Het gaat om een andere
vrijheid dan bij jullie
'n Dorp bewaart geheimen
SAMAN BV
4
Corrie Hirsch-Stam al meer dan veertig jaar
inwoonster van de DDR:
BROUWERSHAVEN - „De Sowjet-Unie wil oor
logik kan raar worden om die bewering hier bij jullie
in het Westen. De Sowjet-Unie is nergens zo bang voor
als voor een oorlog en probeert die ook te verhinde
renDat jullie dat toch niet geloven." Aan het woord
Corrie Hirsch-Stam (62), als Nederlandse al meer dan
veertig jaar inwoonster van de DDR. Vorige week ver
toefde zij een dag bij de familie Schneider in Brouwers
haven. In het kader van een uitwisseling door de Neder
landse Oecumenische Gemeente in de DDR bracht zij dit
keer een bezoek aan haar geboorteland. Gastvrouw in
Brouwershaven Jenny Schneider wilde Corrie Hirsch zo
graag haar verhaal over de DDR eens laten vertellen,
want haar gast wist ten slotte hoe het daar is en boven
dien beschikte ze - ten gevolge van enkele tussentijdse
bezoekjes aan Nederland - over goed vergelijkingsmate
riaal.
Corrie Hirsch is er dus van over
tuigd, dat de Sowjet-Unie bang is
voor een oorlog. Amerika niet, dat
doet maar alsof. Daar praten ze wel
altijd over vrijheid, maar gedragen
zich er soms niet naar. „Waar is dan
die vrijheid voor de mensen in Gua
temala, Chili of El Salvador?".
Tjasorry, hoor, even een tegen-
vraagje: Waar was dan die vrijheid
voor Hongarije in 1956 en voor Tsche-
choslowakije in 1968?
„Wij zien die vrijheid anders. Vrij
heid wil zeggen, dat je ergens in vre
de kunt leven; vrijheid wil bij ons
zeggen recht op studeren, werken en
eten. Als je werkloos bent, ben je im
mers ook onvrij, maar bij ons heeft
iedereen recht op werk", aldus Cor
rie Hirsch.
Ja, en wat die invallen in Hongarije
en Töjechoslowakije betroffen. Ze
praat die niet direct goed, maar kan -
evenals gastvrouw Jenny Schneider -
wel begrip opbrengen voor de motie
ven die er aan ten grondslag lagen.
Ten behoeve van de handhaving van
het socialisme op basis van het
marxisme-leninisme kon het ont
staan van een andere maatschappelij
ke stroming toch ook niet worden toe
gestaan. Dubczek wilde - zo bleek
achteraf, volgens Corrie - het socia
lisme toch ook wegwerken uit Tsje-
choslowakije.
Bron van ellende
Bovendien ligt de grootste bron van
ellende, vindt ze, bij de fout, die de
Westerse landen vaak maken, door
zich intensief met die nieuwe stro
mingen in dit soort Oostbloklanden
te gaan bemoeien.
Bij het optrekken van de muur tus
sen Oost en West in 1961 stond Corrie
niet te juichen, maar ook daar wil ze
wel enige (overigens reeds vaak ver
kondigde) motivatie voor aanvoeren,
te weten: de noodzaak om de leegloop
van technisch en wetenschappelijk
vernuft uit het Oosten te voorkomen.
Misschien hadden al die vernuftige
koppen het minder goed naar hun zin
in de DDR, dan Corrie. Misschien ook
waren ze in verleiding gekomen door
materiële zaken, die in het Westen in
rijke overvloed voorhanden blijken.
Corrie zegt haar materiële eisen
niet zo hoog te stellen. Hoewel telg
uit de vrij vooraanstaande familie
Stam uit Zwolle, had zij zelf altijd
meer sympathie voor eenvoudige
hardwerkende arbeidersvrouwen
dan voor rijke tantes. Misschien dat
ze zich door die persoonlijke grond-
instelling ook goed kon vinden in de
principes van de SED, de socialisti
sche eenheidspartij in de DDR.
