berichten
17e en 18e eeuwse politiek
op Schouwen-Duiveland
£)(a)°@ setoseasfii
Z1ERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ERIC DE NOORMAN
H. Uil hield lezing voor studievereniging
Gs niet primair
verantwoordelijk
voor veilingwegen
Gs over
vuilstortplaats
Sas van Gent
Voorronde
Interpolis-
tournooi
in Zierikzee
vers rundvlees
December-aanbieding
6
OOSTERLAND - De Staatkundige Gereformeerde
Studievereniging „Schouwen-Duiveland" vergaderde te
Oosterland onder voorzitterschap van de heer I. de Waal
uit Oosterland. Spreker H. Uil uit Zierikzee bracht het
onderwerp „Staatkundig Gereformeerde Politiek op
Schouwen-Duiveland in de 17e en 18e eeuw" aan de orde.
De heer Uil ging dieper in op enke
le facetten van het maatschappelijk
leven op Schouwen-Duiveland in de
17e en 18e eeuw, bezien door de bril
van de kerk van die dagen. In de
80-jarige oorlog werd het Nederland
se gemenebest tot een afzonderlijke
staat. De zeven Noord-Nederlandse
gewesten verenigden zich in de Unie
van Utrecht. Deze Unie werd min of
meer de grondwet van ons land: een
gezamenlijk akkoord tegen de
Spaanse politiek. Zeeland vormde
een onderdeel van de Republiek dei-
Zeven Verenigde Nederlanden. In de
steden was een beperkte scheiding
MIDDELBURG - Gedeputeerde
staten van Zeeland zijn pas na de lo
catiekeuze van de nieuwe centrale
fruitveiling geconfronteerd met de
infrastructurele consequenties. Zij
achten zich dan ook niet primair ver
antwoordelijk voor de bereikbaar
heid van het complex. Dat antwoor
den gs op vragen vanuit provinciale
staten naar aanleiding van een brief
van het veilingbestuur, dat hierin
haar bezorgdheid uitspreekt over de
slechte bereikbaarheid van de nieu
we veiling als de provincie haar me
dewerking bij het openstellen van
verschillende wegen niet verleent.
„De initiatiefnemers tot de stich
ting van een centrale veiling hebben
een onderzoek ingesteld naar de
meest gunstige plaats voor een nieuw
complex", reageren gs. Zij beamen
dat de komst van een nieuwe veiling
zeer grote economische belangen
dient in Zeeland. Op een andere
vraag schrijven gs, dat zij steeds be
reid zijn geweest en blijven, om op
constructieve wijze „met inachtne
ming van onze verantwoordelijkheid
voor de verkeersveiligheid en ver
keersafwikkeling" een oplossing
voor de problematiek te zoeken.
MIDDELBURG - Gedeputeerde
staten van Zeeland staan uitbreiding
van de vuilstortplaats van de Centra
le Vuilverwerkende Industrie (CVI)
in de Dekkerspolder, gemeente Sas
van Gent, niet toe. In het provinciale
afvalstoffenplan is opgenomen, dat
het afval vanuit Zeeuwsch-Vlaande-
ren centraal moet worden gestort op
de vuilnisbelt in de Koegorspolder,
gemeente Terneuzen.
Het college werkt aan het tweede
provinciale afvalstoffenplan en aan
de CVI is geschreven, dat gs de staten
zullen voorstellen de uitgangspunten
van het eerste plan te handhaven. De
stortplaats in de Dekkerspolder zal
rond 1990 zijn volgestort. Tot die tijd
kan de CVI van deze belt gebruik
blijven maken. Gs wijzen de CVI er
op, dat zij te zijner tijd in de gelegen
heid zullen worden gesteld op het
ontwerp-afvalstoffenplan te reage
ren. Mocht de Centrale Vuilverwer
kende Industrie tegen het ontwerp
bezwaar aantekenen, dan zullen die
bezwaren in de afweging worden be
trokken.
