Zij hielpen
ons een handje
Schouwen-Duiveland
55 jaar geleden
voorzien
van waterleiding
K
4
ZIERIKZEE
Vervanging consulent
akkerbouw
In de plaats van de heer L. N. Bax uit
Tholen, die als waarnemer werd aan
gesteld als consulent akkerbouw in
dit rayon wegens het vertrek van
voorlichter H. Eerkens, is wegens
ziekte van de heer Bax een andere
waarnemer benoemd. Het is ing. H.
C. A. Rijk te Kortgene, die het gehele
rayon Schouwen- Duiveland gaat
waarnemen. Voor dringende, actuele
zaken die telefonisch afgehandeld
kunnen worden, kunnen belangstel
lenden contact opnemen met de heer
Rijk, in de ochtend van 8.00 tot 9.00
uur via telefoonnummer 01118-1814.
Aanrijding bij Expo
Bij de inrit Scheldestraat die toe
gang verschaft tot het Expo-terrein
botsten twee auto's tegen elkaar. J. W.
G. uit Zierikzee stond stil voor de
kaartjes controle en achter hem
kwam J. K. uit Oudenbosch die ach
ter op zijn voorganger zou zijn gere
den. De schade bleef beperkt.
BURGH-HAAMSTEDE
Inbraak in camping
In de nacht van 6 op 7 juni werd er
ingebroken in de receptie van cam
ping ,,'t Zeepe" aan de Hogeweg. Er
werd wat „kleingeld" meegenomen,
terwijl eigenaar E. O. tevens braak-
schade leed.
HAAMSTEDE
Aanrijding met gewonde
Na een aanrijding tussen een
vrachtwagen en een personenauto
was een van de inzittenden gewond:
P. K.-S. uit Rotterdam, die in het Zie-
rikzeese ziekenhuis werd behandeld.
De aanrijding gebeurde op de
Kloosterweg, waar zowel de vracht
wagen als de bij het ongeluk betrok
ken personenauto reden. W. K. uit
Rotterdam wilde ter hoogte van per
ceel 85 linksaf en de achter hem rij
dende vrachtwagen bestuurd door H.
A. S. uit Goes zou dit te laat hebben
gezien en botste op zijn voorganger,
die op zijn beurt tegen een boom
werd gedrukt. De personenauto werd
zwaar beschadigd aan voor- en ach
terzijde, de vrachtwagen liep slechts
lichte schade op.
BURGH
Bejaarden naar België
De bejaarden van Burgh maakten
woensdag het jaarlijkse uitstapje dat
ditmaal een deel van België tot doel
had. Met een bus werd al rond 07.30
uur vertrokken en via de Zeeland-
brug richting Belgische grens gere
den.
Na de gebruikelijke formaliteiten
bij Putte werd de rit vervolgd naar
Brussel waar koffie werd gedronken
in restaurant Madelon.
Hoogtepunt van de dag was het be
zoek aan de Citadel van Namen met
een prachtig uitzicht over de omge
ving. De koffietafel werd gebruikt in
restaurant Orly in Dinant. De terug
reis voerde langs Namen, Tienen en
Leuven waar de thee werd gebrhuikt.
Het afscheidsdiner wachtte in
restaurant Familyland in Hogerhei-
de.
Op de terugweg sprak namens de
bejaarden de heer D. C. Steur een
dankwoord, waarin hij speciaal de
familie Slager van het bejaardenco-
mité en de chauffeur de heer M. Tuin
man betrok. Rond 21.00 uur arriveer
de de bus weer in Burgh.
NOORDWELLE
Vergadering RABO-Bank
De Coöperatieve RABO-Bank
„Schouwen" houdt op dinsdag 11 ju
ni, des avonds te 19.30 uur in het
Dorpshuis te Noordwelle een algeme
ne vergadering. Op de agenda o.a. het
verslag van de directeur, de heer E.
Hop, de goedkeuring van de jaarreke
ning 1984 en het voorstel tot de winst
bestemming. Verder de verkiezing
van een lid van het bestuur. Aftre
dend en herkiesbaar is de heer N.
Steur. In de raad van toezicht is aftre
dend en eveneens herkiesbaar de
heer mr. A. Gast.
NIEUWERKERK
Oud papier
Jeugdsoos De Kêête haalt zaterdag
ochtend 8 juni weer oud papier op.
Verzocht wordt het papier gebundeld
gereed te zetten.
Fietspuzzeltocht
Dinsdag, 11 juni, organiseert de af
deling Duiveland van de Ned. Bond
van Plattelandsvrouwen een
fietspuzzeltocht over een lengte van
ongeveer 15 kilometer. De start vindt
plaats tussen 13.15 uur en 13.30 uur
vanaf het verenigingsgebouw „Ons
Dorpshuis" te Nieuwerkerk. Na af-
loopwordt gezamenlijk koffie ge
dronken.
