„VIERENTACHTIG": VOORGOED VERLEDEN TIJD
JANUARI
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 28 december 1984 Nr. 23651
21
Nog even en dan verglijden de laatste uren van vierentachtigonherroepelijk
in de eeuwigheid. Hoe betrekkelijk en vergankelijk alles is werd onlangs op Schou-
wen-Duiveland nog eens heel nadrukkelijk in het openbaar aangetoond. Op don
derdag 8 en vrijdag 9 november ging nl. een grootschalig en uniek machinepark
dat gedurende een paar jaar de horizon van Westerschouwen mede had gedomi
neerd, onder de hamer van de veilingmeester door zoals dat heet. Een futuristisch
aandoende filtermattenfabriek (wie had daar tien jaar geleden ooit van gehoord)
bracht een bedrag op dat slechts een schaduw was van de enorme investering van
weleer. Hetgeen door tal van ingenieurs tijdens vele zenuwslopende uren op de te
kentafel werd gewrocht blijkt voorbestemd om tot schroot te worden vermalen
Gigantische lieren en stalen cilindrische opslagbunkers zullen waarschijnlijk de
zelfde weg gaan.
Men mag hopen en verwachten dat de indrukwekkende stormvloedkering - „de
pijlers van Neerlands trots" - wèl een lang leven beschoren zal zijn zoals ook de
nabij gelegen eeuwenoude Koudekerkse of Plompe Toren, die honderden jaarwis
selingen kon trolseren
oudejaarsavond Het laat tot
zeer laat naar bed gaan is zo lang
zamerhand geen zeldzaamheid
meer zoals voorheen, maar een ge
woonte geworden.
Luidruchtigheid
Alle genoemde veranderingen
ten spijt is er nog genoeg overge
bleven van vroegere gezelligheid
en intimiteit die de oudejaars
avond tot zo'n bijzondere beleve
nis maakt.
In niet geringe mate dragen
daar de overvloedige versnaperin
gen, hapjes en drankjes bij. Vooral
het geestrijk vocht wil de viering
nog wel eens uit de hand doen lo
pen, al maken wij het nooit meer
zo bont als onze heidense voorou
ders. Zij vierden geen bepaalde
nieuwjaarsdag maar leefden zich
naar aanleiding van de overgang
van het oude in het nieuwe jaar uit
in een feestperiode van maar
liefst twaalf dagen, beter gezegd
twaalf nachten Na het geleide
lijk opdringen van het christen
dom plaatste de kerk aan het be
gin van die twaalfdaagse periode
de Kerstdag, aan het einde Drie
koningen en in het midden de Ro
meinse nieuwjaarsdag van 1 ja
nuari.
Er gaat geen jaarwisseling voor
bij of luidruchtigheid en balda
digheid vieren hoogtij. Met name
in het noorden van het land kan de
baldadigheid zoals het verslepen
en verbergen van soms zeer grote
objecten, extreme vormen aanne
men.
De luidruchtigheid is niet
plaatsgebonden. Alles wat knalt
en lawaai maakt is toegestaan.
Het op grote schaal afsteken van
vuurwerk (een oud chinees ge
bruik) is vooral na de Tweede
Wereldoorlog sterk toegenomen.
Heil en zegen
Na het rumoer en het feestge
druis van de oudejaarsavond komt
(soms) de bezinning. Men ziet
vooruit en hoopt op een voorspoe
dig nieuwjaar. Wij wensen dat ook
aan anderen. De oude Germanen
riepen elkaar „heil" toe, een
woord dat in recent verleden een
bittere bijsmaak kreeg. De
christenen voegden aan die
eeuwenoude uitdrukking hun „ze
gen" toe. Zo werd het VEEL HEIL
EN ZEGEN. Dat dit voor zeer ve
len op Schouwen en Duiveland het
geval mag zijn.'
WIEBE KEIKES/GROUW
de oudgediendendie in januari de
laatste week in het gemeentehuis
van Scharendijke doorbracht. Na 39
jaar nam hij afscheid van de gemeen
te Middenschouwen.
,,Je lijkt wel gek, naar dat apen
landwas de titel van een verslag
van ds. B. Oosterbroek, dat hij
schreef vanuit het verre Brazillië.
Ds. Oosterbroek stond vóór zijn ver
trek naar Zuid-Amerika iii Haamste
de als predikant van de Christelijke
Gereformeerde Kerk alhier.