Heeft ze er dan ook geen moeite
mee, dat sommige materiële zaken al
leen tegen veel geld verkrijgbaar zijn
in de zogenaamde 'Exquisit' of 'Deli-
kat-winkels? Moeite?...ach. Ja, ze wil
de onlangs wel graag een regenjas ko
pen, maar om daar DM 765,— (bijna
een maandsalaris) voor neer te tellen,
was haar iets te veel en voor Corrie
was het derhalve wel prettig, dat ze
zich nu in Nederland bij C A een
mantel voor 89,— kon aanschaffen.
Bezoek
Overigens zijn de winkels in Mo-
ritzburg, Corrie's woonplaats bij
Dresden, ook weieens heel goed ge
vuld: „Als er een hoge partijfunctio
naris op bezoek komt". Meestal wor
den dan ook de belangrijkste straten
en wegen onder handen genomen.
Corrie grapt: „Als er een straat heel
slecht wordt, zeg ik weieens: het
wordt tijd dat er een functionaris op
bezoek komt".
Toekomst toegewend
„Uit ruïnen opgestaan, de toe
komst toegewend", dat lied zong Cor
rie in 1945 (in het Duits) uit volle
borst mee toen de oorlog voorbij was
en het gevoel overheerste, dat aan alle
onrechtvaardigheid nu een einde zou
komen, dat nu echt opnieuw begon
nen kon worden. „We hadden ons le
ven nog en dat gaf ons optimisme".
Corrie was reeds sinds 1943 in
Duitsland; niet als dwangarbeidster,
maar gedreven door liefde voor een
Duitse man. Ze meldde zich aan in
Leipzig, waar hij medicijnen studeer
de, om het vak van verpleegster te le
ren. Reeds toen diende ze een be
wuste keuze te maken: ze accepteerde
niet de voorwaarde zich in Leipzig te
moeten aansluiten bij de nationaal
socialistische Schwesternbund. Als
ze haar opleiding dertig kilometer
verder - in Würzen - zou volgen.
certen werden gegeven, hetgeen een
geweldige band schiep tussen alle
aanwezigen.
Studeren en werken
De inzet, die Corrie in haar verdere
leven betoonde, dwingt wellicht res
pect af. Ze studeerde - eerst medicij
nen, daarna wiskunde - en diende
aanvankelijk haar kinderen geduren
de een half jaar bij anderen onder te
brengen; ze werd zwaar ziek, maar
herstelde, hertrouwde, bracht vervol
gens nog drie kinderen ter wereld en
vervulde immer - tot voor enkele ja
ren - een baan.
Ze constateert, dat de staat haar
daartoe ook de mogelijkheid heeft
geboden. Na de oorlog was er immers
sprake van een nieuw begin: er wer
den de mensen vele mogelijkheden
geboden zich te kwalificeren. Zelf
bespaarde zij zich bijvoorbeeld enke
le jaren studie door middel van een
zogenaamde 'tussenopleiding'.
Corrie Hirsh-Stam: ,,Ik heb er nooit nadeel van ondervonden, dat ik buiten
landse ben, maar ook nooit voordeel.
kwam ze onder die voorwaarde uit.
In Würzen bleek ze één van een grote
re groep buitenlanders.
In 1945 - na een nachtdienst van zes
weken - kreeg ze permissie haar toe
komstige man in Dresden te bezoe
ken. Juist in die periode bevrijdden
de Amerikanen Würzen en - vertelt
Corrie - „heb ik de bevrijding door
het Russische leger in Dresden mee
gemaakt"..., met - opmerkelijk ge
noeg - een aarzeling over het gebruik
van het woord 'bevrijding' in dit ge
val.
Op 2 december 1945 trad ze in het
huwelijk. Een positieve instelling ten
aanzien van de toekomst: het nieuwe
overheidsbeleid vestigde vertrou
wen. Bleek niet direct heel duidelijk
dat iedereen als gelijke werd be
schouwd? Haar man bijvoorbeeld
leed aan TBC en kreeg op grond van
medische indicatie de aanmoediging
en mogelijkheid zich in 'Weisser
Horst', het hoger gelegen stadsdeel te
vestigen. Zoiets kwam beslist niet al
leen - of juist niet - 'de haute volée'
ten goeden, benadrukt Corrie.
