Bescherming Bevolking
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 13 mei 198(i Nr. 23929
5
Na opheffing dreigt tijdelijkvacuüm in Zeeuwse hulpverlening
ZIERIKZEE - De discus
sie wordt al vele jaren ge
voerd, maar nu lijkt de
knoop doorgehakt te wor
den. Het laatste woord is
aan de Eerste Kamer. De
Bescherming Bevolking
(BB) dreigt te worden op
geheven en ook in Zeeland
komt het na de zomer aan
op de hulpverlening van
voornamelijk de brand
weer en het Nederlandse
Rode Kruis. Het huidig
Zeeuws hoofd-BB, drs. A.
H. Dal en BB-administra-
teur A. Maljaars hebben
vooralsnog weinig vertrou
wen in de overheveling van
de taken en verwachten
dat zeker nog enkele jaren
nodig zullen zijn, voordat
Zeeland weer op het veilig-
heidspeil is als in de BB-
tijd. ,,Als er binnen afzien
bare tijd ernstige calami
teiten met gifwolken of de
kerncentrale gebeuren,
dan is de Zeeuwse hulpver
lening daar niet voldoende
op ingesteld", constateert
Dal, die somber ingesteld
is.
,,Wij zijn niet blij met het verdwij
nen van de BB, maar erkennen dat
een reorganisatie goed zou zijn. Maar
nu de BB dan toch opgeheven moet
worden had een overgangsfase beter
geweest. Nu verdwijnt er veel vak
kennis en is het aan de brandweer en
het Rode Kruis om dit overnieuw bij
te leren", legt het hoofd-BB uit. ,,Er
wordt van de vrijwilligers veel ver
wacht, maar de brandweer krijgt pas
extra geld, wanneer de BB volledig
verdwenen is".
Vacuüm
De hulpverlening in Nederland -
dus ook in Zeeland - dreigt in een va
cuüm terecht te komen. De militaire
colonne (KMC) heeft volgens Dal al
bekend gemaakt zeker tot 1989 de tijd
te moeten hebben om goed voorbe
reid aan haar nieuwe taken te kun
nen beginnen. ,,Dat is een strakke or
ganisatie en het lijkt daarom zeer
onwaarschijnlijk, dat de vrijwilli
gers van de brandweer en het Rode
Kruis binnen diezelfde tijd orde op
zaken hebben gesteld", vertelt Dal.
Tot die tijd voorziet het BB-hoofd bij
calamiteiten met gifwolken (denk
aan het Sloegebied) of de kerncentra
le grote problemen. De brandweer en
het Rode Kruis zouden meer tijd
moeten krijgen om hun 'zaakjes' te
kunnen regelen.
Voor het personeel van de BB lijkt
de overname mee te vallen. De vijfen
twintig beroepskrachten zijn op zoek
naar een andere baan en een deel van
hen heeft die inmiddels gevonden.
Het is ook zeer waarschijnlijk, dat
een aantal medewerkers actief blijft
binnen de provinciale hulpverle
ningsbranche. Desgevraagd legt Dal
uit dat er bij de brandweer geen
angst hoeft te bestaan, dat de BB-
medewerkers 'even' de leiding komen
nemen bij de korpsen. ,,Dat kan na
tuurlijk niet, maar ik geloof eerlijk
gezegd ook niet dat die vrees bij de
korpsen aanwezig is. Wij hebben daar
De Bescherming Bevolking is geen
lang leven beschoren geweest. Net
voor de watersnoodramp in 1953 werd
de hulpverleningsdienst in het leven
geroepen. AI in 1968 kwamen de eer
ste gesprekken over een totale reor
ganisatie op gang. Tben voormalig
minister van Binnenlandse Zaken
Hans Wiegel in 1983 openlijk voor
stander zei te zijn van opheffing, be
gon de bal te rollen. Een ontwikke
ling, waarmee de BB zich nogal
ongelukkig voelt, want volgens Dal
is de BB eigenlijk niet om haar me
ning gevraagd.
Bezuiniging
Volgens hem is de bezuiniging voor
het rijk de enige reden geweest om tot
opheffing te komen. ,,De BB in Zee
land heeft tot nu toe jaarlijks één
miljoen gulden gekregen, maar in de
nieuwe opzet komt er slechts vijf ton
vrij voor de provincie", aldus het
hoofd-BB. En zowel Dal als Maljaars
zijn van mening, dat in die bezuini
gingsdrift niet voldoende oog is voor
de problemen, die volgens hen met de
overname boven water komen.
