Viering 700 jaar Brouwershaven
wordt zeer uitgebreid aangepakt
CNV-jubilarissen gehuldigd
Huib Uil en Leo Uijl verdiepten
zich in historie voorgeslacht
4
J. Op 't Hof
lijsttrekker
CDA-Duiveland
SGP en RPF
Duiveland
samen verder
Voortbestaan
Oranjevereniging
Brouwershaven
Fraai boekje over een Zeeuwse familie
IE EL
Van kinderspelen tot evenement met platbodemschepen
RRniTU/FPQHAVPW IL hok do irieto o«ro. •tuïnrinir tf» ziin pn mnripllon uit nl dip ppiiwpi
BROUWERSHAVEN - ,,Ik heb de vaste overtuiging
dat er nu wat van de grond zal komen; dat het zal luk
ken". Optimistische woorden die dinsdagavond in het
Tonnenmagazijn waren te horen uit de mond van de
voorzitter van de Stuurgroep 700 jaar Brouwershaven, L.
M. Moermond. Reeds gekleed in een historische out-fit
om in de juiste sfeer te komen gaf de stuurgroep acte de
présence om met de afgevaardigden van verenigingen,
scholen en andere belangstellenden de tussenbalans op
te maken van de activiteiten die worden georganiseerd
in het kader van het 700-jarig bestaan van Brouwersha
ven dat dit jaar plaats vindt. Onder de ruim twintig be
langstellenden, die de vergadering bezochten bevond
zich burgemeester C. Slabbekoorn en ook hij was, even
als de kledingcommissie, reeds enthousiast gekleed in
vol historisch ornaat.
Zoals bij een tussenbalans gebrui
kelijk, bleken er grote verschillen te
liggen in de mate waarin de verschil
lende verenigingen met de organisa
tie van hun activiteiten waren gevor
derd. Terwijl enkele verenigingen
hun programma al helemaal hadden
georganiseerd, namen anderen nog
een afwachtende houding aan omdat
ze niet weten hoe hun plannen in het
geheel in te passen. In de loop van de
avond werden alle activiteiten door
gesproken wat resulteerde in enkele
kleine wijzigingen. Het idee van de
stuurgroep om de drie ingangen van
de jubilerende smalstad met poorten
te versieren werd wegens te hoge kos
ten afgevoerd, maar wel blijken en
kele enthousiaste Brouwenaren reeds
honderden vlaggetjes te hebben ge
maakt om de straten mee te versie
ren.
Programma
Tijdens de bijeenkomst werd beslo
ten dat elke vereniging zijn definitief
georganiseerde programma voor za
terdag 1 maart bij de stuurgroep inle
vert, waarna een programmaboekje
wordt gemaakt, dat in de gemeente
huis-aan-huis wordt verspreid. Het
voorlopige programma zoals dat nu
bekend is ziet er als volgt uit. De
feestelijkheden beginnen op dinsdag
29 april met een herdenkingsdienst
in de St.-Nicolaaskerk om 18.45 uur,
die wordt georganiseerd door de drie
plaatselijke kerken. De volgende
DUIVELAND - Wethouder J. Op 't
Hof is gekozen als lijsttrekker voor
de CDA-fractie in Duiveland voor de
gemeenteraadsverkiezingen op
woensdag 19 maart.
Wethouder J. Op 't Hof is lijstaan
voerder op de CDA-kandidatenlijst
in Duiveland.
Als tweede op de lijst staat de heer
A. R. I. v. d. Hoek, gevolgd door de
heer J. A. Schiettekatte, thans ook
CDA-fractielid in de Duivelandse ge
meenteraad. Huidig fractievoorzitter
de heer J. van der Maas stelt zich niet
meer verkiesbaar voor de komende
gemeenteraadsverkiezingen.
De CDA-kan&idatenlijst in Duive
land wordt verder gevormd door: M.
v. Alphen, J. v.d. Houten, A.
Flikweert-Stols, J. Chr. Erbrink, P. v.
Donk, L. M. Nikerk, S. Rooze-
Stouten, A. Thlen en W. Wandel.
