Oosterscheldedam veel moeilijker
project dan bouw van afsluitdijk
installatiebedrijf
WATERSTANDEN
Nederlanders
sparen meer
Benzine en
diesel weer
goedkoper
Doodstraf in
Frankrijk
ter discussie
Nederlanders
blijven
Parijs bezoeken
r
2
Advertentie
weekend
servicedienst
Telefoon (01110) 6255
Het project van de eeuw (foto Rijkswaterstaat).
De politiek achter de Deltawerken
ZIERIKZEE - „Evenzeer komt de vraag aan de orde op
welke wijze een afsluiting van de zee-armen moet wor
den gerealiseerd. Zeer ingewikkelde vraagstukken ko
men hierbij aan de orde. De oplossing van het probleem
van deze afsluiting is vele malen groter dan het maken
van de afsluitdijk". Dit zegt de vroegere minister van
verkeer en waterstaat, mr. J. Algera, op 11 februari 1953
in de Tweede Kamer. De Kamer is dan bijeen om te dis
cussiëren over de gevolgen van de watersnoodramp (in de
nacht van 31 januari op 1 februari) en over de wijze waar
op dergelijke natuurrampen zouden zijn te voorkomen,
dan wel in hun gevolgen zouden zijn te beperken. De
ramp had ernstige gevolgen, in het bijzonder voor het
zuidwesten van Nederland. Bij de ramp verloren 1835
mensen het leven en de materiële schade bedroeg zo'n an
derhalf miljard gulden.
Zeeland, de Zuidhollandse eilan
den, de Alblasserwaard en de Bies-
bosch golden als verdronken land.
Minister-president Drees sprak in die
dagen van een „ramp van grote om
vang en met ernstiger gevolgen dan
sinds eeuwen ons land in vredestijd
te doorstaan had".
En als in Zeeland en elders met
man en macht gewerkt wordt aan het
herstel bespreekt de Tweede Kamer
de situatie en vooral de vraag: hoe te
bereiken dat zich een herhaling voor
doet. ,,Dit nooit meer" is het alge
meen geldend uitgangspunt.
Afsluiting van de zeegaten tussen
de Westerschelde en de Nieuwe Wa
terweg. Dat is het leidend beginsel
bij de kamerdebatten en ook in de in
1953 uitgebrachte regeringsnota over
de watersnood. Het liberale kamerlid
Oud waarschuwt tegen wat men
thans het tijdpad zou noemen. Het
zal, zo meent hij, een werk van lange
adem worden. Diezelfde opvatting is
minister Algera toegedaan. Hij zegt
een onderzoek toe naar de wijze
waarop verdere rampen zoveel moge
lijk zouden kunnen worden voorko
men. Wij moeten er van uitgaan, zo
voegt hij daaraan toe, dat de uitvoe
ring van de werken tot afsluiting van
de zeegaten, indien daartoe zou wor
den besloten, wel enige tientallen ja
ren zal vorderen.
Onderzoek
Het door hem toegezegde onder
zoek wordt uitgevoerd door een groep
deskundigen, die als de deltacommis
sie door het leven zou gaan. Zij krijgt
de opdracht na te gaan welke voorzie
ningen moeten worden getroffen met
betrekking tot de door de stormvloed
van 1 februari 1953 geteisterde gebie
den. Ook moet de commissie nagaan
,,of een afsluiting van de zee-armen
zulk een voorziening behoort te vor
men".
De commissie werkt snel en brengt
op 16 maart 1954 een eenstemmig rap
port uit: afsluiting van de zeegaten
tussen de Westerschelde en de Nieu
we Waterweg en afsluiting van het
Haringvliet, het Brouwershavense
Gat en van de Oosterschelde.
De commissie meent dat de werk
zaamheden in een periode van 20 tot
Tijden en standen volgens getijdetafel Deltadienst t.o.v. NAP.
