'Wat er is, vaag je
niet zo snel meer weg'
Afhankelijk
van
gemeentelijke
subsidies
Waar is dat nou
voor nodig?
20
ZIERIKZEE - „De gewone vrouw op het platteland is nog niet zo achterlijk", vindt
wethouder A. L. Bakker van Duiveland. Hij kan het weten, want in zijn jarenlange
loopbaan als PTT-kantoorhouder in Oosterland zag hij heel wat vrouwtjes voor het lo
ket, die best in staat waren een paar postzegels te kopen of -sterker nog- allerlei moei
lijke formulieren konden invullen. Ja, Bakker heeft vast wel gelijk. Die 'gewone
vrouw' op het platteland is nog niet zo 'achterlijk', maar.misschien wil ze toch nog
wel een beetje wijzer worden. Misschien wil ze weer eens ophalen wanneer je een vol
tooid deelwoord nou met eep d of met een t moet schrijven; misschien wil ze wel te we
ten komen hoe zo'n jaarlijkse PZEM-afrekening nou eigenlijk in elkaar zit; misschien
wil ze wel leren wat moeilijke specialistennamen als orthopedist, gyneacoloog, uro
loog, neuroloog, internist enzovoort, enzovoort nou allemaal precies betekenen; mis
schien wil ze wel te weten komen waarom nou toch de kleuterscholen zijn verdwenen
en de basisscholen werden ingevoerd en wat je allemaal moet kennen 0111 in een mede
zeggenschapsraad te kunnen zitten; misschien wil ze wel op de hoogte zijn van de mo
gelijkheden een beroep te kunnen doen op de wijkverpleging; misschien.....wil ze wel
duizend en één dingen weten, die verder strekken dan de w.c. schrobben, de vaat en de
strijk doen, kleren maken, appeltaarten bakken, boodschappen doen, maaltijden be
reiden enpostzegels kopen. Sommige vrouwen, die door allerlei omstandigheden,
geen verdere opleiding dan de lagere school genoten, willen dat inderdaad. Ze zouden
best eens over wat anders willen praten dan over het weer, de breipatronen, verschil
lende soorten pampers, de bof of de waterpokken van de kinderen. Hoe interessant dit
alles bijeen ook moge zijn: er zijn vrouwen die zichzelf maar dom voelen, omdat ze de
lesjes van hun kroost op de lagere school niet eens meer kunnen volgen, omdat ie van
de EEG-maatregelen waar de boeren zich druk over maken, eigenlijk helemaal niet be
grijpen, omdat ze niet weten wat termen als 'multi-functioneel' of 'sociaal-cultureel'
en 'eerste lijnsverzorging' nou eigenlijk inhouden. Daarom...zou het voor die vrouwen
fijn zijn als er ook - in navolging van Hulst en Terneuzen - op Schouwen-Duiveland een
Vrouwenleerjaar tot stand zou komen.
De deelneemsters van het eerste Vrouw enle er jaar in Zeeland.
SIRJANSLAND - Zolang de werkgroep Vrouwenleer
jaar afhankelijk is van gemeentelijke subsidies is het
nog dubieus of er ook op Schouwen-Duiveland een Vrou
wenleerjaar van de grond kan komen. Zolang niet alle
regio-bestuurders voldoende overtuigd zijn van het be
lang van hetgeen zo'n Vrouwenleerjaar nou eigenlijk in
houdt, zullen ze misschien niet staan te trappelen er wat
gemeentelijke centjes aan te besteden.
Petra Brasz te Sirjansland, één van
de leden van genoemde werkgroep is,
hoewel wat murw van het lange
wachten op een beslissing, toch nog
hoopvol gestemd over de afloop van
de subsidie-aanvraag aan de zes ge
meentebesturen op Schouwen-
Duiveland. Het gaat hier immers om
'basiseducatie', oftewel; om oplei
dingsmogelijkheden voor de meest
kansarmen en dat blijkt vele bestu-
ders toch altijd wel aan te spreken.
