Ligfiets raast voort
over Schouwse dreven
ZILT ALS DE ZEEWIND
TNO-richtlijnen voor
veiligheid pretparken,
kermissen en speeltuinen
Ons nieuwe feuilleton
Demonstratie
tegen
kernenergie
in Middelburg
Abortusfilm
in Tijdsein
KRO's Brandpunt
met ongeboren
vrucht en
gebruik alcohol
Voedselsituatie
in Afrika dit
jaar nog slechter
ZILT ALS DE ZEEWIND
6
DEN HAAG - Een werkgroep van de onderzoekorganisatie TNO heeft alge
mene richtlijnen opgesteld voor de veiligheid van attractietoestellen in pret
parken, kermissen en speeltuinen. Het betreffende rapport bevat tevens aan
wijzingen voor veilige inrichting van attractieparken.
Het rapport, waarin de richtlijnen zijn opgenomen, dient als basis voor het
nader uitwerken van gedetailleerde normen om een attractietoestel tot in de
onderdelen daarvan op veiligheid te kunnen beoordelen. Dit stelsel van nor
men zal betrekking hebben op alle veiligheidsaspecten die bij het ontwerpen,
vervaardigen, beproeven, gebruik en onderhoud van de apparaten een rol spe
len.
Er zijn in ons land ongeveer vijftig
attractieparken, die jaarlijks 18,5
miljoen bezoekers trekken. Bijna het
hele jaar door worden overal in Ne
derland kermissen gehouden. Regel
matig doen zich daar ongelukken
voor. Om deze te voorkomen denkt
TNO aan maatregelen als het beper
ken van de versnellingen en vertra
gingen van attractietoestellen.
Belangrijk is volgens de onder
zoekorganisatie ook het afschermen
van bewegende constructiedelen. Let
sel kan in vele gevallen worden voor
komen door toepassen van schokab-
sorberende materialen en aandacht
te schenken aan de vormgeving en
een veilig oppervlak van delen van
het toestel.
Voor een attractiepark als geheel is
naar de mening van de TNO-werk-
groep aandacht nodig voor zaken als
ruimtelijke indeling, bewegwijze
ring, toezicht, hygiëne, faciliteiten
voor hulpverlening bij ongevallen,
organisatie van onderhoud en brand
beveiliging.
Bij het opstellen van de uit
gangspunten voor de veiligheid in
pretparken en andere attractiegele
genheden waren deskundigen be
trokken van de TNO-instituten voor
bouwmaterialen en bouwconstruc
ties, wegtransportmiddelen, werk
tuigkundige constructies en het me-
taalonderzoek.
MIDDELBURG - Ruim 1500 men
sen hebben zaterdagmiddag in Mid
delburg gedemonstreerd tegen uit
breiding van kernenergie in Zeeland
en de opslag van radio-actief afval
bij Borssele. De voorzitter van het
platform tegen kernenergie in Zee
land, drs. Jan de Vries, zei dat de
anti-kernbeweging in Zeeland zich
zal blijven verzetten tegen de uit
breiding van de kernenergie. De anti-
kernlobby maakt zich op voor een
lange taaie strijd.
Tijdens de bijeenkomst voerde ook
een vertegenwoordiger van het Bors-
selse actie-comité het woord. Daarin
zijn bewoners van de dorpen verenigd
die rondom de kerncentrale wonen.
De ongerustheid in de buurt neemt
toe, zei deze woordvoerder, Jan
Bruyns uit Ovezande, en de mensen
zijn ook fel gekant tegen de opslag
van radio-actief afval in de buurt.
Het was overigens voor het eerst
dat zoveel bewoners uit Zuid-Beve
land meededen aan een anti-kernde
monstratie. De demonstratie door
Middelburg die onder meer langs het
gebouw van de Provinciale Zeeuwse
Energie Maatschappij voerde, verliep
zonder incidenten.
J. Kalisvaart ontwierp overdektedriewieler
ZIERIKZEE - De eerste ligfiets heeft zijn intrede
gedaan in Schouwen-Duiveland. Oud-timmerman J.