Jeugdsoos Brogum kwam in grote
financiële moeilijkheden, door de
steeds oplopende vaste kosten.
Sneeuw was er wel in deze win
termaand, maar héél even en tegelij
ker tijd kon onze fotograaf de eerste
lentebode vastleggen: in een tuin aan
de Nieuwe Haven bloeide de eerste
anemoon.
Zoet landbouw-water betekent
voor Schouwen-Duiveland een méér
opbrengst van f 16 miljoen. Dit bere
kende ir. W. L. A. C. Tacken, te gast
op de Z.L.M.-vergadering in Zierik-
zee. Zoet water zou trouwens het hele
jaar door onderwerp van gesprek
zijn op vele bijeenkomsten. Kring
voorzitter L. J. van Gastel sprak in
een terugblik op '83 van een goed
boerenjaar, en dat zou in '84 wel even
anders uitpakken!
In Duiveland viel een historisch
besluit: deze gemeente zou een ver
nieuwd en vergroot gemeentehuis
krijgen voor een bedrag van
f 108.000,-. Een historisch besluit, zo
zei raadsvoorzitter J. van Bommel in
de januarivergadering van zijn raad.
De Bruse raad ging in deze maand
akkoord met een extra V.V.V.-
subsidie. De vereniging zat in zak en
as wegens het ontbreken van vol
doende penningen in de kas.
Onder Nieuwerkerk ging een po
litiewagen in de fout bij het achter
volgen van een verkeersovertreder.
De auto van Hermandad belandde in
het zilte nat en kon als afgeschreven
worden beschouwd.
Als een van de eersten stelde de
Renesser oranjevereniging al in deze
koude maand een hartverwarmd
feestprogramma vast voor Koning
innedag.
Januari '84 begon met de gebruikelijke taferelen rond de jaarwisseling,
veel geknal maar nergens liepen de festiviteiten uit de hand. Schouwen-Dui
veland ging rustig over de drempel van het nieuwe jaar. In Oosterland werd
door onverlaten de rust van de oudejaarsnacht gebruikt om voor 35.000,-
aan goederen uit een woning te stelen: de bewoners waren elders de feest-
naeht aan het doorbrengen. De eilandelijke burgemeesters hielden „open
huis" in hun respectievelijke gemeentehuis aan het begin van het jaar en
spraken daarbij de verwachtingen voor het pas begonnen jaar uit. Zierikzee's
burgervader hield het op een redelijk gunstig toekomstbeeld in financieel op
zicht, evenals zijn Bruse collega, die overigens toch zorgen had maar dan op
een ander gebied: het verval van geestelijke en maatschappelijke waarden en
normen. Burgemeester Den Boer hoopte in zijn nieuwjaarsrede op een goed
jaar voor de bevolking van zijn gemeente, óók en niet in de laatste plaats in
het functioneren als mensen onder elkaar.
omdat het mattenbedrijf dan klaar
zou zijn.
De garnalen, en met name de Hol
landse huispellerij, deden veel stof
opwaaien, nadat in dedember een
aantal mensen was overleden na het
eten van besmette garnalen. De uit
Brouw afkomstige voorzitter van de
vereniging tot bevordering van de
garnalenhandel, de heer F. Jansen,
wilde eerst de resultaten van het on
derzoek naar de dood van de bejaar
den afwachten voordat een verbod op
handel en (later) pellerij zou worden
uitgesproken. Het zou de doodsteek
voor de vaderlandse garnalenhandel
betekenen.
Overigens werden in januari veer
tien sterfgevallen gemeld waarvan de
garnaal de oorzaak zou zijn, bene
vens meer dan honderd ziektegeval
len. De regering kondigde een alge
heel pelverbod aan voor particulie
ren. Jansen zag het allemaal erg som
ber in: „Als dat waar is, nou, dan
weet ik het helemaal niet meer",
sprak hij na de aangekondigde rege
ringsmaatregel.
In meteorologisch opzicht begon
het jaar stormachtig. Zuid-wester-en
later Noord-wester stormen teister
den de regio, zonder (gelukkig) voor
grote schade te zorgen).
Haamstede kreeg een lift in de
vuurtoren, de Bruënaars zagen weer
een intieme expositie in het gemeen
tehuis, molen De Graanhalm hield
open dagen (met veel belangstelling)
en in het Zierikzee's gemeentehuis
protesteerden jonge stadgenootjes te
gen de moord op jonge zeehonden.
