Zwarte Piet geeft ook, en hoe!
in vogelvlucht
Laken velders
Fakkeloptocht Amnesty
in centrum Zierikzee
berichten
keikbericbteri
4
15 Hl"
Knutselen voor pakjesavond
ZIERIKZEE - Het is niet alleen Sinterklaas, die geeft dit jaar. Ook Zwarte Piet doet er aan mee. Woensdagavond was
hij in het Zweedse Rode Kruisziekenhuis te Zierikzee om een halve liter bloed af te staan tijdens de bloedplasma-
avond. Geen gewoon bloed, maar PietenbloedZwarte Piet, die bijzonder goed bevriend is met de in Kerkwerve
woonachtige Leendert Oosse, legde uit waarom hij mee deed. ,,Als er straks een Piet van het dak afvalt, dan moet
die toch geholpen worden. Enne... dat is speciaal Pietenbloed". Na het afstaan van het bloed (donkerrood), zag Zwarte
Piet vast wat witjes.
Donderdag 11 december
ZIERIKZEE - Door de Amnesty-groep Sehouwen-Duiveland wordt donder
dag 11 december een fakkeloptocht gehouden ter gelegenheid van de Dag van
de rechten van de mens. Zo wordt sinds 1948 de 10e december genoemd, omdat
op die dag door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties de Univer
sele Verklaring van de Rechten van de Mens werd aanvaard. Tijdens de fakke
loptocht, door het centrum van Zierikzee, worden folders uitgedeeld om op
het belang van mensenrechten te wijzen.
Met het aannemen van de Universe
le Verklaring wilde men bereiken dat
iets verschrikkelijk als de toen pas
afgelopen Tweede Wereldoorlog
nooit meer zou plaatsvinden. In een
3Q-tal artikelen werden allerlei rech
ten en vrijheden geregeld die voor al
le mensen, zonder onderscheid, beho-
'ren' te 'gelden. Maar, de plechtige
uitspraken uit 1948 werden niet over
al omgezet in wetten die rechtskracht
hebben. Of andere ('nationale') belan
gen werden hoger geacht dan de uni
versele rechten van sommige burgers,
die daardoor, in strijd met de Univer
sele Verklaring, in de gevangenis
kwamen en/of gemarteld werden.
Naleving
Om hier iets tegen te doen werd in
1961 Amnesty International opge
richt. Deze organisatie stelt zich ten
doel, de naleving van een aantal rech
ten uit de UV te bevorderen en schen
ding van deze rechten tegen te gaan.
Voor het werk van Amnesty gaat het
daarbij voornamelijk om de artike
len die gaan over het recht'op leven,
het recht op vrijheid van godsdienst
en vrijheid van meningsuiting, het
recht niet onderworpen te worden
aan willekeurige arrestatie, detentie
of verbanning, het recht gevrijwaard
te blijven van folteringen en onmen
selijke bestraffing.
In dit jubileumjaar vraagt Am
nesty speciale aandacht voor dezelf
de groep mensen als waarvoor de eer
ste actie ontstond, namelijk de
Vergeten Gevangen. Mensen waar de
wereld zelden of nooit van hoort om
dat ze doorgaans geen invloedrijke
vrienden of familieleden hebben.
Daardoor zijn ze overgeleverd aan de
willekeur van degenen die hem vast-
ZIERIKZEE - Opgewonden kinderstemmen en glinsterende ogen lieten niets
te raden over. De kinderen die met dozen en pakpapier hun toevlucht zochten
in de bovenzaal van de Lichtboei in Zierikzee waren op knutsel-, frutsel- en
fröbel-gebied heel wat van plan. Geen wonder zo'n middagje siirprise maken
in de Lichtboei, waar voldoende materiaal was. Om een aardig presentje te
fabriceren moet je met beide handen aangrijpen om op je gemak de meest zot
te of juist artistieke pakjes te maken, zonder hierbij te worden gestoord door
een glurende blik van een plagerig broertje of een overbezorgde moeder, die
even om de hoek van de deur kijkt juist op het moment dat er een cadeautje
voor haar wordt ..aangekleed". In tegenstelling tot vorig jaar, toen het ma
ken van surprises in de Lichtboei het alleenrecht uari de kinderen was kon
den nu ook volwassenen zich met schaar, lijm en gekleurd papier uitleven.
Het ombouwen van melkkartonnen tot fraaie auto's en treinen al dan niet
met een helpend handje van Corina van der Wekken en Toos van Steenis bleef
echter, gezien het tijdstip zo vroeg in de middag toch meer een kinderaangele-
genheia.
houden, die hen een proces onthou
den, die ontkennen dat ze vastzitten.