ZIERIKZEE - Het Interpolistour-
nooi is een landelijke paren
wedstrijd waaraan vorig jaar ruim
6.000 paren hebben deelgenomen.
Het is een soort afvalwedstrijd waar
aan leden van de Bridgebond en ook
niet-leden mogen deelnemen. Ten
slotte wordt een finale gespeeld in
Tilburg met 200 bridgeparen. Het is
een jaarlijks terugkerende gebeurte
nis, die gesponsord wordt door Inter
polis te Tilburg. Hoewel het duide
lijk is dat Zeeuwse paren niet veel
kans hebben om deze landelijke pa
renwedstrijd winnend af te sluiten is
het jammer dat er eigenlijk niet zo
veel belangstelling is op Schouwen-
Duiveland, met name bij niet-
bondslcdcn.
Niettemin speelden tien paren in
Zierikzee een voorronde waarin met
veel inzet gestreden werd om voor de
volgende ronde geplaatst te worden.
Van de tien paren verdienden de num
mers één en twee een ticket voor de
volgende ronde. In Zierikzee waren
dat het gelegenhcidspaar. dat be
stond uit de dames Hendrikse en De
Wit, en het dit jaar voor het eerst spe
lende paar bestaande uit de heren
Kloet en De Vlieger. Zij zullen in de
volgende ronde uitkomen in Hoeven
(N.-Br.).
De gedetailleerde uitslag was als
volgt: 1. dames Hendriksen-De Wit
132 pnt. (61,11%); 2. heren Kloet-De
Vlieger 131 pnt. (60,65); 3. heren
Blonk-Van Hengstum 116 pnt 4. he
ren Bcsamusca-Meulstee 108 pnt.;
5./6. echtpaar Pomper 106 pnt.; 7. he
ren Becu-V. d. Post 105 pnt., 8. dames
Kops-Tuinman 101 pnt.; 9. dames Van
't lieven-Schaal je 90 pnt.; 10. echtpar
Akerboom 85 pnt. Het gemiddelde
was 108 pnt.
tussen bestuur en rechtspraak, in de
dorpen was deze scheiding er niet.
Kerkelijke structuur
Spreker wees er op dat de kerkelij
ke structuur van die dagen aanzien
lijk verschillend was van de huidige.
De Dordtse kerkorde van 1618 en 1619
heeft in Zeeland tot in de 19e eeuw
nimmer gegolden. Zeeland had sinds
1591 een eigen kerkorde waarin kerk
en staat nauw verbonden waren. Aan
het hoofd van de kerkelijke structuur
stond de provinciale synode, die ech
ter in 1638 voor het laatst bijeen
kwam. Na die tijd stonden de Staten
nimmer een synode meer toe. Alle
kerkelijke besluiten waren onder
worpen aan de goedkeuring van de
Staten.
Schouwen- Duiveland met Som-
melsdijk en zonder Bommenede
vormde één van de vier Zeeuwse clas
ses. Binnen de kerkelijke gemeenten
had het burgerlijk bestuur grote in
vloed. De plaatselijke gemeenten
hadden uitsluitend bemoeienis met
de geestelijke en diakonale zaken.
Het beheer over de kerkelijke goede
ren geschiedde door kerkmeesters,
aangesteld door de burgerlijke ge
meente.
Democratie onbekend
De heer Uil signaleerde dat de de
mocratie in die tijd een volstrekt on
bekend begrip was. Op het staatkun
dig vlak had de burgerij geen invloed
en op het kerkelijk terrein een zeer
beperkte. Door de nauwe verbinding
van kerk en staat konden zij tot op ze
ker niveau, één zaak dienen tot lof en
eer van Gods' Naam.
Aan de hand van een aantal actuele
vraagstukken uit de 17 e en 18e eeuw
ging de inleider nader in op de wijze
waarop de Bijbelse noties in het
maatschappelijk leven van die dagen
vertaald werd.
