Slachtofferhulp
streeknieuws
4
„Je wilt toch weten of de dader al gepakt is99
ZIERIKZEE - „Je wilt graag weten of de politie al een dader op het spoor is, maar
je hoort niets. Dan ga je de politie zelf bellen en dan hoor je in gedachten op de achter
grond 'O, daar heb je ze weer'. Slachtoffers van misdrijven hebben zovele jaren de
schijnwerper van de hulpverlening moeten missen. Het was (en is nog) voornamelijk
de dader, die met zijn rechten en plichten tot de laatste snik begeleid wordt. En het
slachtoffer moest er maar uit zien te komen. Zwart-wit gesteld weliswaar, maar een
probleem van de eerste orde. De rijkspolitie op Schouwen-Duiveland wil hier samen
met andere instanties een einde aan maken.
Tijdens een informatieve bijeen
komst in het Huis van Nassau mocht
de organisatie van 'Slachtofferhulp'
rekenen op een goede belangstelling.
Dit in tegenstelling tot de vorige
week belegde 'meeting' in Scharen-
dijke. Gespreksleider L. J. van Gastel
raakte in zijn openingswoord de kern
van de zaak. ,,Het blijkt nogaleens,
dat de veroorzaker van het misdrijf
meer aandacht krijgt dan het slacht
offer. Ik ben erg blij, dat de politie
hierin verandering wil brengen".
Kan en wil
De bijeenkomst was bedoeld om de
aanwezigen te laten zien wat de poli
tie kan en wil. Groepscommandant
adjudant M. P. Lenselink deed de
aanwezigen uit de doeken hoe het
politie-apparaat in elkaar steekt en
welke taken haar toegedicht zijn in
het kader van de politiewet. Juist
met een uitvoerige uitleg over dit ap
paraat kan de politieman/vrouw in
het hulpverleningskader geplaatst
worden.
De politie heeft aan de hand van de
politiewet een drietal hoofdtaken.
Tot voor enkele jaren waren het voor
namelijk de opsporing en de handha
ving van de rechtsorde, die de meeste
aandacht kregen. Dat is de politie
slechts deels toe te schrijven. Van
zelfsprekend speelt ook de publieke
opinie en de bewustwording van de
positie, waarin het slachtoffer ver
keert, hierin een rol. De rechten en
plichten van de dader - zo die al op
gespoord worden - zijn uitvoerig om
schreven; celgrootte, aantal keren
'luchten', de advocaat, het eten...
De machteloze en onbevredigde ge
voelens van het slachtoffer zijn veelal
moeilijk te veranderen. Een straf
rechtelijke procedure kan het slacht
offer in het meest gunstige geval 1500
gulden opleveren en daarmee is vaak
slechts een fractie van de geleden
schade vergoed. Van een emotionele
begeleiding is veelal geen sprake ge
weest volgens Lenselink.
der de zedendelicten, de kapitale mis
drijven, de dodelijke ongevallen en
inbraak in woonhuizen. ,,We probe
ren binnen veertien dagen bij deze
slachtoffergroep langs te gaan. Dat
moet bij voorkeur een politieman uit
de buurt doen. De hulp van de politie
vind ik van groot belang, maar we
blijven politiemensen en niet alléén
hulpverleners. Zijn slotvraag 'Slacht
offerhulp onze zorg of slachtoffer
hulp ons een zorg', liet zich gemakke
lijk beantwoorden.
Th. de Waal van de Federatie Maat
schappelijke Dienstverlening verte
genwoordigde de beroepsmatige
hulpverlening, die nauw betrokken
is bij slachtofferhulp. Het verdriet
van slachtoffers valt met geen pen te
beschrijven. Dat bleek bij André wel
mee te vallen. In korte bewoordingen
deed hij zijn verhaal. Enige tijd gele
den werd André als pompbediende te
Zierikzee overvallen door twee per
sonen. Na het geld te hebben afgege
ven, werd gas in het gezicht gespo
ten, waarna de daders met de
Noorderzon vertrokken.
Dit slachtoffer illustreerde de com
plexiteit van de hulpverlening. Hulp
verleners kunnen geen standaard
pakket samenstellen, waarmee de
slachtoffers benaderd worden. Voor
André heeft de overval geen psychi
sche gevolgen gehad; voor anderen
des te meer. Zo toonde een video-film
een man, wiens vrouw door een dron
ken automobilist is aangereden. De
vrouw overleed. Voor die man is het
leven vernietigd, zijn alle toekomst
plannen, die hij met zijn vrouw
maakte, van de baan. Uit.
Beeld
De Waal gaf de belangstellenden
een goed beeld van de situatie, waar
in slachtoffers kunnen verkeren. De
federatie helpt bij het verzachten van
het materiële leed, maar staat de
mensen ook met praktische zaken
bij. Bij groot leed kan het slachtoffer
of de nabestaanden in een situatie te
recht komen, waarin zelfs de meest
éénvoudige zaken als het invullen
van formulieren niet meer lukken.
De Waal onderschatte ook de steun
bij het verkrijgen van financiële ver
goedingen niet. ,,Pijn in de porte
monnee is ook pijn".
