Effect restauratie
vaak teniet gedaan
door slecht onderhoud
Situatie rond eerste melding
noodtoestand Schouwen-Duiveland
in 1953 wederom ter discussie
WATERSTANDEN
2
Jaap Schot: Onze familie was als eerste in Wemeldinge
met het nieuws
ZIERIKZEE - Voor J. (Jaap) Schot staat het buiten kijf,
dat hij met zijn familie, waaronder zijn vader wijlen B.
J. Schot, in de watersnoodramp als eersten contact met
de buitenwereld hebben gehad. Terwijl Schouwen-
Duiveland geteisterd werd door het huizenhoge water,
voer de ZZ 8 's maandagsmorgen, twee februari om 07.00
uur uit naar Wemeldinge, om daar melding te maken van
de hoogst ernstige situatie op het eiland. De 'overleve
ring' echter, vertelt van drie zendamateurs, die met hun
snel in elkaar gezette zender als eersten melding maak
ten aan een station in Bergen op Zoom. Met „het
slechtste potlood is altijd beter dan het beste geheugen",
reageert Schot nu op de verhalen, 33 jaar later.
vast; getuige de steen in het gemeen
tehuis van Zierikzee. Buiten kijf
staat, dat de vissers uit Zierikzee veel
werk hebben verricht voor de bevol
king, die via de daken veelal een uit
weg zochten. De'komst van de vis
sersschepen was voor velen een
onvoorstelbare rijkdom. .Vorig jaar
nog ben ik door iemand bedankt, die
er achter was gekomen, dat ik hen
had gered van een dak. Ik ben blij
met zo'n erkenning".
Die erkenning lijkt hij niet te krij
gen van de gemeente Zierikzee. De
zender in het museum bracht hem op
Het verhaal van de zendamateurs
voltrok zich in het kort alsvolgt. P.
Meerman, P. Horssveld en ing. C.
Koopman, allen in Zierikzee gecon
fronteerd met de ramp en de achter
wege gebleven hulp van buitenaf wil
den hier iets aan doen. Met de
praktijkervaring van Meerman en
Horssveld en de deskundigheid van
Koopman zette het drietal een zender
in elkaar. Het zenden kon beginnen
en lange tijd hebben de mannen in
spanning gezeten of iemand buiten
Schouwen-Duiveland hun noodkreet
hoorde.
Het duurde tot maandagmorgen
twee februari, toen een amateur in
Bergen op Zoom hun bericht ontving
en ze achteraf een bevestiging stuur
de. Daarop stond vermeld, dat de
noodkreet diezelfde morgen was ont
vangen om 09.35 uur. Het gemeente
bestuur van Zierikzee zou de mannen
laten eren met het inmetselen van een
steen ter nagedachtenis en het plaat
sen van de professorische zender in
het plaatselijk museum.
Eerder
,,Ik dacht dat het eerste contact van
de zenders pas om 11.00 uur gelegd
was, maar al is het 09.35 uur, dan nog
waren wij met onze boot eerder. We
voeren maandagmorgen op verzoek
van burgemeester Schuurbeque Boei-
je om 07.00 uur uit naar Wemeldinge.
Dat is ongeveer een uur varen en dus
was de buitenwereld al om 08.00 uur
op de hoogte van de toestand op
Schouwen-Duiveland", vertelt Schot
nu. Dat die reis niet éénvoudig was,
geeft hij aan met de situatieschets,
waarbij de kadavers en de houtwrak
ken langs de Zierikzee 8 dreven.
Aangekomen in Wemeldinge werd
melding gemaakt bij de rijkspolitie.
Toen kwam de eerste hulp van bui
tenaf van de RP 4, die een kleine
sloep over de dijk bij Moriaanshoofd
zette, 's Middags verscheen een klei
ne vloot, bestaande uit Zierikzeese
mosselboten, Urkers, de sleepboot
Duitsland, die vijf boten trok en nog
enkele anderen. Vader B. W. Schot
had als voorzitter van de Zierikzeese
vissersvereniging Helpt Elkander
een beroep gedaan op de Urkérs. De
leden van de vereniging hebben ze
ker in de eerste uren en dagen hun
verenigingsnaam eer aangedaan.