Na de Reformatie stelden de Staten
van Zeeland een gewestelijke veror
dening vast waarin de sabbatsheili
ging ter hand genomen werd. Hierin
werd onder andere iedereen uitdruk
kelijk geboden om zich op zon- en
biddagen in de kerk te begeven en
daar de diensten bij te wonen. On
danks dezé verordening hebben de
kerkeraden veel moeite gehad om de
sabbatsheiliging tot in zijn volle be
tekenis ingang te doen- vinden. De
kerk stond op een stipte naleving van
het sabbatsgebod, terwijl de over
heid verzocht werd om een gematigd
standpunt in te nemen.
De Zierikzeese predikant Godefri-
dus Udemans vermaande de over
heid in 1628 om de godsdienst in te
richten overeenkomstig Gods Woord:
„Men moet de gehele christelijke
rustdag doorbrengen met godzalige
oefeningen. Wij hebben ons te ont
houden van alle slaafse arbeid, be
halve de werken der liefde en van
dringende nood; men heeft zich te
vens te onthouden van al die verma
ken, die de godsdienst verhinderen."
Roomse eredienst
verboden
In Zeeland werd in 1583 door mid
del van een provinciale verordening
de Roomse eredienst verboden. Bij de
doorvoering van de Reformatie kwa
men de geestelijken op non-actief te
staan. Ze kregen voor de rest van hun
leven een toelage voor hun levenson
derhoud. In tegenstelling tot de dood-
of lijfstraffen welke de Hervormings-
gezinden ten deel gevallen waren,
werden de Roomsen verbannen en in
dien men afzag van de uitoefening
van de Roomse eredienst kreeg men
zelfs ondersteuning.
Spreker wees er op dat de predi
kanten grondig hun standpunt naar
buiten brachten. In alles moest Rome
geweerd worden, bijvoorbeeld ook in
de naamgeving. Zo schreven de
meeste Gereformeerde predikanten
steevast Philipsland in plaats van
Sint Philipsland. Een Sint Domus-
straat of een Sint Joostdijk bestond
in hun ogen niet, het was de Domus-
straat en de Joostdijk. De Zierikzee
se predikanten spraken niet over de
Sint Lievensmonsterkerk, maar over
de Grote Kerk.
Tenslotte constateerde de heer Uil
dat de Reformatie onder de zegen des
Heeren, ruim veld gewonnen heeft:
„Ook thans hebben onze oud-vaders
nog een boodschap voor ons. Het is
niet moeilijk hun boodschap te ver
talen naar onze huidige tijd. Maar
dan zullen we die boodschap en dat
verleden moeten verstaan om ons he
den te begrijpen!
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Arnemuiden: L.
W. Ch. Ruijgrok te Bruchem en Kerk
wijk; naar Oud-Beijerland (deelge
meente Ontmoetingskerk) (toez.): G.
H. Cassuto te Bilthoven.
Bedankt voor Middelburg (Oost-
kerkwijk) (toez.): M. Schukken te
Varsseveld.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Beriikum (Fr.) en te
Middenmeer: drs. J. A. S. Végh te
Schoonrewoerd.
Aangenomen naar Andijk: R. H.
Boiten te Dokkum.
Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt
Aangenomen naar Voorburg: R.
Houwen te Spakenburg-Zuid; naar
Rotterdam-Oost: H. Drost te Eem-
dijk, die bedankte voor Albany
(Austr.) (voor het werk onder de
christen-papoea's op Papua Nieuw
Guinea) en voor Almelo.
Bedankt voor Axel: M. Heemskerk
te Hoogezaud-Sappemeer.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Bedankt voor Bunschoten en voor
Vlaardingen: J. Oosterbroek te Har
derwijk.
Veemarkt Leiden
LEIDEN, 9-12. Prijzen per kg ge
slacht gewicht en ontvet: Extra kwa
liteit dikbillen 9,25-ƒ 13,50, stieren
le kw. 8,30-/ 9,05; 2e kw. 7,30-
8,30; vaarzen le kw. 7,15-/ 8,45; 2e
kw. 6,10-f 7,15; koeien le kw. 7,15-
8,35; 2e kw. 6,20-/ 7,15; 3e kw.