Ja, maarre....bij het Vrouwenleer
jaar gaat het niet alleen om het 'edu
catieve' maar ook om het 'emancipa
torische' aspect en dat laatste schrikt
sommigen nog af als werd ermee be
doeld, dat alle mannen neergeknup-
peld zouden moeten worden. Dat
wordt niet bedoeld. 'Emancipatori
sche vorming' houdt in: Het bewust
worden van je situatie als vrouw en
wat dat te maken heeft met de positie
van vrouwen in deze samenleving; er
achter komen dat je in je situatie din
gen kunt veranderen; inzicht krijgen
in de structuur en de opbouw van de
samenleving; waarom ziet de maat
schappij er zo uit en niet anders; wie
hebben de macht, wie oefenen in
vloed uit; hoe komen beslissingen tot
stand, hoe kun je zelf invloed uitoefe-
'Niet in een hoek drukken'
Petra Brasz had het een beetje
moeilijk met die uitspraak van wet
houder Bakker over die 'gewone
vrouw op het platteland'. ,,Als hij het
zo stelt, is het net of ik zeg, dat die
vrouwen 'achterlijk' zijn en dat ik ze
in een hoek wil drukken'. Petra zat
enkele weken geleden op de publieke
tribune tijdens een vergadering van
de welzijnsadviescommissie van Dui
veland en trachtte daar de commis
sieleden een nadere toelichting te ge
ven op de subsidieaanvraag voor het
Vrouwen leerjaar. Zij zet zich in voor
de werkgroep, omdat ze het belang
rijk vindt iets te doen voor vrouwen
in een achterstandsituatie, die weinig
mogelijkheden hebben zichzelf bij te
scholen.
Nog niet zo lang geleden dacht men
met de zogenaamde 'Opstapcursus-
sen' juist die vrouwen met alleen een
lagere school opleiding een handrei
king te kunnen bieden. De opstap-
cursus gold als opfrissertje van de
leerstof in de laatste twee lagere
schoolklassen en kon wellicht goed
dienen als opstapje naar de zoge
naamde 'moedermavo'.
Voor velen bleek echter toch ook
die opstapcursus een zware opgave.
Niet zo verwonderlijk als men be
denkt, dat er sinds het verlaten van
de schoolbanken voor vele vrouwen
jaren zijn verstreken. Jaren van
baantjes uitoefenen, verliefd worden,
trouwen, kindertjes krijgen en ver
zorgen en met ten slotte voor sommi
gen het groeiend besef, dat je in de
huishoudelijke en moederlijke taken
misschien wel heel gewiekst bent ge
worden, maar dat je met het leven
daarbuiten eigenlijk nauwelijks op
de hoogte bent. Beetje zwart/wit ge
steld wellicht, maar dot sommigen
zich in een dergelijke situatie bevin
den, blijkt alleen al uit de vragen
waar Ineke Sturm, emancipatie
werkster op Schouwen-Duiveland
mee werd geconfronteerd.
VOS-cursussen
Dat er behoefte was aan een
'scholing-op-maat' voor vrouwen
bleek overigens ook al in de tweede
helft der jaren zeventig toen de VOS-
cursussen (Vrouwen Oriënteren zich
op de Samenleving) ook op
Schouwen-Duiveland een ware haus
se beleefden. Vrouwen in zeer uiteen
lopende leeftijden kwamen weke
lijks bijeen en discussieerden over
allerlei onderwerpen, werden er na
der over geïnformeerd en brachten ze
in relatie met hun eigen belevingswe
reld. Het waren geen 'hellevegen met
vlammende zwaarden', die toenmali
ge VOS-cursisten, het waren 'gewoon'
vrouwen, die zich eens wat nader op
de samenleving wilden oriënteren.
Wat jammer was, zo signaleert ook
Petra Brasz, was dat er na die VOS-
cursus niks meer op volgde terwijl de
behoefte daaraan duidelijk wel be
stond. Bovendien bood de VOS-
cursus niet de ruimte en mogelijk
heid extra veel aandacht aan de as
pecten rekenen en taal te besteden.
De behoefte daar toch wat vaardiger
in te worden, bestond echter wel.
Niet dat men zat te springen om
schoolse activiteiten, maar om scho-
Petra Brasz: ,,Het is belangrijk om iets te doen voor vrouwen in een achter
standsituatie".
