dit Wedt de beeldbuis
Strijd op Sint Laurensdag
doorbrak derde Vlaamse beleg
n
Year of the dragon
van filmmaker Cimino
Fietsbond:
Fietser vaak
de dupe van
sneeuwruimen
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 9 januari 1986 Nr. 23860
9
Tijdens het weekend van 27, 28 en 29 juli gaat de Nieuwe Haven ongetwijfeld
een fraaie aanblik bieden als in Zierikzee de reünie van het Stamboek van
ronde en Platbodemjachteti wordt gehouden. Nabij de Zuidhavenpoort zal
tijdens dit evenement een groots klank- en lichtspel worden gehouden.
Historie herleeft tijdens reünie Stamboek ronde en platbodemjachten
ZIERIKZEE - Een stukje historie herleeft in Zierikzee als 'straks' in het weekend
van 27, 28 en 29 juni de reünie van het Stamboek van ronde en platbodemjachten in
deze stad zal worden gehouden. Een groots klank- en lichtspel bij het Noordhavencom-
plex zal wellicht in het teken staan van de zeeslag van Zierikzee op 10 augustus 1304
tegen de Vlamingen, waarbij de Franse admiraal Rainier Grimaldi, één der voorvade
ren van de huidige prins Rainier van Monaco, een grote rol heeft gespeeld.
Hoe belangrijk deze strijd op de Gouwe in 1304 werd geacht, moge blijken uit de
Rijmkroniek van Stoke over de periode 689-1305. De schrijver besteedde ongeveer twee
van de tien boeken, waarin de kroniek is verdeeld, aan de drie Vlaamse belegeringen
van Zierikzee. En...een gegeven van recenter datum: Ook de Belgische professor Ver-
bruggen rekent de strijd op de Gouwe tot de grote gebeurtenissen van de wereldge
schiedenis, op één lijn te stellen met de veldslagen bij Bouvines in 1214 en bij Kortrijk
in 1302.
In bet bekende boek 'Zierikzee
Vroeger en Nu' van dr. J. J. Westen
dorp Boerma en prof. dr. C. A. van
Swigchem wordt daar ook naar ver
wezen. Ook in dit laatst genoemde
werk wordt uiteraard aandacht be
steed aan die slag op Sint Laurens
dag en aan de daaraan voorafgaande
Vlaamse belegeringen, die Zierikzee
teisterden.
De auteurs' memoreren, dat de
Vlaamse invloed in het Zeeuwse
reeds dateert vanaf de twaalfde
eeuw. De Cisterciënzer monniken van
Duinen en Ter Doest in Vlaanderen
kwamen toen op de voorgrond. Zij
bouwden overal uithoven, bestaande
uit een schuur met woning en bijge
bouwen, waar het werk werd verricht
door lekebroeders onder toezicht van
een monnik. Als voor 1156, zo laat het
boek weten, hadden de Benedictijnen
van Echternach het klooster Bellem
(Bethlehem) te Elkersee gesticht, dat
in 1232 overging naar de Cisterciën
zers.
Politieke invloed
Ook op politiek gebied was de
Vlaamse invloed sterk. Graaf Boude-
wijn IV had in 1012 Zeeland bewesten
de Schelde inleen gekregen van de
Duitse keizer en had zich ook op de
ander Schelde-oever doen gelden.
Weliswaar stond hij op zijn beurt het
WOERDEN - Bij het sneeuwvrij
maken van de wegen komt de sneeuw
vaak terecht op die plaatsen waar
fietsers zich plegen te bewegen: de
zijkant van de weg, de fietsstrook of
het fietspad zeft. Een evenwichts-
voertuig als de fiets verdient beter
en is nog meer gebaat bij sneeuwvri
je routes dan het autoverkeer.
Dat stelt de enige Echte Nederland
se Fietsersbond ENFB naar aanlei
ding van de recente sneeuwval op de
Nederlandse wegen. De bond vindt
dat gemeenten een plan zouden moe
ten opstellen om de fietsroutes
sneeuwvrij te maken en de gladheid
te bestrijden. Vooral de oversteek
plaatsen moeten meer aandacht krij
gen omdat de opgehoopte sneeuw in
de middenbermen een obstakel
vomrt voor de fietsers.