5,70-ƒ 6,20; worstkoeien 5,00-
6,20.
Prijzen per kg geslacht gewicht:
Schapen 5,25-ƒ 7,50; lammeren
(rammen) 9,25-/ 10,75; lammeren
(ooien) 9,25-/ 10,75.
Prijzen per stuk: Schapen 185-
250; lammeren (rammen) 225-
275; lammeren (ooien) 200-f 230.
Aanvoer: Totaal 1528 stuks, waar
onder slachtvee 1110, stieren 225,
schapen en lammeren 193.
Overzicht: Slachtvee: handel rede
lijk, en prijzen moeilijk te handha
ven; stieren: handel redelijk, en prij
zen gelijk; schapen en lammeren:
handel redelijk, en prijzen hoger.
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 9-12. Op de paarden
markt in Utrecht zijn maandag 227
paarden aangevoerd.
De prijzen luidden als volgt per
stuk. Luxe paarden 2600-/ 5000;
werkpaarden 2150-/ 3200; oude
paarden 1500 2750; 3-jarige 1600-
2750; 2-jarige 1450-/ 2400; veulens
450-/ 1400; hitten 750-ƒ 1800; po
ny's 250-/ U00.
Prijzen per kg: Oude slachtpaarden
4,60 6,20 en jonge slachtpaarden
4,50-/ 6,20.
De handel redelijk.
Aard appel beurs
ROTTERDAM, 9-12. Consumptie
aardappelen, los verladen af bedrijf,
por 100 kg. exclusief B.T.W.
Klei-aardappelen: Bintje 35-50 mm
6,75-ƒ 7,25; Bintje 35-55 mm 10,50-
11,00; Bintje 50 mm opwaarts
16,50 17,50; Bintje 50 mm op
waarts (frites) 17,50-/ 18,50; Eigen
heimer 35 mm opwaarts in zakken
23,00 25.00.
Zandaardappelen: Bintje 35-50 mm
6,50-ƒ 7,00; Bintje 50 mm opwaarts
16,00 17.00
Exportaardappelen: Bintje klei 45
mm opwaarts 14.00 14,50.
Vocraardappelcn: 5,50-/ 6,25.
De stemming was rustig.
Acila, 16-12 verw. te Bahrein.
Acmaea, 9-12 van Bahrain naar Dji
bouti.
Alnati, 9-12 120 n.n.o. van Finisterre
naar Cabe Dello.
Moordrecht, 9-12 t.h. van Casa Blanca
naar Toranto.
Nedlloyd Dejima, 9-12 te Fos-sur-Mer.
Nedlloyd Delft, 9-12 330 w. van Sa-
bang naar Singapore.
Nedlloyd Hollandia, 10-12 van Oran
jestad naar Portrau-Prince.
Nedlloyd Houtman, 9-12 330 o.z.o. van
Kaap Guardafui naar Jeddah.
Nedlloyd Rotterdam, 9-12 115 z.o. van
Kreta naar Livorno.
Ondina, 10-12 te New York.
Thsman, 9-12 570 w.n.w. van Fastet
naar New York.
Langs deze weg wil ik ieder
een hartelijk bedanken voor
de vele belangstelling die ik
mocht ontvangen tijdens
mijn verblijf in het zieken
huis.
CLAUDIA LEGEM A ATE
Zierikzee, december 1985
Vrijdagmiddag
één uur
in de Hem
WIM MEERDINK
Hierbij willen wij ieder hartelijk bedanken voor de vele ge
lukwensen, bloemen en kado's die wij mochten ontvangen na
de geboorte van onze dochter MARIAN.
JOOST en LAURA DE RONDE-DE WAAL
Bruinisse, december 1985
Op maandag 9 december waren onze ouders
WIM en NELLY DE OUDE
25 jaar getrouwd.
Dit hopen wij te vieren op vrijdag 13 december.
