n Dorp bewaart geheimen
musicoiumn
Vestiging en vertrek centraal
in onderzoek van Zeeuwse PPD
Boekje over vliedbergen
ziet het levenslicht
Een Schouwse
space
shuttle vanaf
Cape Krayestein
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 27 ...ei 1986 Nr. 23936
9
MIDDELBURG - Gedeputeerde mr. J. P. Boersma zal
op donderdag 29 mei 0111 10.00 uur in de GS-zaal in het
provinciehuis te Middelburg het eerste exemplaar van
het boekje 'Vliedbergen - tekens van tijd in het Zeeuwse
landschap' in ontvangst nemen.
kenmerkend element in het Zeeuwse
landschap, hoewel er in de loop van
de tijd vele verdwenen zijn. Zo zijn er
van de vijftig vliedbergen die er ooit
op Schouwen-Duiveland waren nog
slechts twee over. Op Walcheren en
Zuid-Beveland is thans nog de groot
ste concentratie te vinden, hoewel er
ook daar o.a. ten gevolge van ruilver
kavelingen tientallen verdwenen zijn
en er in de toekomst nog zullen ver
dwijnen, als de waarde ervan niet
voldoende onderkend wordt. In
Zeeuwsch-Vlaanderen loopt één van
de drie nog aanwezige bergen zo de
kans aan een geplande stadsuitbrei
ding ten offer te vallen, althans de
kenmerkende landschapskarakte-
ristieken van het bijbehorende ter
rein.
De Zeeuwse bergjes hebben lang
tot de verbeelding van bewoners en
van nieuwsgierigen van buiten ge
sproken; er zijn dan ook heel wat me
ningen over hun oorsprong en functie
geuit. Met name in de laatste decen
nia is er grondig historisch en archeo
logisch wetenschappelijk onderzoek
naar de vliedbergen gedaan. In het
boekje worden de resultaten van die
onderzoekingen in een voor een breed
publiek toegankelijke stijl verhaald.
De publicatie biedt meer. In het raam
van de ontstaansgeschiedenis van de
bergjes wordt de geschiedenis van
het Zeeuwse landschap en van de be
woning in deze streken op heldere
wijze beschreven. Bovendien zijn alle
thans nog in Zeeland bestaande
vliedbergen en holle stellen in beeld
gebracht, zodat deze uitgave ook als
een tijdsdocument waarde heeft.
De auteurs van het boekje zijn
Kees Bos en Bas Oele. De uitgave is
tot stand gebracht door de Stichting
NRI (Natuur- en Recreatieinforma
tie). Deze stichting stelt zich o.a. ten
doel om goede, verantwoorde publi
caties, bijvoorbeeld met betrekking
tot het landschap, goedkoop uit te ge
ven.
Toelichting
Vliedbergen zijn nog steeds een
In Utrecht vindt momenteel de
ruimtevaartmanifestatie SPACE '86
plaats. Vorige week zijn we er een
dagje heen geweest. We gingen even
naar de maan en stonden aan de voet
van een levensgrote maanlander, we
snuffelden in een echte Spacelab, we
lagen op de grond in kille koepels en
blikten omhoog naar de sterrenhe
mel terwijl futuristische muziek
weerklonk. Alleen het Limburgse
accent van Chriet Titulaer herinner
de ons eraan dat wij ons nog op het
ondermaanse bevonden. Er liepen
zelfs levensechte maanastronauten
rond die in de waan verkeerden dat
zij een soort kerstman waren want
iedereen die ze tegenkwamen gaven
ze een hand en trotse vaders namen
de kans waar om hun toekomstig
Wubbo Ockeltje aan de hand van een
maanman te fotograferen. Het was
een boeiende dag. Alleen onze
jongste zoon botste met zijn hoofd te
gen een satelliet. Wanneer deze
kosmische confrontatie in het heelal
had plaatsgevonden was de schade
enorm geweest. Nu bleef de schade
beperkt tot een lichte schram verge
zeld van de troostende opmerking
dat 'meneer Titulaer er wel een verf
je over zal smeren'. Over de satelliet
wel te verstaan.
