Ruim dertig jaar middenin
maar nu buiten de middenstand
stpeeknieuws
NOOPDWELLE
DE2UKKEQIJ
ZOC reikte prijzen uit
Mevrouw E. L. Littooy-den Hollander
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Maandag 31 december 1984 Nr. 23652
3
ZIERIKZEE - In het winkelcentrum van Zierikzee zijn
dit jaar enkele zeer vertrouwde gezichten verdwenen.
Dat brengt enkele drastische wijzigingen in de aanblik
van het winkelgebeuren te weeg. Eén van die drastische
wijzigingen voltrok zich in het pand Appelmarkt 8 waar
Littooy's Baby- en Kleuterspeciaalzaak verdween en een
vestiging van de drogisterij-keten ,,'t Kruidvat" ver
scheen. Voor sommigen is dat even wennen: in het histo
rische stadscentrum van Zierikzee plotseling zo'n mo
derne vestiging met een zeer eigentijdse verkoopformule
te zien opduiken. „Even wennen" is het elk geval voor
één van de nauwst betrokkenen: mevrouw E. L. Littooy-
den Hollander, het vertrouwde gezicht in de voormalige
baby- en kleuterspeciaalzaak.
Mevrouw E. L. Littooy-Den Hollander: ,,De onderlinge band tussen de Zie-
rikzeese ondernemers is van groot belang".
Ruim dertig jaar zat ze „middenin
de middenstand", sinds enkele we
ken staat ze erbuiten, ,,en", erkent
ze: ,,dat is een heel proces, niet alleen
zakelijk, maar zeker ook mentaal".
Ze is bereid eens terug te blikken op
die vele jaren in de middenstand,
iets te vertellen over de veranderin
gen, die zich in de loop der jaren vol
trokken en over de ervaringen, die ze
zelf daarbij opdeed.
Eigenlijk is ze nooit anders gewend
geweest dan het ondernemersgebeu-
ren. Mevrouw Littooy (toen natuur
lijk nog Bep den Hollander) was een
telg uit een gezin van acht kinderen.
Vader en moeder Den Hollander dre
ven een veehandel annex slagerij (in
het Brabantse Klundert). Hun druk
ke werkzaamheden drukten uiter
aard een stempel op het gezin. Niet
dat onze woordvoerster dat als nega
tief heeft ervaren, integendeel ze zegt
er bepaald niet gefrustreerd door te
zijn geraakt. Wel stelt ze vast, dat je
als kind natuurlijk niet altijd en eeu
wig aandacht van je ouders kon krij
gen.
Tandartsassistente
Verder werd je op jeugdige leeftijd
al betrokken bij het werk in de win
kel. Zelf had ze gekozen voor het be
roep van tandartsassistente; een vak,
dat ze ook zeveneneenhalf jaar be
dreef, maar daarnaast werden in de
vrije uurtjes wel de bestellingen bij
de klanten opgehaald en de volgende
dag werd het vlees ook thuis bezorgd.
Zo ging dat toen nog.
In Klundert woonde ook haar toe
komstige levenspartner: Jacques Lit
tooy. Zijn ouders haden een zuivel-
groothandel en zelf koos hij voor de
textielbranche. Met het mogelijke
vooruitzicht op een toekomstige over
name van de textielhandel van twee
tantes in Waddinxveen trok Jacques
Littooy er al vrij jong met een koffer
textiel op de fiets op uit om met zijn
waren de boer op te gaan. Zijn toe
komstige ega had ook de blik op de
toekomst gericht en behaalde tussen
het tandarts assisteren en het werken
in de slagerij door haar textieldiplo-
ma's.
Bep en Jacques bleken ambitieus
en vol werklust. Wachten op het be
schikbaar komen van de winkel van
genoemde tantes lag niet zo in hun
lijn, nadat Jacques zijn dienstplicht
had vervuld en in dezelfde branche
weer in Klundert een baan had ge
kregen.