Het strooien van zout is volgens de
bond geen goede methode. Het zout
wordt te weinig ingereden om effec
tief te zijn. Vegen verdient de voor
keur, het is bovendien milieuvriende
lijker en beter voor de fiets. In geval
van ijzel pleit de ENFB voor strooien
met zand.
deltagebied weer als achterleen af
aan de graaf van Holland. Sindsdien
was er eeuwenlang steeds onenigheid
over de vraag, wie eigenlijk de baas
was over Zeeland, de Vlaamse of de
Hollandse graaf. Pas in 1323 iverd die
strijd beslist.
Het zou wellicht te ver voeren uit
gebreid in te gaan op het eerste en
tweede beleg der Vlamingen, dat Zie
rikzee te verduren kreeg. Echter,
daar juist het derde beleg met ge
noemde strijd op de Gouwe werd
beslist en daar die strijd als thema
zal gelden voor het klank- en
lichtspel deze zomer rond het Zierik-
zeese poortencomplex, hier een her
innering aan hetgeen dr. Westendorp,
Boerma en prof. dr. Van Swigchem
daar in hun boek over schrijven:
Toen de zich reeds 'Graaf van Zee
land' noemende Vlaamse aanvoerder
Guy van Namen ten derde male
kwam opdagen, was hij vastbesloten
ditmaal de enige Zeeuwse plaats, die
hem nog niet gehoorzaamde te be
dwingen. Hij begon een systematisch
beleg; hij liet koren in de haven wer
pen en daarover een dam werpen, die
de stad van de Gouwe afsloot. Rond
om Zierikzee sloegen de belegeraars
tenten op. Daarna kwam uit Brugge
het zware geschut aangerukt in de
vorm van blijden (een soort katapul
ten), twee aan de noord- en één aan de
zuidzijde, waar Zeeuwse ballingen
gelegerd waren. Daarmee wierpen de
Vlamingen grote stenen in de stad. In
later eeuwen zijn zulke projectielen
uit de gracht en uit de Schuithaven
opgebaggérd en in de stadsmuur ge
metseld.
Verzet
De burgers beschikten echter ook
over dergelijk wapentuig. Toch raak
te de stad geducht in de knel. Op ze
ventien plaatsen slaagden de Vlamin
gen erin de gracht op te vullen. Vijf
bruggen op wielen werden aangerold
om de muren te enteren. Bovendien
bouwden ze 'evenhogen' en 'katten',
verplaatsbare torens. Een kat bij de
noordelijke gracht was zo hoog, dat
men vanaf de top in de stad kon kij
ken. Nog eeuwen heette een stuk land
buiten de Nobelpoort de 'Katten-
meet'.
De hevige stormaanvallen begon
nen. Klokgelui riep de burgers naar
de wallen. De vrouwen hielpen mee
om straatstenen los te peuteren en
als ammunitie aan te slepen. Ook
blusten zij branden, onder andere in
het Gravenhof. Het was een hele
opluchting toen het een 'meester' ge
lukte met brandende pijlen de grote
kat in vlam te zetten. Het schijnsel
werd tot bij Schiedam gezien, waar
men niet anders dacht dan dat Zie
rikzee verging.
Ontmoedigd door het verbeten ver
zet besloot Guy de stad door honger
op de knieën te brengen. Inderdaad
werd het voedsel zo schaars dat het
vee riet van de daken en stro uit de
bedden te eten kreeg. Eindelijk na
drie maanden beleg, daagde er uit
komst. Jonker Willem, de zoon van
Jan II van Henegouwen had bij
Schiedam troepen verzameld.
De Franse koning zond uit Calais
een vloot van achtendertig grote
schepen (dertig Franse en acht
Spaanse) en elf galeien (z-oeischepen)
onder bevel van zijn admiraal, de Ge-
nuees Grimaldi.