Kalisvaart uit Zierikzee heeft tijdens de vele vrije
uurtjes zijn aandacht gericht op het ontwerpen en
maken van een dergelijk vervoermiddel, dat drie
wielen telt in plaats van het gebruikelijke voor- en
achterwiel. En met succes. Oplettende inwoners van
Zierikzee hebben de heer Kalisvaart of zijn zoon
Alexander al menigmaal door de straten zien rijden.
Er is afgelopen weekeinde zelfs
al een tocht naar Middelburg on
dernomen. Een kuil in het
fietspad zorgde echter voor een
onplezierige verrassing. Het ach
terwiel kon de schok niet opvan
gen, met als gevolg dat de ligfiets
momenteel slechts met twee in
plaats van met drie wielen in de
tuin van het gezin Kalisvaart
pronkt.
Hoewel de ligfiets in Nederland
allang geen onbekend verschijnsel
meer is kon Schouwen-Duiveland
tot nu toe nog niet prat gaan op de
aanwezigheid van dit toch wel op
merkelijke vervoermiddel.
Nieuwigheidje
„Een kennis van mij maakte mij
er vorig jaar op attent dat er in
Dordrecht een wedstrijd voor lig
fietsen zou worden gehouden. Sa
men met mijn zoon ben ik gaan
kijken. Hoewel ik toen wel gegre
pen werd door de verschillende
modellen, had ik al wel be
langstelling voor dit soort fietsen.
Ik heb namelijk in het algemeen
belangstelling voor nieuwigheid-
jes en dan is je interesse al vlug
gewekt, lacht hij.
Geïmponeerd door het feno
meen ligfiets besloot Kalisvaart
ook zelf zo'n ding te bouwen.
„Zeilen is een andere liefhebbe
rij van mij. Ik heb weieens een
zeilboot gebouwd van meer dan
zeven meter. Daardoor heb ik eni
ge kennis van stroomlijnen. De
wetten van water en lucht zijn ge
lijk, dus dat leverde voor mij niet
zoveel problemen meer op. Daar
naast heb ik veel over dit soort
fietsen gelezen. Er is echt wel een
intensieve bestudering aan vooraf
gegaan, voordat de ligfiets in el
kaar werd gezet."
In augustus 1984 is Kalisvaart
aan de fiets begonnen. Hoewel i.H
en zijn zoon de fiets wel gebruiken
is hij nog niet helemaal af. Hij wil
er nog een windscherm op aan
brengen en misschien sluit hij de
kap nog af. „De fiets is immers
pas goed, als hij helemaal is afge
sloten, de lucht weerstand is name
lijk de grootste weerstand die een
fiets moet overwinnen."
Politie
Tijdens de bouw werkte Kalis-
vaart met een zekere regelmaat
aan het vervoermiddel, daarbij
geassisteerd door zijn zoon. On
danks dat hij een gepensioneerd-
timmerman is, werkte hij beslist
niet dag en nacht aan het ontwerp,
dat zowel door zoonlief als hijzelf
is bedacht. Kalisvaart: „Een aan
tal dingen heb ik ook drie tot vier
maal over moeten doen, omdat het
niet goed was. Alles is op de zol
der gemaakt. De fiets is in stuk
ken naar beneden gebracht en in
de tuin in elkaar gezet. De fiets
kan in zijn geheel namelijk niet de
trap af, hij heeft een lengte van
2.40m en is 75 cm breed. Dat is
trouwens volgens de wet de maxi
maal toegestane breedte van een
fiets, want ondanks dat hij er niet
uitziet als een fiets is het er wel
degelijk een. Hij moet dus aan de
voorwaarden van een fiets vol
doen. Je mag er dan ook rustig
mee over het rijwielpad rijden.
Kort geleden reed mijn zoon met
dat ding naar Kerkwerve toen hij
werd aangehouden door een poli
tieman. Die agent toonde een gro
te belangstelling voor de fiets en
is het stuk naar Kerkwerve met de
auto meegereden. Hij wilde graag
weten hoe hard die fiets nou kon.
Mijn zoon haalde toen een snel
heid van 45 km per uur."
Volgens Kalisvaart ligt de ge
middelde snelheid van een lig
fiets hoger dan van een normale
fiets. „Dat komt door de steun in
je rug, dan kan je meer kracht zet
ten." De Zierikzeeënaar vertelt
dat een bestuurder van zijn fiets
ongeveer twee maal zijn eigen ge
wicht kan trappen. De toersnel-
heid ligt tussen de vijf en de tien
kilometer hoger dan geroutineer
de toerfietsérs bereiken op een
fiets met twee wielen. „Er zijn al
sprints gereden, waarop driewie
lers een snelheid van meer dan 90
km per uur bereikten."
