Liefde en boerentrots
Wordt alcohol de benzine
van het jaar tweeduizend?
dit biedt de beeldbuis
berichten
Dertigste Delta Flora op komst
Verbod van
captafol en
methylbromide
4
Zijn de jaren voor de benzinepomp geteld?
ZIERIKZEE - Het is het bekende zwaard van Damo
cles, dat ons verkeerssysteem boven het hoofd hangt: de
aardolievoorraden, de bron van onze brandstoffen, drei
gen binnen afzienbare tijd uitgeput te zijn. Hoe hoog dit
zwaard hangt, weet niemand nauwkeurig. Sommigen
stellen het op basis van de huidige verbruiksquota op 40
jaar, anderen spreken over 60 tot 80 jaar. Maar hoe het
ook zij, het gaat hier niet om honderden jaren, maar
slechts om tientallen jaren. Het betreft geen verre toe
komst, maar reeds de volgende generaties van de mens
heid. Vooruitzien is derhalve dringend noodzakelijk.
Het probleem moet vandaag worden aangepakt, opdat
het uiterlijk overmorgen opgelost is. Wat komt ervoor in
aanmerking, waar liggen de kansen, in welke richting
zoekt de research?
Een mogelijkheid is: benzine en
ook dieselbrandstof uit kolen: Dat is
mogelijk, maar erg duur. Overigens
is de kolenvoorraad in de aardbodem
een veelvoud van die aardolie.
Eveneens een idee is het gebruik
maken van elektrische aandrijving.
De stroom uit het stopcontact, op
geslagen in accu's in de auto en na de
steeds weer aan één of ander stopcon
tact oplaadbaar, komt ook weer uit
kolen en aardolie of van kerncentra
les. In elk geval: daar waar het elek-
trovoertuig rijdt, ontstaan geen emis
sies van uitlaatgassen en bovendien
is het voertuig zeer stil. Daarom moet
men de E-mobiel, ondanks zijn grote
accu en zijn geringe actieradius, niet
helemaal vergeten: Stadsgebieden,
waarin alleen elektrovoertuigen mo
gen rijden, zijn denkbaar; forensen,
die aan deze reikwijdte niet voldoen
de hebben, zouden hun toeylucht
moeten nemen uit de hybride elektro-
aandrijving, waarbij elektrische aan
drijving met een verbrandingsmotor
gecombineerd is. Een zeer milieu
vriendelijke, maar enigszins dure
manier van rijden.
Waterstof
Gedacht kan worden aan waterstof
als brandstof: Intensief onderzoek op
dit punt is al jaren gaande. Inderdaad
laat waterstof zich betrekkelijk een
voudig onder afgifte van energie ver
branden. De verbrandingsgassen zijn
zelfs uiterst milieuvriendelijk, na-
;melijk volledig vrij van koolmonoxy-
de, kooldioxyde en koolwaterstoffen
en alleen vermengd met stikstofoxy-
den. Enerzijds is de produktie van
waterstof uit water echter zeer duur,
onverschillig of men hierbij gebruik
maakt van zonne- of atoomenergie.
Anderzijds is er het opslagprobleem
in de auto.
Watersotf is namelijk in eerste in
stantie een gas. Men zou het in de
auto kunnen meenemen, in drukci-
linders onder een druk van 200 bar.
Dergelijke containers moeten echter
volumineus en erg dikwandig zijn en
hebben dus een groot gewicht (denk
maar aan de bekende lasgasflessen).
Bovendien is er voor een dergelijk ho
ge compressie veel energie nodig.
Waterstof kan echter ook vloeibaar
worden gemaakt en kan dan in een
zogenaamde cryogene tank worden
meegenomen. Daarot is een intensie
ve koeling tot minder dan 253°C
noodzakelijk. Een enorme koude!