Moeizame tocht
Daarbij voegden zich vijf grote
Hollandse schepen. Een aantal Hol
landers werd over de Franse vloot
verdeeld. Gehinderd door storm, te
genstroom en windstilte zakte men
tergend langzaam naar het zuiden af
door Bernisse, Grevelingen en Sonne-
mare om na veertien dagen zwoegen
eindelijk de Gouwe binnen te varen.
Daar ontbrandde op Sint Laurens
dag (10 augustus) de 'wich (strijd) op
de Goude', één van de zeldzame
zeeslagen uit de Middeleeuwen. De
Vlamingen beschikten over niet
meer dan tweeëndertig tot zevenen
dertig koggen, voor de helft afkom
stig uit het Baskenland en uit de
Duitse Hanzesteden, benevens een
zwerm kleinere vaartuigen. De 'oor
logsschepen' waren aan beide kanten
feitelijk koopvaarders, die met bal
ken en voor- en achterkastelen extra
versterkt waren.
Voorop in de Frans-Hollandse vloot
voer Jehan Paiedroghe uit Calais met
vier aan elkaar gebonden schepen,
die 's middags op een zandbank vast
liepen iets ten noorden van de haven,
ongeveer waar nu de begraafplaats
ligt. De Vlamingen zonden er een
brander op af, die echter zijn doel
niet bereikte. Bij opkomend water
werd 's avonds de strijd hervat.
'Veldslag'
Beide partijen hadden hun schepen
zoveel mogelijk onderling verbon
den. de Fransen met ijzeren kettin
gen, de Vlamingen met kabels van
touw. zodat men van de ene bodem op
de andere kon overstappen en de
zeeslag min of meer het karakter van
een veldslag kreeg. De grote schepen
waren voorzien van 'springalen', die
enorme pijlen wegslingerden, waar
tegen geen enkele wapenrusting be
stand was. Verder schoot men met
hand- en voetbogen en bekogelde
men elkaar met stenen. De duisternis
maakte een einde aan het gevecht.
Met brandende stukken hout bleef
men elkaar bestoken, totdat de eb het
manoeuvreren verlamde.
Bij het aanbreken van de dageraad
bleken de Vlaamse schepen van el
kaar losgeraakt te zijn. Nu zette Gri
maldi zijn galeien in, die hij tot nog
toe in de achterhoede had gehouden.
Hij brak daarmee het Vlaamse ver
zet.
Dc Fransen gaven weinig pardon
uit wraak voor de slachting bij Kort
rijk twee jaar geleden. De Vlamingen
verloren tenminste drieëntwintig
grote en zesenvijftig kleine schepen.
Guy van Namen werd gevangen geno
men. Het beleg werd opgebroken en
jonker Willem hield een zegevierende
intocht in Zierikzee.
Gevlucht
Een deel van de belegeraars, dat
zich niet op terugvarende Vlaamse
schepen had kunnen redden, was met
achterlating van de tenten naar de
duinen gevlucht, maar werd in de
buurt van Westerschouwen achter
haald en naar Zierikzee terugge
voerd.
'Men dede gaeh dat Vlaemsche diet
(volk)
Rote an rote (troep) binnen Sirixe,
Ghelike dat men drivet via,
Men dreefse in cloestren ende in ker
ken(Stoke)
Later zijn de gevangenen overge
bracht naar Leiden. Ze moesten voor
hun eigen kost zorgen en waren dus
gedwongen hun bezittingen te gelde
te maken en te werken. Aangezien er
veel Brugse ambachtslieden bij wa
ren, is weieens verondersteld dat de
opkomst van de Leidse lakennijver
heid aan hen te danken is geweest.
Als dit waar is, kunnen zij er ook in
Zierikzee een impuls aan gegeven
hebben. Na een jaar werden de gevan
genen uitgewisseld. Guy van Namen
werd geruild tegen bisschop Gui.
Beslissend
De strijd op Sint Laurensdag in
1304 vormde een beslissend moment
in de Vlaams-Hollandse controverse.
