Terwijl de schepen wachtten
JAAP HUIZER - als een vis in
België verlaagt gas-
en elektriciteitsprijzen
het water op de Roompotsluis
Nobelprijs voor
Nederlander
„Rondom tien:
op donderdag"
met dr. J. de Vries
Bruidegom
met baby...
Stof uit open
haard schadelijk
voor gezondheid
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Donderdag 18 oktober 1984 Nr. 23611
9
NEELTJE JANS - Wie van water houdt, zit wel goed op de bijna twintig meter
hoge bedieningstoren van de Roompotsluis.
Sluis/scheepsvaartmeester Jaap Huizer (een ingeburgerde Brüenaar) zit er
uitstekend. Uitzicht op zee, als van de brug van een schip. Passerende coasters
en vissersboten aan de einder. Links de vuurtoren van Walcheren, rechts die van
Schouwen.
Rust straalt af van het nu bijna rimpelloze water.
In een haventje dichtbij heerst bedrijvigheid. Een steenstorter wordt geladen
voor werk aan de pijlerdam. Door het raam achterin het hoge kantoor, over de
Oosterschelde, die aanleg in totaalbeeld. „We hebben elke pijler voor de Room
pot met de Ostrea zien passeren", vertelt Jaap Huizer, zijn betrokkenheid ver
klarend.
„Met allebei, zowel de beroeps- als de rekreatie-
vaart, hebben we goede kontakten", vertelt Jaap
Huizer, „Kort geleden is via de wet geregeld dat
schepen met aan bederf onderhevige waar aan boord
altijd voorrang boven pleziervaart moeten hebben.
Logisch zaak, wij hebben dat hier altijd al gedaan.
En de rekreanten hadden daar alle begrip voor".
Schuifdeur
De Roompotsluis is uitgerust met een vrij nieuw
systeem van openen en sluiten. Inplaats van de
„openslaande deuren" wordt met één schuifdeur" ge
werkt. Een grote stalen kolos die haaks op de sluis in
een sleuf verdwijnt, getrokken door een staalkabel
die na dit eerste gebruik opnieuw moet worden
gespannen, ingekort dus. Nog maar enkele sluizen in
Nederland hebben zo'n schuifdeur.
Het is bij de Roompotsluis wel eens voorgekomen,
dat er een storing voorkwam. Kinderziekten",
worden die door Huizer genoemd. Bij de langstdu-
rende was gelukkig geen beroepsvaart betrokken.
,,Een schip vol Belgische sportvissers heeft toen an
derhalf uur vastgezeten irf de sluis", herinnert hij
zich, „Het was een bloedhete zomerse dag. Ik heb
toen gezegd, gooi je hengeltje dan maar uit in de
sluis. Veel gevangen werd er niet, maar de stemming
bleef er in".
Als grenspost is de Roompotsluis alleen overdag te
passeren, omdat douane en marechaussee alleen dan
aanwezig zijn. 's Nachts dienen bijvoorbeeld tankers
met stookolie daarom via Vlissingen het land in te
komen, hetgeen een omweg kan betekenen.
Dag en nacht
De sluismeesters bemannen de Roompotsluis kon-
tinue. Als éénmanspost is dat 's nachts niet altijd
even plezierig. Bij storm, wanneer het gebouw ervan
trilt, bij onweer met bliksemschichten van alle kan
ten: „Dan heb je het niet breed", geeft de eveneens
aanwezig sluismeester M (Ceel) Houkamp (ook uit
Bru) toe. Hij maakte mee dat de bliksem insloeg in
een elektriciteitskast op het werkeiland.
Jaap Huizer met op de achtergrond de schelpenvis
ser „Jos".
Jaap Huizer-(38) is aan het water opgegroeid. Hij
werd geboren in Den Bommel, aan het wijdse Ha
ringvliet.
Vijftien jaar voer hij op de binnenvaart, Aelaatste-
vier jaar als gezagvoerder. Naar Antwerpen, Duits
land, met kerozine van Vlissingen naar Schiphol. Ie
der weekend van huis en 24 uur werken per dag.
Een geregelder baan lokte. Na korte tijd werken bij
de Botlek kwam hij dichter bij huis terecht. Als een
van de 28 sluiswachters van de dynamische Volke-
raksluizen, de grootste binnenvaartsluis van Europa,
zag hij acht jaar lang tankers als waar hij op voer en,rI,
duwvaart passeren. Hij woonde toen al in Bru en
reed dertig kilometer woning/werk, waarbij hij drie
provincies aandeed.