,,Kijk, als ons werk nu niet op pa
pier had gestaan, dan had ik me de
vergissing nog voor kunnen stellen,
maar het staat zwart op wit in Ge
kwelde Grond. Daarom snap ik niet,
dat de gemeente zogenaamd niets van
ons werk afweet", zegt Schot. Hij ver
volgt met ,,het had prachtig geweest,
wanneer de zendamateurs eerder wa
ren geweest. Hadden ze maar al zon
dag contact gehad ofzo. Dat maakt
niet uit, maar om nu in deze situatie
dergelijke leugens in de wereld te
helpen, daar wordt niemand wijzer
van", aldus Schot.
Begrip
Hij zegt begrip te hebben voor het
feit, dat in 1953 onduidelijkheid is ge
weest over wie nu als eerste de bui
tenwereld heeft kunnen wakker-
schudden. Dat het verhaal van de
zender nu een eigen leven is gaan lei
den en hij telkenmale moet horen,
dat het niet de familie Schot uit Zie
rikzee was, maar Koopman, Meer
man en Horssveld, betreurt hij.
„Mijn vader verdient een postume
onderscheiding".
Alsof twee mogelijkheden nog niet
genoeg zijn; er is nog een derde moge
lijkheid. De Zierikzeesche Nieuwsbo
de van 2 februari 1953 maakt melding
van het kuststation Westenschouwen,
dat als eerste contact zou hebben ge
had met Scheveningen. „Dat is onmo
gelijk", reageert Schot. „Daar lag in
die tijd een Fins schip, dat tegen de
duinen was vastgevaren".
Hij vertelt, zoals hij denkt dat het
indertijd gebeurd is in de Westhoek.
Jaap Schot: „De buitenwereld was om l
stand op Schouwen-Duiveland
„De schipper heeft op de duinen kun
nen staan en zag dan ongetwijfeld
niet meer dan polders die onder wa
ter stonden. Van menselijk leed kun
je vanaf de duinen niets zien. Als je
daarvan melding maakt aan Scheve
ningen, dan lijkt het me onwaar
schijnlijk, dat ze daar van onder de
indruk raakten. Per slot van reke
ning was de watersnoodramp elders
meer dan natte polders". Als tweede
mogelijkheid draagt Schot aan, dan
het schip alleen melding heeft ge
maakt van haar eigen penibele situa
tie. Nee, voor Schot staat, het onom
stotelijk vast,, dat zijn,familie het is
geweest, die de buitenwereld op de
hoogte heeft gebracht van het ware
leed.
Dat dat door verschillende mensen
en instanties ontkend wordt staat
100 uur al op de hoogte van de toe-
het idee, om de gemeente zijn sloep te
schenken, waarmee velen van de ver
drinkingsdood zijn gered. „Ik wilde
enkele jaren geleden de sloep in het
museum laten plaatsen, maar ze na
men het niet aan. Waarom, weet ik
nog steeds niet".
„Als je de Eifeltoren aangeboden
krijgt, kun je hem ook niet plaatsen"
geeft de Zierikzeese archivaris H. Uil
desgevraagd als antwoord. „Al ben
ik niet helemaal op de hoogte van jbeL
voorval, dacht ik me te kqnnen.herin
neren, dat de sloep in zeer slechte-
Staat verkeerde en er veel kosten voor
de reparatie aan verbonden waren.
Voorts was het door de grootte moei
lijk plaatsbaar", zegt Uil. Hij vult dit
aan met de opmerking dat. hij hier
mee niets wil afdoen aan het werk,
dat door de familie Schot is verricht.
Algemene Rekenkamer:
DEN HAAG - In betrekkelijk veel gevallen worden de
effecten van restauraties van monumenten min of meer
teniet gedaan door onzorgvuldige uitvoering van de
restauratie of door het achterwege laten van deskundig
onderhoud na de restauratie. Instandhouding van deze
monumenten kan worden bevorderd als meer aandacht
wordt besteed aan bevordering van het onderhoud. Dit
schrijft de Algemene Rekenkamer in een verslag van een
onderzoek bij de Rijksdienst voor de Monumentenzorg.
