streeknieuws
Werkgroep Roode Lelie verdiept
zich in Brouwse kerk en stadhuis
Jaap Geleijnse een kwart eeuw
in dienst van Rijkswaterstaat
Plan voor
bestrijding
calamiteiten
Oosterschelde
op komst
BRUINISSE - De gemeente
Bruinisse heeft van gs bericht
ontvangen dat binnen niet al
te lange tijd een hulpverle
ningsstructuur tot stand zal
komen ten behoeve van het
voorkomen, beperken en onge
daan maken van schadelijke
gevolgen door ongevallen op
de Oosterschelde en aanliggen
de wateren.
Gs berichten dit naar aanlei
ding van het verzoek van de
Bruse gemeente om een bestrij-
dingsplan voor calamiteiten te
water tot stand te brengen. De
aanleiding van dit verzoek was
het vastlopen van de naftatan-
ker op een zandplaat bij de
kust van Bruinisse. Volgens gs
wordt reeds langere tijd studie
verricht om een hulpverle
ningsstructuur tot stand te
brengen voor de Oosterschelde,
de Westerschelde en de Schel-
de-Rijnverbinding. Dat wordt
gedaan door een voorberei
dingscommissie onder auspi
ciën van de werkgroep Ooster
schelde. De Commissaris van
de Koningin drC. Boertien ver
wacht binnenkort van deze
commissie een concept-
Hulpverleningsovereenkomst
te ontvangen voor de Ooster
schelde waarin de onderlinge
samenwerking wordt geregeld
tussen de diverse betrokken
gemeenten (en de daaronder
ressorterende operationele
diensten) bij calamiteiten op
de Oosterschelde en aanliggen
de wateren. De commissaris
beschouwt deze overeenkomst
als de eerste stap in de gehele
hulpverleningsstructuur die
men zich voor het gebied ge
dacht heeft. Hij zegde toe de
gemeente Bruinisse zo spoedig
mogelijk nadere informatie te
zullen verstrekken over de ini
tiatieven die worden onderno
men naar aanleiding van de
concept-Hulpverleningsover
eenkomst.
ENSCHEDE/BERLIJN - Het Bun-
desverwaltungsgericht in Berlijn, de
hoogste instantie voor de civiéle
rechtspraak in de Bondsrepubliek
Duitsland (BRD), heeft bepaald dat
het bezwaarschrift van C. Hamers uit
Denekamp tegen de bouw van de
kerncentrale in het Duitse Lingen ten
onrechte niet in behandeling is geno
men.
NEW YORK - De Amerikaanse on
derneming Transworld Corporation
heeft haar hotelketen Hilton Interna
tional voor 975 miljoen dollar (om
streeks 2,2 miljard gulden) verkocht
aan een niet nader genoemd Euro
pees bedrijf, zo is meegedeeld in New
York.
Laten zien tussen wat voor bijzondere gebouwen we leven
Gewapend met bezem en notitieblok onderzoeken vrijwilligers van de werkgroep de Roode Lelie de grafstenen in de
Brouwse Sint Nieolaaskerk.
hun stamboom. De oudste grafzerken
dateren uit de zestiende eeuw. Som
mige zijn de tijd ongeschonden door
gekomen, maar van velen zijn de
teksten gedeeltelijk of geheel onlees
baar geworden. ..Dan noteren we al
leen de letters die nog herkenbaar
zijn. Want het gaat ons om de juiste
gegevens. Je mag hierbij je fantasie
niet te veel mee laten spreken", aldus
Coks Boom die samen met haar man
Wim aan dit karwei werkt. De leus
vrijheid, gelijkheid en broederschap
die gold in de tijd van de Franse revo
lutie was er de oorzaak van dat toen
tertijd vele wapens werden wegge-
schrapt van de grafzerken. ,.Dat
gebeurde niet in heel Nederland.