Hiervoor zijn nog grotere hoeveelhe
den energie nodig dan voor het com
primeren. Er moet echter vooral reke
ning gehouden worden met grote
verdampingsverliezen: ondanks een
isolatie van meerdere lagen van de
cryogene tanks gaan per dag twee a
drie liter door verdamping verloren,
zodat bij een stilstaand voertuig na
ongeveer een maand de aanvankelijk
volle tank leeg is. Afgezien daarvan
moet zowel bij vloeistoftanks als ook
bij druktanks in auto's het veilig
heidsrisico overwogen worden.
Een andere mogelijkheid zou zijn
het meenemen van waterstof door
een physische binding met titaanver
bindingen in een zgn. hybrideitank.
Bij een bepaalde temperatuur komt
waterstof in gasvorm weer vrij van
de titaanverbindingen. Dergelijke
voorraadtanks zijn echter in verhou
ding tot de te bevatten hoeveelheid
waterstof zeer groot en zwaar en bo
vendien qua inwendige constructie
zeer gecompliceerd.
En tenslotte zou men waterstof che
misch aan toluol kunnen binden en
de auto voor verbruik weer kunnen
„vrijmaken". Dit vergt echter gecom
pliceerde voorzieningen qua appara
tuur en natuurlijk het meezeulen van
het dragermedium - toluol als dode
last. Al met al: waterstif zou als
brandstof heel goed in aanmerking
kunnen komen, maar er zouden nog
heel wat problemen opgelost moeten
worden. En zelfs dan moeten nog be
paalde principiële en derhalve onver
mijdelijke gebreken op de koop toe
worden genomen.
Alcohol
Een andere mogelijkheid is het ge
bruik van alcohol. Allereerst de che
mische kant: er zijn verschillende
alcohol-soorten, „verschillend" hier
niet bedoeld in de vorm van whisky,
wijn en bier, maar in zuiver chemi
sche zin. Van al deze alcoholtypen ko
men als brandstof alleen methanol en
ethenol in aanmerking. Op deze pro-
dukten richt zich bijvoorbeeld het
Volkswagenwerk. Methanol en etha
nol zijn al bij omgevingstemperatu
ren vloeibaar. Ze hebben dus geen be
hoefte aan comprimering of aan
uiterst lage koeling. Ze kunnen bo
vendien aan heel normale brandstof-
pompen net als benzine getankt wor
STELLENDAM - De dertigste Delta Flora in Middelharnis staat weer voor de deur. Een jubileum dus voor
de organisatie. De Delta Flora wordt gehouden van 4 tot en met 8 augustus in de gebouwen van de gemeente
lijke visafslag in Stellendam. Het decor wordt weer gevormd door gladiolen in vele variëteiten in combina
tie met talloze andere zomerbloemen, zoals margrieten, dahlia's, lelies, freesia's, anjers, asters en duizend
schonen. Arrangeur Leo Kooien brengt verrassende composities samen, die ook dit jaar weer borg staan
voor een indrukwekkend zomerbloemenschouwspel. De openingstijden: de vierde van 13.00-22.00 uur, van
vijf tot en met zeven augustus van 10.00-22.00 uur en de laatste dag van 10.00-21.30 uur.
De Delta Flora.
den en kunnen in de motoren volgens
de gebruikelijke en beproefde meng-
selvormingstechnieken worden ver
brand. In zuivere vorm hebben zij de
enorme klopvastheid van 111 octaan
(Duitse superbenzine 98, Duitse nor
male benzine ongeveer 91) en kunnen
in de motor derhalve veel hoger ge
comprimeerd worden dan benzine,
namelijk tot 13 1 in plaats van
slechts ca. 9 1 bij benzinemotoren en
dat betekent een hoger energie
rendement.