OOSTERLAND
Collecte
De maand-collecte ten bate van de
Mbuma-zending heeft het bedrag van
350,15 opgebracht. De milde gevers
en geefsters worden hartelijk dank
gezegd. De ijverige collectantjes wa
ren Jacqueline Pieper, Jolanda Ver
hoek, Elna Steenpoorte, Cathy de
Bruine, Miranda de Jonge, Barry
Morks en Joanke IJzelenberg.
Brand in opslagruimte
en auto
De brandweer van Duiveland
moest donderdag tweemaal uitruk
ken in verband met brandmeldingen.
's morgens omstreeks acht uur
bleek een begin van brand te zijn in
een opslagruimte voor afvalhout van
het Bouwbedrijf Boogert B.V. De
brandweer kon hierbij de zaak tijdig
onder controle krijgen.
In het begin van de middag ont
stond een brandje aan een auto aan
de Oud Heiligeweg. Ook in dit geval
kon de brandweer snel handelen.
Brandje
Bij de fa. B. aan de Lage Achterweg
is door onbekende oorzaak een
opslagplaats met houtmot in brand-
geraakt. De brandweer van Duive
land was ter plekke en hield de zaak
nat. Loonbedrijf D. heeft de smeulen
de houtmot afgevoerd. Schade: nihil.
Auto in brand
Op de Oud Heiligenweg ter hoogte
van perceel 27, raakte door onbeken
de oorzaak de aldaar geparkeerde
auto van J. M. B. uit Zierikzee in
brand. De brandweer van Duiveland
was zeer snel ter plaatse en blustte
het vuur. De schade: het gehele mo
torcompartiment brandde uit.
ZIERIKZEE - De enquête, die wij deze dagen af
drukken in de Zierikzeesche Nieuwsbode, wordt
door velen ingevuld en afgeleverd in de stand van de
Nieuwsbode op de Expo Zierikzee.
De namen van hen die ons de tweede dag „een
handje hielpen" volgen hieronder.
H. N. Bouwman, Noordwelle
A. Cleton-Oosthoek, Zierikzee
P. v.d. Meide, Brouwershaven
G. H. Merle, Zierikzee
Mevr. Eggink-du Burck, Zierikzee
N. Moermond, Zierikzee
F. Boot, Burgh-Haamstede
C. W. de Jonge-Vijverberg, Zierik
zee
R. A. Huneman, Zierikzee
A. Bal, Nieuwerkerk
Dagverblijf Brugzicht, Zierikzee
M. Wielemaker-Louwens, Zierik
zee
J. J. Scherpenisse, Zierikzee
Mevr. M. K. Beye, Zierikzee
M. L. Westervoort, Oostvoorne
S. de Moor, Zierikzee
J. de Moor-Kroon, Zierikzee
R. Saman, Burgh-Haamstede
Ria Meintema, Zierikzee
Mevr. Van Elsacker, Burgh-
Haamstede
J. J. W. Mol, Dreischor
G. C. Weekhout-Zijderveld,
Ouwerkerk
J. Hoogstrate, Zierikzee
K. Keijzer, Stellendam
L. Hartman-v.d. Bijl, Brouwersha
ven
L. Meerdink-Berrevoets, Zierik
zee
B. Goudzwaard, Nieuwerkerk
J. den Haan- Deurloo, Zierikzee
N. L. J. Praet, Zierikzee
S. J. Dalebout-v. Dijke, Ooster-
land
M. Dalebout, Oosterland
H. Uil, Zierikzee
E. v.d. Velde-v.d. Velde, Bruinisse
J. Hoogerwerf, Bruinisse
N. Flikweert, Nieuwerkerk
L. Bij de Vaate, Zierikzee
K. C. van Rijn, Zierikzee
J. C. Dalebout, Zierikzee
L. M. J. Meerman-Hendrikse, Zie
rikzee
C. Ph Priemus, Zierikzee
J. M. Geleijnse, Zierikzee
Zoeter, Brouwershaven
J. L. Romijn, Zierikzee
A. Boot, Zierikzee
W. IJzenbrandt, Brouwershaven
N. van Velthoven, Zierikzee
P. Landman, Zierikzee
N. van Burg, Zierikzee
A. H. Saman, Zierikzee
B. v.d. Wekken, Kerkwerve
J. de Bakker, Scharendijke
M. van 't Veer, Zierikzee
W. F. Schell, Zierikzee
M. Ravia-van Beveren, Zierikzee
Joyce Saman, Zierikzee
A. J. Tiggelhove-Hage, Zierikzee
E. op 't Hof, Nieuwerkerk
H. Vorwerk, Zierikzee
Erna Ringelberg, Scharendijke
St. v. d. Wekken, Nieuwerkerk
Nellie Kloet, Zierikzee
G. van Splunter, Zierikzee
W. H. Valk, Oosterland
R. Duinhouwer-Keikes, Zierikzee
W. A. Schwantje, Zierikzee
3 juni iy30. In de Korte Nobelstraat in Zierikzee met de genodigden op weg
naar de opening van dc watertoren. Op de eerste rij van links naar rechts di
recteur J. H. Scheurman, R. Gerritsen, jonkheer Quarles van Ufford (Com
missaris van ae koningin), A. van der Weyde, S. Hage en W. G. Boot. allen le
den van de Raad van Beheer.