Zierikzee
Oosterscheldemond
Datum
20 september
21 september
22 september
20 september
21 september
22 september
20 september
21 september
22 september
20 september
21 september
22 september
Springtij 20 september
Actuele informatie over afwijkingen: 01110-7056
Wemeldinge
Hoogwater
Laagwater
tijd
stand
tijd
stand
06.25
139
00.25
-128
18.30
136
12.35
- 89
06.55
134
01.05
-127
19.05
136
13.10
- 92
07.30
128
01.45
-124
19.35
133
13.45
- 94
04.00
184
10.10
-102
16.20
173
22.35
-144
04.40
180
10.45
-103
16.50
175
23.10
-138
05.15
171
11.25
-103
17.30
172
23.45
-130
06.50
162
00.45
-143
18.56
159
12.50
-104
07.25
157
01.20
-142
19.30
160
13.25
-106
07.55
151
02.00
-139
20.05
157
14.00
-108
06.25
153
00.25
-138
18.25
153
12.40
-100
07.00
150
01.10
-136
19.05
153
13.20
-102
07.35
144
01.45
-133
19.35
150
13.50
-104
25 jaar kunnen wórden voltooid. De
kosten van deze Deltawerken worden
geraamd op een bedrag van ander
half a twee miljard gulden. ,,Een last
die het volk niet alleen moet, maar in
dit geval ook bereid moet zijn te dra
gen", zo zegt de Deltacommissie.
Korte tijd na het verschijnen van
het rapport van de Deltacommissie
wordt bij de Tweede Kamer de Delta
wet ingediend. Dit Voorstel tot afslui
ting van dé zee-armen tussen de
Westerschelde en de Nieuwe Water
weg en tot versterking van de hoog
waterkering ter beveiliging van het
land tegen de stormvloeden,- wordt
algemeen beschouwd als het ant
woord op de watersnood van 1953.
En volgt eind 1957 een driedaags
debat in de Kamer en op 5 november
van dat jaar kan Kamervoorzitter
Kortenhorst spreken van een histo
rische vergadering". De Deltawet
wordt met vrijwel algemene stem
men aangenomen.
Slechts acht liberalen stemmen te
gen de wet, niet omdat zij het niet
eens zouden zijn met de voorliggende
plannen, maar zij ontwikkelen
staatsrechtelijke bezwaren tegen het
dijkbeheer.
De Deltawet is eenvoudig gezegd
een plan ter verzekering van de vei
ligheid van het zuidwesten van ons
land tegen stormvloeden. Het geeft
een wettelijke basis aan het geheel
van de Deltawerken (waar langzaam
aan al mee begonnen was voor de wa
tersnoodramp), vanaf de stormvloed
kering in de Hollandse IJssel nabij
Krimpen tot aan het laatste grote
werk, de afsluiting van de Ooster
schelde. Daartussen lagen enkele an
dere waterstaatkundige hoogstand
jes: afsluiting van de Brielse Maas
(1950) en Grevelingendam (1964) en af
sluitingen van Haringvliet en Brou
wershavense Gat (1971).
Hele volk
Oud-minister Algera wijst er in het
Kamerdebat op dat werken als deze
alleen zo goed mogelijk kunnen wor
den uitgevoerd, wanneeer de regering
zich gesteund weet door het hele
volk. ,,Deze plannen hebben op wa
terstaatkundig gebied hun weerga
niet en daarom moeten wij schouder
aan schouder staan", zo zegt hij.
Zware stormen, in figuurlijke zin
althans, steken op als de afsluiting
van de Oosterschelde in zicht komt.
De tegenstand tegen een volledige af
sluiting, zoals in de oorspronkelijke
plannen is voorzien, wordt steeds
groter, studie-, actie- en milieugroe
pen en het comité Samenwerking
Oosterschelde Open. laten zich horen
en weten ook politiek Den Haag voor
zich te winnen.
Bij het aantreden van het kabinet-
Den Uyl in 1973 wordt een nieuwe
studie toegezegd naar de afsluiting
van de Oosterschelde.
Er komt een onderzoek naar de
vraag of of het behoud van liet milieu
in overeenstemming is te brengen
met de noodzakelijke bescherming
tegen de stormvloeden. De commisic
van onderzoek, naar haar voorzitter
de commissic-Klaasscsz genoemd,
adviseert tot afsluiting van de Oos
terschelde met een doorlaatbare
dam. In plaats van de gedachte
stornistuwcaissondam komt er nu
een stormvloedkering. De aanleg
van dc Pijlcrdam in de Oosterschelde
is „een avontuur met talrijke, vooral
financiële verrassingen", zo meende
het CDA-Kamerlid II. Eversdijk tij
dens een Kamerdebat in 1984. Bij de
besluitvorming in 1974 over het
Oosterscheldeproject werd nog uit
gegaan van de bouw van een
stormstuwcaissondam. De kosten
werden geraamd op een bedrag van
1,6 tot 1,7 miljard gulden meer dan
de kosten van een volledig gesloten
dam.