Voordelen
Weliswaar hebben alcoholen per li
ter een duidelijk lagere verbran-
dingswaarde (calorische warde) dan
benzine, zodat ook bij een hoge com
pressie er per 100 kilometer vloeistof
moet doorstromen. Anderzijds heb
ben alcoholen een zeer gunstige uit
laatgassamenstelling. Ze zijn uitge
sproken milieuvriendelijk. Het op
zich reeds geringe percentage kool-
monoxyde en koolwaterstoffen kan,
voor het geval dat een grote zuiver
heid van uitlaatgassen verlangt
wordt, door een eenvoudige oxydatie-
katalysator bijna tot nul gereduceerd
wqorden en de stikstofoxyden kan
men alleen al door een juiste tuning
van de motor onder controle krijgen.
Zwavel bevatten de alcoholen hele
maal niet en lood behoeft vanwege de
grote klopvastheid niet toegevoegd te
worden.
Toepassing
Methanol kan - net als ethanol - in
elke willekeurige concentratie met
benzine gemengd worden en derhalve
als brandstof voor auto's dienen. Tbt
een toevoeging van ongeveer drie pro
cent behoeft er aan de motor in het
geheel niets gewijzigd te worden. En
zodoende bevatten de huidige
brandstoffen in de Duitse Bondsre
publiek over het algemeen al een be
paald percentage methanol.
Drie procent is natuurlijk niet veel.
Zo is men in 1979 begonnen om nave
nant omgebouwde motoren in lang
durige rijtests met een mengsel van
15 procent methanol en 85 procent
benzine (aangeduid als M15) te voe
den. Spoedig daarna pakte men het
radicaal aan en werden andere voer
tuigen omgebouwd op een brandstof,
de uit minstens 85, meestal echter uit
90 procent methanol bestond (pro
ductnaam M100). Meer dan 1000 „al
coholauto's" zijn destijds op de weg
gekomen. Daarvan kwamen voor re
kening van het VW-Werk alleen al 600
voertuigen voor het rijden met M15
en 100 voor het gebruik van M100,
waaronder ook enkele dieselvoertui
gen, diie aangedreven werden met
een mengsel van dieselbrandstof
(70%) en alcholen (30%).
De tests duren nog steeds voort. Tbt
eind 1986 heeft VW-Werk aan geïnte
resseerde grote afnemers en over
heidsinstanties 650 M15-voertuigen
en 200 M100-voertuigen geleverd,
waaronder 30 dieselmotoren.
Behalve methanol kan ook gebruik
worden gemaakt van ethanol. Een en
kel land ter wereld heeft zich ook
maar bij benaderng zo grondig op
ethanol als brandstof geconcentreerd
als Brazilië. Reeds in het jaar 1975
werd het „Nationale alcoholpro
gramma" afgekondigd. Vandaag de
dag rijden in Brazilië 76 procent van
alle auto's op nagenoeg zuivere etha
nol. Tot eind 1986 heeft Volkswagen
door Brasil alleen al 1,3 miljoen zui
vere ethanol-automobielen verkocht.
En aan de brandstof voor benzine
auto's wordt daar nog altijd 20%
ethanol toegevoegd. Financiëel is diit
gehele proces mogelijk geworden,
doordat de staat de alcoholbrandstof
slechts licht belast, in tegenstelliing
tot de benzine.
Natuurlijkk kan niet ieder land ter
wereld voor zijn brandstofbehoeften
op suikerriet bouwen. Waar heeft
men vier en zelfs vijf suikerrie
toogsten per jaar en waar beschikt
men over zo grote open gebieden als
in Brazilë? In Europa zou deze bron
bijvoorbeeld niet kunnen borrelen.
Daarom gaat bij ons research en
planning in de richting van metha
nol. Maar hoe dan ook: alcoholen bie
den - nog meer dan waterstof - een
grotere kans om de toekomst van het
wegverkeer veilig te stellen tot na
het tijdstip, waarop alle aardolie
bronnen verdroogd zijn.
In Brazilië rijdt vandaag de dag al
meer dan 70% van alle automobielen
op ethanol, een soort alcohol. Brazi-
lië's reusachtige suikerrietproduktie
maakt dit mogelijk. De tankstations
zijn daar al jaren lang op het „tap
pen" van alcohol ingericht.