Een advertentie in een regionaal
blad over het te koop staan van een
winkel in textielwaren in Dinteloord
bracht hen in contact met de heer
Edelschaap te Oosterland. Hij had
hen wel iets beters te bieden dan die
winkel in Dinteloord. Hoe dachten ze
bijvoorbeeld over het reeds meer dan
tachtig jaar gevestigde bedrijf van D.
v. d. Berge Zn. op de Korte Ring in
Bruinisse? Een winkel in textiel, ba-
bygoed, woninginrichting en meubel-
verkoop via de fabrikanten. Op 5 de
cember 1958 werd het koopcontract
getekend en in januari 1959 vestigde
het jonge echtpaar Littooy zich in
Bruinisse.
wacht, anderzijds omdat de mensen
steeds minder tijd voor elkaar blij
ken te hebben.
In 1971 werd gehoor gegeven aan de
expansiedrift, die binnen het bedrijf
Littooy leefde. Van bevriende klan
ten in Zierikzee kwam de tip, dat het
pand Appelmarkt 16 de baby- en
kleuterspeciaalzaak van de firma
Weltevreden beschikbaar zou ko
men. Besloten werd het bedrijf op
twe lokaties voort te zetten: in Zie
rikzee en genoemde gespecialiseerde
vormen in Bruinisse in de bestaande
vorm.
Na verloop van tijd echter werd be
sloten de afdeling woninginrichting
in Bru langzamerhand af te stoten.
Het verzorgingsgebied was immers
niet groot, de economische recessie
zette zich reeds een beetje in, door de
ontsluiting kregen de eilandelijke
ondernemers met een aanzienlijk
grotere concurrentie te maken en de
in Bruinisse verwachte grote recrea
tieve toeloop werd toch niet zo fors
als aanvankelijk gedacht, want de
imponerende plannen van Aquadelta
werden immers drastisch terugge-
schroeft.
Op één lokatie
tijd zo voor de belangen van de zelf
standige ondernemer in Zierikzee
heeft gepleit, immers niet kwalijk
genomen dat hij nu zelf zijn pand ver
huurd aan een winkelketen als ,,'t
Kruidvat". Ja, dat wordt hem onge
twijfeld kwalijk genomen", meent
mevrouw Littooy en ze erkent in alle
eerlijkheid zichzelf te hebben afge
vraagd of ze nu wel zo blij moet zijn
met hetgeen nu in het pand beneden
haar woning gebeurt. „Natuurlijk
hadden wij veel liever gezien dat één
van onze kinderen onze zaak hadde
kunnen voortzetten", laat ze weten.
Oudste dochter Heieen bezat in elk
geval duidelijk handelsgeest. Binnen
bedrijf „HIJ'-heren- en jongenskle-
ding wist zij in korte tijd op te klim
men van jongste bediende tot ambu
lant bedrijfsmanager.
Zoon Jaap vond een goede baan in
de bouwwereld en tweede dochter Jo-
hanneke was thans nog te jong om in
de winkel van haar ouders te komen.
De zakelijke toekomstperspectieven
gaven daar zoals gezegd ook geen
aanleiding toe.
„We zijn gestopt op een moment,
dat we er nog niet helemaal toe ge
dwongen waren", verklaart ze.
Onderzoek
Aan het drastische besluit tot be
drijfsbeëindiging ging een nauwkeu
rig onderzoek vooraf. De uitkomst
was duidelijk: verder gaan op dezelf
de voet zou geen vooruitgang beteke
nen, eerder achteruitgang en dat kan
zakelijk gezien natuurlijk nooit een
goed argument zijn om toch maar
door te gaan.
De oorzaken moeten, volgens me
vrouw Littooy gezocht worden in de
economische teruggang, waardoor de
bestedingen in deze branche dras
tisch zijn teruggelopen. Het onder
ling gebruik van kinderkleertjes
nam toe. In dit kader ontstonden ook
de kledingruilbeurzen en uiteraard
deelde ook de concurrentie gevoelige
klappen uit.