In 1323 werd Zeeland bewesten de
Schelde definitief bij Holland ge
voegd. Toch bleef cultureel en econo
misch de zuidelijke invloed duidelijk
merkbaar tot in de Tachtigjarige Oor
log. Mechelse steenhouwers werkten
aan Zeeuwse kerken en stadhuizen,
de klokken kwamen uit Mechelse gie
terijen en Antwerpse kunstenaars le
verden schilderijen.
Uit: 'Zierikzee - Vroeger en Nu'
dr. J. J. Westendorp Boerma en prof.
dr. C. A. van Swigchem.
91
Misschien is ze met Lucas aan het
toeren," zei Ella hatelijk.
,,Nee, beslist niet," zei Jef. ,,De
auto staat in de garage. Heb ik zelf
gezien."
Ella trok een pruimemondje. Ze
zweeg maar liever.
,,En waar hadden jullie het al zo
over, G. J.?" vroeg Jef vaderlijk.
,,Och stik," prevelde G. J.
,,Hoe noem jij Robbert toch?" El-
la's stem was verwonderd.
Een gevoelige trap tegen de kuit
van Jef.
,,0 ja, dat is een geheimpje," zei Jef.
„Een studentengeheim. Un secret
d'honneur! Nee, dat mag ik niet ver
klappen. Ik noem hem ook weieens P.
v. H. Weet je wat dat zeggen wil?"
,,Padt van Heijendaal natuurlijk."
Ella zei de naam vol trots.
Jef schudde. ,,Nee daar lopen ze al
lemaal in. Dat betekent Pierrewaaier
van Holland," zei hij.
Gerrit Jan begroef zijn vingers in
Jefs dikke spierloze bovenarm.
Jef legde er zijn linkerhand op, als
of dit van G. J. een amicale greep
moest verbeelden.
„Wij zijn altijd zulke goeie kamera
den geweest," zei hij langs G. J. heen-
blikkend, tegen Ella.
Ella zuchtte verbeten. Ze had die
dikke olifant wel van de bank willen
ranselen. Anders - o, het was een
avond om vertrouwelijk te worden -
was ze alleen met Robbert naar huis
gewandeld, door het donkere sparre-
Vrijdag 10 januari
Nederland 1
09.30 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
10.00 uur Teiebordprogxamma: Wat
skarelt dér? (herh).
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
14.30 uur Het droomschip, Duitse tv-
film over een cruise. Twee paren
staan centraal: het ene paar op verla
te huwelijksreis, het andere heeft een
verschil van mening over de vakan
tiebesteding.
15.45 uur AVRO's Service Salon.
16.25 uur AVRO's Tele-keuken met
Henk Molenberg.
16.35 uur Ik zag twee beren, kleuter
programma,
16.50 uur Bas Boris Bode, Afl. 10.
17.15 uur Ontdek je plekje, serie
filmpjes over de schoonheid van stad
en land. Afl.: Maastricht.
17.30 uur Journaal
17.46 uur Ruud en Leonie, praatpro
gramma met Ruud ter Weyden en
Leonie Sazias.
18.15 uur AVRO eurcus bridge. Les 6b
18.25 uur Biotechnologie. Les 1.
(herh).
18.40 uur Voorlichtingsprogramma:
Klussen in huis.
18.55 uur De Fabeltjeskrant
19.00 uur Wordt vervolgd, tekenfilm
magazine.
19.25 uur AVRO's Toppop. Presenta
tie: Kas van Ierse!
20.00 uur Journaal
20.28 uur AVRO's wedden dat...?
Showprogramma gepresenteerd door
Jos Brink.
22.10 uur AVRO's Televizier, actuali
teiten. Presentatie: Ria Bremer en
Mark Blaisse.
22.40 uur Mash, Amerikaanse serie
van Charles Dubin. Afl. Is liefde niet
heerlijk? Het onmogelijke gebeurt.
De snob Charles wordt verliefd, even
als Klinger.