Gewicht
Omdat Kalisvaart naar eigen
zeggen "uit het hout komt" heeft
hij de fiets vervaardigd uit tri
plex. Naar zijn weten is dit waar
schijnlijk de enige triplexfiets in
Nederland. „Ik had gehoopt om
zonder ijzer een lichtere fiets te
bouwen, maar hij is uiteindelijke
toch zwaarder geworden dan ik
had gedacht. En mijn fiets heeft
niets eens een frame, de triplex
kap (ombouw) is bij mij het fra
me." Oorzaken voor het overge
wicht, de fiets weegt ruim 35 kilo
en dat is te veel, komen voort uit
het gebruik van onjuiste materia
len. Hij geeft toe dat hij ook mis
rekeningen heeft gemaakt bij de
bodem, de achtervork en het
trapstel. Bijna de hele fiets is van
hout, behalve de framebalken, de
achtervork en het stuur, die van
alumium zijn, de vooras is van
staal.
Kalisvaart is alweer aan een
nieuw ontwerp bezig. Deze fiets
wordt van polyester. „Dat wil ik
eens uitproberen, je moet altijd
proberen om de volgende beter te
maken. Trouwens de volgende
fiets mag niet meer wegen dan 25
kilo, dat betekent dat ik tien kilo
moet bezuinigen.
De oud-timmerman ziet wel
voordelen in het gebruik van de
ligfiets. „Je moet hem niet ge
bruiken bij het boodschappen
doen in de stad, daar is hij niet
handig genoeg voor, maar wel om
afstanden te fietsen. Mijn zoon zit
in Goes op school en hij gaat elke
dag per fiets naar school. Het is
wel de bedoeling dat hij de lig
fiets gaat gebruiken om heen en
weer te rijden. Trouwens zelf wil
ik er ook wel in gaan rijden, dat
lijkt me wel wat. Alleen moet in
het nieuwe ontwerp wel wat aan
de vering van de wielen worden
gedaan, want bij deze fiets is de
schokgevoeligheid zelfs nog gro
ter dan bij een tweewieler," lacht
hij.
Alexander zit in de ligfiets, terwijl vader Kalisvaart goedkeurend toekijkt.
HILVERSUM - In Tijdsein, de actu
aliteitenrubriek van de EO, wordt
dinsdag 12 maart (ned. 2, 20.20 - 20.50
uur) de film „The silent scream" ge
toond. Deze film brengt een abortus
van een twaalf weken oude foetus in
beeld.
Op de film wordt een toelichting
gegeven door dr. Bernard N. Nathan-
son, ooit directeur van een abortus
kliniek. En nu een leidende figuur in
de Amerikaanse anti-abortusbewe
ging, aldus de EO.
De film is gemaakt door middel
van zichtbaar gemaakte geluidsgol
ven en wordt volgens de EO in de Ver
enigde Staten het belangrijkste wa
pen in de strijd tegen de vrije abortus
genoemd.
HILVERSUM - De actualiteitenru
briek „Brandpunt" van de KRO
besteedt dinsdagavond (Nederland 1,
21.45 - 22.20 uur) een belangrijk deel
aan de schadelijke effecten van alco
hol, nicotine en medicijnen op de on
geboren vrucht.
In Nederland komen jaarlijks tien
duizenden baby's ter wereld die tij
dens de zwangerschap hebben bloot
gestaan aan genoemde chemische
stoffen. Eenvijfde van de aanstaande
moeders rookt en eenderde drinkt tij
dens de zwangerschap. Die stoffen
kunnen bij het kind stoornissen te
weeg brengen die pas jaren later aan
het licht komen. Alcohol, nicotine en
medicijnen kunnen leiden tot ont
wikkelingsstoornissen als concentra
tieproblemen op school, aanpas
singsproblemen, verminderde
leerprestaties en op langere termijn
mogelijk potentiestoornissen.