Met veel nadruk laat onze woord
voerster weten, dat ze er volledig be
grip voor heeft dat de consument te
maken heeft met zijn eigen porte
monnee. „Als er 100,— te besteden
is, kun je immers geen 150,— uitge
ven". Kwaliteit komt vooral in de
baby- en kleuterbranche dan op een
tweede plaats heeft ze ervaren en ook
dat kan ze begrijpen, want kinder
kleertjes gaan, vaak nou eenmaal niet
meer dan éeri seizoen mee.
Vergelijken
Waar ze echter erg veel moeite mee
heeft is het feit, dat mensen vaak niet
eerlijk kunnen of willen vergelijken.
Als voorbeeld noemt Ze de kreet, dat
een zeilde jurkje uit haar rek bij C.
A. de helft minder zou kosten. Of dat
een identieke buggy in Rotterdam
voor 150,— minder te koop zou
staan. Dergelijke uitspraken gaan
volgens haar voorbij aan het feit, dat
in de praktijk wel degelijk verschil
in kwaliteit is tussen het assortiment
in grootwinkelbedrijven en dat in de
speciaalzaak. Dergelijke ongemoti
veerde uitspraken doen echter wel
pijn en mevrouw Littooy voelde er
zich soms „ontiegelijk door op de ziel
getrapt". De klant is koning,
maar „wel tot op zekere hoogte",
wil ze daar zelf graag aan toevoegen.
Het echtpaar Littooy heeft de con
sequenties getrokken uit het resul
taat van het onderzoek, dat uitwees
dat een eenzijdig gerichte speciaal
zaak door de boven geschetste om
standigheden weinig toekomstper
spectieven heeft. Een ondernemer
kan immers niet blijven bestaan van
de lak, die hij mag leveren voor het
beschadigde onderstel van een elders
gekochte kinderwagen.
Het besluit om met het bedrijf te
stoppen, werd uiteraard niet licht
vaardig genomen. Nieuwe impulsen
werden overwogen, zoals de uitbrei
ding tot tienerkleding, maar zakelij
ke gegevens in de praktijk hadden
reeds uitgewezen, dat tieners niet
graag kopen in een speciaalzaak
waar men ook voor babies en kleu
ters terecht kan. Overschakelen op
een geheel andere branche werd ook
overwogen, maar in dat verband
speelde de leeftijd inmiddels een rol,
want om helemaal ingevoerd te raken
in een nieuwe branche kost natuur
lijk wel enkele jaartjes en als je rond
de vijftig bent, kun je je afvragen of
die energie dan wel goed besteed zou
zijn.
Heel proces
„Hét beslüit Om te stoppen, is een
heel proces. Voor je er aan gaat den
ken, is er al een heleboel aan vooraf
gegaan", zegt mevrouw Littooy. Toen
de definitieve beslissing eenmaal was
genomen, werd op eigen initiatief
contact gezocht met genoemde dro
gisterij-keten, omdat het een bekend
feit was, dat ,,'t Kruidvat" zoekende
was naar een geschikt pand in Zierik
zee. „Ja, dat hebben we inderdaad
voor ons eigen bestaan gedaan, om
dat dat voor ons het meest safe bleek
uit te pakken."
Enerzijds heeft ze er persoonlijk
toch moeite mee, omdat deze vesti
ging voor meerdere ondernemers van
invloed zal zijn en omdat de vesti
ging van een dergelijk filiaal van een
landelijke keten een zekere inbreuk
maakt op het authentieke karakter
van het koopcentrum van Zierikzee.
Anderzijds moet ook zij vaststel
len, dat het hier een niet tegen te hou
den ontwikkeling betreft. Als een
dergelijk bedrijf zich in Zierikzee wil
vestigen, gebeurt dat ook; of Littooy
nou zijn pand verhuurt aan hen of
aan iemand anders. Bovendien kan
de komst van dit soort filialen vol
gens haar ook betekenen, dat de
koopkracht, die tot nu toe afvloeide
naar Goes, weer binnen de eigen re
gio zal blijven.