U bent van harte welkom op de receptie van 19.30 tot
21.00 uur in de zaal van de Chr. Geref. Kerk, Zevenge-
tijstraat 11 te Zierikzee.
RINEKE en MARCO
JOOST
JAN-WILLEM en WILMA
RINIE
Zierikzee, december 1985
de Cranestraat 3
Rom. 8 18
Na een liefdevolle verpleging in het rusthuis „Duinoord"
te Haamstede overleed, na een smartelijk lijden, onze ge
liefde zuster, schoonzuster en tante
MARINA SPITS
op de leeftijd van bijna 83 jaar.
Namens de familie:
J. M. LEMSOM-SPITS
JAC. LEMSOM
Haamstede, 8 december 1985
Kloosterweg 18
Correspondentie-adres:
Jac. Lemsom, Eb en Vloedstraat 15, 4322 BL Scharendijke
Geen bloemen
De begrafenis zal plaatshebben D.V. donderdag 12 decem
ber a.s. om 14.30 uur op de begraafplaats „Vredehof" te
Haamstede, voorafgegaan door een rouwdienst, die ge
houden zal worden in de zaal van het rusthuis „Duin
oord". Aanvang 13.45 uur.
Degene die deze rouwdienst wenst bij te wonen, wordt
verzocht om tijdig aanwezig te zijn.
Gelegenheid tot condoleren in bovengenoemde zaal, na af
loop van de begrafenis.
Rouwbezoek op woensdag 11 december van 15.00-15.30 uur
in de aula van het rusthuis.
VOORDELIG HERENSCHOENEN KOPEN
Herenschoen
van 219, nu 150,-
LLOYD MARC
Havenplein 9-13 - 4301 JD Zierikzee - Tel. (01110) 2488
i
GEEF UW ADVERTENTIE TIJDIG OP!
Heden behaagde het de Heere, na een kortstondige ziekte,
van onze zijde weg te nemen, onze innig geliefde en zorg
zame vader, behuwd-, groot- en overgrootvader
JAN PANNEKOEK
Weduwnaar van JACOBA BOLIJN
in de ouderdom van ruim 82 jaar.
Doorn: JOH. PANNEKOEK
E. J. PANNEKOEK-DE HEUS
Langbroek: A. DE HEUS-PANNEKOEK
H. H. DE HEUS
Zierikzee: J. C. PANNEKOEK
J. C. PANNEKOEK-KRANENDONK
Geldermalsen: P. PANNEKOEK
P. PANNEKOEK-ROZENDAAL
Langbroek: J. IMMINKHUIZEN-PANNEKOEK
D. J. IMMINKHUIZEN
Klein- en achterkleinkinderen
4301 LT Zierikzee, 9 december 1985
Scheepstimmerdijk 24
Geen bloemen
De teraardebestelling is D.V. bepaald op vrijdag 13 decem
ber a.s. om 14.30 uur op de algemene begraafplaats te Zie
rikzee.
Vooraf wordt er een rouwdienst gehouden in de kerk van
de Oud-Gereformeerde Gemeente, Sint Domusstraat 11.
Aanvang 13.00 uur.
Gelegenheid tot condoleren: woensdag 11 december en
donderdag 12 december van 19.30 uur tot 21.00 uur op de
Scheepstimmerdijk 24 en in het Hervormd verenigingsge
bouw, 't Vrije 2, na afloop van de begrafenis.
Heden behaagde het de Heere uit onze familiekring weg
te nemen onze zwager en oom
JAN PANNEKOEK
Weduwnaar van JACOBA BOLIJN
op de leeftijd van 82 jaar.
Zierikzee: J. DEN BOER-BOLIJN
C. DEN BOER
Ellemeet: P. v. d. WEKKEN-BOLIJN
J. v. d. WEKKEN
Zierikzee: J. BOLIJN
J. DEKKER-BOLIJN
W. DEKKER
Neven en nichten
9 december 1985
Uit onze familiekring werd heden weggenomen onze ge
liefde neef
JAN PANNEKOEK JOH.z.
op de leeftijd van 82 jaar.
