ZILVEREN
WEERSVOORSPELLERS
IJS EN WEDER
DIENENDE
VIJFENTWINTIG JAAR K.N.M.I. ZIERIKZEE
VIERING IN MEI MET OPEN HUIS
6
ijjïjttJÜ
loodsdiensten.C.I.C. in Hoek van
Holland (Eurogeul) is ook vaste
klant. Van de particulieren die con
tact opnemen met de Van Veenlaan
noemt Hoogstrate de boeren, die erg
afhankelijk zijn van het wer. Het
sproeibedrijf van Prince heeft even
eens belangen net als de sportvis
sers. Verder zijn er nog tal van parti
culieren die om een weerpraatje
verlegen zitten en maakt ook de Zie-
rikzeesche Nieuwsbode in de zomer
maanden gebruik van de service van
het K.N.M.I., als dagelijks de tempe
ratuur van het Schouwse zeewater
wordt doorgebeld.
Op de vraag of Hoogstrate niet sim
pel wordt van al die telefoontjes zegt
hij inderdaad weieens moe te wor
den, maar dat dat snel tot het verle
den zal gaan behoren als het ant
woordapparaat in werking zal wor
den gesteld. Wat Hoogstrate betreft
zal dat een hele opluchting zijn. Niet
dat hij en alle medewerkers niet
graag informatie verstrekken, maar
er gaat (té) veel tijd in zitten.
Elfstedentocht?
Het kan natuurlijk niet uitblijven
als je een weerman aan "de haak"
hebt om hem hèt onderwerp van ge
sprek, de Elfstedentocht, voor te leg
gen. Je kan immers geen krant, tijd
schrift opslaan of radio of t.v. aanzet
ten, of de monstertocht over tweehon
derd kilometer komt aan de orde. Wat
Hoogstrate betreft, kunnen de lief
hebbers alvast de schaatsen laten slij
pen, want de aangekondigde depres
sie die zondag in ons land zou
arriveren, gaat niet door. Derhalve
zal het nog wel een poosje blijven
vriezen en kan dus de tocht doorgaan
als het aan het K.N.M.I. ligt.
Hoogstrate: "Volgens mij ligt het
niet aan het weer of het ijs, want dat
moft goed komen. Het is denk ik
meer een kwestie van organisatie.
Vergeet niet dat er zo'n 16000 mensen
aan de start verschijnen plus nog et
telijke duizenden belangstellenden
en dat is wel wat anders dan toen de
laatste Elfstedentocht werd gehou
den. Voor zondag verwacht ik wel
een zekere stijging van temperatuur,
maar niet in die mate dat de tocht in
gevaar zou komen".
De computerkaarten van nu geven
hetzelfde beeld als op 5 januari 1963,
toen er ook een Elfstedentocht werd
verreden. Hoogstrate geeft overigens
onmiddellijk toe dat er altijd een on
zekere factor zit in het weer voorspel
len en wenst zich derhalve niet vast te
leggen op dit punt.
Lange termijn
Dat er iets onzekers zit in voorspel
lingen leerde men deze week weer
eens, toen de al gemelde depressie
voorspeld werd. Hoogstrate legt uit
hoe dat kan: omdat men gebruik
maakt van een Engelse computer, die
aangesloten is met alle Europese
weersstations. Deze computer maakt
voorspellingen die tien dagen vooruit
lopen. Die lage druk depressie vanuit
de oceaan is er inderdaad, maar om
dat een stijging van temperatuur over
tien dagen eigenlijk niet precies te
berekenen is, kwam de voorspelling
wel erg hoog uit. Er werd zelfs plus 6
graden Celcius gegeven. Op de korte
termijn bleek de depressie al te zijn
afgezwakt en omgebogen, zodat we
nog wel even met de vorst rekening
kunnen houden".
Weet Hoogstrate ook hoelang wc
nog met Koning Winter te maken
hebben?
"Voorlopig nog wel denk ik. Het is
zo, dat het hoge drukgebied waar we
nu mee te maken hebben, erg stand
vastig is. Er moet wel een flinke lage
druk depressie aan te pas komen om
dit gebied weg te krijgen. Of natuur
lijk een stuk of vijf kleintjes, maar
dat zie ik nog niet zo gauw gebeuren.