De Schouwen-Duivelandse groep wil
met de fakkeloptocht de aandacht op
deze zaken vestigen. Allen die dit ini
tiatief willen steunen worden uitge
nodigd in de optocht mee te lopen. De
start is om half 8 bij restaurant Mon-
dragon. Door de groep wordt voor
fakkels gezorgd. Inlichtingen zijn te
krijgen bij de contactpersoon van de
groep, Janneke van Genderen, tele
foon 01115-2353.
Beursbericht Markt Goes
dinsdag 2 december 1986
Aardappelen
Op auto geleverd en exclusief BTW:
Bintje, veldgewas, directe levering,
13-16 cent per kg. Voeraardappelen 5-
5V2 cent per kg.
Notering Rotterdamse Beurs d.d.
14-11-1986: Bintje 35-50 mm 8-9 cent
per kg; Bintje 50 mm opwaarts 23V2-
24l/2 cent per kg.
Uien
Op auto geleverd en exclusief BTW:
35 mm opwaarts 6-16 cent per kg.
Vlas
Op auto geleverd en exclusief BTW:
ongerepeld 41-59 cent per kg; afwij
kende partijen 30-40 cent per kg.
Granen, zaden en peulvruchten
Prijzen per 100 kg en exclusief
BTW: Tarwe, basis 16% 44,75-
47,25; tarwe, basis 16%, bak waardig
tot 48,75; brouwgerst, basis 16%,
51,50; voergerst (uitmaal) 42,50;
haver 41,50-/ 45,00; erwten, kleine
groene 77,00 - 80,00; capucijners
tot 79,00; bruine bonen, vrij van
grond en halve basis 18% 122,5.0;
karwij, boerenschoon 160,00-
180,00; karwij, prima doorsneekwa
liteit 190,00; blauwmaanzaad, boe
renschoon 210,00; blauwmaanzaad,
prima doorsneekwaliteit 230,00.
Hooi en stro
Prijzen per 1.000 kg, op auto gele
verd en exclusief BTW: Weidehooi, le
snede 300,325,—; weidehooi, 2e
snede 250,— - 275,—; dijkhooi
275,300,—; lucernehooi 400,—
- 450,—; Veldbeemd 190,— -
220,-; Roodzwenk 140,- - 175,-;
Raaigrassen 140,— - 175,—;
gerstestro 130,155,—tarwestro
100,135,—; erwtenstro 150,
175,—; bruine bonenstro 130,— -
150,—; haverstro 120,130,—.
Veemarkt Den Bosch
DEN BOSCH, 3-12. Prijzen per ki
logram geslacht gewicht en ontvet:
dikbillen extra kw. 9,20-/ 13,50;
stieren: le kw. 7,70-ƒ 8,50, 2e kw.
6,40-/ 7,70; vaarzen: le kw. 6,80-
7,50, 2e kw. 5,80-/ 6,80; koeien: le
kw. 6,60-/ 7,45, 2e kw. 5,75-ƒ 6,60,
3e kw. 4,75-/*5,75; worstkoeien
4,70-/ 5,60.
Prijzen per kg geslacht gewicht:
schapen 4,40 5,40; lammeren
(rammen) 8,00-/ 9,00; lammeren
(ooien) 7,30-ƒ 8,00.
Prijzen per kg levend gewicht: Vet
te kalveren le kw. 6,50-/ 6,75, 2e kw.
6,00-/ 6.50; varkens 2,70-/ 2.80;
zeugen le kw 2,35-/ 2,45, 2e kw.
2,25-/ 2,35.
Prijzen per stuk: schapen 120-
190; lammeren (rammen) 120-
210; lammeren (ooien) 100 180;
melk- en kalfkoeien: le soort 1900-
2700, 2e soort 1400-/ 1900; melk
en kalfvaarzen: le soort 1800-/ 2675,
2e soort 1300-/ 1800; guste koeien
1600-/ 2000; enterstieren 1500-
2100; pinken 975-/ 1575; graskal
veren 600-/ 1000; mestnuka's stieren
roodbont 400-/ 720 en zwartbont
250-f 490; mestnuka's vaarskoeien
roodbont 300-/ 500 en zwartbont
200-f 350; weidelammeren 100-
190, bokken en geiten 30 125.
