SCHOUWEN-DUIVELAND
EN DE DOLEANTIE (SLOT)
6
Het kleine Kerkwerve had een oud en vervallen kerkgebouw. De predikant die de
gemeente vanaf 1884 diende, zal er ook zijn zorgen om hebben gehad. Tijdens de
ambtsperiode van deze predikant - ds. W. K. P. Goeree - begreep het college van kerk
voogden dat maatregelen genomen moesten worden, maar de gemeente was klein en
een nieuw kerkgebouw kostte veel geld. Niettemin werd vanaf 1886 serieus gedacht
over het afbreken van de oude kerk en het bouwen van een nieuwe.
Ds. Goeree
Ds. Goeree moet een trouw pastor
zijn geweest als we de kerkelijke han
delingen lezen. In keurig handschrift
noteerde hij wat er op de kerkelijke
vergaderingen voorviel. Niet altijd
waren het plezierige zaken. Al spoe
dig na zijn bevestiging werd de nog
jonge predikant geconfronteerd met
een opzienbarend geval van zedeloos
heid.
De schoolmeester had er zich ken
nelijk schuldig aan gemaakt. Die
schoolmeester was ook voorzanger en
voorlezer in de kerk en bij gebrek
aan een orgel een onmisbaar man.
Gezien de vele geruchten kon de ker-
keraad niets anders doen dan de
voorzanger voor onbepaalde tijd
schorsen. Het werd hem door ds. Goe
ree in „gepaste bewoordingen" mede
gedeeld. De diaken W. Lemsom werd
interim-voorlezer en voorzanger.
Ds. Goeree kreeg zijn gemeente
niet in alles mee. Zo klaagde hij in
1885 over het gebrek aan offervaar
digheid voor de zending. Een poging
om in hetzelfde jaar een jongelings-
verenigingop te richten mislukte. De
kerkeraad zag weinig in de goede
voornemens. Men verwachtte een te
geringe belangstelling. Wel wilde
men proberen een mannenvcreniging
te starten, maar ook die schijnt niet
van de grond te zijn gekomen.
Voor de zending had ds. Goeree een
warm hartZo had hij in 1885 voorge
steld om ds. H. Pierson uit te nodi
gen. Deze was predikant-directeur
van de Heldringgestichten in Zetten
voor „verwaarloosde en gevallen
meisjes". Pierson was een man die
geen blad voor de mond nam wan
neer hij maatschappelijke wan
toestanden aan de kaak stelde. Toen
hem dat werd verweten en hij aange
raden werd zijn tegenstanders min
der hard aan te pakken was ds. Pier
son beslist in zijn antwoord: „Nooit!
God beware mij ervoor. In naam van
Christus, wiens discipel ik ben, die
acht maal zijn snerpend wee heeft
uitgesproken over de farizeeën, durf
ik volhouden dat ook hardheid
Christelijk is..."
Voor cvangelisaliedoeleinden
schafte de Kerkwerfse kerkeraad in
1885 25 scheurkalenders aan, die als
titel hadden: Kruimkens van 's Hee-
ren tafel. Het binnengekomen zen-
dingsgeld werd verdeeld tussen de in
stellingen van rechtzinnige signa
tuur: de Nederlandse Gereformeerde
Zendingsvereniging in Amsterdam,
de Nederlandse Zendingsvereniging
in Rotterdam en de Utrechtse Zen
dingsvereniging.
De Doleantie
De kerkelijke strijd van dr. Abr.
ICuyper en de zijnen tegen de Synode
van de Nederlandse Hervormde Kerk
en de andere bestuursorganen liet ds.
Goeree allerminst onberoerd. Hij
bestudeerde de publikaties van de
Gereformeerde voormannen Kuyper,
de Savornin Lohman, Rutgers, Van
den Bergh en anderen. Hij las „De
Heraut", het blad van dr. Kuyper.
Toen de Doleantie zich in 1886 vol
trok rommelde het in vrijwel geheel
Nederland. Misschien wilde ook ds.
