Havenplein 18: Goede
vertegenwoordiger van
19e eeuwse bouwkunst
Gister sprak zij van liefde
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 5 oktober 1984 Nr. 23604
9
Op 21 september reikte de Ver. Stad en Lan
de van Schonwen-Duiveland oorkondes uit
voor geslaagde restauraties en goed aan de
omgeving aangepaste nieuwbouw. Naar
aanleiding hiervan werd de geschiedenis
van de betreffende panden nader onder de
loupe genomen door de heer H. Uil (streek
archivaris). Zijn vondsten publiceren wij in
wekelijkse afleveringen.
ZIERIK2EE - Een statige gevel met een fraaie kroonlijst, lage zoldervensters
en een goed ogende winkelpui maken het Havenplein 18 tot een goede vertegen
woordiger van 19de eeuwse bouwkunst in het Zierikzeese centrum. De 19de
eeuw, vaak verguisd om zijn nabootsende stijlen, ondervindt in de laatste tijd
een terechte herwaardering. Het pand Havenplein 18 is, voor wat betreft zijn ge
vel, een fraai specimen van die 19de eeuwse bouwstijl.
De historie van Havenplein 18 is
nauw verbonden met het ernaast
liggende pandje, nr. 16. Oorspron
kelijk waren beide panden één.
De oudst bekende eigenaar was
Lieven Sebastiaanse Ruyte of Ru-
te (geb. c. 1553 - overl. 1601). Lieven
had heel wat baantjes. Het begon
in 1577 met de funktie van secreta
ris van Thesauriers, het college
dat belast was met het beheer van
de geldmiddelen van de stad en
met openbare werken. Deze funk
tie vervulde hij tot zijn overlijden
in 1601.
Lieven Sebastiaanse Ruyte was
voorts schepen (1578, 1585-1597),
rentmeester van de heerlijkheid
de Vierbannen van Duiveland
(1579-1601) en raad (1582-1601). In
1584 wordt hij vermeld als land
meter. In 1580 huwde Lieven met
Maria van Zuydkerke.
In 1596 verkocht Lieven Ruyte
het pand aan de slager Thomas
Rochusse de Groot. Deze was on
der meer raad en schepen. Voorts
bekleedde hij de funktie van over-
deken van het Vle'eshouwersgilde.
Het beroep van vleeshouwer of
slager was voor Thomas niet
vreemd. Ook zijn vader en groot
vader oefenden dat beroep üit.
Thomas overleed in 1640.
Gesplitst
Vermoedelijk werd het pand in
de hierop volgende periode in
tweën gesplitst. In 1670 werd van
het pand Havenplein 18 bewoner:
dr. Job Bastert (1645-1709). Even
als zijn vader, Adriaan Bastert,
was Job chirurgijn. Job had zijn
doktersbul in z'n bezit, hij stu
deerde onder andere in Gronin
gen. Job Bastert was weesmeester,
regent van het Gasthuis, stadschi
rurgijn en stadsoperateur.
Job Bastert had het huis ge
kocht van Martinus van der Maas,
die handelde namens Johan de
Laeter, koopman in Middelburg.
Op dat moment van koop (1670)
woonde Job Bastert er reeds.
Bastert en in het bijzonder zijn
eerste vrouw Catharine Boone
waren volgelingen van ds. Ponti-
aan van Hattem. Deze was als
Hervormd predikant in Sint Phi-
lipsland afgezet wegens zijn af
wijkende leer en had groepjes
volgelingen rond zich verzameld.
In 1699 hield ds. Van Hattem in
Job Bastert's huis een god
dienstoefening.
Dokter Uil
Na Job Bastert's overlijden
werd het huis bewoond door zijn
zoon, dokter Henricus Baster
(1683-1723), eveneens stadschirur
gijn. Eerst in 1719 ging hij in Gro
ningen voor arts studeren. De
beroemde Job Baster - zijn beeldje
staat bij het parkeerterrein Mos
selboomgaard - was een neefje van
dokter Henricus Baster. Henricus
was gehuwd met zijn nicht Susan
na Baster.
Na Henricus's overlijden in 1723
bleef zijn weduwe er wonen. In
1751 werd het huis verkocht aan
Johannes Woesthoff Gerardszoon.
Nog in hetzelfde jaar werd de ver
koop overgedaan aan Cornelis
Janzc van der Schagt (1706-1761).
