Stormvloedkering gereed in 1986; EN DAN???????
Pim en Ann Hesp keren met
spijt Ouwerkerk de rug toe
Twee Utrechtse studentes
voeren breed onderzoek nit
Vijf jaar directeur bij Dosbouw
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 5 april 1985 Nr. 23706
5
ZIERIKZEE:,,Meneer de voorzitter kunt u aangeven wat de gevol
gen zullen zijn voor het sociaal en economisch leven op Schouwen-
Duiveland als straks de Oosterscheldewerken gereed zullen zijn?"
Nee, dat kan meneer de voorzitter niet één, twee, drie. Die gegevens
verzamel je niet even op een regenachtige namiddag. De vraag
duikt hier en daar op in de regionale gemeenteraadsvergaderingen,
voortkomend uit bezorgdheid om de werkgelegenheid op
Schouwen-Duiveland. Bezorgdheid ook om de neven-effecten, die
de verwachte uittocht der 'Oosterschelde-gladiatoren' voor scholen,
middenstand, verenigingsleven en woningmarkt tot gevolg zal kun
nen hebben. Dat de gevolgen merkbaar zullen zijn, lijkt van
zelfsprekend, maar hoe hard de klap zal aankomen?? Een droevig
betoog als dat van gedeputeerde Barbè, onlangs afgestoken tijdens
een werkbezoek aan Schouwen-Duiveland, lijkt weinig onder
bouwd. Weinig zinvol immers ook om alléén maar bezorgd te zijn.
Dat laatste vond ook De Junior Kamer op Schouwen-Duiveland.
Binnen deze serviceclub groeide de behoefte aan concrete cijfers als
basis voor een onderbouwd rapport en.... aan aanbevelingen om
meer te doen dan vrees te uiten, maar zo mogelijk de nadelige in
vloeden te beperken.
OUWERKERK-Ze kregen donderdag aan de voora
vond van hun vertrek naar Nes een bundel persoonlijk
geschreven afscheidsgroeten met foto's aangeboden van
de bevriende buren in Den Domp. Pim en Ann Hesp:
ruim vijf jaar woonden ze in Ouwerkerk, voelden zich
daar thuis en keren deze Duivelandse kleine kern nu dui
delijk met spijt de rug toe.
Het vertrek van het echtpaar Hesp
uit Ouwerkerk is bijna symbolisch
voor hetgeen op Schouwen-Duive
land op grotere schaal staat te gebeu
ren nu de voltooiing van de Ooster-
schelde-stormvloedkering in het
vooruitzicht komt: een leegkomende
woning, een lid minder voor de plat
telandsvrouwenbond, een vacature
binnen het kerkbestuur, een vrijko
mende bestuurszetel bij de plaatse
lijke Culturele Vereniging en - als
zoon Niek zijn ouders over enkele
maanden achterop mocht gaan - een
voetballer en jeugdbegeleider min
der voor S.V. Ouwerkerk en het ge
mis van een enthousiast lid bij de
plaatselijke toneelgroep.
De heer S. A. N. Hesp nam deze
week afscheid als lid van de werkdi-
rectie bij Dosbouw afdeling finan
ciën en algemene zaken. In augustus
1979 volgde hij in die functie wijlen
de heer J. Scheffers op. Hesp komt
van Ballast Nedam, één van de ven
noten in de Dosbouw-combinatie. Het
gezin Hesp woonde in Amsterdam-
Noord, maar het aanvaarden van de
directietaak bij Dosbouw maakte het
vanzelfsprekend, dat verkast zou
worden naar het Zeeuwse.
'Circus'
Pim Hesp leent even de vergelij
king van de aannemerij met een 'cir
cus': altijd mobiel en de samenstel
ling van de bemanning houdt
verband met de moeilijkheidsfactor
van het werk. Hij was er zich uiter
aard van bewust, dat werk- en woon
situatie van tijdelijke aard zouden
zijn. Wie in Amsterdam-Noord
woont, voelt begrijpelijk voor een on
derkomen in de buurt van de duinen,
maar van dat voornemen werd afge
zien. Pim verbleef voorafgaand aan
de verhuizing enkele maanden in 'De
Torenhoeve' en proéfde iets van het
toeristisch gekrioel in de Westhoek.
De blik werd verlegd naar het rusti
ger deel van Schouwen-Duiveland en
de keus viel op Ouwerkerk.