Op zo'n ruimtevaarttentoonstel
ling zie ik ze een beetje vliegen. Ik
kan er gewoon niet bij. Er was een
afdeling waar je met computers kon
experimenteren. Je ziet jongens van
een jaar of elf dat met het grootste
gemak doen. Als afstammeling uit
een vervlogen tijdperk heb ik op het
beeldscherm van de computer de vol
gende diepzinnige woorden geschre
ven: 'Ik snap er geen bal van!' Onge
twijfeld snapt de computer op zijn
beurt daar ook niets van, zodat ik
toch het gevoel heb een gelijkspel
met de wetenschap te hebben be
haald.
Wat voel je je een nietig wezentje
als je op zo'n dag alle duizelingwek
kende getallen en afstanden op je
laat inwerken. Door alle galactische
nevels raak je zelf beneveld en je ziet
in dat de spreuk waar is die zegt dat
één baan in een space shuttle rond de
aarde je een andere kijk op het we
reldgebeuren geeft.
Maar nu iets heel bijzonders. Zater
dagavond wordt er vanaf 'Cape
Krayestein' een muzikale space
shuttle gelanceerd. Volgens het
vluchtleidingscentrum kan een re
cord aantal astronauten mee in deze
muzikale reis om de wereld. De baan
die de shuttle zal beschrijven loopt
voor een groot deel over het noorde
lijk halfrond en voor een klein deel
over het zuidelijk halfrond. Duide
lijk zal een aantal Europese landen
in zicht komen, maar ook het ijskou
de Groenland, het snikhete Arabië
en het verre Japan zijn in de vlucht
opgenomen. Zo nu en dan zal de
shuttle een landing maken om het
muzikale gebeuren in die landen van
dichtbij mee te kunnen maken.
De vlucht staat onder leiding van
de negen kinderkoren van ons ei
land. De in Brouwershaven woon
achtige leider van het vluchtlei
dingscentrum verzekerde mij dat de
ze vlucht absoluut veilig is omdat de
energievoorziening gewoon niet ka
pot kan. De energie voor dit spekta
kel wordt niet geleverd door elektri
citeit, gas of atomen. De energie
wordt geleverd door tweehonderd
kinderen die al hun energie in dit ge
beuren zullen stoppen.
Er schijnen heel wat man-, vrouw
en kinderuren in dit project te zijn
gestoken zodat het niveau van de
cors, dans, toneel en muziek weer
hoog zal zijn. Wie zich nog de
Nieuwsbode van 28 mei 1984 herin
nert weet dat het niveau toen wel
heel hoog lag. Het is iets om trots op
te zijn dat maar liefst tweehonderd
kinderen van negen koren met el
kaar samen werken én kwaliteit le
veren. En dat is allemaal moge
lijk...op Schouwen-Duiveland.
De muzikale wereldreis zal langs
negen landen gaan. Er zal antwoord
worden gevonden op de volgende
vragen: Hoe klinkt een verongelijkte
echtgenoot in Westerschouwen? Wat
is de akoestiek van een iglo in de
diepvries? Kunnen Japanners naast
chips en thee ook muziek maken? Zit
er muziek in het nachtleven van Lon
den? Eten ze mosselen in Tirol? Heeft
een Franse modekoning een tweede
huis in Kerkwerve? Wordt er nog ge
zongen onder Gorbatsjov? Hoe
wordt men muzikaal weg-wijs in
Spanje? Hoe klinkt een kameel uit
Scharendijke? Dat is het kinderko
renfestival 1986. Een reis om de we
reld vanaf ruimtebasis 'Cape Kraye
stein'.
Kinderen van Schouwen-Duive
land. Geef ze....de ruimte.
MARZAS
AMSTERDAM - De Raad voor het
Jeugdbeleid heeft bij kabinetsinfor
mateur De Koning gepleit voor een
„coördinerend minister voor jeugd
beleid met meer bevoegdheden dan
de minister van WVC nu heeft". In
een brief aan De Koning wordt ook
stelling genomen tegen bezuinigin
gen op dit terrein.