Om de begroting voor het Vrou
wenleerjaar Schouwen-Duiveland
rond te krijgen, diende derhalve een
beroep te worden gedaan op de regio
gemeenten. Dat verzoek werd inmid
dels ingediend, maar de werkgroep
blijkt daar geen gunstige tijd mee te
hebben getroffen. Er wordt sinds en
kele maanden nog steeds op de defi
nitieve besluitvorming gewacht.
Het overleg over de toekomstige op
zet der volwasseneneducatie op
Schouwen-Duiveland resulteerde ge
ruime tijd geleden reeds in de nota:
'Mag het een ietsje meer zijn?', waarin
een inventarisatie van de reeds be
staande vormen van volwassenen
educatie en met het signaleren van
knelpunten daarin en het aangeven
van wensen.
Lang gewacht
Er moest veryolgens lang worden
gewacht voor een ontwerp-program-
ma en de globale begroting daarvan
aan de diverse gemeentebesturen ge
presenteerd konden worden. Al die
tijd werd de besluitvorming over het
subsidieverzoek van de werkgroep
Vrouwenleerjaar aangehouden. Im
mers: het Vrouwenleerjaar zou een
duidelijk voorbeeld van basiseduca
tie vormen en dat.dient dan uiteraard
in een 'totaalprogramma' te worden
bezien, om het maar eens even wel-
zijnswollig toe te lichten. In de prak
tijk kwam het voor de werkgroep
Vrouwenleerjaar kortweg neer op het
op de lange baan schuiven van het
subsidieverzoek met het gevolg dat
de bestaande plannen ook nog niet
verder uitgewerkt kunnen worden nu
nog steeds geen zekerheid bestaat
over de beschikbare financiën.
De stand van zaken thans is, dat ge
noemde nota en het daarop gebaseer
de ontwerp-programma volwassen
educatie binnen de Vereniging van B.
W. en S. besproken zullen worden,
waarna - zo mogelijk - een definitieve
standpuntbepaling zal plaatsvinden.
Pas daarna wellicht zal het betref
fende subsidieverzoek in de gemeen
teraden aan de orde komen.
Niet alleen ten aanzien van het
Vrouwenleerjaar, maar ook voor an
dere projecten op het gebied van vol
wasseneneducatie begint het overi
gens wel kort dag te worden, want ze
dienen voor 1 februari 1986 bij het
rijk te zijn aangemeld om voor een
rijksbijdrage in aanmerking te kun
nen komen met ingang van 1 januari
1987.
September
Petra Brasz laat weten, dat de
Consulente Ine Bloemen:
ZIERIKZEE - Iemand, die inmiddels heeft ervaren, dat de totstandkoming
van een Vrouwenleerjaar op Schouwen-Duiveland wat moeizamer gaat dan in
Hulst en Terneuzen bij welke projecten ze ook betrokken was, is: Ine Bloe
men, consulente emancipatorisch vrouwenvormingswerk in Zeeland. Ze
hoopt van harte, dat ze er hier nog 'op tijd' mee zullen zijn.
Onderwerpen die tijdens het vrouwenleerjaar aan de orde kwamen ivaren:
Gezondheidszorg, relaties, bezuinigingen, reizen, politiek en reclame.
lingsniogclijkheden, die meer op de
levenservaring en belevingswereld
van genoemde vrouwen waren af
gestemd.
Wat in Hulst en Terneuzen kan,
moet op Schouwen-Duiveland ook
kunnen, zullen de leden van de werk
groep 'Vrouwenleerjaar' misschien
hebben gedacht toen ze op grond van
genoemde argumenten besloten zich
in te gaan zetten voor het realiseren
van deze vorm van basiseducatie. De
provincie Zeeland bleek bereid, zo
wel in Hulst als Terneuzen een start
subsidie van 10.000.— te verstrek
ken om het daar van de grond te
krijgen. De resterende benodigde
som werd door de gemeenten bijge
past De leden van de werkgroep
Vrouwenleerjaar Schouwen-Duive
land konden zich bij de opzet van hun
plan verzekeren van de steun van Ine
Bloemen, consulente emancipato
risch vrouwen vormingswerk in Zee
land. die ook bij de twee eerder ge
noemde projecten betrokken was.