Die problemen lijken legio. Ten
eerste komt er een einde aan een cen
traal punt van hulpverlening. Het
Rode Kruis krijgt de geneeskundige
hulp toebedeeld, terwijl de brand
weer de overige taken op de schou
ders moet nemen. Ook voor de mili
taire colonne is nog een taak
weggelegd. Hiermee komt een ein
de aan een centraal commando. Ik
ben benieuwd hoe die verschillende
instanties straks gecoördineerd gaan
worden" zegt Dal, die vreest voor
een zekere mate van competitiestrijd
tussen de verscheidene hulpverle
ners. Ook Maljaars leeft in de over
tuiging, dat de bevelvoering ,,de
zwakke schakel in de structuur
dreigt te worden".
Maar er is volgens beide BB-
medewerkers meer. Zo kent de BB in
Zeeland een korps van 3000 nood-
wachters, waarvan de helft paraat is.
Noodwaehters worden door het mini
sterie onvrijwillig aangesteld en zijn
volgens de wet verplicht deel te ne
men aan oefeningen en rampbestrij
ding. Wanneer een noodwachter
(enigszins vergelijkbaar met de mili
taire dienstplicht) niet komt opda
gen, staat hem een straf te wachten.
De vrijwillige brandweerlieden en de
leden van het Rode Kruis daarente
gen kennen die wettelijke plicht niet.
En hoewel de meeste hulpverleners in
de laatste twee categorieën hun mo
reel plichtsbesef in de meeste geval
len al meer dan voldoende hebben be
wezen, stelt dit Dal en Maljaars niet
helemaal gerust.
Waardering
Beiden zeggen alle waardering
voor de vuurbestrijders en Rode
Kruismensen te hebben, maar zien
toch enkele haken en ogen. Er komt
op hen een nog zwaardere studie af,
terwijl ook de werkdruk mogelijk
toeneemt. Maar vooral voor de be
strijding van calamiteiten in de zoge
naamde Nucleaire, Biologische en
Chemische richting (NBC) is veel spe
cifieke kennis nodig. Tbt nu werd vol
gens de noodwachtersplicht voorna-
Overvloede
Het moet wellicht nog ten overvloe
de vermeld worden, dat ook Dal en
Maljaars overtuigd zijn van het func
tioneren van hun vervangers. Twij
fels bestaan echter over de overname
van de BB-taken, die Binnenlandse
Zaken snel wil doorvoeren. Verschei
dene brandweercommandanten van
verschillende gemeenten reageren
vrij nuchter op de ontwikkeling. Zij
zijn van mening, dat de brandweer
door de jaren heen al een pittige op
leiding heeft moeten volgen en daar
om al aardig voorbereid aan hun
taakverzwaring beginnen. Wel zal er
bij de korpsen extra geld moeten ko
men voor de aanpassing van het ma
teriaal.
TEKST: AAD VAN DER WOUDEN
FOTO'S:
JOHAN D. C. BERREVOETS
melijk hoog-geschoold technisch
personeel aangesproken. ,,Ik moet
nog zien, dat ingenieurs zich straks
vrijwillig aanmelden om in de avond-
uren NBC-kennis te gaan bijspijke-'
ren", i-eageert Dal. Het voordeel van
de noodwaehters is volgens hem ook,
dat de BB via het ministerie die men
sen kon oproepen, die zij het ge
schiktst achtte. „Moet, je bijvoor
beeld een gebouw opblazen, dan kun
je gericht zoeken".
Die overheveling van het takenpak
ket betekent voor de Zeeuwse BB ten
opzichte van zusterinstanties in den
lande een extra handicap. De Zeeuw
se BB kreeg na 1968 vele extra taken
meer dan andere BB's, omdat Zee
land nauwelijks gemeenschappelijke
hulpverleningsregelingen. kende.
Ook met de watersnoodramp net ach
ter de rug was de bevolking van de
waterprovincie zich' terdege bewust
van het belang van een goede hulp
verleningsorganisatie. Tenslotte be
gon de toeristenstroom in deze tijd de
kop op te steken en dat vroeg ook een
beter gestructureerd hulpverlening
sapparaat.
Maljaars zegt de indruk te hebben,
dat dat bewustzijn er nu niet echt
meer is. ,,De Nederlander heeft niet
veel geld over voor rampenbestrij
ding. Er moet eerst iets gebeuren
voordat inen er het nut van inziet".