Gat vallen
Hoe weinig rooskleurig het toe
komstperspectief voor de baby- en
kleuterspeciaalzaak ook mocht zijn,
feit was wel, dat er met het verdwij
nen van het bedrijf Littooy een gat
dreigde te vallen in een bepaald deel
van deze branche: babykamermeu
bels, kinderwagens, boxen enzovoort.
Het echtpaar Littooy zou dat bijzon
der betreurd hebben en nam derhalve
zelf contact op met het echtpaar Van
der Brand-den Boer (fa. Joh. den
Boer b.v.). Dit uit meerdere pijlers be
staande bedrijf voerde reeds een
breed assortiment babykleertjes en
heeft, zoals bekend, onlangs in het
pand Sint Domusstraat 25 een nieu
we speciaalzaak „De Babyshop" ge
opend. Mevrouw Littooy zegt blij te
zijn met dit initiatief, evenals met de
activiteiten van het Bruids- Baby- en
Kleuterhuis (B.B.K.), eveneens in de
Sint Domusstraat.
Haar trouwe klanten worden dus
niet naar buiten de regio gedreven
om in een speciaalzaak te kunnen ko
pen. De vele fijne, vaak ontroerende
reacties van die klanten tijdens de
opruimingsperiode hebben haar
goed gedaan. Mevrouw Littooy zal er
de fijnste herinneringen aan bewa
ren.
Het echtpaar Littooy heeft overi
gens nog best bruisende zakelijke
plannen, maar die acht onze woord
voerster nog te prematuur om er na
der over uit te wijden. Voor haar
geldt voorshands een geheel nieuw
levensritme te vinden, want als jc
meer dan dertig jaar middenin de
middenstand hebt gestaan, vergt het
vooral mentaal veel aanpassing om
zonder al die vertrouwde contacten
verder te gaan. Mensen staan daar
niet zo bij stil. „Iedereen zou zelf
eens een half jaar achter een toon
bank moeten staan, dan krijgt men
een andere kijk op de ondernemer",
meent mevrouw Littooy.
Ongeveer vijf jaar geleden nam het
Bekeken echtpaar Littooy het besluit de Bruse
vestiging af te stoten, omdat het in de
„Natuurlijk word je dan aan alle praktijk niet functioneel bleek op
kanten bekeken, maar we hebben het twee plaatsen in een gespecialiseerde
toch nooit echt moeilijk gehad om er- branche bezig te zijn. Inmiddels was
in te komen in het onafhankelijke op de Appelmarkt in Zierikzee reeds
vissersdorp dat Bruinisse was en is. de overstap gemaakt naar het pand
We hebben er altijd met heel veel ple- Appelmarkt 8. Dit tengevolge van
zier gewoond", vertelt mevrouw Lit- een zakelijke transactie met de He-
tooy. Alle drie haar kinderen werden ma, die zich ook reeds in. Zierikzee
in Bru geboren, er werden enkele had gevestigd,
hechte vriendschappen gesmeed en er
ligt een belangrijk deel van haar le- De heer Littooy was, zoals gezegd,
ven. in Bruinisse lange tijd actief geweest
Haar man werd onmiddellijk lid ten behoeve van de middenstands-
van de plaatselijke middenstandsver- vereniging. „Een moeilijke functie",
eniging en nam later de taak van volgens zijn vrouw, omdat het plei-
voorzitter van deze vereniging op ten voor het op peil houden van het
zich. Verder was hij ook 23 jaar lang winkelbestand in Bru, ook weieens
actief betrokken bij het Bruse vrij- klanten kon kosten. „In een kleine
willige brandweerkorps. gemeenschap ligt dat nou eenmaal
heel kwetsbaar".