Goeree een keuze maken voor de do
lerenden, die zich verenigden in hun
Nederduits Gereformeerde Kerken.
Innerlijk voelde hij er zich toe aange
trokken. Anderzijds wenste hij onge
twijfeld ook de gemeente bijeen te
houden.
Dat hinken op twee gedachten moet
voor ds. Goeree geen gemakkelijke
zaak zijn geweest. 'Iben de Nederduit
se Gereformeerde Kerk van Wagen
borgen in Groningen een beroep op
hem uitbracht zal ds. Goeree die
roepstem ten dele als bevrijdend heb
ben ervaard. De door de doleantie
ontstane gemeente in Wagenborgen
was klein. Ze had geen eigen kerkge
bouw en er was slechts een allereen
voudigste woning als pastorie. Dat
waren voor ds. Goeree geen beletse
len het beroep aan te nemen en daar
mee ging deze Kerkwerfse dominee
„in doleantie".
Afscheid
Men was in de korte periode dat ds.
Goeree in Kerkwerve verbleef op
hem gesteld. Dat blijkt ook uit het
feit dat harde tuchtmaatregelen ach
terwege bleven. Men zag in dat de
weg die ds. Goeree ging het beste was
voor hemzelf en voor de gemeente in
Kerkwerve.
Ds. Gocreo gaf zijn kerkeraad
schriftelijk te kennen dat hij voorne
mens was na 25 augustus 1889 op te
houden met predikant te zijn onder
de synodale organisatie van de Ne
derlandse Hervormde Kerk. Op die
datum vervulde hij nog een vakature-
buurt bij de Hervormde gemeente
van Nieuwerkerk en preekte daar
over Hebreeën 12:1-2. Daarom dan
ook, alzo wij zo groot een wolk der
getuigen rondom ons hebben liggen
de, laat ons afleggen allen last, en de
zonde, die ons lichtelijk omringt, en
laat ons met lijdzaamheid lopen de
loopbaan, die ons voorgesteld is;
ziende op den oversten Leidsman en
Voleinder des geloofs, Jezus, Dewel
ke, voor de vreugde, die Hem voorge
steld was, het kruis heeft verdragen,
en schande veracht, en is gezeten aan
de rechterhand des troons van God.
Op diezelfde zondag gaf hij de on
der zijn berusting zijnde kerkelijke
registers aan de kerkeraad over. Een
bewogen periode had zijn afsluiting
gevonden.
Wagenborgen
OUWERKERK
Sloopwoningen
Er is een begin gemaakt met de sloop
van twee woningen: Ring 18, vroeger
bewoond door P. de Jonge, en Ring 19,
bewoond geweest door D. Overhand.
BRUINISSE
Vergaderkalender
De poging van het Bruse gemeente
bestuur om een vergaderkalender te
realiseren, is mislukt. Doel van deze
kalender was om te voorkomen dat
de diverse verenigingen hun vergade
ringen op elkaar zouden afstemmen,
waarmee doublures voorkomen zou
den worden. Omdat er in Bruinisse
veel mensen zijn die lid zijn van ver
scheidene verenigingen of clubs,
moet dikwijls een keuze worden ge
maakt naar welke vergadering wel
en naar welke niet wordt gegaan. Op
het gemeentehuis werd daartoe gedu
rende een jaar een soort vergaderka
lender ingesteld, waarop de vereni
gingen hun vergaderingen konden
schrijven. Na het proefjaar is geble
ken dat de verenigingsbesturen niet
bereid zijn hun vergaderingen door te
geven: het resultaat was nihil. Van
daar dat het gemeentebestuur heeft
besloten de vergaderkalender af te
schaffen.
Opbrengst collecte
De in In 't Opper gehouden dia- en
voorlichtingsavond van de RefHulp
actie Woord en Daad heeft een finan
cieel succes opgeleverd. In Je pauze
was er namelijk gelegenheid om arti
kelen te kopen uit de ontwikke
lingslanden. Verkoop en collecte
brachten samen het mooie bedrag
van 444,40 op. Bestuur, personeel ei)
bejaarden worden vriendelijk be
dankt.