De Rekenkamer zegt het zinvol te
achten dat er onderzoek wordt ge
daan naar de verhouding tussen de
kosten van restauratie en de kosten
van onderhoud van grote monumen
ten. „Als zou blijken dat de kosten
van regelmatig onderhoud lager zijn
dan de daardoor te bereiken bespa-
Tijden en standen volgens getijdetafel Deltadienst.
Bruinisse
Wemeldinge
Datum
Hoogwater
Laagwatcr
tijd
stand
tijd
stand
12 februari
5.55
147
0.00
132
18.25
144
12.25
173
13 februari
6.30
139
0.35
129
18.55
129
13.05
170
12 februari
4.00
161
10.40
164
16.30
160
22.50
123
13 februari
4.40
153
11.25
161
17.05
143
23.30
122
12 februari
6.30
175
0.15
151
19.00
172
12.45
192
13 februari
7.10
167
0.45
149
19.30
156
13.20
189
12 februari
6.00
171
12.25
187
18.30
168
13 februari
6.40
164
0.25
145
19.10
152
13.00
185
Doodtij: 19 februari
Actuele informatie over afwijkingen: 01110-7058
ring op (toekomstige) restauratie
kosten, zou overwogen moeten wor
den het onderhoud van grote monu
menten in ruimere mate te subsidië
ren", aldus de Rekenkamer.
De Rekenkamer vindt de finan-
cieel-administratieve afwikkeling
van de subsidieverlening een „ver
zorgde indruk" maken. Er zijn echter,
aldus het rapport, meer garanties no
dig voor een juiste en rechtmatige be
taling van de subsidiebedragen. De
financieel-technische beoordeling
van de subsidie-aanvragen is volgens
de Rekenkamer te beperkt. Verder
moeten er nadere richtlijnen worden
vastgesteld voor het bepalen van de
subsidiabele kosten.
Controle op
naleving bepalingen
Ook zou beter gecontroleerd moe
ten worden of belangrijke bepalingen
van regelingen inzake slopen of wijzi
gen van monumenten wel worden na
geleefd. Overtreding van het verbod
om zonder toestemming een be
schermd monument te slopen of er
wijzigingen aan te brengen leidt vol
gens de Rekenkamer vrij wel nooit tot
juridische stappen in strafrechtelijke
Dc Rekenkamer concludeert dat
het stelsel van verboden en vergun
ningen moet worden beschouwd als
een onvoldoende effectief instru
ment. „Dit wordt in de hand gewerkt
door het ontbreken van een actieve
controle op dc naleving ervan." De
Rekenkamer vindt ook dat de ken
nisoverdracht op het gebied van dc
monumentenzorg beter kan.
Het onderzoek door de Rekenka
mer vond plaats in 1983/1984. Een
eerder onderzoek vond plaats in 1978.
In 1983/1984 constateerden de onder
zoekers dat in vergelijking met 1978
vooruitgang was geboekt bij de con
trole op de geldelijke verantwoordin
gen en de automatisering van de fi
nanciële administratie. Dat was
echter niet het geval bij aspecten als
de prioriteitenstelling bij de subsi
dieverlening, de onderkenning van
het belang van preventief onderhoud
en de kwaliteit van de informatie
voorziening.
Vaak verkeerde criteria
De onderzoekers merken op dat de
subsidie-aanvragen qua financieel
belang het voor de Monumentenzorg
beschikbare budget ver overtreffen.
Uit gevoerde gesprekken en uit
bestudeerde dossiers bleek volgens
de onderzoekers dat het maken van
keuzen en het stellen van prioriteiten
vaak geschiedde aan de hand van de
bereidheid en de financiële mogelijk
heid van de eigenaar om een bijdrage
in de restauratiekosten te leveren, de
ruimte op de begroting van WVC of
de vasthoudendheid waarmee het
verzoek werd bepleit. Criteria als de
zeldzaamheidswaarde, de staat van
verval, de (kunst)historische waarde
en de authenticiteit werden veelal
overheerst door de eerstgenoemde
criteria.