23.05 uur Karei v.d. Graaf, praatpro
gramma.
23.40 uur AVRO's sportpanorama
00.00 uur Journaal
00.05 uur Family Plot,-Amerikaanse
speelfilm uit 1976 van Alfred Hit-
chock. Julia Rainbird wil de op haar
aanraden te vondeling gelegde on
wettige zoon van haar zuster opspo
ren om de man tot haar erfgenaam te
maken. Dit blijkt achteraf niet zo'n
goed idee. Rijkskeuring 14 jaar.
Nederland 2
10.00 uur Ons lichaam. Afl. het ge
raamte.
11.00 uur Schooltv-weekjournaal.
Afl. 15.
13.00 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
17.00 uur Vloedlijn, gevarieerd pro
gramma rond het thema: Amateurs
en kunst.
18.15 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.20 uur Paspoort voor Spanjaarden
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Jeugdjournaal
19.00 uur Journaal
19.12 uur Schoolplein. Aandacht voor
zaken die scholieren bezighouden en
muziek. Presentatie: Simone Walra
ven en Alfred Lagarde.
20.00 uur Girls on top. Engelse serie.
Candice besluit Jennifer mee uit te
nemen naar een nachtclub, om haar
op die manier uit de flat te krijgen.
20.25 uur Bobylijn. Programma over
alles wat met lichaamsverzorging te
maken heeft.
20.50 uur Shreds of evidence, docu
mentaire met een kijkje in de keuken
van de laboratoria van Scotland
Yard. Aan de hand van echt gebeurde
ven ook opgeloste misdaadzaken is te
zien hoe de techniek in de strijd tegen
de misdaad wordt gehanteerd.
21.20 uur The story of ...Bruce
Springsteen. Portret van de interna
tionaal bekende popartiest.
22.10 uur Gesprek met de Minister
President.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Vanuit de wortels gezien.
Afl. 2: Buchi Emecheta, schrijfster
uit Nigeria.
23.28 uur Bericht van de Wilde Gan
zen.
23.30 uur Nieuws voor doven en
slechthorenden
BRT 1
17.00 uur Schooltelevisie
17.55 uur Journaal
18.00 uur Tik Tak, kleuterprogram
ma. (herh).
18.05 uur Plons, kleuterserie.
18.10 uur Prikballon, kleutermagazi
ne over het maken van allerlei voor
werpen en een tekenfilm. Presenta
tie: Francis Verdoodt.
18.25 uur Star Trek, science-
fictionserie over de belevenissen van
de USS Enterprise, (herh).
19.15 uur Uitzending door derden: de
S.O.M.
19.40 uur Mededelingen en
programma-overzicht
19.45 uur Journaal
20.10 uur Weerbericht
20.15 uur De Collaboratie. Presenta
tie: Maurice de Wilde. De teerling is
geworpen. Aansl. discussie.
22.45 uur Journaal en aansl. Coda.
BRT 2
19.00 uur 1 week sport
19.30 uur Tijdrover.
19.42 uur Mededelingen en program
ma-overzicht.
19.45 uur Journaal
20.10 uur Weerbericht
20.15 uur Videomatch, videospelletje
met Marleen Gordts.
20.25 uur Première. Filminformatie
met Jo Röpcke.
21.15 uur Taxi Driver, Amerikaanse
speelfilm uit 1976 met Jodie Foster,
Robert de Niro, Peter Boyle e.a. Tra
vis Bickle, een taxichauffeur, raakt
van de kook dor de eenzaamheid en
door wat hij als de verdorvenheid van
de wereld ervaart...
SCHIEDAM - Belgische jenever
met 30 procent alcohol mag op de Ne
derlandse markt worden verkocht
onder de naam jenever. Dat is het ge
volg van een uitspraak van het Eu-
ropse Hof van Justitie in Luxemburg.
Het hof heeft daarin bepaald dat de
verordening van het Nederlandse
Produktschap voor Gedistilleerde
Dranken op dit punt in strijd is met
het uitgangspunt van vrij handels
verkeer in de Gemeenschap.