DEN BOSCH - Tijdens een vergade
ring in Den Bosch heeft de bondsraad
van de Nederlandse Katholieke Gym
nastiek Bond (NKGB) na een uitvoe
rige discussie het bestuur het man
daat gegeven te komen tot onder
handelingen met een of meer andere
reeds bestaande gymnastiek-organi-
saties. De mogelijkheid, dat de
NKGB dan opgaat in een nieuw te
vormen bond is daarbij niet uitgeslo
ten.
MOSKOU - Het aantal mensen dat
gestorven is na de ramp in de centrale
van Tsjernobyl is tot 19 gestegen. Dit
heeft een wetenschapsman uit de
Sovjetunie maandag verklaard. Hij
herhaalde dat zijn land doorgaat met
de ontwikkeling van de kernenergie
industrie.
Woensdag: 28 mei
Nederland 1
09.30 en 13.00 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
14.30 uur VARA's Filmclub, kinder
programma.
15.00 uur Super-oma, Engelse kinder
serie, afl. 13.
15.25 uur Kabelbaan naar de angst,
jeugdfilm gebaseerd op een ware ge
beurtenis. De cabine van een kabel
baan begint plotseling heftig te slin
geren wanneer er een straaljager laag
overvliegt, die de geluidsbarrière
doorbreekt.
16.15 uur Mr. Belvedere, Amerikaan
se comedyserie. Afl. Sprakeloos.
George weigert de prijs van Man van
het Jaar, die hij van een liefdadig
heidsvereniging aangeboden krijgt.
16.40 uur Hollywoodsdroomfabriek
nodigt u uit, kijkje in de filmstudio
van Universal City.
17.30 uur Journaal.
17.46 uur De Smurfen, tekenfilmse
rie. Afl.: Pieppiep.
18.00 uur Clipparade.
18.25 uur Engels in het basisonder
wijs. Les 10.
18.55 uur De Fabeltjeskrant.
19.00 uur De Snorkels, tekenfilmse
rie. 1. Allstars zoetwater avontuur. 2.
Apartheid...da's vies.
19.23 uur VARA's videonieuws. Pre
sentatie: Diewertje Blok.
20.00 uur Journaal.
20.28 uur Voor niets gaat de zon op.
Het Nederlands Rode Kruis.
20.33 uur De Octopus, Italiaanse mis
daadserie. Met: Michele Placido, Ni
cole Jamet, Barbara de Rosse, e.a.
Deel 6. Corrado's dochter Paolo is
ontvoerd door de mafia, die keiharde
eisen stelt voor haar vrijlating..
21.47 uur Achter het nieuws, verkie-
zingsnieuws.
22.27 uur Büch Special. Boudewijn
Büch leidt de kijker langs enkele van
de meest opvallende grafmonumen
ten van bekende en onbekende schrij
vers.
23.02 uur Journaal
23.07 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
Nederland 2
10.00 uur Het Nederlandse Land
schap 3.
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 uur Achterwerk in de kast, kin
deren zeggen waar het op staat.
15.48 uur Joni Jones, kinderserie.
Afl.: De kauwgum.
16.22 uur Hoe weeg je een olifant.
Vanmiddag: Nieuwe sporten.
16.37 uur Laurel Hardy, een film
van de dikke en de dunne uit 1929.
Afl.: The Hoose-gow.
16.56 uur De grote dikke beer vertelt,
tekenfilm. Vandaag: De onzichtbare
indiaan.
17.21 uur Pol, de avonturen van het
beertje Pol. Afl. Pol bouwt een
wasmachine.
18.15 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden.
18.30 uur Sesamstraat.
18.45 uur Jeugdjournaal.
19.00 uur Journaal.
19.12 uur Zendtijd politieke Partijen.
19.22 uur Van gewest tot gewest, re
gionaal magazine. Met (onder voorbe
houd) de volgende onderwerpen: Wit
te steenkool in Nederland; Universi
teit de stad uit; De pseudo-dokter uit
Brouwershaven; Het museum van
Piet Scheltema.