Cornelis van der Schagt was in
1750 gehuwd, als weduwnaar van
Neeltje Blankert, met Margaretha
de Kanter (1701-1762), weduwe van
Nicolaas Gast en van de metselaar
Adriaan Constandse. In 1765
wordt als bewoonster vermeld:
Alida van der A, weduwe Broek
hoven. In 1779 werd het uit haar
boedel verkocht aan Johan de
Kramer voor een bedrag van bijna
2000 gulden. Jan de Kramer ging
failliet en daarom werd het pand
in 1784 verkocht voor 1200 gulden.
Samuel Verbeque werd de nieuwe
eigenaar. Na zijn overlijden bleef
zijn weduwe er wonen. Door de
executeurs in de boedel van de we
duwe werd het pand in 1789 ver
kocht aan Cornelis den Boer,
weduwe van Ant. Dane.
Dc koopsom was 1000 gulden.
Hel pand was derhalve in tien
jaar met de helft in waarde ver
minderd.
Na 1800 wordt als eigenaar ver
meld de scheepsreder Willem Can-
nenburg, die ook eigenaar was
van Havenplein 20. Zijn weduwe,
Hugonia de Kater (1774-1836),
bleef het pand na zijn overlijden
bewonen. Na 1836 werd het pand
bewoond door Gerrit Nuis (geb.
Edam 1799) en zijn gezin, later
door Willem Swerver, afkomstig
uit Vlieland, met vrouw en zoon.
Zij waren huurders.
Het pand werd na Hugonia de
Kater's overlijden eigendom van
haar dochter Maria Cannenburg,
die gehuwd was met ds. Hendrik
Johan van Ingen, Hervromd pre
dikant in Ouwerkerk. Zij ver
kocht het huis rond 1838 aan de
metselaar Jacobus Lammers. Hij
werd geboren in Dreischor in 1816
en was gehuwd met de Zierizeese
Gijsberdine Wiltenburg. Jacobus
Dezer dagen was het juist 50
jaar geleden dat Frans Murk de
zaak overnam. Borsboom Antiek
en Oude Kunst is inmiddels al
weer een aantal jaren in Haven
plein 18 gevestigd. Het fraaie 19de
eeuwse pand werd door de heer
Borsboom gerestaureerd.
Gerestaureerd
In de beoordeling van „Stad en
Lande" bij de uitreiking van de
oorkonde wordt opgermerkt: „In
dit pand valt bij het binnentreden
direct de ruimtewerking op, door
dat het achtergedeelte na de
restauratie één geheel vormt met
het voorste deel. De lichtkoker
vormt een fraai accent. Ook op de
verdieping en op de zolder is de
ruimtewerking zorgvuldig in het
oog gehouden. De kap is volledig
Lammers overleed in 1881, zijn
vrouw was reeds in 1865
gestorven.
Kapper
Circa 1910 werd het pand betrok
ken door Bernard Herman Wilhel
mus Bartholomeus Rombouts. Hij
kwam in 1907 naar Zierikzee van
uit Dordrecht. In het pand Haven-
plein 18 vestigde hij zich als
kapper-barbier of om zijn brief
hoofd te citeren: coiffeur, posti-
cheur (haarwerker), toneelkapper.
In 1912-1914 werd Hendrik Johan
Banda in het pand Havenplein 18
kapper. Hij was afkomstig uit Den
Bosch en vertrok met vrouw en
zoontje in 1914 naar Haarlem. Dc
volgende „barbier en haarsnij
der" werd Gerardus Bcrnardus
Johannes Blom. gehuwd met Wil-
helmina Carolina Sens. Dc vrouw
overleed in 1927 in het Gasthuis in
Goes. Blom vertrok in 1937 naar
Den Haag.
zoals deze destijds gemaakt is ge
restaureerd, inclusief de stand van
de gordijnen. De wanden beneden
laten de oude houten staanders
vrij. Het interieur is uitermate ge
schikt voor de huidige bestem
ming. De voorgevel past goed bij
het geheel".
Met name die voorgevel is een
fraai voorbeeld van 19de ceuws
ambachtsschap en inecr in het bij
zonder de winkelpui. De grove let
ters boven de winkelpui ontsieren
enigzins het geheel. Niettemin is
het een aantrekkelijke vertegen
woordiger van wat Zierikzces
vakmanschap leverde aan de mid
denstand van rond 1900.