Dit hoge drukgebied wordt echt niet
zomaar weggeblazen..."
Tbt slot van het zeer geanimeerd ge
sprek wijst Hoogstrate er nog op. dat
weerkundig gezien Zeeland er nog
het beste afkomt deze winter: deze
provincie heeft dc hoogste tempera
turen normaliter. Walcheren bijvoor
beeld is zelfs het warmste plekje in
deze streek, voor zover er bij tempe
raturen ver beneden nul over warmte
gesproken kan worden
Foto's: Johan D.C. Berrevoets
Tbkst: Harry de Waard
er dan wat aan de hand zou zijn, kon
hij direct maatregelen treffen. Maar
hij niet alleen vond het belangrijk ge
noeg om 's nachts op kantoor te zijn:
ook iemand van de Deltadienst wilde
's nachts eens weten hoe het weer er
voor stond omdat de andere dag een
zwaar karwei wachtte. De man wist
overigens wel dat onze medewerker
op een veldbed in kantoor sliep en
ging daarom uiterst behoedzaam te
werk en toog met een zaklantaarn
richting weerkaarten. Op dat mo
ment werd onze man wakker die
gestommel hoorde en aan inbrekers
dacht. Met z'n zware stem vroeg hij
de Deltadienstman wat hij bij zijn
weerkaarten moest....die bijna tegen
het plafond aan sprong van schrik!".
Van zichzelf weet Hoogstrate te
vertellen uit die begintijd, dat hij
eens de Zierikzeese brandweer liet
uitrukken, zonder dat er brand was.
"Ik was aan het waarnemen en keek
naar de wolken. Die hadden toch zo'n
vreemde rode gloed, dat ik zeker
wist dat er ergens in de omgeving
brand was. Ik heb de brandweer gea
larmeerd die op mijn advies ook uit
rukte, maar uiteindelijk bleek het de
gloed van Pernis te zijn...", Hoogstra
te kan er nu om lachen, maar dat zal
hij toen niet gedaan hebben.
Even een zijsprongetje naar Hoog-
strate's eigen carrière: ooit was hij
kapitein op de kustvaart voordat hij
februari vijfentwintig jaar geleden
bij het K.N.M.I. in dienst kwam. Met
zijn functie als rekenaar was hij niet
zo tevreden en nam derhalve een stu
die voor meteoroloog ter hand, die hij
in 1969 met succes bekroond zag en
meteoroloog werd bij de dienst. In
1974-1975 en een stukje van 1976 is hij
zelfs hoofd van de dienst geweest, een
periode dat er inmiddels zes man
werkten. Zelf zegt hij van de afgelo
pen vijfentwintig jaar beslist geen
spijt te hebben, al is tussen de regels
wel. op te merken dat er nog ergens
een spoortje hang naar vrijheid
zweemt.
Oosterscheldedam
Grote uitbreiding onderging het
K.N.M.I. nadat het besluit gevallen
was om de pijlerdam te gaan bouwen,
waarvoor verregaande hulp van de
weersdeskundigen was vereist. De
heer Donker werd hoofd van de
dienst en Hoogstrate zegt dat Donker
de dienst in een stroomversnelling
heeft gebracht. Er kwam meer perso
neel (nu twaalf medewerkers) en een
keur van electronische apparatuur,
computers en beeldschermen. Bij het
plaatsen van de pijlers heeft het Zie
rikzeese K.N.M.I. inmiddels bewezen
goed werk te leveren, maar niet al
léén bij de Oosterscheldewerken.
Eerste en grootste klant is uiter
aard de Deltadienst. Verder wordt
het waterschap voorzien van inlich
tingen over het weer benevens de
ZIERIKZEE - Op 9 februari bestaat onze "eigen" Zierikzeese K.N.M.I. 25 jaar. Het
zilveren jubileum van de Meteorologische Dienst Zierikzee, zoals de dienst officieel
heet, zal niet ongemerkt voorbij gaan, echter niet precies op die datum zullen er festi
viteiten op touw gezet worden. Pas in mei zal de Schouwen-Duivelandse bevolking
worden uitgenodigd om een kijkje te komen nemen in het gebouw aan de Van Veen-
laan: dan wordt er "Open Huis" gehouden. De juiste datum is nog niet bekend.