.Het toen bereikte politieke com-.
promis verdient - volgens ÈversdijÜ-*1
nu - zeker niet de schoonheidsprijs.
De nieuwe dam is, zo meent hij, veel
te duur voor het doel dat met andere
middelen ook bereikt had kunnen
worden. Hij, zelf Zeeuw en overleven
de van de ramp in 1953, vergelijkt de
Pijlerdam graag met de concorde: een
prachtig vliegtuig, het vliegt mooi,
maar vraag niet wat het kost.
Eversdijk noemt het uiteindelijke
kostenbedrag geflatteerd omdat een
aantal kostenposten of weggelaten of
doorgeschoven is. Eversdijk, die
meent dat de stormvloedkering „er
nooit had moeten komen" (hij is al
tijd grote voorstander geweest van
een geheel dichte dam) heeft nog
steeds grote moeite met de destijds
verstrekte informatie over de kosten.
Van fraude is absoluut geen sprake,
maar, zo stelt hij, wel van politieke
misleiding, in de tijd van de besluit
vorming prevaleerde volgens hem de
wens van het instandhouden van het
kabinet-Den Uyl boven alles.
Niet ongewoon
Een ander lid van de Tweede Ka
mer, de PvdA'er Rein Hummel, vindt
dat de genaamde kostenoverschrij-
ding (in 1984 ongeveer 500 miljoen
gulden, zijnde acht procent yan de ra
ming) „als niet ongewoon kan worden
aangemerkt". In 1984 zei hij in de
Tweede Kamer dat een hard oordeel
over de budgetoverschrijding „niet
goed te verdedigen valt". Immers, zo
zette hij destijds uiteen, het
Oosterschelde-project kon niet op de
gangbare wijze worden voorbereid.
Desgevraagd zegt hij nu dat de over
schrijdingen van de bouwkosten
binnen redelijke proporties zijn ge
bleven". VVD'er Pol dc Beer, noemt
het verhaal, als zou de Oosterschelde
dam in financieel opzicht verschrik
kelijk uit de hand zijn gelopen „zeer
ten dele waar". Misschien „iets te op
timistisch" komt hij uit op een over
schrijding van zo'n tien tot dertig
proeent. Al met al „niet zo geweldig
veel", zo meent De Beer.
Hij benadrukt dat dc meerkosten
,al lang meer dan goed" zijn gemaakt
door de meevallers in bij voorbeeld
de begroting van bet PTT-staatsbe-
drijf. In de jaren 1976 tot 1986 werd
door de PIT een totaalbedrag van 2,7
miljard gulden meer aan bet rijk af
gedragen dan begroot was. Oud-mi
nister Westerterp, die in 1974 dc ver
antwoordelijkheid op zich nam voor
de bouw van een stormstuwcaisson
dam, sprak over de Oosterschelde als
over bet achtste wereldwonder. Zover
willen Eversdijk noch Hummel
gaan. De sociaaldemocraat Hummel
spreekt liever van een fantastische
prestatie in dc monding van de Oos
terschelde, eraan toevoegend dat
Westerterp „de neiging tot overdrij
ven heeft".
Eversdijk meent dat het Ooster
scheldeproject een technisch hoog
standje is. „Het is overdreven te
spreken over het achtste wereldwon
der. Het is helemaal geen wereldwon
der. Er is sprake van een mooi staal
tje technisch kunnen".
ZIERIKZEE - In de eerste helft van
dit jaar spaarden Nederlanders 6,7
miljard gulden. Het spaartegoed bij
spaarinstellingen nam zo toe tot
153,1 miljard gulden. In dezelfde pe
riode vorig jaar groeide dit tegoed
met 4,8 miljard gulden. Dit blijkt uit
cijfers van het Centraal Bureau voor
de Statistiek, die bekend zijn ge
maakt.
Spaarders legden in de eerste zes
maanden in totaal 36.131 miljoen gul
den in op spaarrekeningen en spaar
bankboekjes. Zij namen 33.380 mil
joen gulden op in die periode.
Het verschil tussen inleggen en op
nemen kwam zo op 2.751 miljoen. Dat
betekent een stijging van 21 procent
ten opzichte van vorig jaar (2.274 mil
joen). De groei van het tegoed werd
niet alleen door het verschil veroor
zaakt maar ook door de bijgeschre
ven rente.