Bejaa»rlenRoos
De bejaardensoos van mevrouw 1J-
zclenberg houdt niet zoals gebruike
lijk op woensdag soosmiddag maar
op dinsdag 25 .maart. Wel wordt de
zelfde tijd gehandhaafd.
Jaarvergadering sv Kwiek
De sv Kwiek gym en volleybal
houdt op woensdag 26 maart haar
jaarvergadering in de benedenzaal
van het Dorpshuis om 20.00 uur.
Naast de jaarverslagen en bestuurs
verkiezingen zal op de vergadering
de videofilm van de finales van de
Europese kampioenschappen volley
bal te zien zijn.
Die tekst zag bij ds. Goeree ook op
zijn eigen kerkelijke loopbaan, 's
Middags nam ds. Goeree van de eigen
gemeente afscheid. Hij kon terugzien
op vijf jaar herderlijk werk in Kerk
werve en preekte over Handelingen
20 het 27ste vers: Want ik heb niet
achtergehouden, dat ik u niet zou ver
kondigd hebben al den raad Gods.
Op 8 september 1889 werd ds. Goe
ree als predikant in het Groningse
Wagenborgen bevestigd. Deze kleine
gemeente bleef hij trouw. Hij maakte
er de vereniging mee met de Christe
lijk Gereformeerde Kerken tot de Ge
reformeerde Kerken in Nederland.
De kleine gemeente kon al spoedig
een eigen kerkgebouw laten verrijzen
nadat het aantal gemeenteleden
gestadig was gegroeid.
de agenda zal aan de orde worden ge
steld.
WESTERSCHOUWEN
Trimmer ontmoet zeehond
Trimmers die regelmatig het strand
in hun route opnemen, komen soms
voor prettige verrassingen te staan.
Dat ondervond onze schaats- en lang-
laufcrack Cor Muller uit Haamstede,
die dinsdagmorgen tussen het vuur-
torenstrand en Westenschouwen, on
geveer bij paal 10 een dartele zeehond
ontmoette. Het was een hele grote die
rondjes zwemmende, geregeld naar
Muller toekwam en hem als het ware
uitnodigde om ook te komen zwem
men. Na nog wat speelse zwempar-
tijtjes richting Muller verdween de
hond weer verder de Noordzee in
waarna de trimmer ook zijn oefen
tochtje voortzette. Het is opvallend
hoe het aantal zeehonden voor en in
de Oosterschelde toeneemt, want ook
van enkele visboten kwamen berich
ten over zeehonden-waarnemingen.
Excursie
De afdeling Westerschouwen van de
Nederlandse Vereniging van Huis
vrouwen heeft een excursie gemaakt
naar de meubelshowroom van Paau-
we te Zonnemaire. Maar liefst vijftig
dames maakten het bezoek mee. De
grote groep keek rustig rond en be
wonderde alles met grote aandacht;
of het nu een eetkamer betrof of een
kinderslaapkamer. Ook de afdeling
gordijnstoffen en vloerbedekking
werd niet overgeslagen. Aan het slot
van de middag werd een blik gewor
pen in het hypermoderne atelier van
Paauwc. Alles bij elkaar was het een
geslaagde en gezellige middag.
Vergadering uitgesteld
De vergadering van de commissie
financiën in de gemeente Wester
schouwen is verschoven van 24 maart
naar 10 april. Aanvang 16.30 uur.
BURGH-HAAMSTEDE
Tuinmeubelenshow
De firma Blom b.v. te Burgh-Haam-
stede houdt met haar afdeling tuinre-
creatie een permanente tuinmeube
lenshow in haar zaak. De show begint
vandaag, vrijdag 21 maart. De ope
ningstijden zijn van maandag tot
vrijdag 09.00 tot 12.00 uur en van
13.30 tot 17.30 uur. Op zaterdag kan
men er terecht 09.00 tot 12.00 uur en
van 13.30 tot 17.00 uur. Op dinsdag is
de zaak gesloten.