Om de komende festiviteiten in goede banen te leiden, en om een en ander
voor te bereiden, werd half januari een speciale jubileumcommissie in het le
ven geroepen, gevormd door de heren A.W. Donker (hoofd van de dienst) en
J.J. Hoogstrate (hoofd-meteoroloog). Omdat laatstgenoemde de enige is van
de "werkers-van-het-eerste-uur" en derhalve alles weet van het komend feest
en de afgelopen vijfentwintig jaar, hieronder het verslag van een gesprek met
deze doorgewinterde weerman.
telex) kwam al snel uitbreiding van
apparatuur. Een tweede telex werd
geplaatst, die vooral de Duitse weer
berichten direct naar Zierikzee door
seinde, en dat was al een hele verbete
ring. De stormwaarschuwingsdienst
werd uitgebreid, en al snel kreeg Zie
rikzee een goede en betrouwbare
aardige specialist in golven, maar
vooral deininj. Dat laatste is nog be
langrijker daij golven als het gaat bij
grote werken, als het pijlerplaatsen
bijvoorbeeld.,
De dienst in Zierikzee werd ook te
hulp gevraagd bij gestrande schepen
in Hoek van Holland en IJmuiden,
terwijl ook de aannemers de weg
naar de dienst in Zierikzee gingen
vinden. Niet omdat het grote De Bilt
niet goed zou functioneren, maar om
dat Zierikzee meer kijk op golven en
deining had verworven als specialist.
Brouwersdam
Van het sluiten van de Brouwers-
dam weet Hoogstrate nog een annec-
dote te vertellen, die prima il
lustreert hoe de mensen van het
K.N.M.I. bij hun werk betrokken wa
ren en nog zijn. De Brouwersdam was
een moeilijke klus waarbij de dienst
bijna dag en nacht in touw was.
Hoogstrate: "Een van onze mensen
woonde toen in Brouwershaven en
het werk was dusdanig belangrijk,
althans dat vond hij toen, dat hij
maar in het kantoor bleef slapen. Als
Alvorens Hoogstrate voor ons een
duik in het verleden neemt, eerst nog
even het jubileum. Dat er niet in fe
bruari open huis wordt gehouden ligt
louter aan het weer: stormen en glad
heid, ijs en sneeuw zijn nu niet be
paald ideale omstandigheden om een
paar honderd mensen uit te nodigen.
Daarom werd gekozen voor een
gunstiger tijdstip, begin of half mei
zullen de deuren van de dienst wor
den opengezet en de belangstellende
bevolking uitgenodigd. In ieder geval
zal een en ander plaatsvinden in het
weekeinde, met dien verstande dat
vrijdag het officiële deel plaats
vindt, met alleen de eigen mensen en
genodigden, en de zaterdag daarop
volgend het open huis. Op de vrijdag
zal tevens hij rept er met geen woord
over) het vijfentwintig-jarig dienstju-
bileum van Hoogstrate worden ge
vierd, gelijk met nog een medewer
ker, de heer A. J. de Ruiter.
Kleine expositie
Het ligt in de bedoeling dat de be
volking wordt vergast op tal van we
tenswaardigheden, in de vorm van
een kleine expositie in het gebouw.
De hoofdingang en een gedeelte van
de lange loopgangen zullen daartoe
worden ingericht, waar via info's,
stands en panelen het werk van de
Dienst te zien zal zijn. Verder een
rondleiding operationele dienst (het
werk moet gewoon doorgaan) en drie
keer op die dag zal een voorlichtings
film worden vertoond van het
K.N.M.I. en Rijkswaterstaat. Ook de
jeugd zal niet worden vergeten, want
het is per slot van rekening het jaar
van de jeugd.