20.10 uur Op zoek naar taal. De Bel
gische journalist Ivan Heylen belicht
een pijler van Vlaanderen en Neder
land: Thai.
21.00 uur De onontbeerlijke koning,
portret van Koning Juan Carlos van
Spanje.
21.30 uur De krant is een mevrouw,
documentaire over vrouwen in de
dagbladjournalistiek.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Den Haag vandaag
23.00 uur Studio Sport
23.30 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
17.55 uur Journaal.
18.00 uur Tik Tak, kleuterprogram
ma.
18.05 uur Plons, kinderprogramma
18.10 uur Zeppelin, informatief kin
dermagazine. Presentatie: Felix.
18.35 uur Stop, verkeerstips voor de
jeugd.
18.37 uur Keromar, jeugdserie.
19.00 uur Sneeuw, korte impressie
van de Engelsman Geoffrey Jones.
19.10 uur Uitzending door derden;
Programma van de Israëlitisch-
godsdienstige uitzendingen.
19.40 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.45 uur Journaal.
20.10 uur Namen noemen, spelpro-
gramma. Presentatie: Kurt van Eeg-
hem.
21.05 uur Kijk uit! Verkeerstips. Van
daag: Kinderen in de auto.
21.10 uur Onze merkwaardige we
reld, Amerikaanse documentaire se
rie. Afl. Safari in Oost-Afrika.
21.35 uur Bill Cosby Show, Ameri
kaanse comedy-serie. Afl: Hallo-
ween.
22.00 uur Het gerucht, kunstmagazi
ne van Annie Declerck met o.m. De
Frans Masereel-tentoonstelling in
Oost-Berlijn.
22.50 uur Nationale Loterij: hoge lo
ten. Aansl. Paardpkoersen.
22.55 uur Journaal. Aansl. Coda: Ex
Tfenebris.III (Ed Hoornik)
BRT 2
19.00 uur Zonen en dochters (Sons
and daughters), Australische tv-serie.
19.25 uur Uit je doppen, informatieve
serie. Vandaag: Technicus met gradu
aatsdiploma. Wat doe je in en met
gespecialiseerde richtingen als elec-
tronica, meet- en regeltechniek, on
derhoudstechnieken e.d. in het hoger
technisch onderwijs? Wat onder
scheidt deze gespecialiseerde technici
van ingenieurs? (herh).
19.40 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.45 uur Journaal.
20.10 uur Videomatch, spelprogram-
ma met Marleen Gordts.
20.20 uur Arriba Mexico. Naar Mexi
co met: hoogtepunten uit de Wereld
beker '82, de voorbereiding van de
Rode Duivels, de lange en moeilijke
weg naar de kwalificatie en...de vrou
wen van de Rode Duivels.
21.50 uur Faust, inleiding tot de ope
ra van Gounod die 29 mei wordt uit
gezonden.
Donderdag 29 mei
Nederland 1
09.30 en 13.00 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden
15.30 uur Vrouw zijn, magazine. Van
daag: Reportage vanuit Amerika
over vermiste kinderen. Aansl.: Com
mentaar van Jan Oost van de
Rijkspolitie van Amsterdam.
16.10 uur Daktari, Amerikaanse se
rie. Afl.: Het leeuwenhuis. Een ge
wonde leeuw ontsnapt uit het dieren
hospitaal. Leeuwin Clarence wordt
ingezet bij de zoekactie.
17.00 uur D'r kan nog meer bij, kin
derprogramma. Vanmiddag: Herin
neringen.
17.30 uur Journaal
17.46 uur Tijdsein-Buitenland,
m.m.v. buitenlandcommentator Aad
Kamsteeg.
18.55 uur De Fabeltjeskrant.
19.00 uur Familie Robinson, teken
filmserie. Afl.: Sanne als makelaar.
19.25 uur Koninklijk Concert (Rond
uit). Royal Gospelgala vanuit de Roy
al Albert Hall te Londen in aanwezig
heid van Prinses Anne. De opbrengs
ten gingen naar 50 hulpprojecten in
de Derde Wereld.