FAO:
NAIROBI - De voedselcrisis in
Afrika treft in 1985 minder landen,
maar een groter aantal mensen dan
in het afgelopen jaar, zo blijkt uit
een gepubliceerd rapport van de
FAO, de voedsel- en landbouworga
nisatie van de Verenigde Naties.
Volgens het FAO-rapport is de si
tuatie in zes landen -Tsjaad, Etiopie,
Niger, Sudan, Mali, Mocambique-
uiterst kritiek. Onvoldoende en ver
traagde leverantie van voedsel en de
problemen bij het bereiken van afge
legen gebieden stellen de hulpverle
ners voor een zeer moeilijke opgave.
12,3 miljoen ton
De 21 door droogte en honger ge
troffen landen hebben dringend 12,3
miljoen ton hulpgoederen nodig,
waaronder 7 miljoen ton voedsel. Me
dio februari stond pas 5,1 miljoen ton
goederen ter beschikking. Daarvan is
echter pas 40 procent ook ter plaatse
in deze landen aangekomen. De FAO
constateert ook dat extra financiële
en technische hulp nodig is om de lo
gistieke knelpunten uit de weg te hel
pen.
DEN HAAG - Prins Claus wil eind
maart een bezoek brengen aan de
Oostduitse stad Leipzig. Hij is vol
gens de rijksvoorlichtingsdienst van
plan de festiviteiten bij te wonen ter
gelegenheid van de geboortedag van
Johan Sebastiaan Bach. Deze werd in
1685 in Leipzig geboren. De feeste
lijkheden beginnen op 20 maart.
ROTTERDAM - De Holland Ameri
ka Lijn (HAL) heeft over 1984 een net
towinst geboekt van 11,6 miljoen dol
lar (ongeveer 40 miljoen) tegen een
verlies van 26 miljoen dollar vorig
jaar. De maatschappij heeft dat dins
dag meegedeeld.
Woensdag 13 maart
Nederland 1
13.00 uur Nieuws voor doven.
14.00 uur Teken- en poppenfilms.
15.00 uur De film van ome Willem.
15.30 uur De blufshow. Spelprogram-
ma, waarin leerlingen van de Craye-
nesterschool uit Heemstede de strijd
aanbinden met scholieren van de
Wienesseschool uit Wij denes.
16.25 uur E.T. en zijn vrienden. Won
derlijke wezens maken deel uit van
filmfragmenten in dit programma.
17.15 uur Muzikaal miniatuur. Een
compositie van de Spanjaard Anto
nio Soler voor twee toetsinstrumen
ten. Uitvoerenden zijn Cynthia Wil
son (klavecimbel) en Roderick Shaw
(kistorgel).
17.30 uur Nieuws.
17.45 uur Formule 1. Popprogramma,
gepresenteerd door Erik de zwart.
19.00 uur Flappie.
19.05 uur Het A-team. De leden van
het A-team maken zich druk over het
lot van een man, die gevangen wordt
gehouden op een eiland door een ben
de drugsmokkelaars.
20.00 uur Journaal.
20.28 uur Socutera.
20.30 uur De kip en het ei. Thea is
niet enthousiast over de bemoeienis
sen van Harry met de problemen van
een meisje.
21.05 uur Hotel. Peter raakt onder de
indruk van een bijzonder knappe
vrouw die hij ontmoet tijdens een
etentje met Mrs. Cabot.
21.55 uur Aktua tv. Actualiteitenru
briek.
22.30 uur Onze ouwe. Onder verdach
te omstandigheden komen een schat
rijke tandarts en zijn tweede vrouw
om het leven. Zou het iets te maken
kunnen hebben met de onterving van
de twee kinderen uit het eerste huwe
lijk?
23.35 uur Journaal.
23.40 uur Nieuws voor doven.
Nederland 2
13.00 en 18.15 uur Nieuws voor doven.
18.10 uur Staatsloterij.
18.30 uur Sesamstraat.
18.45 uur Jeugdjournaal.
19.00 uur Nieuws.
19.10 uur Politieke partijen. Uitzend
tijd voor de EVP.
19.20 uur Van gewest tot gewest.
20.10 uur Nederland C. Het televi
siespel „Kun je me zeggen waar woon
ik?" De jongeman Jos brengt zijn
diensttijd door op alternatieve wijze
in een verpleegtehuis voor bejaarden.