ZIERIKZEE - De maker van The Deerhunter, Michael Cimino, heeft in 'Het
Jaar van de Draak' een waardige opvolger geworden voor zijn eerste kassuc
ces. In The year of the dragon spelen Mickey Rourke, John Lone en Ariane de
hoofdrollen. De rolprent draait zaterdag 11 en zondag 12 januari in de Zierik-
zeese Concertzaal en is toegankelijk voor filmliefhebbers vanaf 16' jaar. Beide
voorstellingen beginnen om 20.00 uur.
Stanley White is waarschijnlijk de die zijn onderscheiding in de wijken
meest kleurrijke agent in de geschie- en steegjes van de vijf districten
denis van het New Yorkse politiewe- kreeg. Een film, die zeker de moeite
zen. Een harde politiecommandant waard is.
door CISSY VAN MARXVELDT
laantje, langs de vijver. Ze zou geaar
zeld hebben, alsof ze bang was voor al
dat geheimzinnige donker en hij zou
toch zeker zijn lieve arm door de hare
hebben gestoken. En nu
„O, zitten jullie hier?" Hetty's la
chende stem. Haar gezicht blank bo
ven het lichtblauw japonnetje.
„Een ideaal plekje," vond Paul, die
in enige uren tijds gegroeid scheen.
„Kom bij ons zitten," noodde Jef.
„Moeder natuur heeft deze bank van
een ongekende afmeting gemaakt."
Hij klapte uitnodigend naast zich.
Ella boog zich naar Hetty over.
„Wat een heerlijke avond, vind je
niet?"
„Verrukkelijk!"
„Weet je ook waar Erica is?" klaag
de Jef. „Ik zoek Erica."
„Daar merk ik anders weinig van,"
schertste Paul. „Je zit hier zo rustig
als een sfinx in de woestijn."
„Maar inwendig verteer ik," zei Jef
en steunde zijn kin op de wanstaltige
knop van zijn stok.
„Erica fantaseerde op de piano,
toen wij gingen wandelen," zei Hetty.
„Lieve naam, Erica."
„En de draagster van de lieve naam
is ook lief," dweepte Jef. „Vind je ook
niet, Robbert?"
Zo onverwacht was die vraag, dat
G. J. schrok. „Ik ben het volkomen
met je eens," zei hij.
„Ja ja. die broer van jou." zei Jef te
gen Hetty. „Enfin, laat ik je geen illu
sies ontnemen."
Ella dacht: Wat bedoelt hij toch?
Hij zegt altijd van die nare, insinue
rende dingen.
„Och, hij is braaf," zei Hetty en ze
klopte G. J. achter Jef langs op zijn
schouder. Jef bood ook onmiddellijk
zijn schouder aan, die Hetty lustig
beklopte.
„Zo goed voor het stof," zei Jef te
gen Ella. „Weet je, dat mijn hospita ai
mijn pakken met de stofzuiger rei
nigt?"
„Zo zitten jullie hier?" klonk Pits
stem.
„Ach, daar is Erica. Dag kind. Waar
kom je vandaan? Kom naast me zit
ten, Erica. Schik wat op, Robbert.
Dan mag je tussen ons in, op de ere
plaats. Hoe vind je dat?"
„Al te veel eer," zei Pit. „Wat zitten
jullie akelig op een kluitje, kinde
ren?"
„Dat noemt ze akelig op een kluit
je." Jef keek verbaasd. „Nee Erica,
we zitten knusjes bijeen."
„O nou. vooruit dan maar," berust
te Pit en viel tussen Jef en G. J. neer.
„Je hebt een harde zetel uitgezocht.
Fatty."
„Heb ik niet gedaan. Dat is de
schuld van Robbert en Ella. Die zaten
hier in eikaars oren te fluisteren,
toen ik ze ontdekte."
„Dan moet je doorlopen, sukkelo-
rum," zei Pit.
„Ja. dat vind ik ook," zei Hetty.
(wordt vervolgd)