Om tot een goede prioriteitenstel
ling te komen is het volgens de Re
kenkamer aan te bevelen een kwali-
teitskaart voor de beschermde
monumenten op te stellen, waarbij
bijvoorbeeld per monument wordt
aangegeven wat dc zeldzaamheids-
waarde is en wat de (kunsthistori
sche waarde en in welke staat het
monument verkeert. Uit de reactie
van de minister op het onderzoek
van de Rekenkamer blijkt dat hij het
opstellen van zo'n kaart „onprak
tisch, zo niet onuitvoerbaar" vindt.
Beleidskeuzen en andere gegevens
die een belangrijke rol spelen bij de
subsidietoekenning moeten volgens
dc Rekenkamer duidelijk worden
vastgelegd.
Onderhoud
Uit onderzoek van dossiers over
restauraties van grote monumenten
in de periode 1955-1965 bleek de Re
kenkamer dat voor dertig van de
tachtig objecten in de laatste vijf jaar
weer restauratiesubsidie was aange
vraagd. De effecten van de restaura
tic waren in meerdere of mindere ma
te teniet gedaan door onder andere
onvoldoende verankering van trek-
balkcn en muurplaten, waardoor de
Kapconstructie bij storm verschuift,
doorliet uitvoeren van metselwerk in
tc zachte steen, door het niet aanbren
gen van goten (waardoor metsel- en
pleisterwerk utórHt ifdhgetaSt), slecht
aangebracht loodwerk en verzakking
ondanks nieuwe fundering.
Het achterwege laten van onder
houd leidde onder meer tot ernstige
Vervolg pagina 6
Iedere woensdag
Zierikzee
Clubhuis de Lichtboei. Huiskamer
voor de buurt. 09.00-21.00 uur.
Raamstraat. Klassiek ballet. 13.00-
16.00 uur.
UVV-gebouw. Seniorensoos voor da
mes en heren van 13.30-16.30 uur.
Consistoriekamer Gasthuiskerk. Re
petities. Herv. Chr. gemengd koor.
19.30-21.30 uur.
LTS. Sport voor minder-validen.
19.30 uur.
Zweedse Rode Kruis Ziekenhuis. Uit
zending Radio Nomen Nescio.
Nieuwsmagazine. 20.15-21.45 uur.
Burgh-Haamstede
Rusthuis Duinoord. Bejaardensoos
om 14.30 uur.
Haamstede
Dorpshuis. De Schutse. Jazzgym.
19.30 tot 20.45 uur.
Scharendijke
Gymzaal. Gym voor dames van 14.00
tot 15.00 uur.
Brouwershaven
Tonnenmagazijn. Majorettes. 18.15
tot 20.00 uur.
Verenigingsgebouw. Dameskoor.
19.00 tot 20.30 uur.
Noordgouwe
Verenigingsgebouwtje. 14.00-16.00
uur, kinderklub.
Nieuwerkerk
„RehobothT Strip-o-theek. 18.30-
19.30 uur.
Ons Dorpshuis. Volksdansen voor ou
deren. 10.00-11.00 uur.
Dorpshuis. Bejaardensoos. 14.30 uur.
Bruinisse
Bibliotheek. 14.00-15.30 en 19.00-20.15
uur.
Iedere dpnderdag
Zierikzee
Clubhuis de Lichtboei. Huiskamer
voor de buurt. 09.00-21.00 uur.
Pand Visstraat 5. Koffie-ochtend voor
vrouwen". 09.30-11.00 uur.
Paternoster-zaaltje (Paternoster-
straat). ANBO-dag open van 9.30-
15.00 uur (ook voor niet-leden). Voor
vervoer tel. 01110-5381.
Zweedse Rode Kruis Ziekenhuis. Uit
zending Radio Nomen Nescio. Herha
ling nieuwsmagazine, 10.00-11.30 uur.
Verzoekplatenprogramma, 20.15-
21.45 uur.
