Brouwershaven
in het
licht der historie
Brouwershaven 700 jaar'':
boeiende gelegenheidsbundel
BROUWERSHAVEN
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 22 november 1985 Nr. 23834
Gelegenheidsui tg aven
kunnen het nadeel hebben
dat de inhoud te veel
wordt „opgehangen" aan
een toevallige gebeurtenis
of persoon. Soms
verschijnen gelegenheids
bundels naar aanleiding
van een verjaardag.
Op goede gronden heeft
men gemeend om in 1985
het zevenhonderdjarig be
staan van Brouwershaven
te herdenken door middel
van een verantwoorde en
fraaie boekuitgave.
Om een dergelijke bundel
te realiseren heeft men ui
teraard geld èn auteurs
nodig. Voor het eerst
stond de gemeente borg,
voor de selektie van de
schrijvers heeft de
tegenwoordige streekar
chivaris veel voor
bereidend werk verricht.
Als geheel beschouwd
mag het tot stand
gekomen geschrift zeer
positief worden
beoordeeld. Variatie is er
genoeg: scheepvaart,
klederdracht, kerkelijk
leven en nog tal van
andere onderwerpen
komen aan bod.
De bundel wordt geopend met
een bijzonder belangwekkende
bijdrage van R. L. Koops,
rijksarchivaris in Zeeland.
Onder de langgerekte titel
.Cessie in de staten/mythe en
werkelijkheid aangaande de
vele pogingen van
Brouwershaven om zitting in de
staten van Zeeland te
verkrijgen" biedt de auteur tal
van interessante gegevens over
de poging van Brouwershaven
in de jaren 1619-1620 om zitting
in de staten van Zeeland te
krijgen. Daarbij komt ook de
aloude rivaliteit tussen
Zierikzee en Brouwershaven ter
sprake.
Koops rekent af met de opinie
van vroegere schrijvers dat des
tijds bij die pogingen - die niet
met succes zijn bekroond - de
stad Zierikzee als
.dwarsligger" zou hebben
gefungeerd. Niets is minder
waar, al heeft er in de loop der
tijden tussen beide genoemde
steden steeds wel een bepaalde
vorm van naijver bestaan, die
zelfs nu nog niet geheel en al is
uitgeblust.-..
Waar in het voorjaar, langs de wegjes,
Het fluitekruid en de meidoorn bloeit;
Waar, boven een krans van witte bloesem,
De wind met de wieken van een molen stoeit;
Waar honderden scheepjes in lichte dans,
In de schemer hun mastenspel vieren....
De wind door het touwwerk de dans begeleidt,
De oude lantarens het ballet gaan versieren....
Waar het westerlicht in het oude glas,
Geborgen in gotische bogen,
De gloed van de hemel ontvlammen doet....
Een standbeeld van een dichter staat, wit en ingeto
gen....
Waar oude gevels in het stervende licht
Van de scheidende dag staan te dromen....
Waar een lelieblank zeil de schemer verdiept
Als 't voorbij zweeft langs het groen van de bomen....
Daar heb ik deze ode gedicht!
Vond ik een klankbord voor mijn zingen!
Daar heb ik doorleefd mijn liefde voor;
De droomster aan de Grevelingen!
Ad Leijdekkers
Gevelsteen met pluimen in een pot, omstreeks 1700 Noordijkstraat 8.
Kerk en kerkelijk leven
Van de hand van ir. H. de
Lussanet de la Sahlonière is een
uitvoerige bijdrage opgenomen
over de dominante kerk van
Brouwershaven, die na de
brand van de Zierikzeese St.
Lievensmonsterkerk in 1832 de
grootste kerk van geheel
Schouwen-Duiveland werd. Dit
goed gefundeerde artikel
verscheen eerder in het Bulletin
van de Koninklijke
Nederlandse Oudheidkundige
Bond (1962), maar werd voor
deze gelegenheidsuitgave
enigszins aangepast. Het komt
nu gelukkig onder de aandacht
van een breder publiek.
