De nieuwe loten
liggen klaar.
Ishettochalvast
eenbeetje lente.
A. J. Kaland bekritiseert
behoorlijk bestuur bij VOW
Oeververbinding Westerschelde
werd slachtoffer onzekerheid
compliment Bom onschadelijk gemaakt
Méér kans in de Staatsloterij. -♦<
2
Ir. H. Engel op symposium over de rol van de waterstaat
MIDDELBURG - Je zou kunnen zeggen dat de zeer
sterk door computers, meetsystemen en besturingssyste
men gesteunde uitvoering van de stormvloedkering in de
Oosterschelde de waterbouw met één stap in het post
industriële tijdperk heeft gebracht. Hoopvol voor de toe
komst van de waterbouw is dat nagenoeg alle betrokke
nen plezier beleefden aan het in teamverband samenwer
ken met experts van zo uiteenlopende disciplines als
informatica, mattenmechanica, milieukunde en beton-
technologie. Nooit eerder zijn ook de bouwers zelf, de
mensen van de ondernemerscombinatie, die met de uit
voering is belast, zo nauw bij het ontwerp betrokken ge
weest.
Het stormvloedkeringsproject en
de vaste oeververbinding over de
Westerschelde hebben in de afgelo
pen tien jaar enorm de aandacht ge
trokken. Wat ik hier over de storm
vloedkering wil zeggen is dat de
uitvoering ervan een arsenaal van
nieuwe methoden aan de waterbouw
heeft toegevoegd. Meer nog dan de
Haringvlietsluizen deed en doet dit
werk een beroep op de bekwaamste
geleerden, ontwerpers en vaklieden
in zeer uiteenlopende disciplines. De
combinatie van seriewerk met prefa-
bricage en montage in volle zee leid:
de tot voor de waterbouw volstrekt
nieuw maatwerk.
Dat zei ir. H.Engel, hoofdingenieur-
directeur rijkswaterstaat, directie
Zeeland en hoofd Deltadienst vrijdag
in Middelburg. Wegens het vertrek
van ir. W. de Beijl, de HID van Pro
vinciale Waterstaat, werd een sympo
sium gehouden over .Dertig jaar ver
andering, de rol van de waterstaat in
de ontwikkeling van Zeeland".
Toenemende mechanisatie
„Lopen we nog eens langs die der
tig jaar waterbouwkunde dan zien
we een steeds toenemende mechani
satie. De werkers van toen werken nu
veelal achter een bedieningspaneel.
Meten en in model experimenteren
versnelden de ontwikkeling van ge
heel nieuwe werkmethoden. De con
tinuïteit van het werk in de Delta
vermenigvuldigde de ervaring. Het
ingrijpende karakter van de werken
in een steeds veeleisender samenle
ving haalde de waterbouwkundige
ingenieur grotendeels achter de te
kentafels weg en bracht ze in de ver
gaderzaal met electrotechnici, werk
tuigbouwers, physici, biologen, enz.
De samenwerking tussen rijk en pro
vincie, tussen rijk en Provinciale Wa
terstaat nam sterk toe,"aldus Engel.
Niet bruikbaar
In zijn overzicht vertelde Engel dat
er in de vijftiger jaren volop gebrek
aan kennis bestond. Het was ook al
gemeen bekend dat de sluitings- en
bodembeschermingstechnieken van
toen niet bruikbaar waren voor de gi
gantische sluitingen van het Brou-
wershavensche Gat en de Ooster
schelde. Maar de waterbouwers zou
den tijdig nieuwe kennis vergaren en
de nodige methoden ontwikkelen.
„Stond niet het hele Nederlandse
volk achter hen toen op 5 november
•1957 de Deltawet unaniem werd aan
genomen? De Kamervoorzitter
bracht dit duidelijk onder woorden:
„Deze gelukwens richt ik tevens tot
het Nederlandse volk in zijn geheel,
dat tijdens de stormramp van februa
ri 1953 spontaan en onbekrompen de
hoogste menselijke deugden, die van
naastenliefde barmhartigheid en of
ferbereidheid metterdaad in toepas
sing heeft gebracht en dat het heden
genomen besluit zal beschouwen als
een eerste stap naar de inlossing van
een belofte, door ons allen in die
bange dagen afgelegd: koste wat wil,
herhaling van zulk een ramp moet in
de toekomst naar menselijke bereke
ning onmogelijk worden gemaakt."