Architekt van dc restauratie
was P.C. Tieleman te Nicuwer-
kerk. Het werk werd uitgevoerd
door Aannemingsbedrijf Ligten-
dag BV uit Sint Philipsland.
Zaterdag 6 oktober
Ned. 1
15.30 uur Colditz. Harhaling van deze
Engelse serie die zich afspeelt in een
berucht strafkamp voor de geal
lieerden.
16.20 uur Bij Koos. Koos Postema
start met dit nieuwe praatprogram
ma dat rechtstreeks wordt uitgezon
den. Allerlei thema verschillend van
aard worden aan de orde gesteld.
17.30 uur Nieuws
17.35 uur Bij Koos. Voortzetting van
het praatprogramma.
18.00 uur Je ziet maar. Jongerenpro
gramma waarin allerlei onderwerpen
aan de orde komen en natuurlijk
komt ook de muziek aan de orde.
19.00 uur Smurfen
19.25 uur Cornation Street. Terug van
weggeweest. Aan de tap van de pub
wordt aan Willem Ruis vertelt wat er
zoal in de straat gebeurd is in al die
tijd.
20.00 uur Journaal
20.28 uur Wim Kan. Beelden van de
laatste show van deze befaamde caba
retier.
22.20 uur Voetbal '80
22.30 uur Achter het Nieuws
23.00 uur Sonja op zaterdag. Praat
programma.
00.05 uur Journaal
Ned. 2
13.00 en 18.15 uur Nieuws voor doven
17.45 uur Motorzesdaagse
18.20 uur Paspoort
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur T.L.
19.00 uur Nieuws
19.10 uur De roze panter
19.35 uur Chimps onder elkaar. Dit is
de titel van de nieuwe film van Bert
Haanstra die in het Burgers dieren
park werd opgenomen. Aangetoond
wordt met deze film hoe de machts
verhoudingen liggen bij deze apen.
20.30 uur Maggie Forbes. Maggie
krijgt te maken met valse munters en
ook met een gevaarlijk sujet die niet
voor geweldpleging terugdeinst.
21.20 uur U zij de Glorie. Koorzang
programma. Medewerkenden zijn
Christelijke brassband Pro Rege, gos-
selkoor, het Frysk orkest met als so
praan Thnnie Willemstrijn en achter
het orgel Jan Bonefaas.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Studio Sport
23.15 uur Nieuws voor doven
23.20 uur The shop aroud the corner.
Een film uit 1940 van Ernst Lubitch
waarin de rollen o.a. vertolkt worden
door James Stewart, Margaret Sulla-
van, Frank Morgan, William Tracy en
Sare Haden.
Zondag 7 oktober
Ned. 1
9.30 en 13.00 uur Nieuws voor doven
11.00 uur Nieuws voor doven
11.50 uur Kruispunt. Akuele zaken
betreffende kerk en samenleving
worden hierin besproken.
16.30 uur Het huishouden van Jan
Steen. Alternatief jeugdmagazine.
17.30 uur Nieuws
17.30 uur Socutera
19.00 uur Nieuws
19.05 uur Jip Sloop. Kleuterserie
naar het boek van Margriet
Heymans.
19.10 uur Achterwerk in de kast. Voor
de schoolgaande jeugd bestaat in dit
programma de gelegenheid iets mede
te delen.
19.25 uur Detective Kant. Liefheb
bers van detectives kunnen aan hun
trekken komen met deze Zweedse
serie.
19.40 uur Op zoek naar Yolanda. Fo
tograaf Rik Rollings raakt tijdens
een treinreis gefascineerd door een
jongedame.
20.10 uur Lot gevallen. Tijdens een
van zijn journalistieke omzwervin
gen door de wereld raakt Cherry
Duyns in Buenos Aires verzeild. Sa
men met Ana een Argentijnse vluch
telinge gaat hij op zoek naar de
ooi-sprong van de Argentijnse dans de
Tango.
21.30 uur Alfresco. Engelse comdey
reeks
21.55 uur Adriaan van Dis. Praatpro
gramma
15.45 uur Oma Fladder. Oma is met
haar kleindochterje Dieuwertje aan
het winkelen. Een grote hijskraan oe
fent een grote aantrekkingskracht op
het kind uit.
