Aandacht voor gebeurtenissen
- ook op Schouwen-Duiveland
tijdens tweede wereldoorlog
Snelheidsmonsters op rust
Bunkerstation in
Zijpe ijitgebreidt
streéknieuws
Raad Westerschouwen
kiest opnieuw voor
zoet Grevelingenmeer
Achtste plaats voor
brandweer Zierikzee
Tentoonstelling „Verzet en Vervolging" volgende week
te bezichtigen in Sint Nicolaoskerk te Brouwershaven
MIDDEN
MIDDENSTAND
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 18 september 1984 Nr. 23594
5
BROUWERSHAVEN - In de Sint Nicolaaskerk in
Brouwershaven wordt op donderdagmiddag 20 septem
ber een tentoonstelling geopend die de aandacht vraagt
voor de gebeurtenissen - ook op Schouwen-Duiveland -
tijdens de tweede wereldoorlog. In feite bestaat de ten
toonstelling uit drie delen: een nationaal deel, een pro
vinciaal/regionaal deel en werkstukken van
schoolkinderen uit diverse delen van Zeeland.
Bij de samenstelling van dit ten
toonstellingsonderdeel is zoveel mo
gelijk gestreefd naar een
chronologische volgorde.
Daarnaast is sprake van een themati
sche opzet. Het merendeel van de pa
nelen geeft beelden van de meer
algemeen Zeeuwse aspekten (mobili
satie en mei 1940, gevolgen oorlogs
handelingen, bestuur, NSB-WA-Win-
terhulp, Nederlandse Unie, Kontrole
van de bevolking, distributie, arbeid
sinzet, vorderingen, de lotgevallen
van de Zeeuwse Joden, propaganda,
humor, verzet, evakuatie, rondom en
na de bevrijding).
Zes panelen zijn gewijd aan de spe
cifieke zaken van Schouwen-Duive
land in de tweede wereldoorlog. Twee
daarvan geven foto's van het verniel
de vliegveld Haamstede, het barak
kenkamp van de Organisation Tbdt
aan de Kloosterweg in Haamstede,
pamfletten over onvoldoende ver
duistering en vordering van radio
toestellen, een exemplaar van de
Zierikzeesche Nieuwsbode van 15
maart 1941, een (Duits) overzicht van
de bunkers-verdedigingsstelsels op
Het nationale gedeelte heet „Verzet
en vervolging 1933-19nu". Het wordt
beschikbaar gesteld door de stichting
comité nationale viering bevrijding.
Dit deel geeft op boeiende, vaak aan
grijpende wijze een beeld van de ver
schrikkingen in de tweede
wereldoorlog, onder andere in de
koncent rat iekampen. Ook aan aller
lei andere aspekten wordt, naast
beelden die de opkomst van het
nationaal-socialisme demonstreren,
op enkele tientallen panelen aan
dacht besteed: de Jodenvervolging,
het verzet, de illegale pers, vervalsin
gen, de honger, de gebeurtenissen in
Indië, de bevrijding.
Het Zeeuwse deel
Het Zeeuwse gedeelte van de ten
toonstelling omvat 24 panelen met
een groot aantal vaak onder moeilij
ke en gevaarlijke omstandigheden
genomen foto's, alsmede ongeveer
honderd originele dokumenten (pro-
klamaties, bekendmakingen van de
bezetter en dergelijk), geschriften,
formulieren, kranten uit de oor
logstijd, enzovoort.
het eiland uit oktober 1943, een staat
je met de namen en nummers van de
verschillende Wehrmachtonderdelen
op Schouwen-Duiveland uit dezelfde
periode, een foto van bevelvoerende
Duitse officieren van mei 1942, een
foto van het huis Havenplein 3 in Zie-
rikzee waar bijna de gehele oorlog de
bedrijfstelefoon van de PZEM - onbe
kend bij de Duitsers - heeft gefunkti-
oneerd, en tenslotte de omslag van
het in augustus 1940 verschenen
boekje van de Zierikzeese arts C.J.M.
Boogerd, statenlid voor de Vrijheids
bond, getiteld „Van partijman tot
nationaal-socialist".