Neulehrer
Een ander voorbeeld, dat haar
bleek aan te spreken: het opruimen
van de naziresten en de wijze, waarop
de vele daardoor vrijkomende ar
beidsplaatsen werden ingevuld. Iede
re, gemotiveerde burger uit de gewo
ne bevolking kwam bijvoorbeeld in
aanmerking om als zogenaamde
'Neulehrer' te functioneren. Ook
haar echtgenoot; hij had reeds gestu
deerd. Van alle Neulehrer werd bo
vendien verwacht, dat ze nu ook een
opleiding zouden volgen. Veel onder
linge contacten en bijeenkomsten
werden eveneens van belang geacht.
In 1946 reeds kwam Corrie's man
daar de vrouw tegen, die luttele jaren
daarop zijn tweede echtgenote zou
worden.
Waarom ging ze niet terug naar Ne
derland toen ze in 1949 met twee klei
ne kinderen en een gebroken huwe
lijk achterbleef? Een duidelijke
motivatie: „Omdat ik niet als ge
scheiden vrouw met twee kinderen
op hangende pootjes terug wilde".
Naast die persoonlijke emotie
speelde ook reeds het besef zich yer-
worteld te weten met haar omgeving.
Ook de culturele gebondenheid sprak
mee. Ze probeert duidelijk te maken
hoe reeds een gevoel van verbonden
heid ontstond met de oude Dresdner
cultuur toen al in juli 1945 in het ou
de, gehavende balhuis de eerste con
berokkend niet vrij naar haar familie
in Nederland te kunnen gaan als be
paalde - soms droevige omstandighe
den - daar dringend aanleiding toe
gaven.
Via de Engelse sector in West-
Berlijn lukte het haar vrij kort na de
oorlog voor de eerste keer een bezoek
aan Nederland te brengen. Het ille
gaal terugkeren in de DDR gaf overi
gens heel wat problemen.
,,Wir sind gar nicht dafür", liet de
onderwijsinspecteur ook weten toen
zij door de Nederlandse Oecumeni
sche Gemeente was aangewezen voor
een uitwisselingsbezoek aan Neder
land. Als lid van de SED tevens con
tacten met de kerk onderhouden,
wekte extra wantrouwen. Ibch kreeg
Corrie - mede door invloed vanuit de
kerk permissie het bezoek af te leg
gen, echter....onder de voorwaarde
dat de kinderen in het tehuis waar ze
werkzaam was, er niets over te weten
zouden komen. De beslissing over
haar beroepsongeschiktheid (in ver
band met haar gezondheid) werd er
wellicht door bespoedigd.
Corrie betreurt dat nog steeds en
stelt vast, dat ze de kinderen echt niet
alleen maar mooie dingen over Ne
derland zou hebben verteld, maar
ook zou zijn ingegaan op de vele pro
blemen.
Opgezegd
Corrie heeft haar SED lidmaat
schap opgezegd vooral wegens het
feit, dat haar het contact met Christe
nen werd verweten. Ze uitte haar be
zwaren tot aan het Centraal Comité,
maar ondervond daar - naar haar zeg
gen - nooit last mee. Tot haar vreugde
kon ze overigens constateren, dat er
in het bovenste niveau van de partij
toen al iets ten gunste aan het veran
deren was in dit opzicht. Zo was er
immers een eerste contact geweest
tussen president Honecker en bis
schop Schönherr.
Ze stelt vast, dat er inmiddels een
goed contact tussen partij en kerk is
opgebouwd en als bewijs daarvan
wijst ze op de gemakkelijke toestem
ming, die Christenen nu krijgen voor
een reis naar het buitenland.
Jenny Schneider maakt de kantte
kening overigens het aanvankelijk
wantrouwen van de partij ten opzich
te van de kerk niet onbegrijpelijk te
achten; in de kerk werd ten tijde van
het nazisme volgens haar immers de
verkeerde kant gekozen.