Met deze gegevens ging de gezond
heidscommissie aan het werk om de
plannen tot het oprichten van een wa
terleidingmaatschappij te verwezen
lijken. Deze'plannen waren eerder af
gewezen. Er kwamen evenwel ver
nieuwde plannen, die bij de betrok
ken minister werden gedeponeerd.
Deze werkwijze was noodzakelijk om
toestemming te krijgen proeven te
gaan nemen voor het aanboren van
zoet water. In 1912 werden de plannen
eindelijk goedgekeurd. Voor de eer
ste boringen was een streefbedrag
van f 18.000,- nodig. „Niet alle ge
meenten op het eiland zagen het nut
van goed drinkwater in, waardoor de
uitvoering werd gestagneerd, maar
de aanhouder wint", stelt Leeuw. In
1913 werd er toch geboord en met suc
ces, want in het duingebied van
Haamstede werd op een diepte van
meer dan honderd meter voortreffe
lijk duinwater opgepompt. In princi
pe begon toen de victorie.
Krediet
De voortvarende gezondheidscom
missie trok andermaal bij de minis
ter aan de bel en na veel vergaderen,
plannen maken en naar Den Haag
reizen werd opnieuw een krediet ver
strekt voor de uitvoering van het ge
plande. De eerste wereldoorlog gooi
de echter ook hier roet in het eten.
Het zou tot 1921 duren vooraleer de
NV Waterleiding-Maatschappij
Schouwen-Duiveland werd opgericht.
Om dit lichaam te besturen nam
een aantal pientere gemeente
bestuurders zitting in een commissie,
die de deftige naam Raad van Beheer
voerde. De oprichting van een bouw
bureau onder aanvoering van enige
deskundigen, was vlug in elkaar ge
zet en na veel gereken en geteken
werden de plannen weldra goedge
keurd om vervolgens te worden aan
besteed. De Staat der Nederlanden
gaf in het duingebied een stuk grond
in erfpacht, waarop het pompsta
tion, de filtergebouwen en een ma
chinistenwoning werden gebouwd.
Dit complex droeg de naam 'De Blin-
kert'. Vandaaruit werd een tien-
duims gietijzeren transportleiding
aangelegd naar Zierikzee, alsook
hoofd- en dienstleidingen in de deel
nemende gemeenten.
In 1928 werd in de Stadswandeling
van Zierikzee tussen de Nobelpoort
en de Zuidwellebrug een aanvang ge
maakt met de bouw van een kolossa
le betonnen watertoren. In het boven
gedeelte werd een reservoir ge
bouwd, ter grootte van ongeveer
500 m3, waarin het water uit de trans
portleiding werd gepompt en als buf
ferstation dienst deed. In de centrum
gemeente Zierikzee werd in de Lange
Nobelstraat een oud herenhuis aan
gekocht, dat werd verbouwd tot kan
toor, annex woning voor de directeur.
Het noordelijk gelegen gedeelte werd
tot kantoor ingericht, er werd een
kluis ingebouwd en een kleine, smal
le zijkamer werd bestemd voor ver
blijf voor de directie. Achter dit per
ceel, met de inrit in het Jannewek-
ken, lag het buizenterrein waar de
voorraad gietijzeren hoofdbuizen van
vier- tot tienduims lag opgestapeld.
Onvoldoende
Hierop was ook het magazijn ge
bouwd, waar de bedrijfsauto's, ge
kentekend K-8422 en K-8423, werden
gestald. Tbvens waren er ruimten in
gericht voor opslag van materiaal en
gereedschap. Reeds in 1935 bleek dat
deze kantoorruimte onvoldoende
was, zodat toen het pand 'Het Hoge
Dak', gelegen aan de Touwbaan, als
directeurswoning werd aangekocht.