ROTTERDAM - De prijzen van de
brandstoffen gaan weer naar bene
den als gevolg van de daling van de
prijs voor de dollar en van die voor
de olie. Zaterdag zal de superbenzine
twee cent per liter goedkoper zijn.
Normale benzine, diesel, huisbrand
olie en petroleum kosten dan één
cent minder. Een prijsverlaging van
ongeveer dezelfde omvang wordt
voorzien voor dinsdag.
Dit is in Rotterdam bekend ge
maakt. De adviesprijzen per liter aan
de zelftank zullen zaterdag bedragen
voor superbenzine 149 cent, voor nor
male benzine 142, en voor diesel 75,4
cent. Voor huisbrandolie en petro
leum komen deze literprijzen bij af
name van 1500 liter uit op respectie
velijk 51,35 en 58,6 cent.
PARIJS - De gemoederen lopen
hoog op in Frankrijk naar aanlei
ding van de recente reeks terroristi
sche aanslagen, waarbij de afgelopen
twee weken acht mensen om het le
ven zijn gekomen en tientallen ge
wonden zijn gevallen. Uit een opinie
onderzoek dat onder 800 mensen is
verricht en dat vrijdag in de krant
France-Soir verschijnt, blijkt dat 77
procent van de Fransen voorstander
is van de herinvoering van de
doodstraf voor plegers van terroristi
sche aanslagen.
Van de ondervraagden heeft 49 pro
cent zich voor de doodstraf in het al
gemeen uitgesproken, 47 procent is
tegen en vier procent heeft geen me
ning. 34 procent zegt dat de recente
aanslagen hen van mening hebben
doen veranderen, terwijl 63 procent
bij zijn oorspronkelijke mening
blijft. 36 procent meent dat Frank
rijk militaire wraakacties moet on
dernemen tegen de landen die steun
verlenen aan terroristen, 52 procent
is daar tegen.
27 procent is voorts van mening dat
de terroristen die in Frankrijk zijn
gearresteerd in hun cel zouden moe
ten worden geëxecuteerd, 63 procent
is daar tegen.
Tbnslotte wil 83 procent dat de rege
ring strengere maatregelen neemt ter
bestrijding van het terrorisme, ter
wijl il procent dat niet wenselijk
acht.
ZIERIKZEE - Ondanks de golf
bomaanslagen in Parijs hebben de
Nederlandse reisorganisaties en reis
bureaus de afgelopen dagen slechts
een klein aantal bezorgde Neder
landse toeristen aan de telefoon ge
kregen die de reis wilden annuleren.
Het zijn vooral de reisorganisato
ren Dc Jong Intra, Oad Reizen, Arke
Reizen en Holland International die
reizen naar Parijs aanbieden. Het
aantal annuleringen is volgens allen
gering te noemen en in alle annule-
ringsgevallen stellen de reisorganisa
toren zich soepel op. Directeur G.
Couvreur van de Algemene Neder
landse Vereniging van Reisbureaus
ANVR heeft dit donderdag gezegd.
„De nuchtere Nederlander laat zich
kennelijk niet afschrikken", aldus
Couvreur.
De reiswereld laat de reizen naar
Parijs, veelal korte trips, derhalve
gewoon doorgaan en staat geen vrije
annulering toe. Wel wordt met de rei
zigers in gevallen waar van grote
vrees sprake is een alternatieve ver
trekdatum afgesproken of in enkele
gevallen is een alternatieve reis-
bestemming aangeboden, voorname
lijk Londen, die qua prijsstelling ge
lijk is, aldus Couvreur.
Woordvoerder G. van Weijen van de
Alarmcentrale van de ANWB zei don
derdag desgevraagd dat naar aanlei
ding van de bomaanslagen in Parijs
geen bezorgde telefoontjes van Ne-
derlandrs in Frankrijk of van Neder
landers die naar parijs willen, zijn
binnengekomen.
Zaterdag 20 september
Brouwershaven
Blokkendoos. Winterkleding- en
speelgoedbeurs. 9.30 tot 12.00 uur.
Tonnenmagazijn. Concert kameror
kest De Drieklank. 20.00 uur.
Zonnemaire
Aan I. M. van der Bijlstraat. Slotcon-
cert Nut en Uitspanning, 19.30 uur;
aansluitend lampionoptocht.
Dreischor
Ned. Hervormde kerk. Zangavond.
19.45 uur.
Bruinisse
Gereformeerde kerk. Braderie én
rommelmarkt. Vanaf 14.00 uur.