Corrie toont zich ondanks haar per
soonlijk verdriet ten gevolge van het
niet vrij naar haar vaderland te kun
nen reizen bij tijd en wijle, een goed
pleitbezorgster voor het politieke sy
steem in de DDR. Invloed van de be
volking daarop? Jazeker wel, meent
Corrie en ze wijst op de vele politieke
bijeenkomsten van de vijf partijen
verenigd in het Nationaal Front,
voorafgaand aan de verkiezingen. De
politieke functionarissen worden op
die vergaderingen uitgenodigd om re
kenschap af te leggen van het gevoer
de beleid en krijgen tevens opdrach
ten welke zaken en vertegenwoordi
gingen anders geregeld dienen te
worden. In werkelijkheid is dat sy
steem veel democratischer dan in het
Westen, vindt Corrie.
Goed geregeld
Vele zaken in de DDR zijn volgens
haar vaste overtuiging, goed gere
geld. Onder meer de wijze waarop ie
dereen kansen en rechten heeft op een
passende beroepsopleiding. Aanvan
kelijk lijkt het er op dat alle jongens
in de DDR automonteur en alle meis
jes kapster willen worden, maar hun
uiteindelijke opleiding hangt af van
hun prestaties op school en - ook van
groot belang - van hun collectief ge
drag. Die selectie vooraf, vergroot de
wetenschap voor de leerlingen, dat er
straks passend werk te krijgen is en
dat is, volgens Corrie, van groter be
lang dan het vooruitzicht werkloze
schoolverlater te worden.
Niet alles kan goed geregeld zijn.
Dat moet ze ook erkennen. Zo be
hoeft de opvang van motorisch
gestoorde kinderen wel enige verbe
tering, evenals de verzorging van be
jaarden. „Maar, ja, je kunt niet alles
tegelijk doen", en haar gastvrouw
vult aan, dat het de Oostbloklanden
vaak ook extra moeilijk wordt ge
maakt, zoals bijvoorbeeld door de
handelsboycot, die nu weer hals-
over-kop door het Westen werd afge
kondigd ten gevolge van de kern
ramp in Tsjernobyl.
Dat brengt het gesprek ten slotte op
de media. „De media in de DDR zijn
saai", meent Corrie, omdat ze alleen
de feiten weergeven. In het algemeen
acht ze die informatie niet slecht en
juist zeer objectief. Een betere situa
tie dus dan in Nederland, vindt ze,
waar - volgens haar gegevens - tachtig
procent de Telegraaf leest, waar veel
leugens in staan. Dat is niet goed te
praten, vindt Corrie, want als je een
krant leest, moet je hem kunnen ver
trouwen.
Prestige
Het feit, dat de gegevens over ge
noemde kernramp zo slecht doorkwa
men, acht zij een gevolg van de angst
van het Oosten voor prestigeverlies
in het Westen. Overigens werd - zegt
Corrie - in de DDR de ramp in Tsjer
nobyl direct bekend gemaakt, maar
zij acht het niet uitgesloten, dat die
berichten via West-Duitsland werden
opgevangen. Zelf vindt ze het eigen
aardig dat in de Sowjet-Unie zo wei
nig bekend werd gemaakt, blijkbaar
had men daar de omvang ervan niet
voorzien.
Corrie noemt de wijze waarop in
het Westen op de ramp werd gerea
geerd 'misselijk'. Heel anders dan in
het Oosten op het ongeluk met de
Challenger. „Daar werd geen min
achting over geuit".
Overigens zegt ze het 'erg jammer'
te vinden, dat die kernramp juist nu
moest gebeuren, juist nu er na de top
ontmoeting in Genève ten opzichte
van Gorbatsjow enige sympathie
werd betuigd.
Foto: Joh. D. C. Berrevoets
Tekst: Ali Pankow
Advertentie
VERWARMINGSSERVICE
Telefoon 01110-2647-3909
Vrijwel alle gehuwde vrouwen in
de DDR werken. De voorzieningen
zijn daar dan ook op afgestemd: crè
ches voor baby's en peuters en kleu
terscholen voor kinderen vanaf drie
jaar, Waar men om zes uur 's ochtends
reeds terecht kan. „Ik vind het wei
eens zielig als ik sommige moeders
met hun kleintjes 's morgens al zo
vroeg naar de trams zie gaan", erkent
Corrie.