In dat eerste decennium, 1954-1964,
waren er in Zeeland vooral informele
contacten. Formeel was er het, al snel
in hoofdlijnen vastgelegde, Delta
plan, dat de ruggegraat van het nieu
we Zeeland zou worden, maar een sa
menspraak over de verdere conse
quenties kwam maar moeilijk op
gang.
Twijfel verdwenen
In het tweede decennium, 1964-
1974, was de twijfel aan het technisch
kunnen verdwenen. Uit de oprich
ting van de NV Provinciale Zeeuwse
Brug Maatschappij en de bouw van
een voor het Zeeuwse economische
klimaat onmisbare brugverbinding
bleek dat de provincie en de Provin
ciale Waterstaat klaar wakker wa
ren. Men had de oorspronkelijk 2eer
passieve houding laten varen en rea
liseerde zich dat het Deltaplan en de
nieuw ontwikkelde waterbouwkun
dige technieken Zeeland unieke kan
sen boden.
Engel: „Van 1970 tot 1974 kan men
spreken van opperste verwarring.
Aan de ene kant de mensen die hun
afspraken willen nakomen en door
willen bouwen, aan de andere dege
nen die de gevolgen van de groei niet
meer willen accepteren. Die groei
bleek namelijk schaduwzijden te
hebben. Vervuiling van lucht en wa
ter, vervlakking van het landschap,
snelle veranderingen in de vertrouw
de omgeving."
In de periode 1974-1984 is Neder
land niet meer het land waar alles
kan en ook nog niet het land waar al
leen het gewenste mogelijk is. „We
zijn vooral een land waar aan de zin
van het ondernemen wordt getwij
feld, waar alles lang duurt en waar je
de kans loopt dat voor elk project tot
in hoogste instantie bezwaren wor
den gemaakt en afgewezen .Tfen slotte
leidt dat ertoe dat men in feite een
verouderd ontwerp uitvoert. Als geen
ander project heeft de oeververbin
ding over de Westerschelde in dit de
cennium de tol betaald van de onze
kerheid."
Krammersluizen
Volgens Engel bleef de bouw van
het Krammersluizencomplex onbe
licht of onderbelicht. Evenals de
Kreekraksluizen heeft dit complex
naar zijn mening een uniek zout-zoet
scheidingssysteem dat het mogelijk
moet maken het Zoommeer zoet en de
Oosterschelde zout te houden. Wan
neer dit systeem in de praktijk even
goed voldoet als in de laboratorium
proeven, zal dit wereldwijde be
langstelling krijgen.
Dertig jaar waterbouwkunde in de
Delta. Drie decennia. Het decennium
van de durf, de wil om het samen te
klaren, daarna de periode van over
moed, van geweldige, soms te gewel
dige infrastructurele activiteit en het
begin van de twijfel. Tbn slotte een
decennium van aarzeling en van be
zinning. Een decennium waarin toch
erg veel tot stand kwam en waaruit
de waterbouwkunde komt met een
bredere blik en met een groot arse
naal van nieuwe hulpmiddelen. Met
deze bredere blik kan de waterbouw
kunde in de volgende decennia bij
dragen aan het verder toesnijden van
onze infrastructuur op de wensen van
de maatschappij, aldus Engel.
Advertentie
Ze zijn er weer, de nieuwe staatsloten. Twee
miljoen in totaal. En er zitten één miljoen prijzen in
de pot. Van een tientje tot het half miljoen. Die kans
mag u niet missen. Adressen van lotenverkopers
vindt u in de Gouden Gids. Speelt u liever per bank
of giro mee? Dat kan ook."Bel voor inlichtingen de
Staatsloterij, 070 - 47 72 94/ 47 74 84.