Het is enigszins te betreuren
dat de vele boeiende gegevens,
die betrekking hebben op
Brouwershavens kerkelijk
verre en nabije verleden" door
auteur A. Gast niet tot één
doorlopend verhaal zijn
verwerkt maar min of meer in
chronologische volgorde worden
,i_.opgesomd. Van dezelfde
schrijver.is nog,eentweede
bijdrage opgenomen, die de
bundel afsluit. Onder de titel
Brouwenaars in oude verhalen
met een glimlach" worden
enkele kurieuze anekdotes
verteldveelal doorspekt met
uiterst wrange humor.
Voorhaven
van Rotterdam
Over de scheepvaart te
Brouwershaven in de periode
1839-1889 schrijft D. P. van der
Koogh. In zijn goed
onderbouwd artikel wordt de
rol van Brouwershaven als
voorhaven (in de inhouds
opgave staatvoorshaven")
geschetst. Dat de loop der
bevolking van Brouwershaven
gedurende lange tijd sterk is
beïnvloed door de op- en
neergang van de scheepvaart
wordt duidelijk met
cijfermateriaal aangetoond:
,,het blijkt dus dat de
scheepvaart aan veel mensen
werk bood. Zo wordt melding
gemaakt van zakkendragers,
loodsen, scheepsagenten,
sloeproeiers enz", aldus Van der
Koogh.
Wie iets meer wil weten over
Huisnamen in Brouwers
haven" zal veel van zijn gading
vinden in een zeer boeiende
bijdrage van de hand van N. A.
Deïst. Als vrucht van jarenlang
speurwerk geeft deze schrijver
een uitgebreid overzicht van tal
van interessante Brouwse
namen, die eertijds aan
woningen en gebouwen waren
verbonden, variërend van
Groene Valk" en „Rode.
Schuur" tot „Gouden Klok".
Over de kleding, die de
bewoners van die huizen in
vroeger tijden hebben gedragen
deelt M. E. Jansen-Glas veel
wetenswaardigs mee. Als geen
ander heeft laatstgenoemde
auteur zich veel kennis
vergaard aangaande de
klederdrachten op Schouwen-
Duiv eland. Terecht merkt zij
op, dat de dracht in
Brouwershaven „slechts in
enkele, niet meer te achterhalen
detailsvan de meer algemene
eilander dracht zal hebben
afgeweken.
In de veelzijdige
gelegenheidsbundel mocht ook
een bijdrage over het gebruik
van plaatselijke taal niet
ontbreken. De deskundigen op
dit gebied zijn dun gezaaid,
maar op dit terrein heeft A. de
Vin zijn sporen wél verdiend.
Na een korte en goed leesbare
inleiding, waarin De Vin
aangeeft, dat „de plaatselijke
taal in allerlei opzichten veel
directer en warmer is dan het
altijd veel meer gepolijste en
gereglementeerde standaard-
Nederlands", volgt een
overvloed aan materiaal, dat
het vroegere taalgebruik in
Brouwershaven illustreert. Dit
gedeelte laat zich bepaald niet
als een roman lezen, maar het
is goed voor later dat het op
deze wijze is samengebracht.
Wij zullen niet zoals in de 144
pagina's dikke bundel besluiten
met een-spookverhaal maar met
pluimen zoals afgebeeld op de
gevelsteen in het pand
Noord dij kstraat 8.
De auteurs hebben een pluim
verdiend en niet het minst de
samensteller Huib Uil, die in
goed overleg met wethouder
Loschacoff-de Kanter zoveel
smaak en inzicht heeft getoond
bij de keuze van onderwerpen,
schrijvers en beeldmateriaal.
Smalstad. of niet.
Brouwershaven heeft een fraaie
en zeer waardevolle aanwinst
geboekt!
WIEBE KEIKES Grouw
Foto's genomen uit:
'Brouwershaven 700 jaar'
De rede van Brouwershaven omstreeks 1800.