Grenspost zeesluis
Nu werkt hij op zijn „eigen eiland", maar de af-'
stand - in de breedte over Schouwen-Duiveland - is
nota bene tien kilometer langer. Sinds maart heeft
hij - nadat hij eerder zijn diploma scheepsvaart-
meester behaalde - de leiding van de Roompotsluis,
een van de acht die tot de Scheepsvaartdienst Ooster-
schelde behoren. Vijf sluismeesters bemannen de'
Roompotsluis, een grenspost/zeesluis, waar de visse
rij een grote rol speelt. En 's zomers natuurlijk de re-';
kreatievaart, waarvan de aantallen dit eerste jaar de,
prognoses ver overtroffen. Er waren maanden dat er
3000 schepen moesten worden geschut.
Kustwacht
Naast de taak van schutten van schepen, fungeren
de sluismeesters ook enigszins als kustwacht door
het wijdse uitzicht op het water. Er is al eens bemid
deld om de bemanning van de reddingsboot Beatrix
te waarschuwen, nadat sos-vuurpijlen ver op zee wa
ren waargenomen. Tevens wordt medewerking ver
leend bij de samenstelling van het weerbericht door
KNMI-Zierikzee, speciaal wat de zicht meldingen be
treft. Dat totale bericht komt ook dagelijks binnen,
van belang door de weergevoeligheid van de sluis.
Daarnaast heeft Jaap Huizer de administratie te
doen, maar ook dat gebeurt in dat hooggelegen kan
toor. Vandaar dat hij bij die bezigheid toch van ver de
„Jos" ziet aankomen, een schelpenvisser. Hij herkent
het schip al op grote afstand, want het is een vaste
klant. Een van de vele
De Nobelprijs voor natuurkunde
1984 is toegekend aan de Nederland
der Dr. Ir. Simon van der Meer en de
Italiaan jE&rlb tiubbia.
Dr. Ir. Simon van dor Meer (58) is
sinds 1956 werkzaam bij de Europese
organisatie voor kernfysisch onder
zoek (CERN) in Geneve. Daarvoor
werkte hij drie jaar op het natuur
kundig laboratorium (afdeling elek
tronenmicroscopen) van Philips in
Eindhoven.
Cum laude
Van der Meer volgde het Christelijk
gymnasium in Den Haag. waar hij in
1943 zijn einddiploma behaalde.
Twee jaar laten ging hij aan de tech
nische hogeschool Delft technische
HILVERSUM - Het NCRVtelevi-
sie-programma „Rondom tien: op
donderdag" brengt donderdag onder
meer een vraaggesprek met de voor
malige president-kommissaris van
Rijn-Schelde-Verolme, dr. J. de Vries,
die dinsdag door de parlementaire
enquêtecommissie werd onder
vraagd. Het programma is op Neder
land 2 om 21.40 uur.
MACERATA - De carabinieri
moesten eraan te pas komen
om de sluiting van een huwe
lijk in een kerk in de midden-
Italiaanse provincie Macerata
tot een goed einde te helpen
brengen. De 28-jarige caféhou
der Pietro Santocori wilde net
zijn bruid het jawoord geven,
toen een minderjarig meisje
met een baby op haar arm
naast hem kwam staan en uit
riep: ,,hier, jouw kind". Aan
het diner na het huwelijk
moest de politie opnieuw in
grijpen, omdat de jonge vrouw
aan tafel was verschenen om
de bruidegom met schimp
scheuten te overladen.
ARNHEM - De Wageningse land
bouwhogeschool gaat komende win
ter een onderzoek instellen naar
luchtverontreiniging in de woning
door stofdeeltjes. Het gaat om deel
tjes die onstaan door het gebruik van
een open haard of houtkachel, ook
wel aangeduid als een allesbrander.
Doel van het onderzoek is een beeld
te krijgen van de dagelijkse belasting
die een bewoner hiervan ondervindt
en na te gaan in hoeverre deze stof
deeltjes een risiko opleveren voor de
gezondheid.
Aanleiding voor het onderzoek is
het feit dat kleine zwevende stof
deeltjes via de longen mogelijk scha
de aan het lichaam kunnen
veroorzaken. De deeltjes die bij hout-
verbranding ontstaan en in de woon
ruimte terechtkomen, bevatten
namelijk chemische verbindingen
die verdacht zijn. Uit laboratorium
proeven blijkt dat een aantal van die
verbindingen het erfelijk materiaal
van bepaalde bacteriën kan beschadi
gen. Voor de mens zijn ze waarschijn
lijk geen direkt risiko, maar het
ministerie van Volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieube
heer, dat de opdracht voor het onder
zoek heeft gegeven, wil graag een
indruk hebben van de verschillende
bronnen van luchtverontreiniging in
huis.