Hesp heeft vooral de sfeer en men
selijke contacten bij het Ooster-
schelde-project gedurende de afgelo
pen vijf jaar als zeer positief
ervaren. Naar zijn mening heeft dit
alles te maken met het uniek zijn dit
project. Niet alleen kwaliteit en ca
paciteit spelen dan een belangrijke
rol,maar ook het feit, dat iedereen
meemerkt aan dat duidelijke eind
doel. Ook de verhouding met con
tractpartner Rijkswaterstaat ziet
Hesp in dit verband als een belang
rijk facet.
Uniek noemt hij ook het feit, dat de
uitvoerder van het project er reeds bij
betrokken was toen het idee was ge
boren, maar de uitwerking nog ont
brak. ..Vooral van ontwerpzijde werd
toen veel inzet geleverd", aldus Hesp.
Vervolgens kwam de fase, waarin de
prijs gemaakt diende te worden om
tot een goede overeenstemming te ko
men binnen de ruimte, die de regelge
ving daarvoor bood.
Belangstelling:
Niet eerder was Pim Hesp betrok
ken bij projecten, die zo in de be
langstelling der media stonden. De
kritieken, die van die zijde werden
geleverd ten aanzien van het kost-
prijsvraagstuk noemt hij 'niet mals',
hetgeen hij in.de eerste plaats zou
willen toeschrijven aan onwetend
heid. ,,Hct is een kostbaar project,
maar jc kunt niet zeggen dat het te
veel kost", meent Ptm Hesp. Hij is er
van overtuigd, dat eenzelfde voorzie
ning ten gunste van milieu en veilig
heid, niet goedkoper had gekund.
Spanning beetje weg
Nu de spanning over het al dan niet
technische haalbare van de Ooster-
scheldepijlerdam er een beetje af is.
constateert hij, dat die belangstelling
en betrokkenheid wat beginnen te ta
nen. Zelf zegt hij het zeer te waarde
ren bij dit project betrokken te zijn
geweest; iets om nog jaren naar te
verwijzen.
Ann Hesp kwam van Amsterdam
naar Ouwerkerk envond dat heer
lijk. Zij en haar man waren dan ook
bereid iets van zichzelf te geven. Ze
werden lid van het plaatselijk vere
nigingsleven, bezochten de dorpsuit
voeringen en legden fijne contacten
op die 'Zeeuwse Avond' van de Cul
turele Vereniging. Ann werd aange
moedigd lid te worden van de Platte
landsvrouwenbond en was geduren
de enige tijd daarin ook actief deel
neemster van de leeskrine:.
Het jaar daarop waren er nogal wat
bestuursvacatures bij de Culturele
Vereniging: Ann werd secretaresse.
Samen met voorzitster Hans Cool en
de overige bestuursleden slaagden zij
erin een frisse bries door die Culture
le Vereniging te laten waaien. Cursus-
activiteiten werden opgepakt; er
werd op ludieke wijze ingespeeld op
de herinrichting van de dorpsring; er
werd een ijsfeest georganiseerd en
het dertigjarig jubileum werd ge
vierd.
Contacten
Ann trok langs de leden voor het in
nen van de contributie en legde zo di
verse contacten. Min of meer bij toe
val liep ze ook aan tegen een
parttime-functie als assistente van
huisarts Van den Berge op Nieuwer-
kerk. Een taak, die ze met bijzonder
veel plezier heeft verricht en die haar
ook in Nieuwerkerk contacten ople
verde.
Het echtpaar Hesp was in Amster
dam-Noord intensief betrokken bij
het parochiewerk. „Als je dat een-
merkt dooreen pluriforme geloofsbe
leving.
Vertrek
Aan al hun activiteiten in en rond
Ouwerkerk komt een einde met hun
vertrek naar het Noordhollandse
Nes, een plattelandskern met krap
duizend inwoners. Een bewuste keus,
nadat zij de voordelen van het wonen
in een kleine kern hadden geproefd.
De kennissen in Amsterdam, met wie
steeds de contacten werden onder
houden, komen weer aanzienlijk
dichterbij. Maar....Ann en Pim ho
pen, dat die afstand van 140 km toch
ook geen al te grote belemmering zal
vormen om ook de vriendschapsban
den met Ouwerkerk te laten bestaan.
Voorlopig blijft er een stevig lijntje
lopen naar het Zeeuwse: de riante wo
ning aan Den Domp staat te koop,
maar wordt voorlopig bewoond door
zoon Niek, zolang hij nog in militaire
dienst zit.
De jongste zoon heeft duidelijk
zijn draai in Ouwerkerk gevonden,
maar de eerlijkheid gebied te ver
melden, dat Cupido daar ook bij
heeft geholpen.