20.00 uur Journaal
20.28 uur Spelregel, educatief spel-
programma.
21.20 uur Van U wil ik zingen. Engel
se hymnes, deels in het Nederlands
gezongen.
21.50 uur Tijdsein, actualiteitenma
gazine.
22.20 uur De Slag om Argentinië, do
cumentaire rond de evangelisatie
campagne in het voetbalstadion van
Buenos Aires.
23.20 uur Journaal
23.25 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
Nederland 2
10.30 uur Telebord: Tema in Groeps
verband (2).
13.00 en 18.15 uur Nieuws voor doven
en slechthorenden.
18.20 uur Paspoort voor Turken
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Jeugdjournaal
19.00 uur Journaal
19.12 uur Tussen Kunst en Kitsch.
Kijkdag in het Paleis Het Loo te
Apeldoorn. Deskundigen vertellen
bijzonderheden over sier- en ge
bruiksvoorwerpen.
19.55 uur Reis om de wereld in 80 vra
gen, spelprogramma gepresenteerd
door Pim Jacobs.
21.00 uur AVRO's Column. Economi
sche informatie door E. Peereboom.
21.05 uur Opsporing verzocht, pro
gramma bedoeld om in samenwer
king met politie en justitie misdrij
ven op te lossen.
21.45 uur AVRO's Column. Mr. G. B.
J. Hiltermann bespreekt de politieke
toestand in de wereld.
21.50 uur Mare Laforét speelt Cho
pin. Programma in het kader van de
serie Jonge Mensen op het concertpo
dium. De pianist Mare Lofarêt (20
jaar) wordt begeleid door het Radio
Kamer Orkest o.l.v. John Arnold.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Den Haag vandaag
23.00 uur Chinese vrouwen, taalcur
sussen en kinderopvang, (herh.).
23.30 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
17.55 uur Journaal
18.00 uur Tik Tak, kleuterprogram
ma. (herh.).
18.05 uur Plons, kinderprogramma.
Afl.: Plons en de ballerina, (herh.).
18.10 uur De Snorkels, tekenfilm.
Afl. Het burgerucht; en Het Onding.
18.35 uur Rondomons. Steh still ein
Moment, deine Flucht ist zu schnell.
Wat betekent het balletdanser te zijn?
M.m.v. het Ballet van Vlaanderen,
Ballet de Wallonië en Maurice Béjart.
(herh.).
19.00 uur Juke box.
19.10 uur Kwizien, tips voor koken en
lekker eten. Vandaag: Pompoensoep
en tortilla's. Presentatie: Etienne
Cocquit.
19.30 uur Uitzending door derden:
Programma van de Liberale Syndica
le Omroepvereniging.
19.40 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.45 uur Journaal.
20.10 uur Kunst-zaken.
20.20 uur Hoger-Lager, spelprogram
ma met speelkaarten en twee kop
pels, gepresenteerd door Walter Capi-
au.
20.55 uur Panorama.
21.45 uur Dallas, Amerikaanse serie.
Met Barbara Del Geddes, Linda
Gray, Larry Hagman e.a. Afl.: Zelf
medelijden.
22.30 uur Journaal. Aansl. Coda:
Marcia van Nino Rota uitgevoerd
door E. Siebens en Piet Swerts op
piano.
BRT 2
19.00 uur Zonen en dochters (Sons
and daughters), Australische serie
met Anne Haddy, Alexandra Fowler,
Peter Phelps, e.a. Angela kan haar ge
voelens voor Paul niet onderdruk
ken.
19.25 uur Oshin, Japanse serie.
19.38 uur Juke box.
19.40 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.45 uur Journaal.
20.10 uur Videomatch, videospelletje
met Marleen Gordts.
20.20 uur Faust, opera van Gounod
uitgevoerd door het Gents Orkest en
Koor van de Opera voor Vlaanderen,
de Gentse Oratorium Vereniging en
het Koninklijk Ballet van Vlaande
ren o.l.v. Silveer van den Broeck
m.m.v. solisten.
