En van het aanbod van 2500 curver
kratten op de bloembollenveiling Ho-
baho in Lisse aangevoerd werd vrij
dag een derde doorgedraaid. Deze
zullen aangeboden worden aan het
bloembollensurplus om te worden
vernietigd.
ZIERIKZEE - Nu de Californische
trips, die elders al veel schade heb
ben aangericht, ook beginnen voor te
komen in de kassen waarin komkom
mers worden gekweekt, wordt het
noodzakelijk op veel grotere schaal
dan tot dusver roofmijten te gaan
kweken. Dit om de schade in de kom
kommerteelt in de hand te houden.
Er zijn twee soorten roofmijten, die
voor bestrijding van de trips in kom
kommers in aanmerking komen. De
McKenzie is hiervoor favoriet. De
vraag naar roofmijten overtreft verre
het aanbod.
ZIERIKZEE - Philips Tferneuzen
neemt per 1 september een nieuw
soort lamp in produktie. Naast de
energie-zuinige SL-lampen en de
starters die daar reeds op zeer grote
schaal worden gemaakt. De nieuwe
lamp, de Agrolamp is in samenwer
king met de Landbouwuniversiteit in
Wageningen gemaakt. Het bijzondere
van deze lamp is dat planten er snel
ler door groeien.
DEN HAAG - De melkveestapel is
dit jaar evenals in 1986 ingekrompen.
Dit jaar was de teruggang met 8,3
procent tot 2,1 miljoen echter aan
zienlijk groter dan in 1986. De afna
me wordt voor een beperkt deel toe
geschreven aan het feit dat 2.300
bedrijven stopten met de melkvee
houderij.
De varkensstapel daarentegen nam
dit jaar toe met 6,4 procent tot 14,3
miljoen stuks. Dat kwam voorname
lijk door de groei van de biggenstapel
met 407.000 en de mestvarkensstapel
met 357.000 stuks. Dat blijkt uit voor
lopige cijfers van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek.
Ook de hoeveelheid kippen groeide
met 4,9 procent tot 96,8 miljoen. Deze
uitbreiding weerspiegelt zowel de
toename van het aantal slaehtkui-'
kens met 2,7 miljoen. Dit jaar is er
een opvallend sterke afname van het
aantal slachteenden met 22 procent
tot 471.000 stuks, na de groei in de
drie voorafgaande jaren.
Verder was het aantal geiten op
landbouwbedrijven met 34.000 stuks
50 procent hoger dan in 1986. Het aan
tal schapen steeg tot 984.000, terwijl
het aantal paarden en pony's op land
bouwbedrijven nagenoeg gelijk
bleef.
Vele jaren heeft het op provisori
sche wijze in een stalen frame op
de stadhuiszolder gehangen waar
een soort oudheidkamer was inge
richt. Het zou nog tot 1Ö64 duren
eer het initiatief kon worden ge
nomen tot herplaatsing van dit
eeuwenoude klokkenspel. Na res
tauratie kreeg het een alleszins
verantwoorde plaats in het to
rentje van de Zuidhavenpoort. Bij
iedere uurslag kan men de prach
tige klank van het kleine carillon
beluisteren.
Er is een tijd geweest dat ook de
Sint Lievensmonster- of Dikke Tb-
ren een eigen klokhuis bezat van
een pagode-achtige gedaante. Op
17de- en 18de eeuwse stadsplatte
gronden en stadsgezichten is die
allermerkwaardigste maar be
paald niet lelijke bekroning dui
delijk te zien. Zeer zware klokken
(échte luidklokken) hebben eeu
wenlang vanaf die hoge plaats
over Zierikzee gebeierd. Het moet
een indrukwekkend geluid zijn
geweest.
In de vorige eeuw moesten de
bronzen stemmen van de Dikke
Tbren blijkbaar tot zwijgen wor
den gebracht. De klank was inder
daad sterk achteruit gegaan en
men was nog niet zover om voor
herstel veel geld uit te geven. Ver
koop vond men het enige alterna
tief.
Geschenk
Wij behoeven onze Zierikzeese
burgers uit de 19de eeuw echter
niet al te grote verwijten te maken
over hun ondoordachte handelwij
ze want ook in onze tijd gebeuren
dergelijke dingen nog steeds.
Een eeuwenoude klok werd kort
na de Watersnood van 1953 als „ge
schenk" aangeboden door het
stadsbestuur van Zierikzee aan de
gemeente Almelo wegens verleen
de hulp en bijstand. Deze Zierik
zeese klok hing nog niet zo lang
geleden in de zgn. Verkeerstoren
van de VW-Almelo. Voor altijd
is derhalve een onvervangbaar an
tiek object van Zierikzee buiten
ons gezichtsveld geraakt...