Aanvoer: totaal 7466 stuks, waaron
der: slachtvee 1403, stieren 264, ge-
In 1874 werd het Nederlandse Rundvee-Stamboek (NRS) op
gericht en in 1879 het Friesch Rundvee-Stamboek (FRS). Gedu
rende de 19e eeuw waren al eerder plannen geopperd om tot
oprichting van rundvee-stamboeken te komen en wel in ver
band met de grote uitvoer van fokvee naar EngelandDuits
land en Noord-Amerika. Een stamboek kon papieren verschaf-
fen, zodat het land van oorsprong van de geïmporteerde dieren
vaststond. Ook kon een stamboek dienen als adresboek voor
hen die fokkers wilden kopen. Later kwam ook de verbetering
van het rundveeen dan vooral de melkproduktie sterk naar
voren. Tot rasverbetering kwam het evenwel niet meteen. Het
19e-eeuws vee vertoonde een grote verscheidenheid in li
chaamsbouw, kleuren en aftekeningen. Dit staal vast, omdat er
zeer betrouwbare omschrijvingen van ons vee uit die tijd be
kend zijn. Alle rassen die. nu als zeldzaam of zeer zeldzaam gel
den, waren toen aanwezig.
Eén van de nu zeer zeldzaam
voorkomende rundervariëteit is
de z.g. Lakenvelder. Het woord
Lakenvelder is bij velen, ook niet
veehouders, geen onbekend
woord. Als definitie zou ik de na
volgende omschrijving kunnen
geven: De Lakenvelder is een run
dervariëteit in Nederland, die be
zig is te verdwijnen. Het aantal is
zo klein, dat men grote moeite
heeft met de fokkerij van deze
dieren, daar ze langzamerhand
erg aan elkaar verwant zijn en
men tot nauwe inteelt is gedwon
gen. De naam is ontleend aan de
brede witte band om het midden
van het lichaam. Voor- en achter
hand zijn beide zwart of rood.
Geschiedenis
Als we ons nu wat meer in het
onderwerp De Lakenvelder gaan
verdiepen blijkt, dat deze merk
waardig getekende dieren niet
van gisteren zijn en dat ze niet al
leen in Nederland voorkwamen
en voorkomen. Ook thans nog ko
men dieren met deze markante af
tekening voor in Oostenrijk,
Zuid-Duitsland, Zwitserland, En
geland, Amerika en zelfs in Mon
golië. In al deze landen vormen ze
echter evenals in Nederland een
vaak onbetekenende minderheid.
Bij nadere bestudering blijkt, dat
in alle genoemde landen een zeer
gering aantal veehouders of vee
fokkers zich met de fokkerij van
deze witlakense runderen bezig
houdt.
Hoewel deze dieren zeer waar
schijnlijk steeds tot de minderhe
den hebben behoord, blijkt er
over hun bestaan hier en daar wel
iets te zijn geschreven. Iemand
die kosten noch moeite heeft
gespaard om zoveel mogelijk ge
gevens over de Lakenvelders te
verzamelen, is Lord David Stu
art, de voormalige president van
de Belted Galloway Cattle Socie
ty in Engeland, geweest. In zijn
boek An illustrated history of
Belted Cattle heeft hij veel we
tenswaardigheden over deze run
deren vastgelegd.
Dat de Lakenvelders ook in ons
land niet van jonge datum zijn,
blijkt uit de Oxford English Dic
tionary van het jaar 1772. In dit
boek wordt het begrip: Sheeted
Cattle" omschreven als: Zwart
vee uit Nederland met een brede
witte band om het midden van
het lichaam". Hoewel de kunst
schilders nu niet bepaald als des
kundigen op veefokkerijgebied
worden aangemerkt, is het opval
lend, dat ook enkele schilders ty
pisch getekende dieren op hun
doeken uittekenden. Het oudste
doek op dit punt is wel een stuk
van de schilder Huisman (1650-
1727), waarop een zwarte Laken
velder koe voorkomt. M. A. Koek
koek liet een schilderij na waarop
een rode en een zwarte Lakenvel
der voorkomen. (Dit doek is geda
teerd 1854.) Tenslotte wil ik wij
zen op een schilderij van L. J.
Klein, waawrop een weidelijk ta
fereel met maar liefst 2 zwarte en
2 rode Lakenvelderskoeien voor
komen. Hoewel ik aan deze be
wijsstukken niet meer waarde
wil toedichten dan ze als kunst
stukken mogen hebben, kunnen
W£ ons toch niet indenken, dat de
ze' kunstenaars he; bekende
zwart-wit-zwart patroon zomaar
uit hun penseel heblen gezogen
om het publiek ook eens iets on
gewoons voor ogen te\schilderen.