Resultaten niet verontrustend
ZIERIKZEE - De Provinciale Planologische Dienst
heeft een onderzoek verricht naar vertrek en vestiging in
Zeeland. Doel ervan was een verklaring te vinden voor
het omslaan van de vestigingsoverschotten in vertrek-
overschotten in het begin van de jaren tachtig. Er is een
enquête gehouden onder mensen die in 1982 in Zeeland
zijn komen wonen of de provincie hebben verlaten. Ver
der zijn veel statistische gegevens bewerkt. Vanaf het
midden van de jaren zestig tot het eind van de jaren ze
ventig vestigden zich aanzienlijk meer mensen in Zee
land dan er uit vertrokken. Daarn" is de vestigings-
stroom sterk afgenomen, terwijl h< aantal vertrekkers
ongeveer hetzelfde bleef.
Op lange termijn lijkt het volgens
de PPD op grond van het onderzoek
aannemelijk dat het aantal mensen
dat uit Zeeland vertrekt het aantal
dat er komt wonen in evenwicht
houdt; eventueel is een beperkt ver-
trekoverschot mogelijk. Tégenover
een al vele jaren tamelijk stabiele
vertrekstroom (om redenen van on
derwijs en werk) staat nu al enkele
jaren een geringere vestiging dan in
de jaren zeventig. Dit is vooral toe te
schrijven aan een verminderde toe
loop, uit de Randstad; daaraan liggen
de ruimere woningmarkt aldaar en
de gewijzigde economische omstan
digheden ten grondslag. Deze facto
ren lijken niet zo snel te veranderen,
zodat gesteld kan worden dat de om
vang van de migratie naar Zeeland
structureel is gewijzigd. Grote vesti
gingsoverschotten - zoals zich in het
verleden hebben voorgedaan - liggen
in de komende jaren dan ook niet in
de rede; maar de potenties van Zee
land op economisch gebied maken
een groot vertrekoverschot evenmin
aannemelijk, aldus de PPD.
Verschillen
Tussen de regio's zijn er nog wel
verschillen. Ondanks een kwalitatief
tekort aan arbeidskrachten blijft het
aantal mensen dat in Zeeuwsch-
Vlaanderen komt wonen achter bij de
rest van Zeeland; het huidige vertrek
overschot zal zeer waarschijnlijk blij
ven voortduren. Schouwen-Duive
land blijft aantrekkelijk als gebied
om te wonen voor mensen die in de
Randstad hun werk hebben; alleen
voor de korte termijn is een toename
van het vertrek te verwachten door
de afloop van de Oosterscheldewer-
ken. Op langere termijn lijkt een
vestigingsoverschot voor Schouwen-
Duiveland het meest aannemelijk.
Midden-Zeeland zit tussen beide ge
bieden in.
Tenslotte stelt de PPD vast dat de
sterke afname van het aantal mensen
dat naar Zeeland verhuist vooral ten
koste gaat van de steden; hier kwa
men zoals gezegd vooral de mensen'
terecht die om redenen van werk
naar Zeeland verhuizen. Voor Vlis-
singen, Middelburg en Terneuzen is
dit temeer van betekenis omdat meer
mensen vanuit deze plaatsen naar
omliggende gemeenten verhuizen
dan andersom.
MANAGUA - Negen leden van een
Nicaraguaanse medische ploeg, on
der wie een Spaanse arts, zijn zater
dag in het noorden van het land ge
dood toen een bom ontplofte „die
door anti-Sandinistische opstande
lingen geplaatst was".
Ook de gebieden waar men naar
toe vertrok zijn in de loop der jaren
nauwelijks veranderd. Meer aan ver
andering onderhevig waren de gebie
den waar de nieuwkomers in Zee
land vandaan kwamen: in de
afgelopen jaren is de toeloop uit de
Randstad en overig West-Nederland
verminderd. Worden de verschillen
de Zeeuwse regio's met elkaar verge
leken dan blijkt het aantal vestigers
en vertrekkers in Zeeuwsch-Vlaande
ren in verhouding tot de totale bevol
king veel lager te liggen dan in
Midden- en Noord-Zeeland.