Wiebe Keikes
In de Zuidhavenpoort hangt het oudste klokkenspel van Nederland.
BERN - Zwitserland heeft een Tu-
nesisch verzoek om de uitlevering
van ex-premier Mohammed Mzali
geaccepteerd en de aanhouding van
Mzali gelast. Dat heeft een regerings
woordvoerder in Bern bevestigd na
dat dit bericht in een Tunesische
krant was verschenen. Mzali werd vo
rig jaar juni ontslagen als premier.
Hij ontvluchtte zijn land in vermom
ming en werd vervolgens bij verstek
tot 15 jaar veroordeeld wegens cor
ruptie en wanbestuur.
Broere Aquamarine 17-8 325 o van Gi
braltar naar Antwerpen
Broere Emerald 17-8 van Immingham
naar Stade
Moordrecht 17-8 240 zw van Quito
naar Balbao
Nedllè^.;£>§j£ma 19-8 te Singapore
verw.
Nederlands Hervormde Kerk
Beroepen te Neede: Chr. Bakker te
Burgwerd en Loolem; te Zierikzee: N.
de Boo te Uitwijk.
Bedankt voor Rouveen (toez.): H.
Vermeer te Achterberg.
Gereformeerde Gemeenten
Beroepen te Enkhuizen: A. Bac te
Bodegraven.
Bedankt voor Tholen: M. Mondria
te Waardenburg.
ZIERIKZEE - De klokkenrijkdom van Zierikzee is
groot. Daarbij denken we niet aan de uurwerken die
de tijd aangeven maar aan de gegoten klokken die
in de stedelijke torens zijn opgehangen. De charme
van een groot aantal oude steden wordt mede be
paald door de aanwezigheid van een groter of klei
ner carillon of van zware luidklokken, die met hun
stemmen zowel feestelijk als droevig kunnen klin
ken.... Van heinde en verre komen op toeristendagen
en marktdagen de bewoners van Schouwen-
Duiveland en talrijke vakantiegangers naar Zierik
zee; aan de goede indruk die zij dan mee naar huis
nemen wordt zeker ook bijgedragen door de traditi
onele carillonbespelingen.
Wie zich met het wel en wee van
de Zierikzeese klokken bezig
houdt zal al spoedig tot ae conclu
sie komen dat hun lot in sommige
perioden bijzonder wisselvallig is
geweest. Het is niet zo dat een
klokkenspel wanneer het eenmaal
in de toren is opgehangen daar
ook tot in lengte van jaren kan
blijven. Want klokspijs is kost
baar, vooral in oorlogstijd.
Toen in de jaren 1550-1554 door
nieuwbouw en verbouw het Zie
rikzeese raadhuiscomplex een ge
heel gewijzigd en verfraaid aan
zien kreeg werd in de toren van de
vleeshal een klokkenspel ge
plaatst. Het bestond uit dertien
klokken en was vervaardigd door
de gerenommeerde klokkengieter
Peter van den Gheyn.
Omdat in de loop der tijden zo
veel klokkenspelen elders in het
land verloren zijn gegaan, hetzij
door oorlogsgeweld hetzij door
verwaarlozing of verkoop, is het
midden-zestiende eeuwse carillon
te Zierikzee momenteel het oudste
exemplaar van Nederland. Daar
bij moet worden aangetekend dat
ook het bestaan van dit curieuze
klokkenspel aan een zijden draad
heeft gehangen terwijl het ook
niet op de oorspronkelijke plaats
in de stadhuistoren is gebleven. In
1927 werd het betrekkelijk kleine
klokkenspel verwijderd met uit
zondering van de zgn. „moeder-
klok" van 1551. Het speelwerk
was niet al te best meer zodat men
het als een verantwoorde verbete
ring kan beschouwen dat er een
nieuw en meer uitgebreid carillon
voor in de plaats kwam, dat uit
niet minder dan drieëntwintig
klokken bestond.
Brits geld
Dat het in Engeland bij de firma
John Thyler Co. te Loughbo
rough was gegoten had een bijzon
dere reden want de vervaardiging
was met Brits geld bekostigd. Dit
laatste was bedoeld als compensa
tie (althans gedeeltelijk) van de
schade die in de nacht van zondag
op maandag (29 op 30 april) 1917
was aangericht door „verdwaal
de" bommen die door een Engelse
piloot waren afgeworpen omdat
hij Zierikzee voor Zeebrugge had
aangezien!
Even heeft het gevaar gedreigd
dat het oude uit de stadhuistoren
weggehaalde klokkenspel tot
schroot zou worden verwerkt. Ge
lukkig gingen er stemmen op om
dit unieke bezit voor de stad te
redden. Dank zij particuliere bij
dragen en giften van verenigingen
konden de klokken in Zierikzee
blijven, ook al had men er niet on
middellijk een bestemming voor.