Maar wellicht de belangrijkste
taak is de emotionele en psychische
bijstand na de eerste hulp van de po
litie. Slachtoffer zijn is ingrijpend.
Zo iemand heeft begrip nodig en ie
mand om mee te praten - ook op lan
gere termijn. En in dat opzicht toont
De Waal zich erg tevreden met de vrij
willigers, die vaak uit eigen ervaring
met de slachtoffers gesprekken voe
ren. ,,Het gevoel, dat er begrip is en
morele steun vanuit de samenleving
is van enorm belang".
Slachtoffers worden vaak gecon
fronteerd met gevoelens van angst,
schaamte en schuld. En op dat mo
ment beperken de gevolgen van het
misdrijf zich niet vaak tot het slacht
offer zelf. De Waal noemde in dit ver
band de theorie van de 'tekort schie
tende beschermer'. Een slachtoffer
van bijvoorbeeld een verkrachting
gaat denken, dat de dader hem of
haar ook had kunnen doden, maar
toch niet heeft gedaan. En dat terwijl
de naaste omgeving lekker voor de te
levisie zat of de politie te laat ver
scheen. De sympathie gaat in die ge-
dachtenkronkel naar de dader, ter
wijl de eigen omgeving de schuld
krijgt. De gevolgen zijn in zulke si
tuaties, waarin de hulpverlening te
kort schiet, piet altijd te overzien.
Of wat te denken van de bevroren
angst. Als een konijn, dat door het
licht van een naderende auto wordt
bevangen en van schrik niet meer be
weegt. Mensen kennen dat ook en
volgens De Waal moet dat als een
soort van handhavingsmechanisme
gezien worden. Het slachtoffer sluit
zich volledig af van de wereld, waar
mee het voor hulpverleners moeilijk
is om meteen hulp te verlenen. Juist
in dergelijke gevallen is het van be
lang, dat die helpers op hun hoede
blijven.
Een compleet andere vorm van
slachtofferhulp wordt verleend door
de medische wereld. Namens de Dis
tricts Gezondheids Dienst Zeeland
(DGD) was drs R. Bakker aanwezig.
Hij deed een en ander uit de doeken
over de medische begeleiding. Vaak
wordt bij lichamelijk letsel een ge
rechtelijk geneeskundige ingescha
keld. Dat het niet te allen tijde de ei
gen huisarts is heeft een reden. Het
aantal geweldsdelicten is gelukkig
gering, maar daarmee de mogelijk
heid om er als arts ervaring mee op te
doen klein.
Bakker gaf het voorbeeld van de
blauwe plekken. Een huisarts behan
delt het slachtoffer en zal niet altijd
denken aan de blauwe plekken of
Geluiden
kneuzingen, die zich in de regel van
zelf herstellen. Een ervaren gerechte
lijk geneeskundige daarentegen kent
de kneepjes van het vak en kan met
een gedegen medisch onderzoek het
slachtoffer van dienst zijn. Een me
disch onderzoek - mits goed uitge
voerd uiteraard - kan een bevestiging
van het verhaal van het slachtoffer
zijn.
Mede naar aanleiding van een
vraag vanuit de zaal werd uit de toe
lichting van Bakker duidelijk, dat
het gerechtelijk medisch onderzoek
niet altijd uitgevoerd wordt. „Het
slachtoffer mag natuurlijk nooit
slachtoffer van de hulpverlening
worden. Het komt incidenteel voor,
maar als het slachtoffer psychisch
niet tot een medisch onderzoek in
staat is, dan respecteer ik dat. Dat is
een groot goed", aldus Bakker. Dat
dit het politieel onderzoek kan ver
tragen of zo misschien wel onmoge
lijk kan maken is de consequentie,
die soms gedragen moet worden.
Goede slachtofferhulp is van enorm
belang. Wat voor de één niet te ver
werken is, stelt voor de ander betrek
kelijk weinig voor. Het is een veront
rustende gedachte, dat 83 van de
misdrijven niet opgelost wordt. Dat
betekent, dat eenzelfde percentage
slachtoffers met een onbevredigd
rechtsgevoel achter blijft. En al
wordt de dader wel opgespoord, dan
nog is het de vraag of het slachtoffer
ooit volledig herstelt. De Waal maak
te duidelijk, dat sommige mensen ja
ren nodig hebben. „Het is onjuist om
tegen iemand te zeggen van heb je er
nu nog moeite mee?". Iedereen heeft
zijn of haar eigen verwerkingsproces.
ZIERIKZEE
De Kleine Gids
Om meer inzicht te geven in het
stelsel van sociale zekerheid is dezer
dagen de 46e editie van De Kleine
Gids van de pers gekomen. Deze uit
gave van de vereniging van Raden
van Arbeid bevat in beknopte maar
zo volledig mogelijke vorm informa
tie over de sociale verzekeringswet
ten en sociale voorzieningen in Ne
derland zoals deze vanaf één januari
1987 gelden. Met name heeft men
plaats ingeruimd voor twee nieuwe
wetten op het gebied van de sociale
zekerheid de Tbeslagenwet en de In
komensvoorziening voor Oudere en
gedeeltelijk Arbeidsongeschikte
werkloze Werknemers (IOAW). De
Werkloosheidswet is herschreven.