Als reden om uit Zeeland te ver
trekken zijn door de ondervraagden -
in volgorde van belangrijkheid - ge
noemd: verandering van werk, per
soonlijke omstandigheden, ontbre
ken van geschikt onderwijs en
huwelijk/samenwonen.
Opvallend is het grote vertrek om
wille van werk in Midden-Zeeland (42
procent van de ondervraagden tegen
ongeveer 30 procent in de rest van
Zeeland). In Zeeuwsch-Vlaanderen
wordt ongeveer een kwart van het
vertrek verklaard door het ontbreken
van geschikt onderwijs.
De motieven om in Zeeland te ko
men wonen verschillen per regio ster
ker dan de motieven genoemd voor
vertrek. Voor Noord-Zeeland - dit om
vat Schouwen-Duiveland, Tholen en
Sint Philipsland - werden vooral
woonfactoren als reden voor vesti
ging opgegeven (door 35 procent van
de geënquêteerden); dit wordt ten de
le veroorzaakt door verhuizingen
over korte afstand tussen West-
Brabant en Tholen. In Midden-Zee
land ontlopen woon- en werkredenen
elkaar niet zoveel; ze zijn door 39
resp. 26 procent genoemd.
Voor Zeeuwsch-Vlaanderen zijn
werkredenen het belangrijkst (30
procent), gevolgd door persoonlijke
omstandigheden en woonredenen.
Het betekent dat Noord-Zeeland als
woongebied de meeste aantrekkings
kracht uitoefent, terwijl dit voor
Zeeuwsch-Vlaanderen veel minder is;
Midden-Zeeland neemt een tussenpo
sitie in. Saillant is het verschil tussen
gemeenten met stedelijke kernen
(Zierikzee, Middelburg, Vlissingen,
Goes, Terneuzen) en de er rond gele
gen gemeenten. Voor mensen die in
de steden zijn gaan wonen, vormde
werk een belangrijke reden voor de
verhuizing; dit geldt voor 30 tot 40
procent van de ondervraagden. In de
,,niet-stedelijke" gemeenten speelt
werk als vestigingsreden veel min
der, maar scoren woonredenen hoger
(voor 20 tot 35 procent): dit geldt in
het bijzonder voor Borsele, Kapelle,
Arnemuiden en Axel. Wordt gekeken
waar men vandaan komt. dan valt op
dat mensen uit het zuidelijk deel van
Zuid-Holland vaak om woonredenen
naar Zeeland zijn verhuisd. Voor
mensen die uit België naar Zeeland
zijn gekomen, zijn vooral huwe
lijk/samenwonen en persoonlijke
omstandigheden de reden voor ver
huizing geweest.
Van de ondervraagden die uit Zee
land zijn vertrokken heeft liefst
tweederde al eerder buiten de pro
vincie gewoond. Van degenen die in
Zeeland zijn komen wonen heeft een
kwart tot een derde al eerder in de
zelfde regio gewoond waar men in
1982 naar toe is verhuisd; gemiddeld
was dat acht jaar geleden het geval.
Een kwart van de vestigers was in
eerste instantie niet op Zeeland geo
riënteerd; hun komst was mede te
danken aan een tekort aan (juiste)
woningen elders.
38
„Engelsen," zei ze nadenkend.
„Weet je wie er een Engelse vader
heeft? Dat meisje van Grutters. Ze is
pas met een onderwijzer getrouwd.
Vorige week waren ze nog samen in
de winkel. Haar moeder is in de be
vrijdingsdagen met een Engelsman
uitgeweest. Iedereen weet dat Grut
ters haar vader niet is. Zou moeder
soms ook Denk je eens in, dat is
toch niets voor moeder! Maar toch
heb ik al eerder vermoed, dat er vroe
ger iets gebeurd is."
„Wat komt het er opaan," vond hij.
,,Je bent er en dat is het voornaamste.
Je bent een verduvelde lieve meid,
het zal iedereen een zorg zijn wie je
vader is. Waar pieker je toch over?"