Aanvankelijk doet hij dat zonder be
trokkenheid ten opzichte van de men
sen. Daar komt door omstandigheden
een radicale wijziging in.
22.45 uur Den Haag vandaag.
23.00 uur Studio sport.
23.30 uur Nieuws voor doven.
Donderdag 14 maart
Nederland 1
9.30 en 13.00 uur Nieuws voor doven
16.00 uur Tineke. Praatprogramma,
waarin het een komen en gaan is van
allerlei mensen en zaken.
17.15 uur Super Ted
17.30 uur Nieuws
17.45 uur Agenda. Informatie over al
lerlei activiteiten in den lande op mu
zikaal en cultureel gebied.
19.00 uur Countdouwn. Adam Curry
presenteert dit rechtstreekse poppro
gramma. waarin videoclips, de
alarmschijf, de top 3 en de concerta
genda.
20.00 uur Journaal
20.28 uur Dynasty. Krystle en Blake
krijgen weer ruzie omdat Krystle
hem verwijt dat hij nu zijn aandacht
aan Amanda schenkt nu Fallon weg
is. Ondertussen vermaakt Jeff zich
best, maar weet niet dat het vrouwtje
waarmee hij optrekt de echtgenote is
van Peter de Vilbis.
21.15 uur Hollanders. Satirisch pro
gramma.
21.30 uur Rangen en standen. In dit
programma wordt duidelijk dat, hoe
wel we toch allemaal als gelijkwaar-
digen geboren zijn er toch allerlei
verschillen ontstaan in klassering
van mensen, benadrukt door kle
ding, taalgebruik, leefwijze enz.
22.15 uur RUR. Praatshow, gepresen
teerd door Jan Lenferink.
23.00 uur Mike Hammer. Mike zit
heerlijk te eten met een vriendin, als
hij in het restaurant een bekende ziet,
die zich nogal vreemd gedraagt.
Nederland 2
13.00 en 18.15 uur Nieuws voor doven
18.20 uur Paspoort
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Jeugdjournaal
19.00 uur Nieuws
19.10 uur Snuiters. In het winkelcen
trum Hoog Catharijne in Utrecht pra
ten reporters met de aldaar rondhan
gende snuiters over thuis, winkel
diefstallen en de verveling.
19.35 uur Kenmerk
20.00 uur De moeder van David S.
T.v.-film. Als de ouders van David
merken dat hun zoon aan de drugs is,
leidt dat tot een breuk in de relatie
van de ouders omdat zij niet tot een
gezamenlijke opstelling kunnen ko
men ten opzichte van de benadering
van hun zoon.
21.00 uur Rondom tien. Discussiepro
gramma met ouders van drugs
verslaafden die vertellen over het lief
en leed rond hun kind dat aan drugs
verslaafd is.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Den Haag vandaag
23.00 uur Twee orgels in Hardenberg.
Twee generaties van de orgelspelerfa
milie Zwart geven een concert ten
beste voor de actie Polen.
23.30 uur Nieuws voor doven
ZIERIKZEE - Hier niet ver vandaan, aan de kust
van Voorne, speelt ons nieuwe feuilleton zich af:
„Zilt als de zeewind".
Schrijfster Arieta de Man liet ter introductie op een inleidende pagina
de volgende tekst afdrukken: „Tben ik op jou verliefd werd, waarschuw
de iedereen: neem toch vooral geen zeeman, want dan ben jij altijd al
leen!"
Veelzeggend genoeg: kust, strand en zee vormen voorname bestandde
len en bovendien heet de hoofdpersoon ook nog Marjan van Duin, maar
ze is een tuindersdochter. Een natuurmens in hart en nieren, die bij een
strandwandeling een jonge zeeman ontmoet, die ze maar niet kan verge
ten. Ze hoort niets meer van hem en het leven gaat door. Een tuinders-
zoon wordt haar enigszins als huwelijkskandidaat opgedrongen, ze
krijgt nog enige aanzoeken, maar ze hoort in gedachten nog steeds de
fluisterende woorden van de zeeman: „Marjan, wil je op me wachten?"
Zilt als de zeewind is een onderhoudende, prettig leesbare roman, die
van vandaag af als feuilleton in onze krant te volgen zal zijn.