Hesp blijft ook - zij het minder in
tensief en op verdere afstand - be
trokken bij de Oosterscheldewerken:
hij wórdt lid van de commissie van
gedelegeerden, een adviesorgaan zo
wel naar de Raad van Bestuur van
Dosbouw als naar de werkdirectie.
Verder wacht bij Ballast Nedam voor
hem een bureaustoel in Amstelveen.
Hij wordt controlor bij de bagger di
visie.
Werkgelegenheid
Ten aanzien van de werkgelegen
heid op Schouwen-Duiveland na vol
tooiing van de pijlerdam, verwacht
Hesp, dat inderdaad de broekriem
wat zal moeten worden aangehaald.
„Makkelijk gezegd misschien voor
iemand op wie een nieuwe functie
wacht; moeilijker wellicht voor ie
mand, die zonder werk zit als hij de
deur bij de Oosterscheldewerken
voor het laatst heeft dichtgetrokken",
laat hij er eerlijkheidshalve op vol
gen.
Ten aanzien van mogelijke vervan
gende projecten denkt hij aan de
Maaspoorttunnel en (alsnog) aan de
Ann en Pim Hesp aan de vooravond van hun vertrek uit Ouwerkerk.
eenmaal in je hebt, kun je het toch
niet laten er ook hier aan mee te gaan
werken om leven in de brouwerij te
brengen, helpen om mensen te moti
veren endc interesseren", aldus Pim.
Hij licht toe, dot hij en zijn echtge
note vooral het parochiewerk van
groot belang achten. „Het katholiek
zijn is voor ons meer don zondags
naar de kerk gaan. Het zondaggebeu-
ren moet volgens ons een bevestiging
zijn van hetgeen je tussentijds doet".
Hesp was actief in het kerkbestuur;
stak daar zijn eigen mening niet on
der stoelen of banken, maar had ook
begrip voor anderen. Volgens Ann
moet die ruimte er inderdaad zijn, ze
ker in een parochie, die wordt geken-
Westerscheldetunnel. In elk geval
schrijft hij de overheid een belang
rijke initiërende taak toe ten aanzien
van het bouwgebcuren; een sector
met 120.000 a 140.000 werklozen.
J. A. A. de Coninck, voorzitter van
de Junior Kamer Schouwen-Duive
land.
Marlies Nijs: „We doen er veel prak
tijkervaring mee op".
Jeanet Kullberg: ,,Het onderwerp
staat zeer in de belangstelling".
Voorzitter van de Junior Kamer op Schouwen-Duiveland de heer J. A. A. de
Coninck laat weten, dat binnen de serviceclub gezocht werd naar een moge
lijkheid dit onderzoek op grondige wijze te laten uitvoeren. Daartoe werd
contact opgenomen met de Rijksuniversiteit in Utrecht. Het voorstel van de
Junior Kamer bleek een prima afstudeerproject voor twee studenten sociale
geografie, te weten: Marlies Nijs en Jeanet Kullberg. Zij houden zich sinds no
vember bezig met het onderzoek naar de maatschappelijke effecten van de af
ronding van de Oosterscheldewerken voor Schouwen-Duiveland. Rijkswa
terstaat verschafte hen een aparte kantoorruimte in het gebouw van de
Deltadienst te Zierikzee en in Noordgouwe werd tijdelijke huisvesting voor
de studenten gerealiseerd. Ook financieel werden de zaken in onderlinge af
spraken tussen Junior Kamer, Rijkswaterstaat en de Universiteit geregeld.
foto's: Joh. D. C. Berrevocts
Tekst: Ali Pankow
„Het onderwerp staat duidelijk in
de belangstelling; er worden veel vra
gen over gesteld, maar weinig gefun
deerde antwoorden op gegeven",
vindt Jeanet,
Het afstudeerproject, dat zij samen
met Marlies uitvoert en waarbij de le
den van de Junior Kamer hand- en
spandiensten verlenen valt in twee
onderdelen te splitsen: Wat is er van
af 1976 tot nu op maatschappelijk ge
bied in deze regio ten gevolge van de
Oosterscheldewerken gebeurd en -
ten tweede- wat gaat er gebeuren nu
de werken hun voltooiing naderen?
Jeanet licht toe, dat beide onderdelen
moeilijk te scheiden zijn, uiteraard
lopen de ontwikkelingen in elkaar
over.
Structuurnota
Marlies laat weten, dat in novem
ber werd gestart met het maken van
een zogenaamde structuurnota: een
onderzoek naar de ontwikkelingen
op Schouwen-Duiveland gedurende
de afgelopen tien jaar. Een oriëntatie,
die Marlies en Jeanet veel achter-
grond-informatie verschafte, die hen
in de latere onderzoeksgesprekken
zeer goed van pas kwam.