Eén van de allerslechtste beslissingen
MIDDELBURG - Ondanks de jarenlange, onvermoeibare inzet van onder
andere de waterstaat is er nog geen oplossing voor de vaste oeververbinding
Westerschelde. A. J. Kaland, lid van de Eerste Kamer en oud-lid Gedeputeer
de Staten van Zeeland, belichtte op het symposium de rol van de waterstaat
uit de bestuurlijke hoek. Ten slotte is er overeenstemming met het rijk. De
ontwerp-overeenkomst wordt door de minister van Verkeer en Waterstaat
goedgekeurd, maar niet ondertekend. Voor een wilsovereenstemming hoeft
dat ook niet. Desalniettemin, ondanks het in 1978 genomen besluit door de
ministerraad dat onder bepaalde voorwaarden het licht op groen wordt gezet,
besluit het kabinet rond de jaarwisseling '82/'83 geen medewerking te verle
nen aan de uitvoering van de plannen. Uit een oogpunt van behoorlijk be
stuur één van de allerslechtste beslissingen waartoe een kabinet in staat
moet worden geacht. Als je dan het „beloofd is beloofd" rondom de PTT-
spreiding naar het noorden des lands aanhoort, zoek je naar motieven die een
belofte zwaarder zouden kunnen maken dan een overeenstemming. Veront
waardigd, teleurgesteld, maar niet verslagen, gaat de waterstaat verder,
loyaal aan het eigen bestuur, aldus Kaland.
„Wat is de Provinciale Waterstaat
eigenlijk? Wat is ermee gebeurd in
die dertig jaar? Provinciale Wa
terstaat is geen bedrijf, maar een tak
van dienst," stelde Kaland.
Volgens de provinciale almanak
van 1954 had de HID dertig jaar gele
den enkele mensen tot zijn beschik
king. Er waren vier dienstkringen,
met een betrekkelijk grote zelfstan
digheid. Daar werd het werk gedaan
door in totaal 90 mensen, onder wie
de HID en het hoofdkantoor in Mid
delburg. Ongeveer de helft van het
HEERLEN -"BIJ DSM Limburg be
staat dit jaar voor 500 jongeren de
mogelijkheid in vaste dienst te tre
den. Bovendien kunnen nog rond 200
werkloze jongeen met behoud van
hun uitkering bij DSM Limburg een
jaar lang werkervarig opdoen, het
geen de kans op een baan kan vergro
ten. Dit is door de directie van DSM
Limburg meegedeeld bij de onder
handelingen met de vakbonden over
de nieuwe CAO.
ROOSENDAAL - Het grondwater
in een buurt met ongeveer tweehon
derd woningen in de Roosendaalse
wijk Kroeven-Zuid is sterk verontrei
nigd. De buurt ligt aan de rand van
het waterwingebied van Roosendaal.
Er komen in het grondwater flinke
concentraties koper, lood, chroom en
ammonium voor. Ook zijn meer dan
normale hoeveelheden benzeem en
tolueen gevonden. Direct gevaar voor
de volksgezondheid is er niet. De bo
dem is niet vervuild.
personeelsbestand bestond uit kan-
tonniers. Van deze organisatie is als
Bedrijfscultuur,' maar ook als beleids-
filosofie, weinig meer over. Thans
omvat de dienst ongeveer 225 mede
werkers. Naar omvang en gelet op de
hoeveelheid taken, niet eens zoveel.
In kwalitatief opzicht zijn er grote
vernaderingen gekomen, zowel door
de organisatie als door de grote toe
name van academische specialisten.
Een provinciale dienst werkt voor en
staat onder een politiek bestuur.
Hoewel ook niet ieder ander bestuur
van een bedrijf model staat voor
evenwichtigheid, consistentie en
duurzaamheid, is een politiek be
stuur naar samenstelling en naar per
sonen als politieke gezindheid nooit
duurzaam, zelden consistent en vaak
onevenwichtig.
langrijke mate de plaats ingenomen
van de bestuurders uit de politiek, de
vakbeweging en het bedrijfsleven.
„Ook daar heeft de waterstaat zich
aangepast. Een compliment voor de
ze dienst en hulde aan de HID, die het
overgrote deel van de beschreven pe
riode leiding gaf aan de dienst. Geen
golf te hoog, geen storm te zwaar,
geen emotie te diep, zoals het een wa
terstaatsingenieur betaamt: rustig te
midden van woelige baren. Want ze
mochten er zijn, die zestiger en zeven
tiger jaren!", aldus Eerste Kamerlid
Kaland.
Geslaagd
Als laatste spreker hield drs. M. C.
Verburg. lid van Raad vap State en
oud-directeur Economisch Technolo
gisch Instituut voor Zeeland een in
leiding.