Bestaan
Er zijn meer mensèn geweest
die zich min of meer op weten
schappelijke basis hebben bezig
gehouden met het bestam en ont
staan van de Lakenvelders. Om
streeks 1925 hield de Baapise arts
dr. Vriesendorp een dispVut met
de Duitse hoogleraar aan le Uni
versiteit van Berlijn, pr\fessor
Schötter. De Duitse geleerie be
weerde dat de Nederlandse La
kenvelder een ondeugdelijk ras
was en bezig was om uit te ster
ven. Hierdoor rijpte bij dr. Vrè-
sendorp het plan om te bewijzei,
dat de Lakenveld-aftekening ui
bonte individuen kon worden te
ruggefokt. De heer Vriesendorp
werkte op laboratoriumschaal en
wel met bonte muizen. En inder
daad gelukte het deze geniale fok
ker om na 4 generaties de Laken
veld-aftekening tevoorschijn te
brengen op muizen. Het zou nu
voor de hand liggend zijn, dat dr.
Vriesendorp een verdediger zou
zijn, dat de Lakenvelders ont
staan zijn door een selectie uit
bonte exemplaren.
Hij had immers het bewijs gele
verd. Hoewel deze onderzoeker
De Lakenvelders.
bewezen heeft, dat door selectie
bepaalde kleurstof-concentratie
te verkrijgen is op de uiteindet
van het lichaam (voor- en achtei-
hand, inclusief de benen) blijft hrj
er bij, dat de Lakenveld-afteke
ning ook spontaan optreedt bij
eenkleurige dieren.
Bij de fokkerij van cavia's ont
stonden in een stam van uitslui
tend zwarte dieren, plotseling ei
spontaan enkele Lakenveld-gete\
kende exemplaren. Verder blijkt
dat deze zeer typische aftekening
in de praktijk ook optreedt bij d<
fokkerij van kippen, varkens er
geiten. De vraag blijft echter: hoè^
zijn deze zeer bijzondere dieren
ontstaan? In zoverre de geleerden
zich met deze materie hebben be
zig gehouden, mogen we wel zeg
gen, dat deze het hierover niet ge
heel eens zijn. Waar men het wel
over eens is, is dat de oerrunde-
ren, waarvan onze hedendaagse
koeien afstammen éénkleurig zij-
in geweest (wildkleur). Ook is
wel zeker, dat de witte kleurafte-
keningen tijdens het domesticatie
proces zijn ontstaan. Maar nu lo
pen de meningen uiteen. Aan de
ene kant is men van mening, dat
de Lakenvelder-aftekening door
selectie en fokkerskunst is ont
staan, terwijl aan de andere kant
wordt gedacht, dat deze typisch
zwart-wit-zwart of rood-wit-rood
tekening spontaan is ontstaan
door de een of andere mutatie en
dat daarna door bepaalde fokkers
juist met deze dieren verder is ge
fokt.
De bekende veeteelt-publicist
E. van Muylwijk heeft in de twin
tiger jaren van deze eeuw zeer
veel gedaan om deze fraaie dieren
in stand te houden. In het jaar
1918 richtte hij voor dit ras een ei
gen stamboek op. Uit die tijd zijn
vooral door publicaties van de
heer Van Muylwijk nog veel gege
vens te achterhalen. Zo weten we
dat Lakenvelders werden gehou
den op de landgoederen van Baro
nes van Pallandt te Laag-Keppel,
van de familie Jochems op Dui-
digt bij Den Haag en van de fami
lie Bosch van Drakensteyn te La
ge Vuursche. Ook vond men ze te
Hilvarenbeek bij de familie Bou-
man, bij Heekmeyer te Heeswijk,
bij Kon te Leerdam en bij nog en
kele families welke ik niet in dit
stukje wil vernoemen. Toch wa
ren er verschillende fokkers die
van dat officieel gedoe niets
moesten hebben en hun eigen
gang gingen.
Ook binnen het stamboek was
het niet alles rozegeur en mane
schijn. Door verschillen van me
ning binnen het stamboek en na
ruim 10 jaar was er voor het fok
ken van Lakenvelders in stam-
boekverband nog slechts zo wei
nig belangstelling, dat deze
vereniging werd opgeheven.
Achteruitgang
Dit is één van de redenen waar
om het met de Lakenvelders toen
snel bergafwaarts is gegaan. De
ambitie was verdwenen. Een an
dere reden waarom deze dieren
steeds schaarser werden is het
feit, dat men bij Lakenvelders -
wil men een stal fraaie dieren op
bouwen - voorrang moet geven
aan de juiste kleuraf te kening bo
ven de sterke vooruitgang in de
produktie.