De realisering van de structuurno
ta nam ongeveer een maand tijd in
beslag. Er werden ondermeer ge
sprekken gevoerd met instanties als:
Kamer van Koophandel, ETI, ge
meenten en Provinciale Planologi
sche Dienst (PPD). Verder werden ge
gevens ingewonnen bij de afdelingen
personeelszaken van Dosbouw en
Rijkswaterstaat.
Hamvraag van het totale onder
zoek blijft natuurlijk: Wat gebeurt er
hier als de stormvloedkering en bij
komende projecten gereed zijn. Om
daar antwoord op te kunnen geven,
kozen de studenten, in overleg met de
Junior Kamer, voor een onderzoek in
de vorm van een enquête onder de
zeshonderd werknemers bij Rijkswa
terstaat en Dosbouw, die tot de au
tochtone of allochtone bewoners van
Schouwen-Duiveland behoren.
Antwoord
De resultaten van deze enquête
moeten antwoord gaan geven op vra
gen van demografische aard, op het
gebied van de werkgelegenheid, de
lokale bedrijvigheid en het voorzie
ningenniveau. Er worden in de en
quête derhalve vragen gesteld over:
de werksituatie, de samenstelling
van het huishouden en over de woon
situatie. Verder wordt geïnformeerd
of betrokken werknemer al iets be
kend is over een toekomstige werk
kring. Heel bewust werd tot nu ge
wacht met het uitdelen van de
vragenformulieren, omdat ook nu
enig zicht is gekregen in het zoge
naamde Tbedelingsplan van Rijkswa
terstaat, oftewel de grote personeels-
reorganisatie binnen deze instantie.
Verder is een gedeelte van de vra
gen in de enquête bedoeld om inzicht
te krijgen in het koopgedrag van de
bevolkingsgroep, die hij de uitvoe
ring der Oosterscheldewerken is be
trokken. Tenslotte wordt geïnfor
meerd naar de betrokkenheid met
het plaatselijk verenigingsleven en
naar het gchruik van voorzieningen
als scholen en dergelijke
Tbt nu toe bleek de medewerking
van Dosbouw, Rijkswaterstaat en
van alle andere instanties, die in het
kader van dit afstudeerproject wer
den benaderd, bijzonder goed. Mar
lies en Jeanet hopen dat dit ook zo zal
zijn bij de invulling van de enquête
formulieren, die ten behoeve van een
vlotte voortgang van het onderzoek,
op zeer korte termijn (ongeveer een
week) weer bij hen ingeleverd zouden
moeten worden.
Bedrijfsenquête
Een tweede pijler van dit project
vormt de bedrijfsenquête: een onder
zoek onder diverse toeleveringsbe
drijven in deze regio, die in belang
rijke of minder belangrijke mate hun
orderportefeuille zagen groeien ten
gevolge van de Oosterscheldewerken.
Procentueel beschouwd zal dat in het
kader van dit miljardenproject, niet
zoveel voorstellen, maar..voor
kleine regionale bedrijven zullen be
paalde orders ongetwijfeld van be
lang zijn geweest. Marlies en Jeanet
willen in beeld brengen of de uitvoe
ring van die orders investeringen
en/of personeelsaanwas tot gevolg
had. En ...uiteraard ook hier weer:
Wat zijn de verwachtingen voor de na
bije toekomst als de pijlerdam vol
tooid zal zijn?
De bedrijfsenquête strekt verder
dan de directe toeleveringsbedrij
ven. Het onderzoek wordt uitgevoerd
in de vorm van mondelinge gesprek
ken, waarvan een belangrijk gedeel
te wordt uitgevoerd door leden van
de Junior Kamer. In het kader van
deze bedrijfsenquête werden ook ge
sprekken gevoerd met woordvoer
ders van woningbouwvereniging 'Be
ter Wonen', Dosbouw, Rijkswater
staat, ZWN, PPD, Gewestelijk Ar-
beidsbureau.horeca, makelaars en
vakbonden
De studentes erkennen, dat het
moeilijk is een gedeelte van de neven
effecten boven water 1 krijgen, zoals
de bestedingen bij di ^jionale mid
denstand. Wat dit betreft zal koers ge
varen moeten worden oprde gegevens,
die uit de enquête-formulieren, inge
vuld door werknemers en hun ge
zinsleden, naar voren komen.
Niet alleen negatief
Tijdens de gesprekken met diverse
bedrijven - in totaal worden er vijfen
twintig bezocht - blijken er ten aan
zien van de toekomstverwachting
niet alleen maar negatieve voorspel
lingen te worden gedaan. Vooral bij
het bedrijfsleven bestaat de hoop, dat
van de stormvloedkering een langdu
rige stimulans voor de recreatie zal
uitgaan.