Hij realiseerde zich nu pas, dat hij
haar nog steeds vasthield, hij liet
haar los. „Tbe," zei hij, ,,je ziet er zo
verslagen uit, liefje, kun je er niet een
beetje afstand van nemen?"
Ze zoog haar bovenlip naar binnen,
beet erop. „Ik móét er afstand van ne
men," zei ze toen met klem. „Al was
het alleen maar om jou. Je bent zake
lijk onze steun en toeverlaat. Ik kan
je hier gewoon niet mee opschepen."
„Dat kan best," vond hij. „Reageer
maar op mij af, als je je moeder maar
ontziet. Je kunt haar niet laten mer
ken dat je iets opgevangen hebt. Dat
mag je haar niet aandoen."
„Wil je me iets beloven?" vroeg ze.
„Wil je me je woord geven, dat je hier
nooit met iemand over praat? Ook
niet met Els. Of mag ik dat niet vra
gen? Bespreek je alles met Els?"
„Ik zal er met niemand over pra
ten," zei hij plechtig, „ik beloof het
je." Hij was weer dichter naar haar
toe gekomen. Zo dichtbij elkaar ston
den ze nog, toen Katrien binnen
kwam.
Ze had zichzelf weer in bedwang.
Haar enige zorg was dat ze zich tegen
Brink had laten gaan. Had ze zich te
genover hem niet te veel in de kaart
laten kijken? En de huiskamerdeur
had ook nog open gestaan. Ze had het
gelukkig vrij gauw ontdekt. Het huis
was wel niet erg gehorig, maar met
een deur op een kier kon je het toch
maar nooit weten. Nu ze die twee hier
zo bij elkaar zag, werd ze wat ge
ruster. Het zag er niet naar uit, dat ze
aandacht voor'andere zaken hadden
gehad dan voor elkaar. Voor de eerste
keer in haar leven had ze haar zelfbe
heersing verloren. Dat mocht nooit
meer voorkomen. Ze zou met Brink
in het vervolg dit onderwerp vermij
den, hoe dicht het water haar ook aan
de lippen zou komen. Ze kon Brink
niet vertellen wat er precies aan de
hand was. Hij zou dan moeten kiezen
tussen haar en zijn werk, anders zou
het hem zijn betrekking kunnen kos
ten. Dan bracht ze ook nog ellende
over hem.
Tben ze in bed lag, realiseerde ze
zich pas. dat het had geleken of Theo
en Jantien samen iets hadden. Was er
allang iets tussen hen gaande? Het
kon haast niet. Theo was een jongen
die opging in zijn werk en zich ver
heugde op zijn aanstaand huwelijk.
door NEL VAN DER ZEE
Els leek een'aardig meisje, voor zover
ze dat tijdens die ene ontmoeting had
kunnen beoordelen. Ze was op kan
toor en ze was bezig hier in de buurt
nieuw werk te vinden. „Twee inko
mens kunnen voorlopig geen
kwaad," had Theo gezegd. „Voorzich
tigheid is de moeder van de porse
leinkast."
Hij had zijn leven uitgestippeld.
Het was niets voor hem zich heime
lijk met Jantien bezig te houden. Wat
zou het mooi zijn geweest, als Theo
nog vrij was. Hij leek haar een wel
kome plaatsvervanger voor Egbert.
Als als ze glimlachte droef
geestig, je kon de tijd immers geen
seconde terugdraaien.
Diezelfde nacht lag Jantien ook
wakker. Haar gedachten flitsten heen
en terug, van vroeger naar nu en om
gekeerd. Steeds vond ze weer nieuwe
aanwijzingen, die haar eerdere ver
moedens bevestigden. Er was vroeger
iets gebeurd waarbij ze heel nauw be
trokken was geweest. Haar vader had
ook zo vreemd op haar rode haar ge
reageerd. „En toch ben je mijn eigen
meisje," had hij gezegd. De tranen
kwamen in haar ogen. Hij was zo lief
voor haar geweest. Hoeveel meer
moest ze dat waarderen, als ze niet
echt zijn eigen kind was. Haar stijve
ingetogen moeder met een andere
man!
(wordt vervolgd)