Behalve tuinmeubelen en tuin-
bouwbenodigdheden zijn er verder
slaapzakken, tuinbanken, schommel-
banken en een grote sortering cara
van-onderdelen en -accessoires te
zien.
ZONNEMAIRE
Muziekmiddag N enji»
De jaarlijkse muziek- en zangmid
dag van Nut en Uitspanning wordt
zaterdagmiddag gehouden in het
dorpshuis van Zonnemaire, tussen
twee en vijf uur. Medewerking verle
nen de harmonie en drumband, en de
koren van de bejaardensoos en de
plattelandsvrouwen. De toegang is
gratis. Het jeugdorkest van Nut en
Uitspanning olv C. de Munnink bijt
het spits af, gevolgd door het bejaar
denkoor met dirigent Cor de Vlieger
en mondharmonica-begeleiding van
de heren De Vlieger en Flikweert.
Vervolgens is het de beurt aan de
drumband olv M. C. M. Rievers. De
dames van het plattelandsvrouwen
koor treden op met begeleiding van
mevrouw J. van 't Veer-van Dijke en
onder leiding van M. van 't Veer. Na
de pauze (met verloting) wordt de
middag afgesloten met een concert
door de harmonie-afdeling onder lei
ding van dirigent Rinus Herrewijn.
DREISCHOR
Oud papier
Muziekvereniging Crescendo haalt
op zaterdag 22 maart weer oud papier
op in het dorp on polder. De inwoners
worden vriendelijk verzocht het pa
pier tijdig en goed verpakt gereed te
zetten. Men begint om 9.00 uur.
NOORDGOUWE
Collecte epilepsie
De collecte ten bate van de epiïep-
siebostrijding heeft in Noordgouwc
159,— opgebracht. Gevers en collec
tanten worden hartelijk bedankt
ormde kerk van Kerkwerve.
Ook in Wagenborgen was ds. Goe
ree een trouw predikant. Meer dan 36
jaar stond hij daar. In 1926 ontving
Demonstratie orgels
In de Gr^te of Nieuwe kerk nabij de
Dikke Tbren wordt zaterdag een ex
positie gehouden van een serie
electro-akoestische kerkorgels, die
sinds ongeveer een jaar onder de
naam Cantor op de markt worden ge
bracht. De expositie-demonstratie
omvat een complete collectie installa
ties voor grote en kleine kerken, au
la's en zalen, terwijl er ook modellen
zijn voor de organist die ook graag in
de huiskamer wil spelen. De fraaie
akoestiek van de Zierikzeese kerk zal
er zeker toe bijdragen dat de orgels
tot hun recht komen.
Jaarvergadering FNV
De FNV Schouwen-Duiveland
houdt op donderdag 10 april haar
jaarvergadering in het Huis van Nas
sau te Zierikzee, aanvang 19.30 uur.
Vergadering Beatrixschool
Omdat op de geplande vergadering
van de Beatrixschool op 14 maart niet
het vereiste quorum aanwezig was en
derhalve geen besluiten konden wor
den genomen, heeft het bestuur een
nieuwe vergadering uitgeschreven.
Deze zal worden gehouden op maan
dag 7 april, aanvang 14.30 uur. Dezelf
Plati<
elandsvrouwen
Onder leiding van presidente me
vrouw Op 't Hof-de Rijke kwamen de
leden van de Christelijke Platte-
lundsvrouwenbond in het Hervormd
verenigingsgebouw bijeen. Na ope
ning, gebed en zingen van Gez. 291
vers 1 en 2 en meditatie door me
vrouw Hanse-Van Gammeren, kreeg
de heer Burgers het woord, directeur
van de Land- en Tuinbouwschool in
Kapelle. Hij begon zijn inleiding met
te vertellen over de verzorging van
kamerplanten en alles wat daarmee
samenhangt. Na de pauze was er gele
genheid tot vragen stellen over dit
onderwerp, die door de inleider uit
voerig werden beantwoord. Vervol
gens werden dia's getoond van bloe
men en planten. Aan het eind van
deze leerzame avond dankte de presi
dente de heer Burgers en overhandig
de hem een cadeaubon. Tot slot werd
Gez. 483 de verzen 1 en 4 gezongen,
waarna de presidente de avond beëin
digde met gebed.