Óm met vastomlijnde plannen ver
der te kunnen werken, is uiteraard
zekerheid nodig over de beschikbare
financiële middelen. Als de provincie
voor de opzet van een Vrouwenleer
jaar in Hulst en Terneuzen 10.000,—
over heeft, mag het vertrouwen be
staan, dat diezelfde provincie voor
eenzelfde project ook voor Schou
wen-Duiveland over de brug zal ko
men met eenzelfde bijdrage. Afgaand
op de reeds opgezette begroting blijft
er dan nog een hiaat van een kleine
7.000,—, hetgeen door de gezamen
lijke gemeenten op Schouwen-Duive
land bijeengebracht zou moeten wor
den. In de begroting wordt dan
uitgegaan van een eigen bijdrage van
75.— per deelneemsters.
Aankloppen
Petra Brasz becijfert dat dit neer
komt op ongeveer 2,50 per ochtend,
zodat er geen financiële drempel zal
behoeven te bestaan. Zij acht dat ook
zeer van belang, want de praktijk
heeft inmiddels wel uitgewezen, dat
vrouwen ten gunste van het gezins
budget moeilijk hoge bedragen puur
voor zichzelf willen uitgeven.
Ze doelt in dit verband op het nieu
we rijksbeleid voor volwassenenedu
catie, dat in 1987 van kracht zal wor
den en waar een budget van ongeveer
120,— miljoen voor uitgetrokken
zal worden. Ine veronderstelt, dat be
staande vormen van volwassenen
educatie eerder financieel bedeeld
zullen worden door het rijk dan pro
jecten, die nog opgestart moeten wor
den. De inventarisatie in de nota:
,,Mag het een ietsje meer worden?",
wees reeds uit, dat vooral de vormen
van basiseducatie in deze regio zeer
dun bezaaid zijn. Daar zou een veran
dering ten goede in dienen te komen,
wil Schouwen-Duiveland straks ten
aanzien van de rijkscentjes niet gro
tendeels achter het net vissen.
Stimulering
Ine Bloemen verwijst in dit ver
band naar de stimulering, die de pro
vincie vooruitlopend op het nieuwe
rijksbeleid heeft opgepakt. Zo werd
een potje van 50.000,— beschikbaar
gesteld ten behoeve van eenmalige
ondersteuning aan nieuw op te zetten
projecten basiseducatie. Het Vrou
wenleerjaar voldeed aan de gestelde
normen en de maximale bijdrage van
10.000 per project werd beschik
baar gesteld.
Zowel Ine Bloemen als Petra Brasz
benadrukt het belang van goed opge
leide begeleidsters, die in staat zijn
op niet schoolse wijze, maar af
gestemd op de belevingswereld der
cursisten de diverse onderwerpen
over te brengen.
In Hulst kwamen tijdens dat eerste
Vrouwenleerjaar onderwerpen aan
de orde als: gezondheidszorg, rela
ties, bezuinigingen, reizen, politiek
en reclame. Rode draad in de behan
deling der onderwerpen vormde ui
teraard de aandacht aan rekenen en
taal. Daarnaast, zoals gezegd, het
emancipatorisch aspect. Overigens
noemt Ine Bloemen educatie op zich
al emanciperend, omdat alles wat
vrouwen leren en ervaren hen wijzer
maakt en hen meer over hun eigen si
tuatie zal doen nadenken.
Primeur
Het opzetten van een Vrouwenleer
jaar zou eigenlijk best een Zeeuwse
primeur genoemd kunnen worden.
Afgezien van het initiatief van een
vrouwenschool in Hoorn, die overi
gens toch van wat andere opzet was,
kende men in het land een dergelijke
vorm van scholing voor vrouwen nog
niet. Men zou er misschien best een
beetje trots op mogen zijn, dat Zee
land in dezen het voortouw heeft ge
nomen.
werkgroep aanvankelijk streefde
naar een start van het Vrouwenleer
jaar in januari. Dat is uiteraard niet
mogelijk gebleken; de hoop is nu ge
vestigd op september volgend jaar.