Dinsdag 21 juli
Nederland 1
09.30 en 13.00 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
15.25 uur Fort Apache, Amerikaanse
speelfilm uit 1949 van John Ford.
17.30 uur Journaal.
17.40 uur Vol Super! Programma voor
11-14 jarigen, gepresenteerd door Leo-
ni Jansen.
18.05 uur Minjon-magazine. Van
avond staat de informatie centraal.
18.45 uur Sound effects, vijfdelige se
rie Engels voor de basisschool. Afl. 2.
19.00 uur Johan Pierewiet, serie
naar een verhaal van Peyo en Yvan
Delporte. Afl. 2: De dwerg in het rots-
bos.
20.00 uur Journaal.
20.28 uur Sterrenslag
22.17 uur AVRO's Televizier, infor
matieve rubriek. Presentatie: Ria
Bremer, Karei van de Graaf, Mark
Blaisse en Pieter Varekamp.
23.05 uur Jonge mensen op het con
certpodium.
23.50 uur Ontdek je plekje, filmim
pressie van Nederland's mooiste
plaatsen. Vandaag: Middelharnis.
00.05 uur Journaal.
00.10 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
Nederland 2
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 uur Studio Sport. Wielrennen:
Ronde van Frankrijk, rechtstreeks
verslag van de te rijden etappe Vil-
lard de Lans-L'Alpe d'Huez. Com
mentaar: Mart Smeets en Jean Nelis-
sen.
17.55 uur Studio Sport. Wielrennen:
Ronde van Frankrijk, samenvatting.
18.15 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 uur Sesamstraat.
19.00 uur Jotirnaal.
19.12 uur Eerst het werk en dan! tv-
film van Detlev Buck.
19.37 uur Kenmerk, actualiteitenru
briek.
20.00 uur Berlijn 750 jaar, tweedelig
verslag t.g.v. het jubileum.
21.30 uur Television, informatieve se
rie over het medium televisie.
22.30 uur Journaal.
22.45 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
14.15 uur Vuk, Hongaarse tekenfilm.
15.30 uur Herhaling van de toe
spraak van Zijne Majesteit Koning
Boudewijn.
15.45 uur Nationaal défilé, recht
streekse reportage van het militair
défilé n.a.v. de nationale feestdag.
17.55 uur Nieuws.
18.00 uur Tik Tak, kinderserie.
18.05 uur Plons, Afl.: Plons en de
goudvis. (Herh.).
18.10 uur Soldaat en ik (Soldier and
me), negendelige Britse serie met Ge
rald Sunquist en Richard Willis. Afl.
5.
18.35 uur Tour '87, samenvatting van
de rit van vandaag.
18.50 uur Onbekende wereld (Explo
re), documentaireserie over nagenoeg
verdwenen beschavingen. Afl. 14.
19.15 uur Zonen en dochters (Sons
and daughters), Australische serie.
Met o.a. Rowena Wallace, Peter
Phelps en Pat McDonald. Afl. 345.
19.40 uur Lotto, mededelingen en
programma-overzicht.
19.45 uur Nieuws.
20.15 uur Kunst-zaken.
20.25 uur Mike, praatshow met Mike
Vendrengh rechtstreeks vanuit
Oostende.
21.45 uur Uitzending door derden:
Programma van de Liberale Radio-
en TV-Omroep.
22.05 uur De koele krijger (Cold war
rior), achtdelige Engelse spionagese
rie van Andrew Morgan en Pennant
Roberts met Michael Denison, Dean
Harris, Lucy Felming, e.a. Afl. 6.
22.35 uur Nieuws en Coda: Nachtlied,
van Jef van Hoof, uitgevoerd door het
Omroepkoor o.l.v. Vic Nees.
BRT 2
15.30 uur Ronde van Frankrijk,
rechtstreekse reportage van de rit
Villard de Lans-L'Alpe d'Huez.