Het onderzoek wordt uitgevoerd
door de vakgroepen toxicologie en
luchtverontreiniging van de land
bouwhogeschool. De vakgroepen zoe
ken voor het onderzoek nog een
aantal proefpersonen die een alles
brander op een open haard in huis
hebben.
UTRECHT - „De ziekenfondsraad
adviseert u met klem, de beslissing
over opheffing van de vrijwillige zie
kenfondsverzekering te herzien". Dat
staat in een ontwerpadvies voor
staatssekretaris Van der Reijden
(volksgezondheid) over de voorgeno
men wijziging van het stelsel van
ziektekostenverzekeringen.
DEN HAAG - Het ministei-ie van
verkeer en waterstaat is teleurgesteld
over de oproep van de ANWB om
voorlopig niet te betalen voor deel III
van het kentekenbewijs voor 1985.
Vrijdag 19 oktober
Ned. 1
9.30 en 13.00 uur Nieuws voor doven
15.30 uur Karel's kat
15.35 uur Pluizerd. Eekhoorntje Plui-
zerd gaat op zoek naar een huis in het
bos.
16.00 uur De Carsons. Amy zet een
aktie tot geboortebeperking op gang
en dat brengt nogal wat gemoederen
in beroering.
16.45 uur Wissels. Dick Passchier en
Legien Kromkamp presenteren het
gevarieerde magazine „Wissels",
waarin opgenomen de vaste kamer
plantenrubriek, sportrubriek en
„Waar of niet waar?".
18.20 uur Kleine Isar
19.00 uur Knokken voor twee. De der
de aflevering is getiteld: „De villa".
De kinderen voeren nog steeds strijd
voor een jeugdhonk.
19.25 uur Popsjop TV. Vandaag aan
dacht voor het Nederlandse kampi
oenschap discodansen en de
Popsjoppuzzel.
20.00 uur Journaal
20.28 uur Ben je zestig? Hierin drie
gelegenheidsparen, elk bestaande uit
een 60- en een zestienplusser, die in
drie ronden 60 punten moeten zien te
scoren door het goed en snel beant
woorden van vragen.
21.00 uur Farce Majeure. Actuele za
ken worden ironisch op de hak
genomen.
21.30 uur Spookschip. Martin, Tom en
Suzy gaan op onderzoek uit naar het
plotseling verdwenen Engelse schip.
Zowel de Engelsen als de Russen zijn
echter beducht voor negatieve publi
citeit hièrover.
22.20 uur Hier en nu
22.55 uur Kerk vandaag
23.15 uur Cheers. Iedereen is enthou
siast als er plannen zijn om rond Sam
Malone, de caféhouder en eertijds fer
vent honkdbalspeler, een televisie
programma te maken. Dat geldt
echter niet voor Diane.
23.45 uur Journaal
23.50 uur Nieuws voor doven
23.55 uur Studio Sport.
Ned. 2
13.00 en 18.15 uur Nieuws voor doven
18.20 uur Paspoort
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Jeugdjournaal
19.00 uur Nieuws
19.10 uur Coronation Street. Het
voortdurende gesteggel tussen Emily
en Mavis gaat gewoon door en ook
tussen Thelma en Ken wil het niet erg
lukken.
19.40 uur Vroeger kon je lachen. Naar
tien „Kronkels" van Simon Carmig-
gelt werd door Bert Haanstra in 1983
de speelfilm: „Vroeger kon je lachen"
gemaakt. Simon zelf spreekt hierin
de verbindende tekst. Verder spelen
een rol: Kees Brusse, Martine Bijl,
Mary Dresselhuys, Paul Steenber
gen, Robert Long, Sacco van der Ma
de, Riek Schagen, Sylvia de Leur en
vele anderen.
21.00 uur Fons Jansen. In theater „de
Vest" werden opnamen gemaakt van
de theatershow: „Zullen we handha
ven?". De komende anderhalf uur
wordt het eerste gedeelte van deze
show uitgezonden.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Apocalyps. Wanhoop en
moed vormen het thema van de derde
aflevering uit deze serie, waarin
bespiegelingen rond de ondergang
van de wereld. Hoofdpersoon in deze
aflevering is de psychologe en hoogle
raar godsdienstwetenschappen Joan
na Macy uit Amerika die in Amerika
leiding geeft aan groepen mensen die
werkzaam zijn in de vredesbeweging
en willen ze aktief blijven telkens op
gepept dienen te worden.