NIEUWERKERK - De SGP-kies-
verenigingen van Nieuwerkerk en
Oosterland besloten onlangs om voor
de komende gemeenteraadsverkie
zingen van de gemeente Duiveland
voor het eerst met een gemeenschap
pelijke lijst met het RPF uit te ko
men. De plaatsen vijf, tien en vijftien
worden bezet door RPF-kandidatcn.
de overige plaatsen door SGP-kandi-
daten. De huidige SGP-fractievoorzit-
ter, A. van Klinken is gekozen als
lijsttrekker, terwijl de zittende
raadsleden L. Meerman en K. Hen-
drikse de tweede en derde plaats be
zetten. Achtereenvolgens komen de
volgende namen op de (gemeenschap
pelijke) lijst voor: 4. M. Braam, 5. C.
Fraanje, 6. J. F. Slingerland, 7. G. R.
J. van Heukelom, 8. J. Donselaar, 9.
C. W. Flikweert, 10. G. J. J. Krakeel,
11. J. de Visser. 12. J. Hoogesteger. 13.
J. van Haaften. 14. C. de Knegt. 15. P.
A. Donselaar.
dag, koninginnedag, wordt geheel in
historische sfeer ingevuld door de
Oranjevereniging, de basisscholen,
de middenstandsvereniging, de peu
terspeelzaal en de knutselclub met
's morgens oude kinderspelen in de
sfeer van Pieter Bruegel, een oude
jaarmarkt met clown en poppenkast
en een dozenspel met als thema Van
dorp tot smalstad. 's Middags komt
er een zeskamp met historisch karak
ter en 's avonds wordt na een lam
pionoptocht met muziek in het Tbn-
nenmagazijn een Jacoba van Beieren
en een Frans van Borsele gekozen
met aansluitend een historische
kwis.
Ongeveer een maand later, op don
derdag 22 mei, kan de bevolking het
historische pak weer uit de kast ha
len, want dan is de première van het
toneelstuk over de roemruchte
Brouwse oplichter Cato Kamerlingh
's avonds in het Tonnenmagazijn. De
volgende dag wordt om 19.00 uur het
museum De Vergulde Garnaal offi
cieel geopend door gedeputeerde mr.
J. P. Boersma, waarna wegens de te
verwachten grote belangstelling het
toneelstuk over Kamerlingh nog een
keer op de planken wordt gebracht
door de toneelgroep van de culturele
commissie De Roode Lelie, die tekent
voor de organisatie van deze beide
activiteiten. Zaterdag 24 mei houdt
de openbare basisschool een rommel
markt op de Markt, terwijl de jeugd
vereniging van de Vrijgemaakte
Kerk een historische speurwandel-
tocht met opdrachten voor verschil
lende leeftijdsgroepen door Brou
wershaven voorbereidt, die
's middags gedaan kan worden. Er is
een voorlopige toezegging van de
Schouwse Ruiters voor een toernooi
in historische entourage dat in de na
middag van die dag plaats zou vin
den op het oude sportveld en de
Brouwse en Zonnemairse afdeling
van de Plattelandsvrouwen hebben
voor die zaterdagavond een program
ma met zang, dans, muziek en voor
dracht georganiseerd in het Tonnen
magazijn.
Drie weken daarna, op zaterdag 14
juni, is de historische optocht ge
pland onder het motto oude spreek
woorden en gezegdes. Iederegn die in
verenigingsverband, als groep of per
soon wil meedoen kan zich aanmel
den bij de sportvereniging (telefoon
01119-1837), die dit evenement organi
seert. In de St. Nicolaaskerk wordt
op deze dag een tentoonstelling ge
opend over de kerkelijke, culturele en
maatschappelijke historie van Brou
wershaven, georganiseerd door de
kerken en 's avonds is daar een grote
koor- en orgelavond, waaraan alle ei-
landelijke koren deelnemen met in
totaal 700 zangers. De organisatie van
dit evenement is in handen van
Smalstads gemengd koor. Er is spra
ke van dat op 28 juni alle eilandelijke
kinderkoren optreden in een kinder
korenfestival.
Boerenboeldag
De Brouwse dag op 12 juli staat dit
jaar helemaal in het teken van 700
jaar Brouwershaven en wordt daar
om onder meer uitgebreid met een
weegcertifikaat aan de Waag en een
schandpaal voor het stadhuis. De or
ganisatie is in handen van de midden
standsvereniging. Op zaterdag 30 au
gustus kan de bevolking voor het
laatst de historische kleding aan bij
de boerenboeldag met afslager, geor
ganiseerd door de christelijke basis
school. De watersportvereniging
zorgt 's middags voor een evenement
met een aantal platbodemschepen,
waarna er een volksmosselmaaltijd
op de Markt wordt gehouden door de
stuurgroep. Het herdenkingsjaar
wordt 's avonds afgesloten met een
muzikaal optreden van alle vier de
gemeentelijke muziekkorpsen, geor
ganiseerd door de majorette- en mu
ziekverenigingen.