Op 3 juni 1930 viel de Commissaris
van de koningin in Zeeland, jonk
heer Quarles van Ufford, de eer te
beurt de openingsceremonie in de
watertoren te mogen verrichten door
het draaien aan een wiel van een af
sluiter. „Het was op deze dag feest in
Zierikïee en er werd volop gevlagd",
herinnert Leeuw zich. „Maar zoals
altijd waren er ook nu tegenstan
ders. Mensen die tegen de verplichte
aansluiting op het buizennet waren
en anderen, die voor het doel geen
geld wilden geven, omdat de regen
bak zo 'heerlijk' was. Ook waren er
sommigen, die volgens de vastgebak
ken traditie van vader op zoon wil
den voortleven en dit moderne gedoe
niet waardeerden. Het kwam zelfs zo
ver, dat een geestelijk leider en ka
merlid met een actie werd opgeza
deld en daarover aan de minister vra
gen stelde in de Tweede Kamer".
De zoute Schouwen-Duivelandse
grond had veel invloed op de gietijze
ren hoofdbuizen, zodat er vrij spoe
dig buisbreuken door corrosie optra
den. Dit was van tevoren niet
voorzien en hierdoor had de techni
sche dienst handen vol werk. Beetje
bij beetje werd er daarom voor wat
het hoofdbuizennet betrof overge
schakeld op stalen Manesmann en op
Eternit. In 1936 ging de gemeente
raad van Renesse door de knieën en
werd besloten tot aansluiting op het
waterleidingnet. Enige tijd later
volgde ook Haamstede, waarmee alle
gemeenten op het eiland waren aan
gesloten. De twee nog ontbrekende
gemeentewapens boven de
watertoren-ingang werden alsnog
aangebracht. Oorlog, evacuatie en
watersnood gingen aan het waterlei
dingbedrijf niet ongemerkt voorbij.
Voor de bezetters moesten overal
hoofd- en dienstleidingen worden
aangelegd, soms op plaatsen waar dit
nauwelijks mogelijk was. Medio juli
1942 moest de technische dienst een
man afstaan voor tewerkstelling in
Duitsland. Bij de evacuatie in het
voorjaar van 1944 verhuisde het kan
toor naar de Westhoek. De technische
dienst moest in Zierikzee blijven,
maar vrouw en kinderen moesten het
eiland verlaten. Voordat op 17 en 18
september 1944 de geallieerde lucht
vloot overtrok, werd het pompstation
door Engelse jagers aangevallen,
waardoor een van de medewerkers
het leven liet. In december 1944 werd
nog een man van het personeel gede
porteerd. In de morgen van 19 februa
ri 1945 werd de watertoren door de
bezetters opgeblazen. Ook deze ader
lating kon er nog wel bij.
Niet herbouwd
Na de bevrijding was er van het
kleine semi-overheidsbedrijf niet
veel meer over. De watertoren, die het
gezicht van Zierikzee had gesierd,
werd niet herbouwd.
Er werden inmiddels andere, bete
re systemen voor de waterdruk toe
gepast. Het hoeft geen betoog, dat
door de geleden oorlogs- en evacua-
tieschade een geweldige financiële
achterstand ontstond, waarvoor de
overheid geen garantie verleende.
Mede daardoor werd in 1967 een fusie
aangegaan met een zusterbedrijf.
Hierdoor konden staf en administra
tie elders worden ondergebracht en
werden de eigendommen aan de Lan
ge Nobelstraat en het Jannewekken
verkocht. De waterdistributie in
zuidwest-Nederland is nu in handen
van een waterleidingbedrijf met ge
lijkluidende naam en is gevestigd is
Goes.
Het pompstation De Blinkert in Haamstede.
Op het buizenterrein aan het Jannewekken in Zierikzee. Op de voorgrond de
heer C. Leeuw met nog twee administratieve krachten.
ZIERIKZEE - Voor de bewoners van het voormalige ei
land Schouwen-Duiveland was maandag 3 juni een ge
denkwaardige dag. Op die dag was het 55 jaar geleden,
dat de waterleiding in bedrijf werd gesteld. Hierdoor
kon vanaf die tijd over zuiver drinkwater in de huishou
ding worden beschikt. Om zover te komen moest er voor
af heel wat gebeuren. „De drang naar gezuiverd water
voor huishoudelijk gebruik had natuurlijk een oor
zaak", meent de heer C. Leeuw, oud-employé van de voor
malige Waterleiding-maatschappij Schouwen- Duive
land. „Die drang was er niet alleen wanneer gedurende
droge zomers de waterbakken en de wellen leeg waren,
maar er was ook behoefte aan meer hygiëne bij de bevol
king. Met dit doel voor ogen liet de toenmalige gezond
heidscommissie in Zierikzee rond 1904 een onderzoek in
stellen naar de kwaliteit van het drinkwater op een
aantal scholen in Zierikzee en op de dorpen. Het resul
taat hiervan was bedroevend. Bijna de helft van de scho
len had helmaal geen drink- en waswater, terwijl een
kwart van deze instellingen slechts over ondeugdelijk
water beschikte".
i
1