Maar jammer genoeg wel hier", ver
telt Maatje Jansen. Na de watersnood
werden grafstenen gevonden die on
der de banken waren weggestopt en
daarin staan nog wel wapens gegra
veerd.
Ondanks de kou doen de vrijwilli
gers het werk met plezier. „Het is
heel interessant. We hebben ontdekt
dat leden uit bepaalde families altijd
dijkgraaf, schepen of burgemeester
zijn geweest. En het is heel opvallend
dat er veel jonge vrouwen begraven
liggen. „Waarschijnlijk omdat die
vroeger vaak in het kraambed stier
ven". Coks en Wim begonnen hun kar
wei met alle 143 zerken in en om de
kerk precies op schaal in te tekenen
op een plattegrond en van een num
mer te voorzien. „Nu kijken we wie
waar ligt en tekenen de teksten op zo
dat straks overzichtelijk is terug te
vinden waar de mensen begraven lig
gen".
Nadere beschouwing leert dat ook
in de grafstenen het standsverschil
duidelijk tot uiting kwam. Naast de
simpele stenen waarvan de letters
bijna versleten zijn ziet men 'luxe
grafzerken' met veel krullerige ver
sieringen en degelijk gegraveerde
letters die de tand des tijds doorston
den. Op een zerk waarin twee men
senfiguren zijn uitgehouwen staat te
lezen: Hier leijdt begraven Wolfaert
va Borsele heerscap va Sprevestije
stedehouder va de borchgrave va Zee
land en bailliu va Brouwershave en
juffr Martine van dez Hooge zij
huijsvrou. Een achternaam die in
Brouwershaven een bekende klank
heeft gekregen nadat hij via de vie
ring van het 700-jarig bestaan van de
smalstad dit jaar veelvuldig ten to
nele werd gevoerd.
Ook de geschiedenis van het stad
huis aan de Markt fascineert de leden
van de Roode Lelie. „Wij denken dat
het stadhuis oorspronkelijk een oud
kasteel is geweest", zegt Maatje Jan
sen wijzend op de gewelven in de kel
der van het oude gebouw. „Dat moet
wel haast want in zo'n klein dorpje
bouwde men niet zo'n stadhuis. De le
den van de werkgroep worden nog in
deze mening gesterkt door een strofe
uit het gedicht dat Melis Stoke in
1302 schreef in een boek over de zee
slag op de Gouwe tussen de Vlamin
gen en de Hollanders. Hierin wordt
een ontmoeting beschreven tussen
Jan van Avesnes en graaf Jan de eer
ste. Het luidt: Te Bridorpe sluse daar
mocht 1c u spreken op den huse. „In
die tijd was de oude sluis van Brou
wershaven al gebouwd en de resten
ervan zijn naast het stadhuis gevon
den". De werkgroep meet elk onder
deel van het huidige stadhuis, oud en
nieuwer, op om daarvan precies op
schaal een maquette te maken. Men is
begonnen met de kelder en is nu ge
vorderd tot de trap naar de begane
grond. Naar verwachting zal ook dit
werkstuk vanaf het voorjaar te be
zichtigen zijn in museum De Vergulde
Garnaal.
BROUWERSHAVEN - „We willen de mensen laten zien tussen wat voor bijzondere
gebouwen we leven hier in Brouwershaven. Dat is natuurlijk ook onze taak als culture
le stichting", aldus Maatje Jansen-Glas van De Roode Lelie. Samen met acht andere
vrijwilligers vormt zij een werkgroep die zich vol enthousiasme en ijver in de geschie
denis heeft gestort van de twee oudste gebouwen in Brouwershaven, de Sint Nieolaas
kerk en het stadhuis. Naar aanleiding daarvan maakt men een reliëf-plattegrond van
de kerk waarop de verschillende bouwfases worden aangegeven, een inventaris van de
grafzerken in het monumentale gebouw en een maquette van het stadhuis.