Zierikzee:
Canada:
Zierikzee:
C. v. d. SLUIS
C. J. PANNEKOEK
H. M. PANNEKOEK-v. d. WEELE
D. PANNEKOEK-VERHOEK
L. KIK-PANNEKOEK
J. KIK
december 1985
Het bestuur der Kiesvereniging der S.G.P. te Zierikzee
geeft met droefheid kennis van het overlijden van haar
oud-bestuurslid
JAN PANNEKOEK
op de leeftijd van 82 jaar, die de K.V. vele jaren als secreta
ris gediend heeft.
Namens het bestuur,
W. F. SPRENGELMEIJER, voorzitter
H. BOUWMAN, secretaris
Zierikzee, 9 december 1985
De kerkeraad der Oud. Ger. Gem. in Ned. te Zierikzee
geeft met droefheid kennis van het overlijden van haar
oud ambtsdrager
JAN PANNEKOEK
op de leeftijd van 82 jaar.
Gedurende 28 jaar heeft hij onze gemeente met grote
trouw en ernst gediend als diaken.
De kerkeraad der Oud Ger. Gem. in Ned.
te Zierikzee
C. VAN WESTEN
W. F. SPRENGELMEIJER
H. BOUWMAN
R. VAN OMMEREN
Zierikzee, 9 december 1985
ONZE SLUITINGSTIJDEN ZIJN:
VOOR MAANDAGKRANT -VRIJDAG 13.00 UUR
VOOR DINSDAGKRANT -MAANDAG 11.30 UUR
VOOR DONDERDAGKRANT -WOENSDAG 11.30 UUR
VOOR VRIJDAGKRANT - DONDERDAG 11.30 UUR
Voor uw belangstelling en medeleven, ons betoond na het
overlijden van mijn lieve man, onze zorgzame vader en opa
WILLEM CORNELIS ZIJTA
j zeggen wij u hartelijk dank.
Uit aller naam:
M. P. ZIJTA-DE JONG
2925 BM Krimpen aan den IJssel, december 1985
Spiritoso 41
Per 1 januari 1986: Kerkstraat 21, 4328 LH Burgh-Haamstede
Het wolvenjong
48. Als Eric naar buiten kijkt is van
Egil niets meer te bekennen.
„Erachteraan Svein," zegt hij. „als we
die knaap kwijt raken is de ellende niet
te overzien. We moeten hem terugvin
den."
„Dat kan wel even tijd kosten," klinkt
Erwins stem spottend. „De manier
waarop dat gladde knaapje zijn spoor
verbergt ken ik."
Aarzelend kijkt Eric zijn zoon aan,
dan wendt hij zich tot de jonge vrouw.
„Kunt ge mijn zoon nog even herber
gen. 't Is belangrijk dat wij die knaap
opsporen en
„Ja, 't is goed," knikt de vrouw, „maar
dan moet hij onze schamele pot voor lief
nemen."
Deze wenk ontgaat Eric niet en al kost
het hem kostbare tijd toch rusten hij en
Svein niet voor ze de vrouw een flinke
jachtbuit bezorgd hebben.
„Pas goed op hem," zegt Eric ten af
scheid. „de beloning zal niet uitblijven."
De vrouw lacht een beetje schamper.
Kennelijk heeft ze nooit veel zien uitko
men van deze beloften.
Snel maken Eric en Svein nu dat ze
wegkomen. Het kost hen weinig moeite
Egils spoor te vinden. Hef gaat zo ge
makkelijk dat het Eric wantrouwig
maakt en niet zonder reden - want na en
kele uren flink opgeschoten te zijn ko
men ze op dezelfde plaats weer uit.
„Daar staan we nu," gromt Svein
„beetgenomen door zo een kwast van
een jongen en het begint zogezegd nog
donker te worden ook. Als jij nog hoop
hebt dat knaapje terug te vinden, zeg 't
dan gauw want ik heb de moed opgege
ven!"