Begin
Terug naar vijfentwintig jaar gele
den. Negen februari 1960, om precies
te zijn om 06.00 uur ging de eerste
weerwaarneming van Zierikzee de
lucht in. Kort daarop werd de eerste
weersverwachting opgesteld en gele
verd aan de Deltadienst, de klant van
het Zierikzeese weersstation.
Waarom kreeg Zierikzee eigenlijk
een eigen K.N.M.I., was De Bilt toen
niet te vertrouwen?
Hoogstrate: "De Bilt heeft veel ge
bruikers, afnemers van de weersver
wachting. Hier in Zeeland wilde de
Deltadienst een gespecialiseerde
weerdienst met het oog op de belang
rijke werken die toen al onder han
den waren. Het zou hebben gekund
dat er een paar man naar De Bilt zou
den zijn gegaan die onze regio verte
genwoordigden, maar men verkoos
een eigen dienst, om het directe con
tact te kunnen onderhouden. Zo is ei
genlijk deze dienst tot stand geko
men: omdat de Deltadienst daar
groot belang aan hechtte. Het station
in Zierikzee heeft eigenlijk een speci
alisatie "opgedrongen" gekregen en
in de praktijk nu, vijfentwintig jaar
later is Zierikzee een specialist op het
gebied van golven en deining, met
een redelijk grote bekendheid in den
lande".
Van die eerste dag in het gebouw
aan de Van Veenlaan weet Hoogstra
te nog, "dat het verrekte koud
was'V'Het gebouw was nog niet hele
maal klaar en dc c.v. werkte nog niet.
Wc trachtten ons warm te krijgen
met behulp van een noodkacheltje,
maar zaten met verkleumde handen
dc eerste weerberichten te maken.
Alles moest toen nog met de hand
worden ingetekend. We hadden zelfs
niet eens een telefoon, die kwam pas
na een paar weken".
"We" zijn overigens A.C. Bakker,
die hoofd van de dienst was, J. Pauwe
als meteoroloog en de twee rekenaars
M. Adelcrhof en J.J. Hoogstrate. Dczr.
vier bemanden het K.N.M.I.-gebouw
de eerste tijd. Zoals gezegd is alleen
Hoogstrate er nog van over. Bakker is
naar De Bilt vertrokken, Pauwe keer
de naar waterstaat terug, terwijl
Adelerhof op het vliegveld Zestienho
ven als meteoroloog werkzaam is.
Ongetwijfeld zullen deze drie het ju
bileum willen meemaken en terug
keren naar het gebouw waar ze eigen
lijk als pioniers begonnen zijn.
Eerste sluiting
Hoogstrate: "We zijn begonnen om
een waarschuwingssysteen op poten
te zetten, uiteraard voor de Delta
dienst. De Deltadienst is onze feite
lijk opdrachtgever en financiert ook
het K.N.M.I. in Zierikzee. Het was ze
ven jaar na de ramp, waarvan de lit
tekens al begonnen te helen. De strijd
was in volle gang, en alle uit te voe
ren werken hadden een juiste weers
verwachting nodig. In mei van dat
jaar kwam de Deltadienst ook in het
gebouw, zodat we toen samen onder
dak waren. Wij moesten dus toen
waarschuwen voor hoog-water en
stormvloed. De eerste sluiting weet
ik nog goed: de Zandkreek. Zonder
problemen kon hier gewerkt wor
den".
Dc volgende sluiting liep wat de
weersvoorspelling betreft, volledig
fout, weet Hoogstrate nog en wil er
best voor uitkomen. Het Veerse Gat
was in 1.961 aan de beurt om gedicht
te worden en het K.N.M.I. voorspel
de goed weer. Het eerste caisson liep
aan de grond, omdat het K.N.M.I.
niet voorzien had dat er plotsklaps
een dichte mistbank kwam opzetten.
Weerkundig dus een misscr.maar
verder verliep dc sluiting perfect.
Uitbreiding
Na dat eerste begin (met slechts één
naam. Zo zelfs, dat vanuit Friesland
het verzoek kwam om ook voor deze
regio de weersverwachting te gaan
verzorgen, want ook daar waren wa
terstaatkundige werken in uitvoe
ring. Zierikzee was intussen al een