Muziektent. Sluitingsconcert en lam
pionoptocht. Vanaf 19.30 uur.
Zondag 21 september
Zierikzee
Katholieke kerk. Vredeswake/Stil
tekring Interkerkelijke Vredesgroep.
Schouwen-Duiveland. 19.30-20.00
uur.
Goes
Zusterstraat 13. Themamiddag By
Design van werkgroep Prima Donna.
15.00 uur.
Maandag 22 september
Zierikzee
Prinses Julianaschool, Jannewek-
ken. ZVU-cursus Engels voor oude
ren, kennismakingsmiddag. 14.00-
14.30 uur.
Vrij Werk Centrale, Manhuisstraat 2.
Informatieve bijeenkomst/start
werklozenproject onderhoud en her
stel landschapselementen Schouwen-
Duiveland. 15.00 uur.
Prinses Julianaschool, Jannewek-
ken. Schrijfavond Amnesty Interna
tional. Vanaf 19.00 uur.
Prinses Julianaschool, Jannewek-
ken. ZVU-cursus Calligrafie, kennis
makingsavond. 19.30-20.00 uur.
Stadhuis. Vergadering gemeente
raad. 19.30 uur.
Burgh-Haamstede
Recreatiezaal Ger. kerk. Schrijf
avond Amnesty International. Vanaf
19.00 uur.
Brouwershaven
Gereformeerde kerk, Bostonplein.
Schrijfavond Amnesty International.
Vanaf 19.00 uur.
Stadhuis. Gemeenteraadsvergade
ring. 19.30 uur.
Oosterland
Hervormde kerk. Vredeswake/Stil-
tekring Interkerkelijke Vredesgroep
Schouwen-Duiveland. 19.30-20.00
uur.
Dinsdag 23 september
Zierikzee nci nicn
WijkgëboU'W, Jarihéwèkkéh"10'. Sfert
be jaardengymnastiek. 15.15 eri' 1^.15
uur.
Haamstede
Zaal Gereformeerde kerk. Bijeen
komst NCVB. 19.45 uur.
Scharendijke
Consistoriekamer Ger. kerk. Schrijf
avond Amnesty International. Vanaf
19.00 uur.
Brouwershaven
Verenigingsgebouw. Start bejaarden-
soos. 14.30 uur.
Zonnemaire
Gymnastiekzaal. Start bejaarden-
gymnastiek. 13.45 uur.
Verenigingsgebouw. Tbon Kortooms.
20.00 uur.
Dreischor
Gymnastiekzaal. Start bejaarden-
gymnastiek. 13.45 uur.
Ouwerkerk
Hervormde kerk. Vredes wake/Stil
tekring Interkerkelijke Vredesgroep
Schouwen-Duiveland. 19.30-20.00
uur.
Oosterland
Oosterhof. Start Meer Bewegen voor
Ouderen. 13.30-14.30 uur.
Woensdag 24 september
Zierikzee
Vrouwenontmoetingscentrum, pand
Visstraat 5. Thema-avond over gevol
gen onderwijsbezuinigingen. 20.30
uur.
Scharendijke
Gemeentehuis. Raadsvergadering.
19.30 uur.
Brouwershaven
Gereformeerde kerk, Bostonplein.
Vredeswake/Stiltekring Interkerke
lijke Vredesgroep Schouwen-Duive
land. 19.30-20.00 uur.
Bruinisse
Leeszaal van de bibliotheek. Schrijf
avond Amnesty International. Vanaf
19.00 uur.
Donderdag 25 september
Zierikzee
Christelijke Gereformeerde kerk.
Openbare verkoping De Schutse.
13.30-16.30 uur.
Huis van Nassau. Bestuursvergade
ring FNV Schouwen-Duiveland. 19.30
uur.
Noordgouwe
Hervormde kerk. Vredeswaké/Stil-
tekring Interkerkelijke Vredesgroep
Schouwen-Duiveland. 19.30-20.00
uur.
Nieuwcrkcrk
Gemeentehuis. Vergadering gemeen
teraad Duiveland. 20.00 uur.
Goes
Villa. Bijeenkomst FIOM, weduwen
en weduwnaars, thema Leger des
Heils. 20.00 uur.
Vrijdag 26 september
Zierikzee
't Kofschip. Najaarskledingbeurs. In
leveren tussen 19.30-21.30 uur.
Rcnesse
Modeshows Riflex Mode. 14.00 en
19.30 uur.
A