Met al deze activiteiten hopen de
stuurgroep en de organiserende ver
enigingen een groot deel van de be
volking aan te spreken, zodat ieder
een zin krijgt in de herdenking en
zich daarom in passende historische
kledij gaat steken. Namens de kle
dingcommissie benadrukte stuur
groeplid Debbie Verbeek nog eens
dat het vroeger een heel arme tijd
was. ,,Het hoeft niet allemaal zo luxe
DEN HAAG - Staatssecretaris De
Graaf van Sociale Zaken en Werkge
legenheid heeft duidelijke aanwijzi-
gingen dat verschillende uitvoerings
organen van de sociale zekerheid een
te ruime uitleg geven aan de wet en
soms ten onrechte uitkeringen ver
strekken.
GRONINGEN - Het PTT-tclccom-
municatie district Groningen wil dat
het aantal van vier telefoonboeken in
het district terug wordt gebracht tot
twee. Men heeft echter ondanks her
haalde verzoeken aan de centrale di
rectie in Den Haag tot nog toe steeds
nul op het request gekregen.
te zijn en modellen uit al die eeuwen
zijn goed". Mensen die kleding willen
huren of een patroon zoeken om zelf
wat te maken, kunnen daarvoor bij
Debbie terecht in haar drogisterij
winkel aan de Brouwse Markt.
Het gemeentebestuur heeft voor de
organisatie van de evenementen een
garantiesubsidie van 5.000 gulden
beschikbaar gesteld. ,,Wij zijn heel
erg zuinig", aldus voorzitter Moer-
inond, die vertelde dat wanneer er
een overzicht is van de kosten, be
paald zal worden wat er zal worden
bijgedragen aan de kosten die de ver
enigingen voor de organisatie van de
evenementen hebben gemaakt.
BROUWERSHAVEN - Het voort
bestaan van de Brouwse Oranjever
eniging is weer voor één jaar verze
kerd. Tijdens de maandagavond in
café Ringelberg gehouden jaarverga
dering werd met veel praten, wikken
en wegen vijf van de vijftien belang
stellenden die de vergadering be
zochten, bereid gevonden om voor de
duur van een jaar in het bestuur
plaats te nemen. Evenals ook in vori
ge jaren waren wel een aantal vrij
willigers beschikbaar die buiten
bestuursverantwoordelijkheid om
een handje willen helpen om de orga
nisatie van de feestelijkheden voor
30 april rond te krijgen.
Voorzitter van het nieuwe bestuur
werd de heer M. van Vulpen uit Brou
wershaven, die in het verleden al ne
gen jaar zijn beste krachten gaf voor
de jaarlijkse organisatie van het ko-
ninginnefeest als voorzitter van de
Oranjevereniging. ,,Ik stapte toen op
om de jongeren aan bod te laten ko
men, maar ze komen niet", aldus de
nieuwe voorzitter. Hij wordt bij
gestaan door mevrouw L. Hartman
van de Bijl, mevrouw J. H.
Breidenbach-de Kok als secretaresse,
mevrouw M. Stoel-van de Meijde en
Leo Clarisse als penningmeester.
Omdat de avond voornamelijk op
ging aan het formeren van dit be
stuur werd besloten dat zij vrijdag in
een besloten vergadering het konin
ginnedagprogramma zullen doorne
men zoals dat wordt voorgesteld door
de Stuurgroep Brouwershaven 700
jaar. Uiteraard werd er maandag wel
even de tijd genomen om de heer W.
de Wee, het enige en aftredende be
stuurslid, tè bedanken voor zijn werk
voor de vereniging. Hij werd toe
gesproken door Van Vulpen. Uit de fi
nanciële stukken bleek dat het beno
digde geld voor het organiseren van
evenementen geen probleem hoéft te
zijn. Ook het ledenaantal van de
Oranjevereniging blijft constant met
momenteel 284 gezinnen.
Van links naar rechts: T. Hoekstra, J. van Iwaarden, mevrouw Oosterling, J. P. Oosterling, mevrouw Frederiks en
J. F. Frederiks. P. J. Oosterling ontbreekt op de foto.
In Scharendijke
SCHARENDIJKE - De CNV-disfrietsbestuurder T.