Het is de bedoeling dat deze nieuwe
werkstukken over de historie van de
Brouwse gebouwen nog voor het
nieuwe toeristenseizoen een plaats
krijgen in De Vergulde Garnaal, het
museum aan de Brouwse Markt dat
door de Roode Lelie wordt beheerd.
Daarnaast zal een reliëf-plattegrond
over de bouwfases en een inventaris
van de grafzerken ook in de Sint-Ni-
colaaskerk een plaatsje krijgen ten
behoeve van de bezoekers van het ge
bouw. Zij worden daarbij tevens naar
het museum verwezen voor meer in
formatie.
„De kerk dateert uit ongeveer 1300
en is in zes fases gebouwd. We geven
elke fase in een andere kleur aan.
Kijk dit was het gebouw in zijn oor
spronkelijke staat". Een vrijwil
ligster wijst daarbij in het midden
van de grote plattegrond een klein
middenschip aan waarvan de funda
menten de oudste van de kerk vor
men. Na de watersnoodramp werden
zij blootgelegd, Na 1400 werd het
schip uitgebreid met een koorom
gang met kapellen waarin de altaren
van heiligen stonden. Want vroeger
was de Sint Nieolaaskerk van de ka
tholieken. Met de toename van de be
volking in de loop der eeuwen werd
het gebouw steeds verder vergroot.
Uitbreidingen die aan de hand van
beschrijvingen in boeken en geschrif
ten in verschillende kleuren precies
worden aangegeven op de reliëf
plattegrond die de werkgroep ver
vaardigt.
Een waterbouwer van het eerste uur
ZIERIKZEE - Een stoere doorzetter. Zo eentje die bij
tegenwind zijn tanden nog eens even op elkaar zet en er
flink tegenaan gaat. Een man, die in een tempo, dat ver
gelijkbaar is met de recente stroomsnelheden in het
Schelde-Rijnkanaal, zijn levensverhaal schetst. Dit
beeld roept weg- en waterbouwer J. J. Geleijnse op. Deze
rasechte Schouwenaar is dinsdag 23 december precies
vijfentwintig jaar in dienst bij Rijkswaterstaat. Ter ge
legenheid van deze mijlpaal is er vrijdag 19 december
tussen 16.00 en 17.30 uur gelegenheid om de jubilaris te
feliciteren in het Topshuis op Neeltje Jans.
Geleijnse het tot stand komen van htet
achtste wereldwonder van zeer nabij
meegemaakt. Een wereldwonder
waarover hij nog steeds met enige
eerbied praat en dat met ingang van 1
januari volledig door deze dienst be
heerd en onderhouden moet worden.
Een hele verantwoordelijkheid zoals
Geleijnse naar voren brengt. „Het be
heer en onderhoud van de Ooster-
scheldekering gaat vermoedelijk 70%
van alle beschikbare tijd vergen".
Publiciteit
Niet alleen het werk heeft zich uit
gebreid ook de belangen en daarmee
ook de verantwoordelijkheden zijn in
snel tempo toegenomen met de komst
van dit produkt van menselijk ver
nuft, dat,zoals de waterbouwer het
zegt vooral voor hen die de ramp heb
ben meegemaakt een bijzondere bete
kenis heef^. Op de vraag of in ver
band met die veiligheid er niet beter
gekozen had kunnen worden voor een
totale afsluiting laat Geleijnse zich
bijzonder diplomatiek uit. „De keuze
voor een Stormvloedkering met
schuiven is een politieke beslissing
geweest." Hij tekent hierbij tevens
aan dat de publiciteit rond de kosten-
overschrijding dusdanig is geweest
dat die kostenoverschrijdingen nogal
overtrokken. In bedragen uitgedrukt
was dat aanzienlijk. Procentueel was
die kostenoverschreding niet bijzon
der", stelt hij nuchter vast. Alleen het
verkopen van dit produkt van mense
lijk vernuft zou zijns inziens nog wat
verbeterd kunnen worden. „Het ge
vaarte is gepromoot, maar niet alle
paden zijn hiervoor bewandeld."