Ook de lagere scholen zijn af
gestemd op de arbeidstijden der ou
ders. De school begint om zeven uur
tot 's middags een uur of twee en
daarna kan onder leiding van gekwa
lificeerde groepsleidsters het huis
werk worden gemaakt. „De kinderen
worden erg snel zelfstandig", voegt
Corrie er - haast ten overvloede - nog
aan toe.
Zuinig
Ze erkent, dat de staat geïnteres
seerd is in het feit, dat vrouwen wer
ken.Anderzijds kiezen veel vrouwen,
volgens haar, voor werk buitenshuis
omdat ze veel van hun beroep hou
den, maar in veel gevallen ook omdat
het gezin zich dan wat meer luxe kan
permitteren, want de salarissen zijn
niet hoog en men zal zeker wat zuinig
moeten zijn als niet beide huwe
lijkspartners werken.
Maar, uitgaand van zichzelf, liggen
de materiële eisen, volgens Corrie
niet hoog. „Er wordt geen armoede
geleden. Men is over het algemeen
niet modebewust en het geld heeft
hier een andere waarde dan in het
westen. Alle belangrijke zaken zijn
verkrijgbaar; huisvesting, energie en
openbaar vervoer zijn veel goedko
per dan hier".
Veel geld verdienen geeft in Cor
rie's oogpunt aanleiding tot verwer
pelijke zaken als toenemend alcoho
lisme en dergelijke.
Als partijsecretaris van de SED,
analyseerde zij de arbeidssituatie in
het tehuis voor moeilijk opvoedbare
kinderen, waar ze als wiskundelera-
res werkte. Doel van de SED was on
der meer de jeugdorganisaties actief
in het politiek gebeuren te betrek
ken. Corrie heeft zich daar lange tijd
voor ingezet, totdat enkele ontwikke
lingen haar aanleiding gaven het par
tijlidmaatschap op te zeggen.
Persoonlijk heeft ze vaak enorm
veel moeite gehad met het feit, dat ze
niet vrij naar Nederland kon reizen.
Ze zegt het staatsdenken daarin wel
te begrijpen - velen lieten zich verlei
den door materiële zaken in het Wes
ten en keerden niet terug - maar per
soonlijk heeft het haar verdriet
ZIERIKZEE
Algemene ledenvergadering
VVD-Zierikzee
De WD-fractie afdeling Zierikzee
houdt dinsdag 20 mei om 19.30 uur in
restaurant Mondragon de jaarlijkse
algemene ledenvergadering. Na het
jaarverslag over 1985 en enkele ande
re agendapunten, vindt er weer (net
als andere jaren) de behandeling
plaats van de agendapunten van de
eerstvolgende raadsvergadering, die
van maandag 26 mei.
RENESSE
Plattelandsvrouwen
Deze week hield de Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen afde
ling Noordwelle en omstreken een
bijeenkomst in Bowling Renesse. Op
deze geanimeerde avond werd door
een dertigtal dames gezellig ge
bowld. Toen aan het slot van de gezel
lige bijeenkomst de stand werd opge
maakt bleek H. R. v. Voskuylen-v. d.
Lustgraaf het er het best te hebben
afgebracht. Ze won daarmee de eerste
prijs.