Redactie
Hoofdstuk 1
Met bulderend geweld beukten de
golven op het anders zo brede strand
van de kust van Voorne. Nu was er
slechts een smalle strook langs de
duinrand, die nog niet door de
schuimbekkende uitlopers van de
branding werd overspoeld. De felle
noordwesten wind zweepte het water
op en legde een nevel van stuivende
waterdruppels over de voet van de
duinen.
Nietig als een verloren veertje van
een van de krijsende meeuwen, leek
het tengere figuurtje, dat zich over
het strand bewoog. Het zag er zo
kwetsbaar uit, dat het onbegrijpelijk
scheen dat het niet werd opgepakt
door de wind en over de duinrug
heengeworpen.
Tbch bewoog het stug en onverzette
lijk tegen de wind in, alsof het er be
hagen in had zich te verzetten tegen
de natuurkrachten, die op deze
herfstavond de hele kust tot hun do
mein hadden verklaard.
Het jonge meisje, want dat was het,
dat zich daar langs de zee bewoog,
dacht echter helemaal niet aan de zee
of aan de wind. Zelfs het krijsen van
de meeuwen, die soms vlak over haar
hoofd scheerden, ontging Marjan van
Duin.
Als het geluid al tot haar door
drong dan hoorde ze daarin niet het
geroep van een zeevogel, maar de
stem van haar stiefmoeder, die onver
biddelijk zei: „Met de komende mei
moesten jullie nou eindelijk maar
eens gaan trouwen."
Marjan had geen antwoord gege
ven, maar haar laarzen aangetrok
ken, die ze ook wel droeg als ze met
slecht weer in de tuin werkte. De lan
ge regenjas en een felrood hoofddoek
je had ze in het voorbijgaan van een
spijker in de bijkeuken gegrist en
door het smalle duinpad achter de
tuinderij van haar vader had ze het
strand opgezocht.
Trouwen! „Met de komende mei
moest het er dan eindelijk toch maar
eens van komen." Ma had het gezegd
en dan zou het ook moeten gebeuren,
want wat 'ma' wilde, was voor vader
wet.
Tben moeder nog leefde was dat al
lemaal heel anders. Tben werd er ge
praat wanneer er belangrijke beslis
singen moesten worden genomen,
maar nu maakte 'ma' de dienst uit.
Met moeite drong Marjan haar tra
nen terug, wanneer ze aan haar moe
der dacht, die nu vier jaar geleden
was gestorven.
Maartje de Groot was kort daarna
als huishoudster in het gezin Van
Duin gekomen om daar de zorg op
zich te nemen voor de vader, die met
zijn dochter Marjan van zeventien en
zijn zoon Jan van net twaalf, was ach
tergebleven.
Heel kort, eigenlijk alleen de eerste
weken maar. had Marjan gedacht dat
ze in Maartje een soort oudere zus zou
door ARIETA DE MAN
krijgen. Maar dat was heel gauw
voorbij gegaan.
Nog geen jaar na moeders dood had
ze zekerheid gekregen over wat ze al
lang had vermoed. Tben ze onver
wacht wat eerder dan gewoonlijk
naar huis was gekomen, had ze haar
vader aangetroffen met Maartje in
zijn armen.
Ze had zich omgedraaid en was
weggerend. Ook naar het strand, net
als nu.
Vader had nooit laten merken of hij
Marjan toen had gezien, maar het had
haar ook niet meer verrast toen hij
haar en Wim enkele weken daarna
vertelde dat hij besloten had met
Maartje de Groot te trouwen en dat
die hun nieuwe moeder zou worden.
Jan had heel nuchter zijn schouders
opgehaald: „Nou moeten we jullie ze
ker feliciteren."
Marjan had haar vader alleen maar
ernstig aangekeken en toen hij vroeg:
„Jij Marjan, wil jij ons niet felicite
ren?" had ze geantwoord: „Felicite
ren? Waarmee? U wilt toch niet bewe
ren dat er met dat trouwen iets
verandert?"
Woedend was vader toen geworden
en het had weinig gescheeld of hij
had voor het eerst van zijn leven Mar
jan een klap gegeven. „Wou jij soms
beweren lelijke ondankbare meid
die je bent
„Óch laat ze", was Maartje de Groot
toen tussenbeide gekomen. „Ze weet
niet wat ze zegt." (wordt vervolgd)