Ds. W. K. P. Goeree (Vlissingen 1859-Appingedam 1926).
hij emeritaat en nam afscheid met de
zelfde tekst waarmee hij ook van
Kerkwerve afscheid had genomen.
Van de Classis nam hij schriftelijk
afscheid. Niet zonder humor merkte
hij op dat hij in de vergaderingen niet
tot de sprekers had behoord, maar
dat bij sprekers ook hoorders moeten
zijn, en dat het de sprekers goed zal
hebben gedaan in hem steeds een
dankbaar hoorder te vinden. Met zijn
vrouw vertrok ds. Goeree naar Ap-
pingedam waar hij niet lang van zijn
rust kon genieten. Op 67-jarige leef
tijd werd hij ziek. Na een ziekbed van
ongeveer een maand overleed hij.
In het jaarboek van de Gerefor
meerde Kerken werd hij dankbaar
herdacht „Wat in het leven van dezen
ontslapen Leeraar telkens weer uit
kwam, was de begeerte om trouw te
zijn. Trouw aan het Woord van zijn
Zender. De ernst, die uit zijn predi
king sprak, legde er getuigenis van
af, dat hij ter wille van de waarheid
had geleden en zich vele en groote
opofferingen getroost".
Een nieuw kerkgebouw
Na het vertrek van ds. Goeree had
de Hervormde gemeente grote moeite
een opvolger te vinden. Na een vijfja
rige vakature en 23 vergeefse beroe
pen was het uiteindelijk kandidaat
H. J. Couvée die een beroep naar
Kerkwerve aannam. Hij was een
energiek predikant, die zich in het
bijzonder inzette voor de nieuwbouw
van de kerk.
De doleantie van 1886 heeft voor
Schouwen-Duiveland slechts beperk
te invloed gehad. Weliswaar werden
ook na 1886 nog Gereformeerde Ker
ken opgericht, nl. in Nieuwerkerk
(1889) en Zonnemaire (1897), doch in
beide gevallen is de „doleantie
invloed" te verwaarlozen. De twee
genoemde gemeenten waren afsplit
singen van de Gereformeerde Kerken
in Oosterland en Brouwershaven. In
Oosterland verliet het merendeel
van de gemeente het eigen kerkver
band en stapte over naar de Gerefor
meerde Gemeenten (1919). In Brou
wershaven verliet het merendeel van
de Gereformeerden door de Vrijma
king het oude kerkverband in 1946.
De kleine gemeenten van Zonnemai
re en Oosterland werden gevoegd bij
Brouwershaven (1971) en bij Nieu
werkerk (1970).
Thans zijn er Gereformeerden Ker
ken in Zierikzee, Haamstede, Scha-
rendijke, Brouwershaven, Nieuwer
kerk en Bruinisse. Een Gereformeer
de Kerk Vrijgemaakt is er in Brou
wershaven.
H. UIL
Verkoping De Schutse
De Schutse, De Stichting voor ver
standelijk gehandicapten regio
Schouwen-Duiveland, hoopt op
woensdag 26 maart een grote verko
ping te houden in het NH-vereni-
gingsgebouw. Er is voor elk wat wils,
te veel om op te noemen. Ook aan de
kinderen is gedacht. Het verenigings
gebouw is woensdag geopend van
twee tot acht uur.