„Zeeland ziet er door de „oester-
proef" achter de Veersedam, de nieu
we haven van Walsoorden en de geza
menlijke zeehavenontwikkelingen
met samenwerking op Benelux-
niveau en andere zaken heel anders
uit. Wat dat betreft is de vernieu
wing geslaagd. Dat er nadelen aan
waren verbonden valt niet te ontken
nen. Maar in deze tijd van herwaar
dering van het industriële gebeuren
Binnenstad Vlissingen ontruimd
VnlnnJ iiraapcnlafrolt noli.
Volgens Kaland weerspiegelt poli
tiek maatschappelijke veranderin
gen, meer en eerder dan in welke or
ganisatie ook. Politiek wordt sterk
beïnvloed door emoties; zowel het
een als het ander is geen waarborg
voor de zojuist aangeduide even
wichtigheid, consistentie en duur
zaamheid.
Thans zijn Gedeputeerden en Sta
tenleden veelal primair politicus en
daarnaast bestuurder. En de wa
terstaat heeft niet alleen te maken
met de Gedeputeerde of het college,
maar met het provinciaal bestuur,
dus ook met de staten. De samenstel
ling van de Staten is drastisch veran
derd: de vrijgestelden hebben in be-
Om vijf voor half twaalf gaf het
commanddocentrum in het Vlissiog-
se politiebureau opdracht aan het de-
monteerteam om te beginnen met het
demonteren van de bom. Om zeven
over half twaalf trok de ploeg zich te
rug uit de put, waarna de ontstek-
king om tien uur half twaalf via aan
gebracht explosieven op afstand uit
de bom geslagen werd. De demon-
teerploeg bevond zich toen op enkele
honderende meters afstand.
Iedere dinsdag
Zierikzee
Clubhuis de Lichtboei. Huiskamer
voor de buurt. 09.00-21.00 uur.
Bureau voor rechtshulp, Poststraat 37
(De Lichtboei). Zitting van 14.15 tot
16.15 uur.
Gymzaal Manhuisstraat. Repetities
Oratoriumverenigin Zierikzee. 20.00-
22.00 uur.
Burgh-Haamstede
Gymnastiekzaal. Recreatieve condi-
titraining. 20.00-21.00 uur dames,
21.15-22.15 heren.
Haamstede
Dorpshuis De Schutse. Jazzgym. 9.15
tot 11.15 uur.
Brouwershaven
Gymnastiekzaal. Damesgym. 19.30
tot 20.30 uur.
Zonnemaire
Gymnastiekzaal. Damesgym. 21.00-
22.00 uur.
Bruinisse
Oude Raadhuis. Teken en schilder-
club „De Tekenaars". 19.00-21.30 uur.
Iedere woensdag
Clubhuis de Lichtboei. Huiskamer
voor de buurt. 09.00-21.00 uur.
Consistoriekamer Gasthuiskerk. Re
petities. Herv. Chr. gemengd koor.
19.30-21.30 uur.
Zweedse Rode Kruis ziekenhuis. Uit
zending Radio Nomen Nescio. 20.15-
21.45 uur.
Gymlokaal Raamstraat. Klassiek
ballet 13.00 tot 16.00 uur, 16.00 tot
20.30 uur.
Serooskerke
Dorpshuis. Thke Five-gymnastiek en
clownsoptreden voor de kinderen.
19.00-20.00 uur.
Haamstede
Dorpshuis. De Schutse. Jazzgym.
19.30 tot 20.45 uur.
Scharendijke
Gymzaal. Gym voor dames van 14.00
tot 15.00 uur.
Brouwershaven
Tbnnenmagazijn. Majorettes. 18.15
tot 20.00 uur.
Noordgouwe
Verenigingsgebouwtje. 14.00-16.00
uur, kinderklub.
Nieuwerkerk
„Rehóboth". Strip-o-theek. 18.30-
19.30 uur.
Dorpshuis. Beatballet. 19.00, 20.00 en
21.00 uur.
Oosterland
„Open lessen". Bejaardengym-
nastiek. 9.15 - 10.15 uur (v.m.).
lustruniviering volksdansgroep
„Laetitia". 19.30 uur.
mag worden gesteld dat Zeeland zon
der deze ontwikkelingen er veel
slechter aan toe zou zijn geweest dan
Wederopbouw in 1951 profeteerde."