22.30 uur Journaal
23.40 uur Casablanca. Deze film is
een Amerikaanse „oudje" uit 1943,
waarin Humphrey Bogart en Ingrid
Bergman de hoofdrollen vertolken.
Casablanca, en verzamelplaats van
Europese vluchtelingen voor het na
zibewind. Allen hebben slechts één
doel voor ogen: Kost wat alles het
land van de vrijheid te bereiken:
Amerika. Het is duidelijk dat in een
stad geregeerd door een officieel on
afhankelijk Frans bestuur, maar in
werkelijkheid gemene zaken makend
met de nazi's spionnen uit beide kam
pen een machtig werkterrein vinden.
BRUSSEL - De Belgische gas- en elektriciteitsprijzen gaan omlaag. Het gas
wordt voor de gewone verbruikers ongeveer 2,75 cent per kubieke meter goed
koper. De elektriciteitsprijs daalt met een kwart cent per kilowattuur het
geen overeenkomt met een prijsvermindering met ongeveer één procent voor
partikuliere verbruikers en voor kleine en middelgrote ondernemingen.
Mark Eyskens, de Belgische minister van ekonomische zaken, zei woensdag
dat de nieuwe tarieven terugwerkende kracht hebben tot 1 oktober.
De prijsverlaging geldt volgens
Eyskens voor onbeperkte duur om
dat ze vooruitloopt op nog komende
tariefsverlagingen. Enige tijd gele
den al bracht Eyskens ook de prijzen
van huisbrandolie en benzine wat
naar beneden, echter slechts voor een
beperkte periode. Dat besluit wekte
noal wat verbazing omdat het inging
tegen wat in België genoemd wordt
het „programma-akkoord" een af
spraak tussen regering ep de olie
maatschappijen die' de
prijsvaststelling voor olie en benzine
regelt.
Eyskens zei woensdag „dat de kon-
sument zo snel mogelijk dient te ge
nieten van de mogelijkheden die er
zijn om de prijzen wat naar beneden
te brengen". Binnenkort komen er
enkele nieuwe nucleaire centrales in
België in bedrijf die goedkopere
elektriciteit kunnen leveren. Verder
hebben de gasbedrijven in België een
spaarpotje kunnen maken waarin
naar verluidt een kleine 40 miljoen
gulden zou zitten.
Volgens Eyskens zijn de besluiten
om de prijzen te verlagen echter ook
genomen om de inflatie in België te
drukken. In een vraaggesprek gaf
Eyskens min of meer toe dat de rege
ring ook wil voorkomen dat al in de
maand oktober de zogeheten „spilin
dex" wordt overschreden. Als
prijsstijgingen maken dat die „spil
index" wordt gepasseerd is de over
heid verplicht de salarissen van het
overheidspersoneel aan te passen.
Het een maand eerder of later over
schrijden van de „spilindex" kan de
overheid zo'n 835 miljoen gulden
schelen.
In antwoord op vragen ontkende
Eyskens dat de regering met de nu ge
nomen maatregelen de index wil ma
nipuleren. Het drukken van de
inflatie is van belang voor de ekono-
mie, de werkgelegenheid en de rijks
begroting, aldus de Belgische
minister van ekonomische zaken.
door J. VISSER-ROOSENDAAL
natuurkunde studeren. In 1952 deed
Van der Meer bij prof. Verhagen zijn
ingcnieurscxamen. Hij slaagde cum
laude.
De Nobelprijswinnaar heeft in Ge
neve meegewerkt aan de bouw van
grote versnellers. Ook bouwde ihij
een antiproton-opslagring. In januari
van dit jaar benoemde de universiteit
van Amsterdam Van der Meer tot ere
doctor in de faculteit der wiskunde
en natuurwetenschappen. Ook Gene
ve verleende hem een eredoctoraat.
Arend bracht haar naar de wagen,
en zijn schorre, rauwe stem trachtte
te troosten met hortend uitgestoten
woorden over later, als hij veel geld
had verdiend op zijn reizen naar In-
dië, en over een huis dat hij dan zou
latenbouwen voor hen beiden. Nu hij
niet meer voor zijn vader en moeder
hoefde te sparen, zou hij het voor
haar gaan doen. Zij moest altijd aan
hem denken en op hem vertrouwen.
En toen ze even later naast peet
Aagt op het kret zat en naar hem om
keek, nam ze nog eenmaal dat beken
de, vertrouwde gezicht in zich op, om
het in haar gedachten te bewaren
voor later.
Wat is Arend dapperen flink, dacht
ze onder het gaan, en ze klemde haar
mond stijf dicht, terwijl haar gretige
blik afscheid nam van de kleine ver
vallen hoeve, die tot voor kort haar
thuis was geweest.