Hoewel het werk met zijn vele ver
gaderingen behoorlijk wat energie
vraagt slaagt Geleijnse erin om ook
op maatschappelijk gebied nog ac
tief te zijn. Als VVD-raadslid verde
digt hij vanaf 1979 de liberale princi
pes die hem zeer na aan het hart
liggen. „Het idee van vrijheid en
vrije meningsuiting spreekt mij zeer
aan". Bovendien heeft het werk in de
raad heel wat raakvlakken met mijn
dagelijkse werkzaamheden. Denk
maar eens aan verkeer en openbare
werken". Dat iemand niet alles kan
weten geeft Geleijnse grif toe. „Je
moet blijven informeren," aldus de
jubilerende Rijkswaterstaatman,
die ook op sportief gebied zijn man
netje staat als lid van de jeugdtechni-
sche commissie van de afdeling Zee
land van de KNVB.
RENESSE
Bijzondere schoolkrant
Op vele, zoniet alle scholen in de re
gio zullen één dezer dagen school
kranten verschijnen. Zo ook op de
obs 't Staepel'of te Renesse. Een bij
zonderheid is echter dat het precies
voor de honderdste keer is dat net
blad De Staepel'of bode wordt uitge
geven. Zo'n twintig jaar geleden be
gon men met het maken van een
schoolkrant, toen nog gewoon
Schoolnièuws genoemd. In 1970 werd
dat de Staepel'of bode.
Het feit, dat het de honderdste uit
gave van het blad betreft, wilde men
niet ongemerkt voorbij laten gaan.
Vandaar dat de inhoud belangrijk af
wijkt van die in de gebruikelijke
nummers. Niet alleen is er gebruik
gemaakt van oude foto's die een kijk
geven op de school van toen, ook zijn
er stukken opgenomen van oud-leer
lingen en een oud-leerkracht. De
krant, die in een oplage van 500 is
gestencild, zal in Renesse huis-aan-
huis worden bezorgd.
BROUWERSHAVEN
Tekengroep
Vanaf maandag 5 januari start in
het museum de Vergulde Garnaal te
Brouwershaven op initiatief van de
culturele Stichting De Roode Lelie
een tekengroep onder leiding van
Joop van de Hout. Belangstellenden
die voor hun plezier willen tekenen
en schilderen dienen om 19.00 uur
aanwezig te zijn. De tekengroep zal
vanaf die datum wekelijks bijeen ko
men voor deze vorm van ontspan
ning. 4
KERKWERVE
Geslaagd
Aan de Universiteit te Delft is Bart
van der Wekken uit Kerkwerve ge
slaagd voor het examen Koude tech
niek en klimaatregeling. Hij behaal
de zijn diploma cum laude.
Op de tekentafel wordt een leeuwenaandeel van de werkzaamheden voor de
plattegrond uitgevoerd.
In de koude kerk zijn twee vrijwil
ligers bezig met een bezem de ver
schillende grafstenen schoon te vegen
om daarna de tekst die erin is uitge
houwen te noteren. Zij doen dat met
de gegevens die al bekend zijn via
eerder onderzoek door de rijkscom
missie voor de Monumentenzorg en
door de heer J. L. Braber. De inventa
risatie is bedoeld voor bezoekers van
de kerk en voor mensen die bezig zijn
met genealogie, het uitzoeken van
Het spel der golven en de niet te
stuiten kracht van wind en water...
het heeft Geleijnse vanaf zijn kinder
tijd geboeid en tegelijkertijd ook met
ontzag vervuld. Dat het water een
niet te onderschatten vijand van de
mens is werd hem duidelijk toen in
1953 de dijken van het eiland door
braken en grote stukken land onder
water kwamen te staan. „Met mijn
oom, die toen voorzitter van het Wa
terschap Schouwen-Duiveland was
en mijn vader heb ik gezien met wel
ke kracht het water door het sluitgat
bij de Schelphoek stroomde."