Voordelen
In zijn overzicht memoreerde Ver
burg dat de provincie steeds meer
druk uitoefende teneinde de moge
lijkheden die kwamen te benutten.
Hij noemde het Sloeplan, later
Vlissingen-Oost, dat door attent op
treden van het provinciaal bestuur
tot stand kwam. Een tweede belang
rijke impuls was dat de rijksoverheid
er eindelijk van overtuigd raakte dat
ook Zeeland de voordelen van een re
gionaal stimuleringsbeleid deelach
tig zou moeten worden. In 1960 was
het zover: Zeeland werd ontwikke
lingsgebied en kon premies bij vesti
gingen en subsidie op infrastructuur
verkrijgen. Sindsdien hebben zich
vele grote, maar ook kleine in
dustrieën, verspreid over de provin
cie, gevestigd.
Een algemeen aspect verdiende vol
gens Verburg nog de aandacht. De
verwachtingen waren direct na de
oorlog vooral gegrondvest op een cen
traal planningsmechanisme. Het
Centraal Planbureau zou een natio
naal welvaartsplan opstellen, waarin
economisch gesproken alles op zijn
plaats zou worden gezet. Deze be
leidsopvatting werd door een gebrek
aan flexibiliteit na enkele jaren al
verlaten. Het beleid van minister Van
den Brink van Economische Zaken
ging zich meer richten op indicatieve
programma's en algemene klimaat
verbetering. Daarmee werden so
ciaal-psychologische processen gesti
muleerd en ondersteund: het maat
schappelijk draagvlak werd er door
verbreed en de vernieuwingsdrift ge
mobiliseerd.
Iedere donderdag
Zierikzee
VLISSINGEN - Maandagmorgen om tien over half twaalf is de duik- en dc-
monteerploegf van de Koninklijke Marine erin geslaagd de ontsteking te ver
wijderen uit de 250 pond zware Britse vliegtuigbom die sinds oktober 1940 in
de Vlissingse binnenstad verborgen heeft gelegen.
Volgens de leider van het demon-
teerteam van de Koninklijke Marine,
de luitenant-ter-zee Tfekke is de ope
ratie goed verlopen. De demonteer-
ploeg had echter volgens Tbkke nog
plusminus een half uur nodig om de
zaak ter plaatste ter klaren en de
bom af te voeren, zodat de bewoners
rond een uur of half twee naar hun
huizen konden terugkeren.
Bejaardensoos.
Brouwershaven
Verenigingsgebuw.
14.30 uur.
Verenigingsgebouw. Kinderkoor de
Smalstadtertjes. 18.30-19.15 uur.
Gymnastiekzaal. Damesgym. 19.30-
20.30 uur.
Zonnemaire
Café Bommenede. Ledenvergadering
oranjevereniging. 20.00 uur.
Woensdag 6 maart
Zierikzee
Herv. Verenigingsgebouw. Bejaar
denmiddag NCVB. 14.30 uur.
Huis van Nassau. Jaarvergadering
snijmaiskern. 19.45 uur.
Scharendijke
De Putmeet. Bijeenkomst CBTB.
20.00 uur.
Brouwershaven
Blokkendoos. Knutselclub. 13.30 uur.
Donderdag 7 maart
Zierikzee
Huis van Nassau. Stichting Jeugd
Schouwen-Duiveland. 19.30 uur.
Huis van Nassau. Ledenvergadering
Diabetes Vereniging. 19.30 uur.
Huis van Nassau. Vereniging be
drijfsvoorlichting Schouwen-Duive
land (Actie Kleine gewassen). 20.00
Burgh-Haamstede
Gereformeerde Kerk, Platboslaan.
Kaderdag met „Kennismakingscur
sus" voor vrouwen. 9.30-15.45 uur.
Brouwershaven
Verenigingsgebouw. Volksdansen.
20.00 uur.
Bruinisse
Peuterzaal De Kockstraat. Ouder
avond „De Krukels". 20.00 uur.
Vrijdag 6 maart
Zierikzee
UW-gebouw. Ledenvergadering Luc-
tor et Fermento. 19.30 uur.
Hervormd Verenigingsgebouw. Fami
lie-avond C.F.O. 19.45 uur.