R.S.G. Prof. Zeeman. Aangepaste
gymnastiek voor ex-hartpatiënten
van 20.00 tot 21.00 uur. Nadere inlich
tingen tel. 01110-4304.
Burgh-Haamstede
Christinastraat 21. Bidstond steun
groep voor de verdrukte christenen
en joden. 20.00-21.15 uur.
Haamstede
Gymzaal Julianastraat. Klassiek
Ballet. 15.30 tot 18.30 uur.
Renesse
Sportzaal De Moerbei. Conditietrai
ning dames en heren. 20.00-22.00 uur.
Scharendijke
Rayonbureau rijkspolitie. Spreekuur
van 18.00 tot 21.00 uur.
Brouwershaven
Tonnenmagazijn. Kinderkoor. 18.30
tot 19.15 uur.
Ibnnenmagazijn. Smalstads ge
mengd koor. 19.45-21.45 uur.
Noordgouwe
Hotel café-restaurant v. d. Weijden.
Bridgen. 13.30-17.00 uur.
Dorpshuis. Kaartavond. 20.00 uur.
Nieuwerkerk
Bibliotheek Rehoboth. Uitlenen van
boeken van 18.30 tot 19.15 uur.
Oosterland
„Oosterhof". Bejaardensoos. 14.00 tot
17.00 uur.
Dorpshuis. Strip-o-theek. 18.30-19.30
uur.
Bruinisse
N.H. verenigingsgebouw. Volksdan
sen voor ouderen. Van 09.00-10 00 uur.
Rayonbureau rijkspolitie. Spreekuur
van 18.00 tot 21.00 uur.
Iedere vrijdag
Zierikzee
Zweedse Rode Kruis Ziekenhuis. Uit
zending Radio Nomen Nescio. Herha
ling verzoekplatenprogramma. 10.00-
11.30 uur.
Renesse
Rayonbureau rijkspolitie. Spreekuur
van 18.00 tot 21.00 uur.
Dinsdag 11 februari
Zierikzee
De Driehoek. Reanimatie-herha-
lingsoefeningen Rode Kruis. 14.00-
14.30 uur en 19.00-19.30 uur.
Hervormd Verenigingsgebouw. Infor
matie-avond Kruisvereniging in sa
menwerking met .Nederlands Astma
Fonds over Cara-patiënten. 19.30 uur.
Hervormd Verenigingsgebouw. Dis
cussie-avond FNV Schouwen-Duive
land. 19.30 uur.
Noordwelle
Dorpshuis. Voorlichtingsavond rol-
emmer. 20.00 uur.
Renesse
Dorpshuis. Districtsvergadering Wa
terschap. 09.30 uur.
Brouwershaven
't Winkeltje, Zuiddijkstraat. Patro
nen en advies historische kleding.
19.00 tot 20.00 uur.
Oosterland
Dorpshuis. Districtsvergadering Wa
terschap. 14.00 uur.
Woensdag 12 februari
Zierikzee
De Eenhoorn (naast Nutsspaarbank).
Tentoonstelling klantklossen. 10.00-
12.00 uur en 13.00-17.00 uur.
Noordgouwe
Hotel v. d. Weyde. Districtsvergade
ring Waterschap. 09.30 uur.
Donderdag 13 februari
Zierikzee
De Eenhoorn (naast Nutsspaarbank).
Tentoonstelling kantklossen. 10.00*
12.00 uur en 13.00-17.00 uur en 19.00-
21.00 uur.
Huis van Nassau. Jaar- en jubileum
vergadering NFO bedrijfsvoorlich
ting Schouwen-Duiveland over
bloemzaadteelt. 19.30 uur.
Onder de Beuze. Stiltekring voor vre
de. 19.30 uur.
Stadhuis. Vergadering raadsfractie
PvdA. 20.00 uur.
Vrijdag 14 februari
Zierikzee
De Eenhoorn (naast Nutsspaarbank).
Tentoonstelling kantklossen. 10.00-
12.00 uur en 13.00-17.00 uur.
Huis van Nassau. Bijeenkomst Bond
voor Opzichzelfstaanden. 20.00 uur.