Hoekstra, heeft deze week in de Putmeet te Scharendij
ke de jubilarissen van de Scharendijke Industrie- en Voe
dingsbond CNV een onderscheiding opgespeld. J. P.
Oosterling en P. J. Oosterling (beiden Renesse) en J. F.
Frederiks (Scharendijke) werden voor hun 40-jarig lid
maatschap gehuldigd, terwijl J. van Iwaarden 25 jaar lid
van het CNV is. Hoekstra speldde de jubilarissen het
gouden bondsinsigne op en reikte de bijbehorende oor
kondes uit. De districtsbestuurder bedankte hen voor
hun inzet.
Hoekstra vertelde voorts, dat het
CNV een actieprogram heeft op
gesteld met als thema Om de kwali
teit van het leven. In het program zijn
de volgende punten opgenomen:
Waarde van de arbeid; automatise
ring en de gevolgen daarvan; jeugd
werkloosheid; medezeggenschap; hoe
de bond met de leden omgaat en om
gekeerd. Gesproken werd over. be
taalde arbeid .en vrijwilligerswerk.
De problematiek van de werkloos
heid blijft volgens spreker groot.
Wanneer de verscholen werkloosheid
van werklozen die een WAO-uitke-
ring hebben en van niet-ingeschreve-
nen bij de GAB's wordt meegere
kend, komt men dicht bij 1 miljoen
werklozen.
ATV
Daarom is volgens spreker ar
beidstijdverkorting noodzakelijk
met het streven om in 1990 te komen
tot een 32-urige werkweek. Natuur
lijk gaan theorie en praktijk niet al
tijd samen en wordt niet steeds een
evenredig deel van de werklozen in
geschakeld in het arbeidsproces. Het
CNV streeft naar een basisinkomen
voor iedereen. De jeugdwerkloosheid
moet krachtig worden bestreden. Ge
volgen van de jeugdwerkloosheid
zijn criminaliteit en drugsgebruik.
De werkgevers hebben volgens
Hoekstra medeverantwoordelijk
heid voor bestrijding van de werk
loosheid. Zij hebben ook een maat
schappelijke taak.
Tijdens de discussie kwam naar vo
ren het knibbelen van de sociale ze
kerheid in 1985. Enkelen waren van
mening, dat de bond zich hiertegen
niet voldoende te weer gesteld heeft.
De heer Hoekstra ontkende dit.
Uiteindelijk was het een politieke
zaak. Volgens hem zijn de actieven
niet voldoende solidair geweest met
de niet-actieven. Het nieuwe sociale
verzekeringsstelsel, dat in ontwerp
gereed ligt, is niet welkom. Hierte
gen zal met alle macht verzet 'orden
gepleegd.
In het inleidend hoofdstuk van dit
boekje wordt ook een paragraaf ge-
ZIERIKZEE - „Waar zou onze familie vandaan komen?
Waar was overgrootvader geboren en wat was zijn be
roep? Hebben we een familiewapen?". Dat zijn vragen,
die menigeen zich, volgens Huib Uil en Leo Uijl, weieens
stelt. Zelf deden ze dat in elk geval ook. Beiden verdiep
ten zich dan ook gedurende meer dan tien jaar in de ge
schiedenis van hun voorgeslacht. Het resultaat daarvan
is een rijk gedocumenteerd boekwerkje met de stam
boom van de Zeeuwse familie Uil/Uijl, dat in eigen be
heer werd uitgegeven.
De oudste gegevens van de Zeeuw
se familie Uil/Uijl dateren, volgens
de inleiding, uit de tweede helft van
de zestiende eeuw. De oudst bekende
leden bleken smeden in het dorp Sint
Annaland en later in Stavenisse, bei
de gelegen op het eiland Tholen.
Het beroep smid werd door drie
achtereenvolgende generaties uitge
oefend. Daarna vormt de landbouw
het hoofdbestaan van de meeste le
den van deze familie tot in in deze
eeuw toe. Naast landbouwers werden
leden van de familie Uil/Uijl am
bachtslieden, zoals timmerman,
kleer- of schoenmaker.