Foyer. Concert piano en viool. 20.00
uur.
Graanbeurs. Dansorkest „Delta
Trio". 20.30 uur.
Bowlingcentrum. Bowlingavond
P.J.Z. 20.00 uur.
Ouwerkerk
Dorpshuis. Uitvoering muziekver
eniging „Nieuw Leven". 19.30 uur.
Oosterland
Dorpshuis Oosterhof. Jaarlijkse ont
spanningsavond Oranjevereniging.
19.30 uur.
Clubhuis de Lichtboei. Huiskamer
voor de buurt. 09.00-21.00 uur.
Pand Visstraat 5. Koffie-ochtend voor
vrouwen. 09.30-11.00 uur.
Burgh-Haamstede
Christinastraat 21. Bidstond steun
groep voor de verdrukte christenen
en joden. 20.00-21.15 uur.
Haamstede
Gymzaal Julianastraat. Klassiek
Ballet. 15.30 tot 18.30 uur.
Renesse
Dorpshuis. Beatballet. 19.30 uur.
Brouwershaven
Tbnnenmagazijn. Smalstads ge
mengd koor. 19.45-21.45 uur.
Noordgouwe
Hotel café-restaurant v. d. Weijden.
Bridgen. 13.30-17.00 uur.
Dorpshuis. Kaartavond. 20.00 uur.
Nieuwerkerk
Algemene Leesbibliotheek „Reho-
both". Uitlenen van boeken. 18.30 tot
19.15 uur.
Oosterland
„Oosterhof". Bejaardensoos. 14.00 tot
17.00 uur.
Dorpshuis. Strip-o-theek. 18.30-19.30
uur.
Maandag 4 maart
Zierikzee
Restaurant Mondragon. Algemene le
denvergadering ZOC. 20.00 uur.
Brouwershaven
Tbnnenmagazijn. Vergadering Stuur
groep Brouwershaven. 20.00 uur.
Ouwerkerk
Dorpshuis. Jaarvergadering land-
bouwvereniging „Aller Belang".
20.00 uur.
Dinsdag 5 maart
Kerkwerve
Verenigingsgebouw. Bejaardensoos.
14.30 uur.
Burgh-Haamstede
De Schutse. N.V.V.H. Lezing natuur-
en vogelwacht over ontstaan van
Schouwen door Rita de Ligt. 14.00
uur.
Scharendijke
Hervormd Jeugdhuis. Eerste
Zaterdag 9 maart
Scharendijke
Gemeentehuis. Extra raadsvergade
ring. 10.00 uur.
Dorpsstraat. Straofeest. Keuring
paarden 12.30 uur. Ringsteken en
prijsuitreiking, ±15.15 uur.
De Putmeet. Strao (dansen). 21.00
uur.
Dinsdag 12 maart
Zierikzee
Huis van Nassau. Voorlichtingsbij
eenkomst over „Rolemmers" door
Reinigingsdienst Schouwen-Duive
land, voor gemeentebesturen en per
soneel van de dienst. 20.00 uur.
Brouwershaven
Verenigingsgebouw. Kinderkoor de
Smalstadtertjes. 18.30-19.15 uur.
Gymnastiekzaal. Damesgym. 19.30-
20.30 uur.
Woensdag 13 maart
Zierikzee
Concertzaal. Optreden Tbneelgroep
Ouwerkerk met „Vlinders zijn Vrij",
20.00 uur. Vanaf 18.30 uur informa
tiestand Zeeuws Centrum voor het
Amateurtoneel.
Renesse
De Zeeuwse Stromen. Modeshow La
Ligne. 20.15 uur.
Brouwershaven
Blokkendoos, Knutselclub. 13.30 uur.
Donderdag 14 maart
Scharendijke
De Putmeet. Bijeenkomst CBTB.
20.00 uur.
Brouwershaven
Verenigingsgebouw. Volksdansen.
20.00 uur.
Dorpshuis. Jaarvergadering Rode
Kruis. 19.30 uur.
Zondag 17 maart
Renesse
Bowlingcentrum Renesse. Bowling-
toernooi. 12.00 uur.
Dinsdag 19 maart
Kerkwerve
Verenigingsgebouw. Bejaardensoos.
14.30 uur.
4
f
