Mijnendienst vervult ook civiele taken
Bevrijdingsdag
De Tweede Wereldoorlog en de
Tachtigjarige oorlog, die historisch
gezien beter een opstand kan
worden genoemd. De mijnendienst
van de Koninklijke Marine en
Zierikzee. Zo op het eerste gezicht
vier aparte grootheden. Met een
flexibele geest is tussen die totaal
verschillende gegevens echter wel.
enig verband te leggen. Tbegegeven
enige geestelijke souplesse moet wel
aanwezig zijn.
Op de dag dat Nederland massaal
terugdenkt aan de oorlogsjaren
1940-1945 door het herdenken van
hen, die in de strijd tegen de
willekeur en onrecht ten onder zijn
gegaan, verschijnt even na 20.00 uur
de mijnenjager Zierikzee aan de
havenmonding. Aan boord een
voltallige bemanning, burgemeester
mr. J. J. P. M. Asselbergs van
Zierikzee en echtgenote, doopstster
mevrouw M. A. Bij de Vaate plus
een aantal genodigden.
Een kleine week ligt dit
pronkjuweel van de Koninklijke
Marine „aan de ketting" bij 't
Luitje, waar dit schip donderdag 7
mei officieel door de bouwmeester
aan de Koninklijke Marine wordt
ovegedragen. Met de nodige
plechtigheden wel te verstaan, want
de marine is rijk aan tradities
waarbij vlagvertoon een rol van
betekenis speelt.
Aan dit schip, een mijnenjager uit
de Alkmaar-klasse zit een hele
geschiedenis vast. De geschiedenis
van de mijnendienst, maar ook een
stukje historie van de zeemijn zelf.
Van Maanen, die in 1969 zijn entree
maakte bij de Koninklijke Marine
geeft in grote lijnen de geschiedenis
en bestaansreden van deze dienst,
die 14 mei precies tachtig jaar
bestaat en die in de afgelopen jaren
ook civiele taken uitvoert. In dit
verband wijst Van Maanen erop dat
de mijnendienst ook betrokken is
bij het opsporen van neergestorte
Starfighters en het opsporen van
gifvaten. Kortom voor het
schoonmaken van de zeebodem in
de brede zin des woords. „Primair
staat echter het vrijhouden van de
vrije wateren".
„De Mijnendienst van de
Koninklijke Marine is in 1907
opgericht ten einde de
zeeverbindingen te vrijwaren voor
mijnen. Deze dienst die 1250
werknemers telt heeft dan ook als
wapenspreuk Sit Mare Securum
oftewel opdat de zee veilig zij". Het
bevaarbaar houden van deze
verbindingen over zee is voor het
westen in het algemeen en voor een
zeevarende handelsnatie als
Nederland in het bijzonder van zeer
groot belang. Wie weet dat het
westen voor het vervoer van
bulkgoederen en olie volledig op
het transport over zee is
aangewezen, begrijpt hoe belangrijk
het open houden van de
vaarwateren is.
Wat er gebeurt wanneer die
zeeverbindingen, de belangrijkste
verbindingen tussen de continenten
verstoord raken werd duidelijk
tijdens de Duitse bezetting. Meer
dan honderdduizenden mijnen
ZIERIKZEE - Daar komen de Jantjes, daar komen ze aan".
Of de Zierikzeese bevolking deze beginregels van een vooroorlogse
deun zal neuriën of fluiten wanneer maandag 4 mei even na acht
uur de gloednieuwe mijnenjager hr ms Zierikzee de haven
binnenvaart, valt te betwijfelen. De tijd dat een marineman in
uniform hoge ogen scoorde bij het andere geslacht en in de
publieke opinie afgeschilderd werd als een stoere bink, voor wie
geen zee te hoog was is voorbij. De marineman is geen pur sang
ijzervreter of roekeloze avonturenzoeker. Het „Jantje van
vandaag" is iemand die goed thuis is in de techniek en niet
bepaald krijgslustig Een gesprek met de commandant, luitenant
ter zee der eerste klasse M. A. van Maanen, bevelvoerder van de
Zierikzee, werkt in dit opzicht verhelderend.
bemanningsleden van de Zierikzee
de sportieve strijd aan met een
„eenheid" van de personeels
vereniging van de gemeente, een
zestal van Marco Holm en twee
teams van volleybalvereniging
MEVO. Een dag later worden de
sportieve banden nog wat
aangehaald met een
voetbalwedstrijd.
De evenementen, die zich rond de
overdracht van het schip voltrekken
worden niet door iedereen op prijs
gesteld. Dat wil zeggen de kosten
die met de plechtigheid zijn
gemoeid - zo'n tien mille - zijn door
de PvdA-raadsleden aangekaart.
Volgens de gemeentevoorlichter valt
aan de kosten echter niet te
ontkomen. Om Ruim driehonderd
genodigden onder wie de
bevelhebber van de
zeestrijdkrachten, C. Brainieh von
Brainich Felth te kunnen ontvangen
moet de gemeente Zierikzee, die als
gastheer fungeert, uitwijken naar
hotel/restaurant Mondragon.