Burgerlijk of
kerkelijk ambt
In het dorp Stavenisse, waar de le
den van deze familie een kleine twee
eeuwen woonden, was het aantal in
woners klein. Vermoedelijk zal het
inwonertal tussen de vijfhonderd en
de duizend hebben gelegen. Voor per
sonen. die door hun positie, boven de
middelmaat uitstaken was al spoedig
enig burgerlijk of kerkelijk ambt
weggelegd. Verschillende leden van
de familie waren schepen en op wa
terstaatkundig terrein waren er dijk
graven of gezworenen van een polder
">f waterschap.
De onderzoekers hebben vastge
steld, dat de mobiliteit van de leden
van de familie Uil/Uijl gering was.
Men bleef in de regel in het eigen
dorp of ging hoogstens naar een na
bijgelegen dorp of stad. Vertrok men
naar een ander eiland - een aantal fa
milieleden ging naar Schouwen-
Duiveland - dan lagen daar economi
sche motieven aan ten grondslag.
wijd aan het land van herkomst, Tho
len dus en in het kort worden daarin
enkele belangrijke ontwikkelingen
geschetst.
Familienaam
De familienaam Uil/Uijl werd het
eerst gevoerd door Jacob Jacobsen
(JII) en zijn zuster Dingentje Jacobs.
Tot die tijd werd de beroepsnaam
smidt of smit bij de naam gevoegd om
hen van anderen te onderscheiden.
De oudste vermelding die werd aan
getroffen dateert van 12 december
1618; in de acta van de Hervormde ge
meente te Stavenisse wordt vermeld:
Jacob Jacobsen den Uul.
Mr. A. K. Vink schilderde, aan de hand van een tekening van de afbeelding
op de avondmaalbeker van Ouwerkerk, het wapen van de familie Uil/Uijl-
Voor de verklaring van de familie
naam, die in Stavenisse ontstaan is,
vonden de heren Uil/Uijl geen aan
wijzingen in-archivalia. Zij achten
het echter duidelijk, dat men moet
denken aan de vogel van die naam.
Vastgesteld is, dat de schrijfwijze
van de familienaam in de loop der
tijd is veranderd. Van de eerste, die
de naam droeg, Jacob Jacobsen,
wordt de naam genoteerd als den Uul
of den UuII, ook wel den VuyII, het
geen uitgesproken wordt als den
Uuyll.
Bij de zoons van Jacob den Uul, Ja
cob en Abraham verdween het 'den'.
.Zij schreven hun naam als Uul of
Uull. Hun kinderen volgden hen hier
na na. Door de invloed van het Neder
lands werd het Zeeuwse Uul veran
derd in Uil of Uijl. Een enkele maal,
zo stellen de schrijvers vast, werd het
Nederlandse Uil 'verzeeuwst' in
Huil.
In de Zierikzeese tak komt alleen
de schrijfwijze Uil voor in tegenstel
ling tot de andere takken. Door fou
tieve inschrijvingen in geboorte
akten kreeg echter een deel de
schrijfwijze Uijl toebedeeld. In de
Poortvlietse takken is de schrijfwijze
Uijl de enige. De onderzoekers verba
zen zich er enigszins over, dat de va
riant Uyl vrijwel niet voorkomt, on
danks het feit dat door familieleden
de puntjes vaak zijn weggelaten. In
het buitenland is de variant Uyl in
gebruik gekomen bij enkele familie
leden.
Zoals gezegd bleken diverse leden
van de familie in de zeventiende en in
de eerste helft der achttiende eeuw
het ambt van schepen te hebben ver
vuld. Naast de rechtspraak en aan
verwante zaken, behoorden ook het
vastleggen van de verkopen van on
roerende goederen tot hun werk
zaamheden. De actcn ervan werden
ter bekrachtiging door een aantal
schepenen voorzien van hun persoon
lijk zegel met daarop hun (familic)-
wapen.
Hoewel tevergeefs werd gezocht
naar een dergelijke akte met een ze
gel van een lid van de familie, nemen
de schrijvers aan, dat zij wel over een
zegelstempel hebben beschikt.
Het familie-wapen is in elk geval
bekend. In 1699 werden aan de Her
vormde gemeente te Ouwerkerk twee
avondmaalbekcrs aangeboden. Eén
ervan was een geschenk van Jacob
Jacobsen Uul. Deze beker toont het
familiewapen. Het ligt, volgens de
onderzoeker, voor de hand, dal de an
dere leden van de familie met een
identiek wapen hebben gezegeld.
In de inleiding wordt ten slotte iets
verteld over de methodiek van het
onderzoek en de wijze waarop het
boekje werd samengesteld.