Grietje kon niet weten dat op dat
ogenblik diezelfde Arend voorover in
de schuur op het losse stro lag en daar
wanhopig zijn leed uitjammerde, tot
eindelijk zijn oom hem vond, die hem
troostte en meenam naar dc leeg ge
worden kamer, waar nu alleen nog
het eigen gezin bijeenzat.
De jonge bles van Aagt liep snel en
bracht de beide vrouwen vlug over.
Grietje was nog zelden buiten haar
eigen dorp geweest, maar ze bezag
onverschillig het vele nieuwe dat ze
voorbijging, want elke stap van het
paard voerde haar verder weg van de
oude, geliefde omgeving.
„Hier begint ons dorp", waar
schuwde Aagt tenslotte.
Nu lette Grietje beter op. Ons dorp,
had Peet gezegd. Dit wcwrd nu ook
haar dorp. Het leek haar heel ge
woon. Niet eens zo mooi en zo deftig
als de Blokkers waren.
Haar door wanhoop versufte geest
voelde niet de bekorende rust van de
ze zomeravond,. Ze was niet in staat
iets op te merken, zelfs niet de harte
lijke groet van mensen die de zwoele
hitte van de duistere huizen waren
ontvlucht en nu gezellig buiten zaten.
Aagt groette wel en noemde namen
en vertelde telkens iets van de perso
nen die ze zag.
Tbnslotte hield het paard zijin pas
in en week naar links. Aagt wees
naar haar hoeve.
„Daar woon ik," zei ze. „En jij nu
voortaan ook vanzelf."
Grietje keek nu met meer aandacht
om zich heen, en ze ontdekte achter
een groot venster twee jonge gezich
ten, die haar vol belangstelling opna
men en haar dan vriendelijk toek
nikten.
Aagt zag het ook.
„Dat zijn de twee kinderen van IJs
brand Pieterz Balk, onze buurman,"
vertelde ze nog vlug eer ze het paar
deed stilstaan. ,,En kijk, daar is Wil
lem. je neef, hij wacht ons al."
Wat is hij dik, was Grietjes eerste
gedachte, toen ze Aagts Willem zag,
die haar hielp afstappen en haar toen
voorging naar het woonvertrek. Ver
der leek hij wel goedig. Het volk, een
oude werkman en een heel jong
knechtje, brachten haar mooie kast
naar binnen, en die werd onder toe
zicht en leiding van peet Aagt in de
opkamer gebracht,
„Daar moet jij voorlopig ook maar
slapen," besliste peet, en keek haar
afkeurend aan toen ze zich daar niet
blij over toonde. Niet blij en niet
dankbaar. Ook niet voor het avond
maal van brood en gortebrij. Ze at er
nauwelijks iets van.
Ontstemd keek ze haar nichtje aan
toen die haar goedenacht wenste
Maar Grietje merkte niets, die zag
nauwelijks iets. Peet was er, en die
dikke neef, en een knechtje en een
meid, en alles leek erg kaal en armoe
dig, haast even armoedig als het thuis
was geweest. Thuis, waar het zo ge
zellig was, waar moeder alles zo pret
tig kon maken. Moeder, die een week
geleden nog zelf de knopen aan zusjes
lijfrok zette en meezong met vader en
de jongens.
Het kon niet waar zijn, dat ze nu al
len voorgoed weg waren. Ze droom
de een nare droom van doodgaan
en begraven en zo. Ze moest proberen
wakker te worden.
Ze kneep zichzelf in de armen en
voelde de pijn, maar ze ontwaakte
niet.
Het was geen droom. Hier op aarde
waren alleen zij en Arend achterge
bleven. En Arend ging morgen met
die ruwe zeelui mee naar verre war
me landen. En hij was nog zo jong en
ze kon hem niet missen; ze verlangde
zo naar hem. Ze verlangde naar alle
maal van thuis. Het opgekropte leed
brak zich nu eensklaps baan en de
wilde wanhopige snikken deden het
ranke lichaam schokken, maar ze
smoorde haar klacht in het hoofd
kussen.
Grietje schreide tot ze niet meer
kon en lag toen nog lange tijd stil in
het duister te staren en te worstelen
met nog niet geheel begrepen leed.
Tbt het zachte, eentonige ruisen van
de verre zee haar deed inslapen.
(wordt vervolgd)
Twee Brüenaars op de Roompotsluis: Shiis/scheepsvaartmeester Jaap Huizer (links) en sluismeester Ceel
Houkamp.