16.00 uur Kinderbios
16.30 uur Wordt Vervolgd. Magazine
van strips en tekenfilms.
17.00 uur Sportpanoraina
17.30 uur Nieuws
17.40 uur Toppop. Popmuziekpro
gramma
19.00 uur Televizier magezine
20.00 uur Journaal
20.28 uur FO show. Een showpro-
Zaterdag 6 oktober, 20.28 uur, Nederland 1: Wim Kan. Wim Kan en Corrie
Vonk danken het publiek.
22.50 uur Trouble in Paradise. Het
verhaal gaat over het tweetal Gaston
Monescu en Mariaane Colet die via
andermans rijkdommen aan de kost
trachten te komen. Ze treden in
dienst bij een welgestelde vrouw, Lil
ly. De brandkast vormt voor hen dan
ook een begeerlijk objekt. Door de
charme van Lilly raakt Caston echter
helemaal van zijn stuk te raken...
00.10 uur Journaal
Ned. 2
12.00 uur Het capitool
13.00 en 18.25 uur Nieuws voor doven
14.25 uur Studio Sport
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Sprekershoek
19.00 uur Studio Sport
19.55 uur Lotto
20.00 uur Nieuws
20.10 uur Panoramiek. Achtergron
dinformatie wordt gegeven over De
nemarken. Dit in verband met het
Koninklijk bezoek.
20.45 uur Race door de tijd. Driedeli
ge dokumentaire over de vlucht die
de XJniver maakte naar Australië.
21.45 uur De Kooning over de Koo
ning. Een gesprek van Charlotte Zwe
ring van deze abstracte
expressionitische schilder van Neder
landse oorsprong.
22.40 uur Journaal
22.45 uur Nieuws voor doven
Maandag 8 oktober
Ned. 1
15.30 uur Bridge les
gramma olv. Fred Oster waaraan vier
echtparen via spelletje aan de tand
worden gevoeld.
21.30 uur Codenaam Intrepid. Deco
rontwerpen Evan Michaelian krijgt
de opdracht een opleidingskamp in
Canada te bouwen, dat vanuit de
lucht niet mag opvallen. Als een ge
heim agente Madelaine zijn pad
kruist raakt hij halsoverkop verliefd
op haar en is dan ook hevig veron
trust als ze een gevaarlijke opdracht
moet vervullen op last van Step
henson.
23.05 uur Karei de Graaf. Karei praat
over mensn en dingen uit de aktua-
liteit.
23.50 uur Journaal
23.55 uur Nieuws voor doven
Ned. 2.
13.00 en 18.15 uur Nieuws voor doven
18.20 uur Paspoort
18.30 uur Sesamstraat
18.45 uur Jeugdjournaal
19.00 uur Nieuws
19.10 uur Kwartslag, Programma van
het Humanistisch verbond.
19.30 uur Coronation street. Elsie
Tanner en Len Fairclough kibbelen
nog als vanouds. Deirdre en zorgen
voor de nodige opschudding.
19.55 uur De konsumentenman. Pro
gramma van Frits Bom waarin diver
se zaken ten bate van de konsument
behandeld worden.
20.55 uur Voetbal '80
21.40 uur De onderste steen. Doku
mentaire over de Nederlanders die
veertig jaar geleden aan de invasie in
Normandië deelnamen.
22.30 uur Journaal
22.45 uur Den Haag vandaag
23.00 uur Nieuws voor doven
91
„Heeft Liam dat gedaan? Heeft hij
het kind in de westelijke vleugel ver
borgen?"
„Ja, met Kitty's hulp en een paar
van mijn moeders slaaptabletten. Ze
hebben de jongen al die tijd laten sla
pen."
„Dus het was toch Kitty die me de
trap afduwde en die Macushla die
dag aan het schrikken maakte. Ze is
wel enorm loyaal voor Liam ge
weest."
„Dat zeker. Ze hield van hem en
hechtte zich te veel aan hem. Ik ver
moed dat ze een telefoongesprek
heeft afgeluisterd dat haar argwa
nend en bang maakte."
„En ze wist dat ik het ook had ge
hoord," zei Cathleen.
„Dus ik moest worden bewaakt. Ik
moest weggaan of anders misschien
zelfs uit de weg geruimd worden, ze
is een beetje onevenwichtig waar het
Liam betreft. Ze zou alles voor hem
gedaan hebben om hem te bescher
men, geloof je ook niet?"