Brouwershaven
Ibnnenmagazijn. Jaaruitvoering
Smalstads koor. 20.00 uur.
Nieuwerkerk
Dorpshuis. Uitvoering van de mu
ziekvereniging Oefening en Uitspan
ning. 19.30 uur.
De Kêête. Optreden van New Wave/
Rockformatie The Noise. 21.30 uur.
Zaterdag 15 februari
Zierikzee
Huis van Nassau. Postzegelruilbeurs
Philatelica. 10.00 tot 17.00 uur.
De Eenhoorn (naast Nutsspaarbank).
Tentoonstelling kantklossen. 10.00-
12.00 uur en 13.00-17.00 uur.
Rooms-katholieke kerk. Concert
door Zierikzees Kamerkoor. 20.30
uur.
Nieuwerkerk
Ophaling van oud papier voor jeugd
soos De Kêête. Vanaf 10.00 uur.
Zondag 16 februari
Goes
Jet. Bijeenkomst Prima Donna voor
lesbische vrouwen. 15.00 uur.
Maandag 17 februari
Brouwershaven
't Winkeltje, Zuiddijkstraat. Patro
nen en advies historische kleding.
10.00 tot 11,00 uur.
Dinsdag 18 februari
Zierikzee
Huis van Nassau. Bijeenkomst
NBvP, afdeling Schouwen. 14.00 uur.
Kerkwerve
Verenigingsgebouw. Bejaardensocië
teit. 14.30 uur.
Burgh-Haamstede
Hotel Bom. Politke bijeenkomst AN-
BO. 13.30 uur.
Zaal Geref. kerk (Haamstede). Verga
dering NCVB. 19.45 uur.
Haamstede
Hotel Bom. Ouderen ontmoeten de
fractievoorzitters van de gemeente
raad van Westerschouwen. 13.30 uur.
Bezoek NVvH aan rusthuis Duin
oord. 14.00 uur.
Brouwershaven
Verenigingsgebouw. Bej aardensoos.
14.30 uur.
't Winkeltje, Zuiddijkstraat. Patro
nen en advies historische kleding.
19.00 tot 20.00 uur.
Tonnenmagazijn. NBvP lezing over
testament en erfrecht. 20.00 uur.
Oosterland
Oosterhof. Bijeenkomst Nederlandse
Bond van Plattelandsvrouwen, afde
ling Duiveland. 19.30 uur.
Woensdag 19 februari
Ellemeet
Dorpshuis. Voorlichtingsavond rol-
emmer. 20.00 uur.
Brouwershaven
Blokkendoos. Knutselclub voor kin
deren van zes tot twaalf jaar. 13.30
Donderdag 20 februari
Brouwershaven
't Winkeltje, Zuiddijkstraat. Patro
nen en advies historische kleding.
15.00 tot 16.00 uur.
Verenigingsgebouw. Volksdansen.
20.00 uur.
Vrijdag 21 februari
Zierikzee
Huis van Nassau. Jaarvergadering
Mussengilde. 20.00 uur.
Burgh-Haamstede
Gemeentehuis. Vergadering commis
sie beroepsschriften. 15.30 uur.
Oosterland
Oosterhof. Tbneeluitvoering VOO.
20.00 uur.
Zaterdag 22 februari
Noordwelle
Dorpshuis. Verkoping welfare-arti
kelen. 13.30-16.30 uur.
Maandag 24 februari
Brouwershaven
Stadhuis. Gemeenteraadsvergade
ring. 19.30 uur.
Scharendijke
De Putmeet. Voorlichting Kruisver
eniging. 19,30 uur.
Middelburg
Dam 12-14. Thema-avond Jongeren
beweging over politiek en jongeren.
19.30 uur.
Dinsdag 25 februari
Zierikzee
De Driehoek. Reanimatie-herha-
lingsoefeningen Rode Kruis, 14.00-
14.30 uur en 19.00-19.30 uur.
Scharendijke
De Putmeet. Bijeenkomst CBTB over
erfbeplanting. 20.00 uur.
Dreischor
Dorpshuis. Cursus naaien van NBvP
Noordgouwe. 13.30 uur.