In de loop van mei hopen Marlies
en Jeanet al hun gegevens binnen te
hebben. Zij gaan dan terug naar
Utrecht, waar ze zich gaan bezighou
den met de computerverwerking cn
het schrijven van het uiteindelijke
rapport. Afhankelijk van het resul
taat van de enquête zullen conclusies
worden getrokken cn aanbevelingen
worden gedaan.
Dc studentes trachten hun afstu
deerproject af te ronden met een goed
onderbouwd verhaal cn voorzitter De
Coninpk onderstreept nog eens, dat
de Junior Kamer vooral belang hecht
aan het rapport, dat straks in novem
ber aangeboden zal kunnen worden
aan de regionale en provinciale be
leidvoerders. Voor de Junior Kamer
zelf betekent dit onderzoek een
lustrumproject ter gelegenheid van
het vijfjarig bestaan van deze servi
ceclub op Schouwen-Duiveland.
Ook theoretisch
Van de Rijksuniversiteit uit wor
den aan het onderzoek uiteraard ook
bepaalde theoretische eisen gesteld,
terwijl het meer praktijk gerichte
rapport ook om andere dingen zal
vragen. Toch vinden beide studentes,
die theoretische onderbouwing ook
heel belangrijk. Het gaat hen er niet
om een imposante hoeveelheid cijfers
op tafel te leggen, maar ze willen ook
aantonen op grond van welke feiten
en gegevens zij tot bepaalde conclu
sies zijn gekomen.
Ook op gemeentelijk niveau be
stond het plan zich in deze materie te
gaan verdiepen. Burgemeester J. van
Bommel van Duiveland zegde zijn
gemeenteraad in december toe bin
nen de Vereniging van B.W. en S. een
voorstel daartoe te doen. Hij laat
desgevraagd weten, dat de regionale
bestuurders inderdaad veel voelden
voor overleg en onderzoek binnen
een intergemeentelijke werkgroep.
Nu echter door de twee studentes
uit Utrecht een soort gelijk onder
zoek wordt uitgevoerd, vraagt burge
meester Van Bommel zich af of ge
meentebestuurders nu nog wel 'zelf
het wiel moeten gaan uitvinden' of
dat eerst de resultaten van dit onder
zoek afgewacht moeten worden. Hij
is van plan deze materie binnen af
zienbare tijd weer op te nemen met
de betrokken portefeuillehouders.
Mooi
afstudeerproject
Marlies en Jeanet zijn blij met de
mogelijkheid, die de Junior Kamer
Schouwen-Duiveland hen bood. Een
mooi afstudeerproject vinden bei
den. Normaliter worden de projecten
via de 'onderwerpenmarkt' van de
Rijksuniversiteit gepresenteerd. Het
feit, dat de Junior Kamer dit onder
zoek aandroeg, kan als vrij uniek
worden beschouwd.
In Utrecht kijkt de bevolking al
lang niet meer op als studenten bij
haar aankloppen in het kader van
hun afstudeerprojecten. Hier ligt dat
anders. De medewerking is, zoals ge
zegd, bijzonder groot en voor de stu
dentes zelf vormt het een pré, dat zc
gedurende enige tijd stage kunnen
lopen en veel praktijkervaring op
doen bij de aanpak van deze proble
matiek met zovele invalshoeken.
De beperking tot Schouwen-
Duiveland is uit het oogpunt van de
Junior Kamer heel begrijpelijk,
maar de studentes konden zich daar
ook uitstekend in vinden, omdat de
effecten van de voltooiing van de
Oosterscheldewerken immers ook
het duidelijkst merkbaar zullen zijn
op Schouwen-Duiveland.
Begeleiding
Naast de begeleiding vanuit de Ju
nior Kamer, weten Marlies en Jeanet
zich uiteraard ook geruggesteund van
de zijde der Rijksuniversiteit. Vaste
begeleiders voor dit project zijn dr. R.
Scheele (van oorsprong een Zeeuw en
derhalve het onderzoek met extra be
langstelling volgend) en prof. M. de
Smidt.
Na het gereedkomen van het eindrap
port zal de Junior Kamer zich opwer
pen voor de aanbieding aan die in
stanties en bestuurders, die ten
gunste van Schouwen-Duiveland met
de resultaten rekening kunnen hou
den bij het maken van beleid. De Pro
vinciale Planologische Dienst heeft
zich in dit verband reeds zeer geïnte
resseerd getoond.