Bejaardensociëteit
In het dorpshuis te Renesse werd
voor het laatst dit seizoen een
soosmiddag gehouden door de be
jaardensociëteit te Renesse. Ter gele
genheid hiervan vertoonde H. Fennet
enkele zelf opgenomen films. Naast
een film met beelden van een reis in
Duitsland, vertoonde hij ook beelden
van Renesse waaronder de Strao. Na
de pauze werd de uitslag bekend ge
maakt van de kampioenscompetitie
van het kegelspel, het knikkerspel en
het sjoelen. Bij ieder spel was er een
dames- en een herenkampioen, die
elk een prijsje ontvingen. De dames
van het comité, die de organisatie van
de soosmiddagen op zich namen, kre
gen een bloemetje aangeboden. Als
definitieve afsluiting van het seizoen
werd woensdagmiddag met een bus
van Van Oeveren en twee personenau
to's met 60 personen een rondrit ge
maakt over het eiland Tholen. In De
Stadsherberg te St. Maartensdijk
werd een koffiestop gemaakt, waar
na vervolgens een rondwandeling
werd gemaakt door Tholen. Nadat
het stadje was bezichtigd en men te-
gelijktertijd even de benen had kun
nen strekken, werd de tocht vervolgd
naar Bergen op Zoom, waar in de
Wouwse Tol werd genoten van een di
ner. Om acht uur werd de terugreis
aanvaard en een uur later was men
weer thuis. De geslaagde reis vormde
een waardige afsluiting van een goed
seizoen. In september hoopt men
weer vol goede moed van start te
gaan.
NIEUWERKERK
Oud papier
Ten bate van jeugdsoos De Kêête
wordt op zaterdag 17 mei vanaf 10 uur
oud papier opgehaald. Verzocht
wordt het papier gebundeld gereed te
zetten.
BRUINISSE
Keverdag
De Keverclub Zuid Nederland orga
niseert op maandag 19 mei, tweede
pinksterdag, een grote Keverdag in
Bruinise op het Aquadeltaterrein.
Regioleider Andre van Gilst, zelf ei
genaar van vijf Volkswagens van het
type Kever, verwacht die dag tussen
de vijftig en honderd Kevers, die van
af twee uur een rondrit over Schou-
wen-Duiveland maken. Vanaf tien
uur worden de auto's op Aquadelta
verwacht. Aan het showen van de wa
gens is volgens organisator Van Gilst
een competitie verbonden met bekers
en prijzen. Zoals voor de meest origi
nele Kever en voor de mooist omge
bouwde Kever. De dag wordt gespon
sord door Aquadelta en Rene Colthof
Beheer en een VW-garage in Stellen
dam. De eerste prijs in het overkoe
peld klassement is een surfplank.
Helpt Elkander
De Hervormde Vrouwengroep Helpt
Elkander komt dinsdag 20 mei weer
in vergadering bijeen in het NH-
verenigingsgebouw om half acht.
Spreker op de avond is ds. Kerssen.
Dauwtraptoernooi
De tennisvereniging De Bru-Tèn or
ganiseert voor haar jeugdle ,n op
tweede pinksterdag een dauwtrap
toernooi. Het begint om half acht met
een trimtocht door het Westplantsoen
waarna samen wordt ontbeten in de
kantine. Daarna worden er wedstrij
den gespeeld. Volgens de jeugdcom
missie gaat het daarbij om de Olym
pische gedachte: meedoen is
belangrijker dan winnen.
GOES
't Beest
Jongerencentrum 't Beest in Goes
heeft weer enkele muzikale optre
dens op het programma staan. Vrij
dag 30 mei treedt We've got a fuzzbox
and we're gonna use it aan. De forma
tie Blood on the saddle geeft ook acte
de présence op deze muzikale avond,
die om 22.00 uur begint. Zaterdag 31
mei laat de hard-rockband Helloïse
van zich horen; eveneens vanaf 22.00
33
Maar het boterde wel. Tben Evert
na zes weken thuiskwam, was hij zo
opgemonterd door de stand van za
ken, die Theo hem voorschotelde, dat
hij weer zin in zijn werk kreeg. Hij
bracht het zelfs op, direct aan zijn
cursus Bedrijfsorganisatie te begin
nen, die hij enkele jaren tevoren afge
broken had. Hij zei in vertrouwen te
gen Jantien: ,,Ik maak die cursus in
ieder geval af, want als ik ergens an
ders wil solliciteren, zal zo'n diploma
van pas komen."
„Ben je dan van plan weg te gaan?"
vroeg ze.
Hij antwoordde niet direct, en toen
zei hij: „Nu misschien niet. Ik was
voordat ik dat ongeluk kreeg, vast
van plan er hier meer op te houden.
Maar nu maak ik eerst die cursus af
en dan zie ik verder. Tilly zou graag
naar een grotere plaats willen. Ik
moet met haar ook rekening houden.