Het bedrijf in de Korte Ring werd
in zijn bestaande vorm voortgezet. De belangenbehartiging der onder-
Onze woordvoerster was altijd zeer nemers zat er blijkbaar toch ingebak-
nauw bij het winkelgebeuren be- ken, want Littooy werd weldra ook
trokken. „Ik heb wel altijd hulp in actief binnen het bestuur van de Zie-
de huishouding gehad, meisjes die rikzeesche Ondernemers Centrale en
ook lang bij me bleven en dat was had in die functie ook zitting in de ge-
ideaal". meentelij ke middenstands-advies-
i commissie.'Mevrouw Littooy zegt al-
En de kinderen?' „Ja,- die wérden 1 tijd voorstander van die belangenbe-
denk ik toch.weL.vrij hard opgevoed. hartiging te zijn geweest. De onder-
Tot op zekere hoogte was je toch af- linge band tussen de Zierikzeese
hankelijk van de bevolking en daar ondernemers acht ze van groot belang
had je rekening mee te houden. De voor een zo goed mogelijke promo
kinderen bracht je wellicht dan ook ting van Zierikzee als koopcentrum,
volgens een wat strakker stramien Er zou, volgens haar bij gezamenlijke
groot, dan in andere - wat meer onaf- acties dan ook niet alleen naar de ei-
hankelijker - gezinnen gebeurde. gen branché gekeken moeten worden,
Door de week had ik nooit tijd om maar zou juist het algemeen belang
met de kinderen te gaan wandelen. van dat koopcentrum voorop moeten
Nee, je had binnen de opvoeding van staan,
de kinderen geen tijd voor futilitei
ten, maar de tijd die je voor hen Bovendien had ze liever gezien, dat
beschikbaar had, werd wel heel goed ook eens wat meer ondernemers zich
besteed". bereid hadden getoond de werk
zaamheden in het kader van de
Z.O.C-activiteiten op zich te nemen.
Sociale contacten
„Functioneren in het bestuur van
Mevrouw Littooy ervaarde zowel in een ondernemersvereniging maakt je
Klundert als in Bruinisse, dat de so- kwetsbaar", aldus mevrouw Littooy:
ciale contacten in het winkelgebeu- „omdat je uitspraken meteen naar je
ren in een kleine gemeenschap een eigen bedrijf en je privéleven worden
belangrijk aspect vormden. „Geen teruggespeeld",
roddelpraatjes, maar tijd en aan
dacht voor de mensen, die tot je vaste T7.
klanten behoorden". Ze voegt er aan- IvWallJK genomen
toe, dat dat nu toch wel heel erg ver
anderd is. Enerzijds omdat de klant Een gegeven, dat ze vooral de laat-
die aandacht voor persoonlijke om- ste tijd heeft kunnen ervaren,
standigheden vaak niet meer ver- Want wordt het die man, die al
ZIERIKZEE
Kerstfeest
Wees een Zegen
De Hervormde vrouwengroep Wees
een Zegen te Zierikzee vierde het
kerstfeest. Nadat de leden, gasten en
de predikant door de presidente, me
vrouw M. H. Dorst-Klink welkom
waren geheten zong men Ps. 98 1 en
2, waarna gebed volgde. Mevrouw
Dorst las Jesaja 60 1 en mevrouw
Van der Male declameerde „Advent".
Hierna zongen de aanwezigen Nu
daagt het in het oosten. Na bijbel
teksten, zang en declamatie hield ds.
C. L. de Rooij de overdenking en
stond stil bij de woorden „U is heden
de Heiland geboren".
Na de pauze las mevrouw Boogert
het kerstverhaal, De aanrijding. Er
werd gezongen Er. 476 1 en 5. Ds. De
Rooij eindigde met dankgebed. Tbt
slot werd staande Ere zij God ge
zongen.