Opleiding
Die beelden van het water dat zon
der enige barrière bezit nam van het
land is Geleijnse altijd bij gebleven
en is ongetwijfeld van invloed ge
weest op zijn beslissing om na de
ULO een technische vervolgopleiding
te gaan volgen aan het Zeeuws Tech
nisch Instituut in Goes. Voor Geleijn
se betekende dat een paar keer per
week vanuit Moriaanshoofd naar
Goes en dat steevast op het fietsje, ,,'s
Winters kwam je in Goes op sterven
na aan, maar je werd er wel flink
van", aldus Geleijnse, die in 1961 zijn
studie weg- en waterbouw aan dit in
stituut met een diploma afsloot.
De plicht om de wapenrok aan te
trekken veroorzaakte wat oponthoud
in de weg naar het diploma Zeeland,
dat vergelijkbaar is met de hogere
technische school. In de zomermaan
den van 1962 kon Geleijnse dit pa
piertje alsnog in ontvangst nemen.
Angst voor werkloosheid behoefde
hij niet te hebben: in die jaren was er
niet alleen sprake van een tekort aan
arbeidskrachten ook dit diploma
bood goede perspectieven op een
baan.
Die baan kwam er dan ook al snel
in de vorm van een functie van op
zichter C bij de Waterloopkundige
afdeling van Rijkswaterstaat Zee
land. Nog in datzelfde jaar werd Ge
leijnse aangesteld als ploegleider op
de Dortsman, een vlet die uitgerust
was voor het verrichten van metin
gen en peilingen in verband met on
der andere de afsluiting van de Gre-
velingen. ,,'t Was hard werken maar
tegelijkertijd ook een leuke tijd
waarin altijd wel plaats was voor een
geintje. Dat harde werken, soms wel
dertien uur aan een stuk, bestond uit
het urenlang verrichten van stroom
metingen en het meten van de golf
hoogten in de Zeeuwse wateren.
Na zes jaar meten en peilen vond
Geleijnse het welletjes en verruilde
zijn vrije baan als ploegleider voor
een kantoorbaan als plaatsvervan
gend hoofd bij de Dienstkring Zierik-
zee van de Directie Zeeland van
Rijkswaterstaat aan het Havenplein.
„Dat was wel even wennen in het be-
gin;in plaats van een dagje buiten
was het nu een bestaan binnen vier
muren geworden"; blijkt uit de woor
den van de waterbouwer. De werk
zaamheden, zoals onder andere het
maken van bestekken waren daaren
tegen gevarieerder. Bij deze dienst,
die zich bezighield met het beheer en
onderhoud van onder andere de rijks
wegen, de veerhavens en zeeweringen
werkten in die tijd zo'n 20 a 25 man.
Meer werk
Naarmate de uitvoer van de Delta
werken vorderde kreeg de dienst ook
meer en meer om handen. „Als enige
dienstkring in Nederland kregen we
meer werk, doordat er in de regio
steeds meer objecten van Rijkswater
staat bij kwamen". Die taakverzwa
ring zorgde ervoor dat Geleijnse als
plaatsvervangend hoofd meer en
meer de rol van manager kreeg.
Noodgedwongen; want zoals hij het-
zelf zegt, zijn er soms van die onbe
waakte momenten waarin hij met
enige weemoed terugdenkt aan die
tijd toen hij met mannen als Leen Be-
cu op het water zat. Desondanks had
hij op het kantoor van de dienst aan
het Havenpark best naar zijn zin
want de sfeer was er goed en al was
het druk voor een grapje was er altijd
wel ruimte.
Een reorganisatie van de dienst
kring Zicrikzee zorgde ervoor dat
Geleijnse begin oktober van dit jaar
moest verkassen naar het Topshuis
op Neeltje Jans, waar de dienstkring
Deltakust domicilie houdt.
Als plaatsvervangend hoofd heeft
J. J. Geleijnse: een kwart eeuw bij Rijkswaterstaat.