Verder geeft de gids ook informatie
over internationale zekerheid. Het
boekje is tegen een zeer minimale
vergoeding te verkrijgen bij de Raad
van Arbeid.
Samenkomst
De afdeling Zierikzee van de AN-
BO heeft voor donderdag 5 februari
een thema-bijeenkomst gepland. De
ze bijeenkomst begint om 14.00 uur in
het ANBO-gebouw in de Paternoster-
straat in Zierikzee.
De heer L. Meerman pakt deze mid
dag een ijzig onderwerp bij de kop.
Aan de hand van dia's vertelt hij een
en ander over de Noordpool. Ook niet
leden zijn welkom.
BURGH-HAAMSTEDE
Geslaagd
Jaap Kruithof uit Burgh-Haamste-
de heeft na het behalen van de ir-titel
bouwkunde aan de TH Delft nu ook
zijn drs-titel in de bedrijfskunde aan
de Erasmus-universiteit behaald.
ANBO
Het gewest Zeeland van de Algeme
ne Nederlandse Bond voor Ouderen
(ANBO) komt dinsdag 3 februari bij
een in de recreatiezaal van rusthuis
Duinoord te Burgh-Haamstede. Het
samenzijn begint om 14.30 uur.
OOSTERLAND
Ouderavond
Peuterspeelzaal 't Kraayennest te
Oosterland houdt dinsdag 3 februari
een ouderavond in het plaatselijke
dorpshuis, Oosterhof. Vanaf 20.00
uur krijgen de bezoekers een huis
houdelijk gedeelte voorgeschoteld,
waarna mevrouw De Jong uit Drei-
schor over dyslectie (leesblindheid)
spreekt. Een ieder is welkom.
Mistig
Slot Haamstede
Aangepast
Ook de politiescholen hebben hun
opleidingsbeleid aangepast. De agen
ten, die vandaag de dag van school
komen, hebben hulpverlening in hun
pakket gehad en beschikken hiermee
over een gedegen voorkennis. „Het
was vroeger nu éénmaal zo, dat de po
litiemensen voornamelijk dader
gericht werden opgeleid", aldus Len
selink. „Een dief op heterdaad be
trappen is natuurlijk best interessant
voor de politie, maar er is meer".
En dat meer uit zich op hulpverle
ningsvlak eilandelijk op verschillen
de manieren. Zo heeft de politie een
verhoorruimte ingericht, krijgt het
slachtóffer in verband met de verze
kering een formulier 'onbekende da
der', wordt een folder met handige
informatie toegestuurd en komt er
ook bericht, wanneer de dader is op
gespoord. Volgens de adjudant heeft
de intrede van de computer (door de
gezamenlijke gemeenten voor-gefi
nancierd) vele mogelijkheden ge
schapen.
Maar uit de discussie met de zaal
bleek, dat de slachtoffers van mis
drijven sowieso bericht willen heb
ben. Of de dader nu wel of niet op
gespoord is. Een oudere dame
bijvoorbeeld, die haar relaas deed
over een sieradendiefstal vanuit haar
huis. Nu - anderhalf jaar later - heeft
ze nog niets van de politie gehoord.
Of een mevrouw, waar uit huis een
klok werd ontvreemd. Nooit meer
iets gehoord na de aangifte.
Lenselink noemde deze geluiden
„praktische informatie, die zeker
bruikbaar is". Hij stond open voor
positieve en negatieve reacties. Een
briefje is zo geschreven door de poli
tie. maar hoe zit het met de nazorg;
het bezoek aan het slachtoffer, waar
van er op Schouwen-Duiveland in
1984 al 2000 waren? Een onmogelijke
zaak natuurlijk. Vandaar dat de poli
tie een gedwongen selectie toepast.
De commandant noemde in diC ka-
Foto: Johan D. C. Berrevoets
Wel is het volgens hem zo, dat de
politie-functionaris de slachtoffers
van misdrijven een soort eerste hulp
verleent. Maar de serieuze hulp van
uit de politie is in cijfers uitgedrukt
schraal te noemen. Cijfers; In 1982
werd de politie in Zeeland 37.000 keer
geconfronteerd met misdrijven.
Slechts in 4000 gevallen werd er enige
vorm van hulp verleend, waarvan
twaalf situaties serieuze hulp is gebo
den. Twaalf slachtoffers van de 37.000
die echte hulp kregen dus. Maar de
rijkspolitie in deze regio heeft zich
deze cijfers aangetrokken. In 1984
werd in 132 gevallen van de in totaal
2000 misdrijven op Schouwen-Duive
land meer dan de helpende hand toe
gestoken door de geüniformeerde in
stantie. En al geeft Lenselink toe, dat
ook in dat geval slechts sprake is van
een gering aantal, de stijgende lijn is
er. Een ander feit is, dat Schouwen-
Duiveland na Vlissingen het hoogste
aantal misdrijven kent. Dit is groten
deels toe te schrijven aan het toe
risme.