Bovendien moet er voor het verblijf
van een kleine week ook geld
worden uitgetrokken. Daar
tegenover staat een stuk promotie
van Zierikzee.
komt voor dat een veger zeven keer
over een mijn vaart, omdat je aan
bord niet kunt zien wat zich onder
water bevindt". De mijnenjager
daarentegen heeft aan tecnhologie
meer in huis. Het opsporen,
classificeren en identificeren van
mijnachtige objecten gaat via
verschillende sonars, terwijl het
onschadelijk maken van de mijnen
via een radiografisch mini-
onderzeeërtje gebeurt of eventueel
door duikers.
Het aanbrengen van dergelijke
technische hoogstandjes doet
evenwel ook een flinke aanslag op
de nationale staatskas. Dit
resulteerde in 1971 in het idee om
samen met Frankrijk en België de
productie van een vijftiental uiterst
geavanceerde mijnenjagers, de
zogenaamde Alkmaar-klasse,
waartoe ook de Zierikzee behoort,
voor te bereiden. In 1985 werd op de'
werf Van der Giesen de Noord
Marinebouw in Alblasserdam een
begin gemaakt met de bouw van
deze serie met glasvezel versterkte
t
polyester schepen.
De vijftien schepen die in het
kader van dit tri-partitie drie
partijen)verdrag worden gebouwd
dragen alle de naam van een stad,
die in het verzet tegen de Spaanse
overheerser een toonaangevende rol
hebben gespeeld. In deze serie is het
dertiende vaartuig dan ook de
Zierikzee genoemd.
Wie. thuis is in de vaderlandse
geschiedenis weet ongetwijfeld
waarom Zierikzee in dit lijstje
thuishoort. Tijdens het verzet tegen
Spanjaarden, werd Zierikzee een
jaar lang belegerd. Door de
onverzettelijke houding van de
bewoners zo lang. Een houding die
nu dus beloond wordt met een
„eigen" schip, dat 4 oktober '86
door mevrouw M. A. Bij de Vaate-
Rozendaal gedoopt is.
Het schip dat nu gereed is voor de
proefvaart meert vandaag af bij 't
Luitje in Zierikzee. Geheel volgens
de traditie wordt het schip
overgedragen aan de Koninklijke
Marine in de plaats, waarnaar het
vaartuig is genaamd. Deze
overdracht die zich donderdag 7 mëi
om 11.00 uur op 't Luitje afspeelt is
overigens maar een onderdeel van
het programma dat de gemeente
Zierikzee in overleg met de
Koninklijke Marine heeft opgesteld.
Het uitgangspunt hierbij is volgens
gemeentevoorlichter Ineke Faass-
Beemster dat de plaatselijke
bevolking zoveel mogelijk bij het
gebeuren wordt betrokken, ten
einde de band tussen moederstad en
het schip te bevorderen. Een
uitgangspunt dat door de
commandant Van Maanen wordt
ondersteund. Tbn einde die
contacten te stimuleren is de
Zierikzee drie dagen lang tussen
13.30 en 16.30 uur voor het publiek
opengesteld. Waarschijnlijk vanuit
de gedachte dat sport verbroedert
ontbreek ook het sportieve element
niet. Zo wordt er zaterdag een
volleybal toernooi afgewerkt in
sporthal Onderdak. Hierbij binden
twee teams bestaande uit
A
maakten het varen over de
Noordzee tot een traumatisch
gebeuren. Menig koopvaardijschip
is door deze verraderlijke objecten
roemloos ten onder gegaan en wat
erger is, menige varensgezel heeft
zijn reis met een zeemansgraf
moeten betalen. Bijna drieduizend
schepen zijn in de Tweede
Wereldoorlog hierdoor verloren
gegaan.
„Tbt in het begin van de jaren
vijftig liepen er regelmatig schepen
op een mijn en nu, anno 1987, is de
Noordzee nog steeds niet
mijnenvrij. Deze explosieve
erfenissen van de Tweede
Wereldoorlog zijn niet meer
gevaarlijk voor de scheepvaart"
aldus Van Maanen. Desalniettemin
wordt een en ander nauwlettend
gecontroleerd door de twintig
mijnenbestrijdingsvaartuigen van
de Mijnendienst.
Mijnen bestonden reeds voor de
oprichting van de Nederlandse
mijnendienst. Deze uitvinding van
de Amerikaan Robert Fulton werd
als eerste door de Russen gebruikt
tijdens de Krimoorlog (1854-1856) ter
bescherming van hun havens aan de
Zwarte Zee. Sindsdien is de mijn
door gebruik te maken van de
meest geavanceerde technieken
meer en meer geperfectioneerd.
Drukmijnen, magnetische mijnen,
akoestische mijnen,
geprogrammeerde mijnen die
slechts afgaan wanneer er een
bepaald schip overheen vaart,
kortom een hele lijst van
mogelijkheden om de vijand
voorgoed uit te schakelen. Een
troost voor deze wat lugubere
realiteit is wellicht dat ook de
mijnenbestrijdingsvaartuigen steeds
betere apparatuur aan boord
hebben om deze explosieve
ondingen onschadelijk te maken.
Van Maanen: „Voor het
onschadelijk maken heb je op dit
moment twee typen schepen;
mijnenvegers en mijnenjagers. Tot
deze laatste categorie behoort ook
de Zierikzee. Het verschil tussen
beide schepen is dat een veger een
relatief goedkoop en eenvoudig
uitgerust schip is met magnetische-
akoestische eigenschappen. Het