Stap
De eerste stap tot herstel van de
Lakenvelderveestapel is door
fokker Van Ginkel (een heel be
kende fokker van Lakenvelders),
die een goed getekend stierkalf
aankocht bij de Kruijff om een
beter tekeningspatroon op zijn
Lakenvelders te krijgen. De heer
lochems bewandelde echter ande
re wegen en kocht in Schotland
eei^Belted Galloway-stier ,,Bore-
lant Harry" op het bedrijf van de
vicevoorzitter van de Society in
Schotland, mr. J. M. Fead Sproat.
Dooreen foutieve vererving van
,,BorC.and-Harry" (hoornloze na-
komelngen) konden deze dieren
niet vddoen aan de vereiste stan-
daardeïen en moesten noodge-
dwongex afvallen.
Heden ten dage ziet men nog
dieren hpen zonder horens, en
weten dai direct dat dat nakome
lingen ziji van deze Boreland
Harry.
Om kort \e gaan door de stam
van Van Ghkel kwam er weer
enig leven ii de fokkerij. In het
jaar 1976 wed de Stichting zeld
zame huisdie-en opgericht. Een
van de eersU rassen, die deze
stichting onde haar hoede nam
was de Lakemelder. Al met al
blijft de Lakewelder zeer zeld
zaam en kan dotr een goed opge
zette foklijn en \itwisseling van
fokdieren dit ras n stand worden
gehouden en de kwaliteit zeer ze
ker omhoog voere\.
ARE HEIJBOER
bruiksvee 999, jongvee 446, nuka's
roodbont 1132, nuka's zwartbont 958,
slachtschapen en lammeren 781, ge-
bruiksschapen en lammeren 529, var
kens 809, bokken en geiten 145.
Overzicht: slachtvee: handel flauw,
en prijzen lager; stieren: handel
rustig, en prijzen iets lager; gebruiks-
vee: handel redelijk, en prijzen ge
lijk; jongvee: handel redelijk, en prij
zen iets hoger; nuka's roodbont:
handel rustig, en prijzen gelijk; nu
ka's zwartbont: handel rustig, en prij
zen gelijk; slachtschapen en lamme
ren: handel rustig, en prijzen gelijk;
gebruiksschapen en lammeren: han
del rustig, prijzen gelijk; varkens:
handel flauw, en prijzen gelijk; bok
ken en geiten: handel rustig, en prij
zen gelijk.
Eierveiling Eiveba b.v.
BARNEVELD, 3-12. - Aanvoer
1.693.440 stuks. Stemming: stabiel.
Prijzen per 100 stuks: Eieren van
55-56 gram 11,36; 60-61 gram 12,97
en 65-66 gram 13,50-/ 13,73.
Oud Gereformeerde Gemeente
in Nederland
ZIERIKZEE- Zaterdag 6 december,
dienst met ds A. D. Muilwijck (bed.
.H. Doop), 19.30 uur.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Wijckel en Sloten
(toez.): M. D. van der Giessen, kand.
te Groningen; te Oostermcer en
Eestrum: M. D. v. d. Giessen, kand. te
Groningen; te Lunteren: A. W. van der
Plas te Bergambacht.
Aangenomen naar Rotterdam-Zuid:
P. Nap te Woerden; naar Middelhar-
nis (deelgemeente Exodus): Sj. Brui
ning, jeugdpredikant te Rotterdam-
C.
Bedankt voor Ede: H. F. Klok te
Rijssen.
Benoemd tot vooi?anger van de
Ned. Herv. Evangelsatie te Drie-
dorp: G. W. Nijhof, voo-ganger van de
Herv. Evangelisatie Elm te Urk.
Gereformeerde Kerken
Beroepbaar m.i.v. 1 fbruari 1987:
T. J. Edelman, miss. prei. v. d. Kerk
van Schildwolde, p/a /^ndingscen-
trum. Postbus 204, 3830 /E Leusden
tel. 033-343244.
Gereformeerde Kerken Vrigemaakt
Beroepen te Bergschenhok: drs. J.
van Benthem, kand. te Kanpen.
Gereformeerde Gemeenten
Aar»°enomen naar Harduxveld-
Giessen dam: drs. ir. M. Buijgraaf,
kand. te Rotterdam-C, die be'ankte
voor Beekbergen, Gorinchem, £apel-
le-Biezelinge, Leerdam, Nieuwekerk
(Zld.), Oud-Beijerland en voorOud-
dorp.
Bedankt voor Middelburg-C.: t. J.
Meeuse te Rotterdam-Zuid.