AMSTERDAM - De kwaliteit van
de hotelaccommodatie in Amsterdam
is de laatste jaren sterk verbeterd.
Alleen al in 1985 is ruim de helft van
de hotels min of meer ingrijpend ver
bouwd. In de meeste gevallen betrof
het aanpassingen in verband met de
brandveiligheid.
DEN HAAG - De agrarische sector
is danig geschrokken van het besluit
van de ministers Braks en Nijpels om
het gebruik van methylbromide in
1990 te verbieden. Het Landbouw
schap heeft Braks om spoedoverleg
gevraagd, want het wil opheldering
over het besluit. Volgens deze organi
satie zullen er in 1990 geen alternatie
ven zijn voor het gevaarlijke goedje.
DEN HAAG - De ministers Braks
(landbouw) en Nijpels (milieube
heer) hebben besloten het gebruik
van methylbromide en captafol in
land- en tuinbouw definitief te ver
bieden. Methylbromide kan via het
leidingwater lever- en nierziekten
veroorzaken en het zenuwstelsel aan
tasten. Van captafol wordt veron
dersteld dat deze stof kanker op
wekt.
Voorlopig duurt het nog wel even
voordat het verbod daadwerkelijk
kracht krijgt. Voor het gebruik van
captafol worden nog ontheffingen
verleend tot 1989. Methylbromide
mag nog, zij het mondjesmaat tot
1990 worden gebruikt.
In de agrarische sector wordt me
thylbromide gebruikt om de bodem
te ontdoen van voor gewassen schade
lijke insecten. Captafol wordt in de
bollenteelt gebruikt. Vorig jaar mei
werd het middel al verboden, maar
sommige telers krijgen een onthef
fing, omdat er geen goed alternatief
is voor captafol. Zes jaar geleden
werd methylbromide tijdelijk verbo
den nadat het in het Westlandse
drinkwater was gesignaleerd.
Veemarkt Leiden
LEIDEN, 20-7. Slachtrunderen:
(per kg geslacht gewicht).
Aanvoer 685, waarvan 90 stieren.
Dikbillen extra kw. 8,25-/ 13,50;
stieren le kw. 7,10-/ 8,00; 2e kw.
6,30-f 7,10; vaarzen le kw. 7,05-
8,10; 2e kw. f 6,10-f 7,05; koeien le
kw. 6,80-/ 7,90, 2e kw. 6,15-/ 6,70,
3e kw. 5,65-ƒ 6,15; worstkoeien
5,30-J 5,75.
Handel: stieren redelijk, prijzen
hoger; koeien: handel traag, prijzen
lager.
Slachtschapen- en lammeren (per
kg geslacht gewicht).
Aanvoer 163. Schapen f 4,25-f 5,50;
zuiglammeren 8,75-/ 9,75.
Schapen- en lammeren (per stuk).
Schapen 125-/ 180; zuiglammeren
155-/ 190.
Handel: schapen rustig, prijzen ge
lijk; lammeren: handel gelijk, prij
zen lager.
Tbtale aanvoer 848 stuks.
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 20-7. Op de paarden
markt in Utrecht zijn maandag 172
dieren aangevoerd.
De prijzen luidden als volgt per
stuk: Luxe paarden 2750-f 3250; ou
de paarden 2250-/ 2950; 3-jarige
1950-/ 2550; 2-jarige 1400-/ 2450;
veulens 650-ƒ 1125; hitten 750-
1500; slachtpony's 450-/ 1000;
Shetlanders 300-/ 650.
Prijzen per kg: Oude slachtpaarden
4,50-/ 6,00 en jonge slachtpaarden
4,50-/ 6,15.
De handel was matig, prijzen ge
lijk.
89
Het was lang niet zo erg bij die
Ploegers als ze gezegd hadden. Je
moest die meubelen maar d'rs zien en
dat wat er nog hing van die sluitgor-
dijnen en dat beddegoed dat wa
ren dure spullen wecst. En een mooie
wieg dat ze hadden en een uitzet
voor de komende baby en ze wa
ren goed verzekerd ook Aagt
hoefde niks te zeggen van zuk volk.