GOES
Veerse Meer
De Districtscommissie Zeeland van
de Vereniging tot Behoud van Na
tuurmonumenten in Nederland be
legt op dinsdag 25 maart een voor
jaarsbijeenkomst in de Prins van
Oranje te Goes. Tijdens deze avond
staat het Veerse Meer centraal. De in
specteur Zuidwest van Natuurmonu
menten, ir. J. W. A. van Rijn van Alke
made zal mede aan de hand van dia's
de totstandkoming en ontwikkeling
van dit eerste „produkt" van de Del
tawerken belichten. Natuurmonu
menten beheert in het Veerse Meerge
bied een tweetal natuurreservaten:
de Goudplaat .en de Middelplaten,
welke zich dankzij een goede begelei
ding hebben ontwikkeld tot bota
nisch en faunistisch (vooral weidevo
gels en ganzen) waardevolle gebie
den. Er zal ook op een aantal voor de
ze gebieden bedreigende ontwikke
lingen worden ingegaan. Het gaat
daarbij onder meer om de invloed
van de inmiddels zeer intensieve wa
tersportrecreatie, de sterke verontrei
niging van het waterbekken en het
mede door het omgekeerde peil ('s
winters laag en 's zomers hoog) ont
breken van een stabiel ecologisch mi
lieu. Vanuit natuurbeschermingsoog
punt zal een aantal mensen worden
geformuleerd voor een beter beheer.
De avond begint om 20.00 uur en is
vrij toegankelijk.
Weduwen en weduwnaars
De groep van weduwen en weduw
naars te Goes heeft voor woensdag 26
maart a.s. mevrouw Lony van Sloun
van het buro voor Rechtshulp te Mid
delburg uitgenodigd. Zij zal iets ko
men vertellen over de werkwijze van
dit buro. De avond begint om 20.00
uur. De groep voor weduwen en we
duwnaars komt wekelijks op de don
derdagavond bijeen in gebouw De
Villa te Goes, van der Spiegelstraat.
Bij uitzondering zal de bijeenkomst
deze keer gehouden worden op
woensdag. De groep is bestemd voor
mensen die hun partner door de dood
verloren, en hierover van gedachten
willen wisselen met lotgenoten. Ver
der ligt de nadruk van de bijeen
komsten op ontmoeting en gezellig
heid.
Voor meer inlichtingen en folder:
Fiom-Zeeland, 011180-27311.
MIDDELBURG
Kinderopvang
De werkgroep Kinderopvang Zee
land organiseert op 12 april een the
madag in de Concert- en gehoorzaal
te Middelburg. Gastouderschap, peu
terspeelzaal, kinderdagverblijven,
tussen-de-middag opvang en buiten
schoolse opvang zijn de onderwerpen
van deze dag. Het programma begint
om 10.00 uur met ontvangst en koffie,
en loopt tot 15.30 uur door met diver
se interessante onderdelen, waaron
der een forumdiscussie.
OOSTKAPELLE
Zeeuwse Vakantieweken
Het Provinciaal Samenwerkings
verband van de drie Ouderenbonden
in Zeeland organiseert van 7-14 juni
cn van 14-21 juni 1986 de z.g. Zeeuwse
Vakantieweken in het vakantieoord
Bos en Duin te Oostkapellc. Deze va
kantieweken zijn bestemd voor oude
ren en voor jongeren met een zodani
ge handicap dat begeleiding tijdens
vakanties gewenst is. De Zeeuwse
Ouderenbonden hebben het organise
ren van deze vakantieweken overge
nomen van de Zeeuwse Vrouwenraad.
Een aantal begeleidsters en ver
pleegkundigen heeft zich beschik
baar gesteld om tijdens de vakantie
weken te assisteren. Er is een
aantrekkelijk programma opgesteld,
terwijl ook met alle mogelijke diëe-
ten rekening wordt gehouden. Per va
kantieweek zijn 60 plaatsen beschik
baar, zodat in totaal 120 ouderen en
licht gehandicapten van deze moge
lijkheid gebruik kunnen maken. Ge
let op dc belangstelling in voorgaan
de jaren zal dit aantal dit jaar weer
ruimschoots gehaald worden.
UTRECHT - De huisartsen willen
dat het kabinet zich voor eind april
duidelijk uitspreekt over de tarieven
die huisartsen aan particuliere pa
tiënten berekenen. Voorzitter W. J. dc
Regt van de Landelijke Huisartsen
Vereniging (LHV) maakte dit donder
dagavond duidelijk op een ledenver
gadering van de LHV in Utrecht. Die
nieuwe tarieven moeten in het derde
kwartaal van 1986 van kracht wor
den.