Aanrijding
Op de Lange Blokweg te Zierikzee
kwam automobilist J. v. d. W. uit
Brouwershaven zaterdag door onbe
kende oorzaak in de berm terecht. De
wagen slipte en kwam in de sloot
rechts van de weg tot stilstand. De
auto raakte flink beschadigd.
25 jaar bij PTT
De heer M. C. Kwaak is deze dagen
25 jaar in dienst bij de PTT. Daaraan
zal aandacht wordèn besteed in de
vorm van een receptie in het PTT-
voorsorteercentrum aan het Haring-
vlietplein te Zierikzee. De receptie
wordt gehouden van 19.00 tot 21.00
uur.
RENESSE
Botsing
Op de Hogezoom te Renesse zijn za
terdag twee auto's met elkaar in bot
sing gekomen. Bestuurder C. C. J. v.
G. uit Zierikzee reed vanuit een uitrit
de Hogezoom op en zou daarbij geen
voorrang hebben verleend aan de
over de Hogezoom naderende auto,
bestuurd door A. C. B. uit Brouwers
haven. Beide auto's raakten bescha
digd.
OOSTERLAND
Nieuwjaarsreceptie
s.v. Duivefand
Op het sportterrein van de s.v. Dui-
veland wordt in de kantine op dins
dag 1 januari van 16.00 tot 18.00 uur
de nieuwjaarsreceptie gehouden.
BRUINISSE
Vergadering G. J. Peelen
De Bruse afdeling van de I.V.Phila-
telica G. J. Peelen houdt donderdag 3
januari ruilavond. De nieuwjaarsbij
eenkomst begint om 19.30 uur en
vindt plaats in het Ned. Herv. Vereni
gingsgebouw.
Advertentie
voor zakelijk en privé drukwerk
smidsweg noordwelle tel 01116-2459
ZIERIKZEE - In aanwezigheid van enkele bestuursleden van de Zierikzeese Ondernemerscentrale werden vrijdag
avond in het restaurant Mondragon in Zierikzee voor de tweede maal de hoofdprijzen van de actie ..Van Harte" uit
gereikt.
In totaal werd vijfmaal een bedrag van duizend gulden overhandigd. De prijswinnaars zijn P. A. Booy uit Renesse.
mevrouw H. der Weduwen-Goemans uit Dreischor, A. Zoeter uit Brouwershaven, F. Niesc uit Bruinisse en A. Wolters
uit Haamstede.
Op de foto reikt bestuurslid W. Gudde de prijs, in de vorm van waardebonnen, uit aan één der prijswinnaars.
DEN HAAG - Het ministerie van
Landbouw en Visserij heeft voor dc
jaren 1985 tot en met 1987 ongeveer
veertien miljoen gulden beschikbaar
voor het stimuleren van onderzoek
en ontwikkelingsactiviteiten in d<-
varkensvleesindustrie.
Uitgever:
B.V. Drukkerij v/h Lakenman Ocht-
man te Zierikzee.
Direktie:
D. L. van 't Leven.
Chef-redaktie:
M. Kaat.
Advertenties en bezorging:
J. van Loon.
Kantoor:
Jannewekken 11, Zierikzee;
postbus 1, 4300 AA Zierikzee;
telefoon: 01110-6551.
Woonhuisaansluitingen:
Advertenties en bezorging na 18.30
uur 01119-1660.
Redaktie (na 17.30 uur): 01110-6719.
01110-4669. 01110-5396.
Fotograaf (na 17.30 uur): 01110-3568
Abonnementen:
Per 3 maanden (bij vooruitbetaling)
f 38.70; per jaar 1 147.80; losse
nummers f 0.75.
De abonnementsprijzen zijn inclu
sief 5% B.T.W.
Verschijnt maandag, dinsdag,
donderdag en vrijdag.
Advertentietarieven:
49 cent per mm; „succesjes" (t/m 4
regels) f 6.04.
Kontrakttarieven op aanvraag
De advertentieprijzen zijn exclusief
5% B.T.W.