Piet ging weer door met zijn werk.
Het elektrisch licht mocht nog wel
niet branden, maar dat hinderde niet,
er waren kaarsen genoeg
En hij liep zorgend af en aan en
luisterde soms stil aan de slaapka
merdeur naar zijn moeder, die lag te
huilen om Arie
Arid die eerst tegen middernacht
naar huis gebracht werd door Jan
Kuiper, zijn nieuwe oom. En in plaats
van 'm flink uit te schelden, huilde
moeder nog erger dan eerst en ze
zoende die lilleke brandstichter,
waarke maar kon en hij. Piet, kon d'r
op uit om pa te halen, die altijd nog
naarjdie snotneus liep te zoeken. En
die vras ook nog zo blijd as blik.
Brlind had wel kunnen schreien
van treugde. Telkens weer had. onder
het j(aan, diezelfde gedachte zich aan
hem opgedrongen. Dat vreselijke
beeld: De kleine, slanke jongen, die
metbange ogen het vuur zag naderen
en c'ie de reddende deur niet meer be
door J. VISSER-ROOSENDAAL
reiken kon in die schroeiende hitte en
die benauwende rook en die in zijn
angst hun riep hem en Jannie
en zij hoorden hem niet en ze wist
niet En dan kón Brand niet ver
der denken en hij móést denken aan
dat vreselijke voor zijn kind Zoe
ken moest hij, zoeken en als 'ie 'm
nou nog niet vond, moesten de buren
maar helpen en de politie
En toen hoorde hij in het duister
dravende klompen naderen en kwam
Piet hem zeggen dat Arie terecht was.
Toen repte hij zich met Piet naar huis
en naar Jannie. die nooit had gewe:
ten. dat ze ook dit kind zó grenzeloos
lief had.
Hoofdstuk XXI
„Je moet me vanochtend maar hel-
pe. zeun," zei Jannie de volgende
morgen tegen Piet. „Ik ben niks
goed; verreisd van guster denk ik. En
vanmiddag moet je effies naar de Lei-
ge Hoek om te horen, hoe het met
opoe is."
„Mag ik thuisblijve van buur
man?" vroeg Piet onzeker. Je was op-
heden blijd as je een baantje had en
dan zomaar wegblijve
„Ja, 'oor. Pa heb het vanochtend
vroeg al vraagd."
Ondanks het feit dat ze zich niet
goed scheen te voelen, ging Jannie
vlug aan het werk en Piet moest mee
aanpakken. Moe scheen in één dag
het huis weer schoon en ordelijk te
willen hebben, mopperde hij in ge
dachten en dan wiste hij het zweet
van zijn neus en voorhoofd. Ze dacht
zeker dat er geen dagen meer kwa
men
Maar Piet wist niet dat zijn moeder
een bekende pijn voelde, die kwam
on ging.
Die avond laat, toen Piet van de La
ge Hoek terug kwam. wachtte zijn va
der hem al aan de achterdeur. „Neem
jij Kees en Arie effies mee naar één
van de bure en vraag meteen of jullie
daar slape kenne," zei hij zenuwach
tig. „Moe is ziek worden zien je."
„O," zei Piet en glimlachte vaag.
Moe ziek, ja zeker, hij was geen acht
meer Kenne we niet bij Mina?"
vroeg hij.
„Nee, dat gaat niet; Mina is hier te
help en daar is Dirk ok al!"
„O." Piet bleef staan.
„Hoe was het met opoe?" vroeg
Brand.
„Nog hetzelfde. Het kan nog best
een dag of wat dure heb dokter zeid."
Brand zuchtte en schoof ongeduldig
met zijn voet heen en weer.
„Nou, je neme de jöóns wel mee
zei hij dan en ging naar de ka
mer.
(wordt vervolgd)