Als dat niet lukt, staakt de werk
groep haar inspanningen: „Want",
zegt Petra: „dan gaat het allemaal te
lang duren. Er is nu behoefte aan een
dergelijk project - gezien de ruim tien
spontane aanmeldingen, die op voor
hand reeds genoteerd konden worden
- en daar moet je dan vrij snel op kun
nen inspelen".
Voorafgaand aan de raadsvoorstel
len werd aan enkele regionale wel-
zijnscommissies reeds advies ge
vraagd over het al of niet toekennen
van de subsidie. Opvallend in de dis
cussie binnen de welzijnscommissie
Westerschouwen was het, dat deze
zich hoofdzakelijk beperkte tot de
vraag of bij dergelijke studiebijeen
komsten voor vrouwen nou wel of
niet voor kinderopvang moet worden
gezorgd.
De werkgroep zelf vindt van wel en
heeft daar ook geld in de begroting
voor opgenomen: „Zeker voor een
cursus met vrouwen moet er kinder
opvang zijn. Het hebben en moeten
verzorgen van kinderen mag geen be
lemmering zijn voor deelname", vin
den de initiatiefneemsters.
Maatschappelijk werkster me
vrouw E. M. M. Korstanje-Antonis-
sen, lid van die welzijnscommissie
Westerschouwen, bleek een geheel
andere mening te zijn toegedaan. Zij
vindt, dat vrouwen best zelf oppas
kunnen vinden bij buren of familiele
den. Nou, dat was wethouder J. C. de
Feiter helemaal met haar eens, want
toen zijn ouders vroeger op het land
moesten werken, was er een 'oude da
me' door wie hij werd opgevangen,
dusgeld voor kinderopvang bij
een Vrouwenleerjaar anno 1986 is ook
niet nodig.
Een detail misschien, dat wellicht
toch illustreert met welke maatsta
ven - in vergelijking met Hulst en
Terneuzen - op Schouwen-Duiveland
dit soort initiatieven worden gewo
gen. Bij dergelijke opmerkingen
wordt er immers aan voorbij gegaan,
dat je als vrouw echt niet zo vlotjes
een beroep doet op je buurvrouw,
moeder of zus als je dertig weken
achtereen een hele ochtend een cur
sus wilt volgen. Welnee, als die moge
lijkheid van kinderopvang ont
breekt, zie je er toch gewoon van af,
dan wacht je tot de kinderen wat gro
ter zijn en dan laat je de wereld ge
woon nog een paar jaartjes langer
aan je voorbij gaan.
Plaatst het volgen van een Vrou
wenleerjaar je dan midden in het
'bruisende leven'? Niet aannemelijk,
maar vorming helpt wel iedereen een
stapje verder, dat wordt immers ook
op alle beleidsniveaus in alle toon
aarden benadrukt. De positieve erva
ringen met het Vrouwenleerjaar in
Hulst spreken ook voor zich.
En....wie van vorming heeft geproefd,
lust meer, zo blijkt. In Hulst is dit
jaar dan ook een vervolgcursus op het
Vrouwenleerjaar van start gegaan.
Voor de deelneemsters aldaar duurde
het Vrouwenleerjaar te kort. Ener
zijds was het taalniveau van de vrou
wen - vooral de grammatica - te hoog
ingeschat. Meer tijd was nodig om
dat op het eindniveau van de basis
school te krijgen. Anderzijds gaven
de deelneemsters zelf aan op enkele
thema's dieper te willen ingaan. De
vervolgcursus kwam er en de provin
cie bleek zelfs bereid ook daar geld
voor beschikbaar te stellen.
Op Schouwen-Duiveland zullen de
initiatiefneemsters voorlopig al in
hun sas zijn als inderdaad in septem
ber met een eerste Vrouwenleerjaar
begonnen kan worden. Vrouwen, die
daar thans reeds belangstelling voor
hebben of meerdere informatie wil
len, kunnen zich richten tot emanci
patiewerkster Ineke Sturm, tel.:
01110-5615.
Tekst: Ali Pankow