„Ja, dat geloof ik ook. Ze is zo'n
kluizenaarster. De schuld van tante
Tilly, en van moeder, de fout van ons
allemaal."
„Arme Kitty," zei Cathleen treu
rig. „Laten we haar hierbuiten hou
den als we kunnen. Heeft Eileen Bur
ke je alles verteld?"
„Alles. Ze beschuldigde zelfs zich
zelf omdat ze haar slappe echtgenoot
hiertoe had overgehaald. Ze is een
nare vrouw, berekenend, ijdel en eer
zuchtig. Ze vermoedde dat Liam geen
eerlijk spel speelde en daarom
besloot ze om opzettelijk - heel voor
zichtig natuurlijk - het gerucht over
het kind te verspreiden, dat tot dus
ver alleen aan tante Tilly bekend
was. Ze dacht dat de Regans hierdoor
meer macht over Liam zouden krij
gen. Je ziet wat een boosaardig stel
letje het was, de een beet de ander.
Liam was natuurlijk razend en daar
over kreeg hij ook ruzie met Danny,
daar op die afgesproken plek bij het
meertje. Er is geen twijfel aan of
Danny is naar de andere wereld ge
holpen. Liam kon hem niet meer ver
trouwen. Hij moest hen en zijn
vrouw het zwijgen opleggen tot hij
zijn laatste slag had geslagen."
„En dat betekende: alle juwelen in
handen krijgen?"
„Ja. Pas na de dood van mijin moe
der zou hun verdwijning ontdekt
zijn, en dan zouden we wel denken
dat tante Tilly ze had verkocht om
haar speelschulden te betalen, ze
heeft altijd roekeloos gegokt. Onge
twijfeld heeft Liam gedacht dat de
juwelen zijn wettig aandeel in het fa
miliefortuin waren. Het was ten
minste het enige dat in klinkende
munt kon worden omgezet met de
medewerking van tante Tilly. Dus
dat was het ultimatum in die laatste
dreigbrief aan haar. Het leerde haar
dat ze niet moest lachen om iemands
begrafenis, omdat de verkeerde per
soon dood was."
„Dus toen begreep ze dat het Liam
was en verborg ze het robijnen halss
noer uit veiligheid in die hoeden
doos. Maar waarom bleef ze nog
steeds zwijgen?"
„Ik weet het niet. Misschien wilde
ze een vergelding op schaal, dat is net
iets voor haar. Je hoorde haar zeggen
dat ze een publieke verontschuldi-
door DOROTHY EDEN
ging aan Shamus wilde maken, om
dat ze de waarheid zo lang verborgen
had gehouden. Tenslotte kwam het
plan bij haar op om Magdalena voor
Moira te laten spelen en daardoor Li
am zo aan het schrikken te maken
dat hij zichzelf zou verraden. Daar
om moest het licht ook net goed zijn,
niet te donker en niet te licht. Tante
Tilly nam mij vanmiddag in vertrou
wen en we hebben met Magdalene en
Mary Kate gerepeteerd. Zo is het ge
gaan." Hij stond vermoeid op. „We
moesten tante Tilly maar eens gaan
zoeken."
Er brandde nu overal licht. Het
kasteel zag eruit alsof het voor ee-
necht feest was verlicht, niet een
feest dat abrupt aan een eind V/as ge
komen omdat de gasten tactvol wa
ren vertrokken. Magdalene, haar
haar verborgen onder de groen voi-
len sjaal, kwam de trap af.
Toen Rory zijn handen naar haar
uitstak, trok ze zich met een snel ge
baar terug.
„Laat me maar gaan, Rory. Ik kom
wel weer op jullie volgende feestje.
Maar dit is afgelopen. Voorbij."
Haar ogen stonden vol tranen.
„Ik ben altijd van Shamus blijven
houden, weetje. Maar ik kan nu
rustig aan hem denken. Goedenacht
allebei. Als je soms naar Kitty zoekt,
ze zit bij haar moeder en houdt haar
hand vast. Tante Tilly schijnt ver
dwenen te zijn, het ouwe mormel."
Er was een wrange genegenheid in
Magdalenes stem.
„Laat het niet haar zwanezang
zijn. Het kasteel zou hetzelfde niet
zijn zonder haar."
(wordt vervolgd)