Als Theo wil blijven, wordt alles
makkelijker. We kunnen dan ook
eens een keertje weg."
Jantien was ervan doordrongen,
dat hun zaak op losse schroeven
stond, als zij straks wegging.
Egbert knutselde aan het huis van
zijn moeder om alles klaar te hebben,
als zij toestemde in het huwelijk met
hem. Zijn studie liet hij links liggen.
Waar zouden zij van moeten leven, als
de zaak opgedoekt werd omdat Theo
en Evert het af lieten weten? Egbert
drong er herhaaldelijk opaan, haar
moeder van hun trouwplannen op de
hoogte te brengen. Maar Jantien stel
de het uit.
„Ik zou maar oppassen," had Theo
gezegd.
„Blijf bij de jongen en zijn ouders
uit de buurt," zei Brink.
„Een moederskindje," had haar va
der gezegd. Dat was allemaal nog tot
daar aantoe, maar waar moesten ze
samen van leven, als hun zaak op
hield te bestaan? Ze zou Egbert zeg
gen, dat hij ernst met zijn studie
moest maken. Zelfs als hun zaak
weer zou oploeien, zodat ze goed de
kost voor hen beiden kon verdienen,
dan wilde ze hier nog weg. Ze wilde
niet altijd in de buurt van Egberts
moeder blijven. Deze ging zich aan
haar vastklemmen op een manier, die
haar beangstigde.
Tben Theo na de proeftijd besloot te
blijven, was dat een reden tot grote
vreugde, maar Jantien zei er niets
van tegen Egbert. Ze groeide naar een
zekere volwassenheid in haar den
ken. Ze was tot de ontdekking geko
men, dat ze Egbert en zijn moeder
ook kon helpen als ze met trouwen
wachtte tot Egbert zijn studie had
voltooid en een behoorlijke werk
kring had. Het was een speling van
het lot. dat de ommekeer kwam, toen
ze dat besluit genomen had. Op een
dag belde Egbert op, dat hij die avond
bij haar zou komen.
„Wat doe je plechtig," zei ze. „Je
komt toch zowat iedere dag. Daar
hoef je toch niet over op te bellen."
Hij zei dat hij haar iets heel belang
rijks had mede te delen. „Stel je niet
aan," had ze gekscherend gezegd.
„Meedelen, zeg je? Wat verschrikke
lijk plechtig, Egbert."
door NEL VAN DER ZEE
Maar toen hij die avond kwam, zag
ze direct, dat er iets bijzonders aan de
hand was. Hij zag zo wit als een doek.
„Laten we maar even naar het kan
toortje gaan." zei hij strak.
Ze zag pareltjes zweet op zijn neus,
waarover het vel wasachtig en strak
gespannen stond, toen hij zei: „Moe
der is naar een kliniek gebracht voor
een behandeling en ik ga morgen
naar Parijs. Je weet, dat daar een
broer van mijn moeder woont. Ik
blijf voorlopig in Parijs. Meer kan ik
niet zeggen, Jantien."
Hij wilde aanstalten maken om te
vertrekken, maar ze hield hem tegen.
„Tbe," zei ze dringend, „doe alsje
blieft niet zo interessant, vertel eens
wat meer. Ja, ik begrijp, dat het ellen
dig is. dat je moeder ziek is, maar wat
heeft ze dan?"
„Wat ze heeft," zei hij mat. „ze is to
taal in de war. Dót heeft ze."
Jantien had een drukke dag gehad
met moeilijke ontevreden klanten
van wie één kwaad de winkel was
uitgelopen. Ze voelde de moeheid van
die hele dag over zich komen, toen ze
Egbert gadesloeg.
„Je bent zelf ook in de war," zei ze.
„Is het nu nodig meteen naar Parijs
te gaan? Kun je niet beter hier tot
rust komen?"
„Néé," zei hij, „nee en nog eens
nee." Hij streek met zijn hand over
zijn voorhoofd. „Ik heb de laatste da
gen zoveel meegemaakt. Ik kan er on
mogelijk over praten."
(wordt vervolgd)