Zeehonden horen niet aan de kap
stok", was hun leus.
Eerste pijler Schaar
Schigella Flitsen
We leerden een nieuwe bacterie
kennen die voor deze rampspoed ver
antwoordelijk was: de Shigcllabactc-
rie. Jansen intusen zat niet stil en or
ganiseerde op Schouwen-Duiveland
én op Goeree-Ovcrflakkee „open-
huizen" bij huis- en machinepellers,
om de consument ervan te overtuigen
dat er met de Hollandse garnaal niets
aan de hand was. De gemeenteraad
van Goederccde sprak zich uit pro
pellers, en zag niets in het pelverbod.
Een uitstel tot 1 maart 1985 suste de
inmiddels verhitte gemoederen.
In Zierikzee zonk, het ambitieuze
kreeftenschip in De Val.
Big-S, de Burgh-Haamsteedse
jeugdsoos, vierde het derde lustrum
met tal van activiteiten.
De Bruse Kaai liep weer onder
water als gevolg van hoge waterstan
den, zonder overigens voor verras
singen te zorgen.
Groot was de belangstelling voor
de executieverkoop van de ASD-
inventaris: opbrengst f 910.000,-.
Waarnemend gemeentesecretaris
Marinus A. van de Velde was een van
De Ostrea plaatste de eerste pijler
in de Schaar, nadat het voorgaande
jaar zestien pijlers werden geplaatst
in De Hammen. Het karwei schoot
flink op en toen werd al aangekon
digd dat voor de „bouwvak" (vakan
tie) vierhonderd bouwvakkers zou
den moeten stoppen met hun werk,
De garnalen, en met name de Hollandse huispellerij, deden veel stof opwaai
en.
De vuurtoren van Haamstede kreeg een lift ingebouwd en de radar-scanner
werd aan een onderhoudsbeurt onderworpen.
Tegenstellingen
Hoewel de oudejaarsdag zich in-
feite in niets onderscheidt van an
dere dagen heeft toch bijna ieder
een op die laatste dag van het jaar
de neiging tot terugblikken. Daar
is natuurlijk geen bezwaar tegen;
het is misschien wel goed om ten
minste één keer per jaar allerlei
handelingen, gebeurtenissen en
zaken in alle rust te overwegen.
Uit het verleden valt soms veel te
leren Het is niet van vandaag
of gisteren dat mensen zich tijdens
de jaarwisseling ietwat anders ge
dragen dan op andere dagen. Wij
stellen vast dat de oudejaars
avond bij uitstek een moment is
waarop tegenstellingen sterk naar
buiten komen. Bijna overal begint
de oudejaarsavondviering met
plechtige diensten in de kerken,
„die ook velen trekken van wie
moeilijk gezegd kan worden dat ze
trouwe kerkgangers zijn".
Voor al diegenen, die doorgaans
de weg naar het bedehuis niet zo
gemakkelijk weten te vinden en
trouwens ook voor talrijke toe
risten die na de kerstdagen op
Schouwen zijn blijven „hangen",
zou het wellicht toch aanbeveling
verdienen om te komen tot een be
wegwijzering, omdat - zoals de
centrale kerkeraad van de her
vormde gemeente te Zierikzee het
formuleert - „kerken plaatsen
zijn, die functioneel voor velen
van de bevolking een ontmoe
tingsplaats zijn ter versterking
van het geestelijk leven." Men zou
daar aan kunnen toevoegen: al is
het dan ook alleen maar bij de
wisseling van oud en nieuw!
Terwijl tallozen de vele kerken
en kerkjes van „stad en
„bevolken" schaart een ander deel
zich rond de beeldbuis. Dit me
dium heeft het gedrag bij en de
viering van de jaarwisseling zeer
ingrijpend beïnvloed. Het spelle
tjeselement op oudejaarsavond is
mede door hetgeen de televisie te
bieden heeft sterk teruggedron
gen.
Vroeger had menigeen tijdens
het „uitzitten" van het oudejaar
het gevoel dat het een eeuwigheid
duurde eer de twaalf slagen het
denkbeeldig overschrijden van de
drempel tussen oud en nieuw aan
kondigden. Dat is nu bij de door
snee-burger heel anders gewor
den. Avond in avond uit volgen
velen de taferelen op de beeldbuis,
terwijl het „uitzitten" van sport -
verslagen soms nog verder uit
loopt in de tijd en nóg vermoeien
der kan zijn dan de traditionele