Hoewel de provincie gelukkig mag
zijn met het uitblijven van calamitei
ten, betekent dit wel, dat de BB tot
op heden nauwelijks gelegenheid
heeft gehad zich te bewijzen. „Geluk
kig maar", reageert Dal „maar het is
inderdaad zo, dat de BB nog niet
heeft kunnen laten zien, dat zij func
tioneert". Een gegeven is dat de Ne
derlandse BB is opgebouwd volgens
het Engelse model, dat haar functio
neren al meerdere keren heeft bewe
zen.
Geld
Volgens Dal en Maljaars hebben de
namelijk nooit iets van gemerkt",
vult Maljaars aan.
Onzekerheid
De BB heeft lange tijd in onzeker
heid geleefd en dat heeft ertoe bijge
dragen, dat er over de bestemming
van het (voor deze dienst) overbodige
materiaal geen duidelijkheid was.
Volgens Dal heeft de BB in Roosen
daal een deel van het materiaal naar
de Derde Wereld gestuurd, zodat Bin
nenlandse Zaken er in ieder geval
geen p'rofijt meer van zou kunnen
hebben. Wellicht een vreemde werk
wijze, maar het typeert enigszins de
onvrede over het bezuinigingsbeleid
en de manier van uitvoering van deze
rijksoverheidspolitiek. De BB in Zee
land voert momenteel overleg met de
Regionale Brandweer in de provincie
om een deel van het wagenpark en
bijbehorende zaken over te dragen.
Het betreft hier kring-eigendommen.
De BB-bezittingen van het rijk gaan
of terug of worden afgeschreven.
Er bestaat in principe dus een mo
gelijkheid, dat een deel van de kring
eigendommen in handen komt van
de Regionale Brandweer. De gemeen
telijke korpsen zullen dan - wanneer
zij interesse tonen voor het mate
riaal - bij hun eigen rcgiocomman-
dant moeten aankloppen.
Al is er nu meer duidelijkheid ge
komen in de gevolgen van de BB-
opheffing, toch blijven er nog enkele
vragen. Betekent de vervanging van
de noodwaehters door een rampen-
bestrijdingsplicht - zoals Dal het for
muleert - een „duidelijke verarming
voor de hulpverlening en een be
langrijke vraag voor de brandweer
korpsen, die straks extra taken krij
gen: gaat de gemeentelijke bijdrage
aan de BB, zoals die nu bestaat straks
in zijn geheel naar de vuurbestrijders
of wordt daarop ook beknibbeld?
Eén ding is zeker: voor de overblij
vende hulpverleners breekt een druk
ke tijd van bijscholing aan.
gemeentebesturen in Zeeland altijd
veel geld gestoken in de hulpverle
ning, maar tegelijkertijd erkennen
ze, dat diezelfde gemeenten nu geen
protest aanvoeren tegen de ophef
fing. Dal denkt dat dit te maken
heeft met de gedachtengang bij de be
sturen. „Ze kregen iedere keer din
gen opgelegd van Binnenlandse Za
ken en moesten maar zien hoe ze dit
wilden bekostigen. Er leeft nu een
idee van 'dan moet dat ministerie het
nu zelf maar uitzoeken", verklaart
Dal het achterwege blijven van reac
ties. Maar bij de grotere gemeenten in
Zeeland bestaan er volgens hem wel
degelijk enige twijfels over de juist
heid van het verdwijnen van de BB.
Dal: „Men denkt dat alles in Neder
land wel veilig is en eigenlijk is dat
belachelijk; alsof een L PG-tank al
leen op een Spaanse camping ont
ploft. En wat te denken van alle ge
vaarlijke stoffen, die over de Zeeuw
se wateren vervoerd worden. Ook het
aanspoelen van olie op de Schouwse
kust bijvoorbeeld, moet opgevangen
worden".
Maar het is natuurlijk niet zo, dat
met het verdwijnen van de BB een
einde aan de hulpverlening komt. De
vrijwillige brandweer krijgt al enke
le jaren steeds zwaardere cursussen
voorgeschoteld en ook de opleidin
gen binnen het Rode Kruis-korps
zijn bijgesteld. Ook het materiaal
van deze instanties wordt vervangen
met het oog op de BB-ophcffing.
Maar al zou de belangstelling voor
bijvoorbeeld de NBC-opleidingcn
groot zijn en wordt er een afdoende
oplossing gevonden voor de coördi
nerende aspecten van de taakoverhe-
veling, dan nog duurt het volgens
Dal en Maljaars vele jaren eer de
hulpverlening bij calamiteiten opti
maal genoemd mag worden.