Situatie 1944-1945
Een volgend aan Schouwen-Duive
land gewijd paneel draagt de titel
„Inundatie - evakuatie". Men kan
hier kennis nemen van een unieke
originele met de hand gekleurde
kaart van het eiland die een over
zicht geeft van de omvang van de in
undaties in 1944-1945. De kaart is
afkomstig uit het archief van provin
ciale waterstaat en niet eerder in het
openbaar getoond.
Diverse foto's van de inundatie en
de evakuatie zijn eveneens aange
bracht, alsmede een gedicht uit het
bundeltje „Het water tot aan de lip
pen" van Jozina Folmer. Een ander
paneel heeft de titel „Eén eiland ver
geten?" gekregen. Begin november
1944 was Zeeland op Schouwen-Dui
veland na bevrijd. De toegang naar
Antwerpen kon door de geallieerden
vrij worden gemaakt. Verovering van
Schouwen-Duiveland werd niet on
middellijk nodig geacht. In die don
kere oorlogswinter leek het voor de
achter gebleven bewoners uitzicht
loos, al zagen zij boven hun eiland es
kaders geallieerde bommenwerpers
vliegen op weg naar Duitsland: een
foto geeft daarvan een beeld. Verder
zijn er foto's van verwoestingen: de
opgeblazen kerktorens (door de Duit
sers) van de torens van Nieuwerkerk
en Ouwerkerk, grote vernielingen in
Oosterland, Bruinisse en Burgh.
Bevrijding
„De bevrijding en daarna" staat
boven de twee laatste aan Schouwen-
Duiveland gewijde panelen. O.a. ge
ven zij te zien foto's van de Engelse
onderhandelingsdelegatie op weg
naar de Duitse commandant in Zie-
rikzee op 7 mei 1945, de eerste Cana
dezen die in Haamstede een Duitse
versperring passeren, het hijsen van
de Nederlandse vlag in Zierikzee, een
exemplaar van De Vrije Stemmen
van Schouwen-Duiveland, een foto
van politieman M.K. van der Beek,
verzetsstrijder, die werd gefusilleerd
nadat zijn plan om de 300 op het ei
land verblijvende Armeniërs tegen
de Duitsers in opstand te doen komen
was mislukt.
Dat ook aandacht wordt gegeven
aan het drama op 10 december 1944
bij Renesse toen tien verzetsmensen
door de Duitsers werden opgehangen
spreekt vanzelf: een gedenksteen bij
Slot Moermond, het beeld te hunner
nagedachtenis en het bezoek van ve
len aan hun graven worden door mid
del van foto's in de herinnering terug
geroepen.
Werkstukken
Tbr gelegenheid van de nationale
viering van de bevrijding op 5 mei j.l.
in Middelburg hebben schoolkinde
ren en jongeren in Zeeland van 9 tot
25 jaar het verzoek gekregen deel te
nemen aan een grote wedstrijd over
het thema „Bevrijding en verdraag
zaamheid". De bekroonde werkstuk
ken zijn op enkele panelen behorend
bij de tentoonstelling te zien.
Van Schouwen-Duiveland zijn dat
tekeningen van Jolanda Everaars en
Aryan Kraayen Bunk uit Renesse, en
van zes leerlingen van de openbare
basisschool „De Schelphoek" in Ser-
sooskerke, t.w. Simon Hart, Arjan en
Margreet van de Stolpe, Jolanda van
de Marei, Hellen van Splunter en An-
ja de Groot.
Brief
In een brief aan de hoofden en di-
rekteuren van de scholen op
Schouwen-Duiveland (vanaf de vijf
de klas lager onderwijs en al het
voortgezet onderwijs) heeft de com
missaris der koningin, dr. C. Boer-
tien, hen met de leerlingen en
studenten uitgenodigd voor een ^be
zoek aan de tentoonstelling.
In zijn brief wijst de commissaris
er o.a. op dat na het strekken van de
wapens in mei 1945 niet voorgoed een
einde is gekomen aan allerlei vor
men van onderdrukking en het ver
trappen van mensenleven. Hij vindt
het van groot belang dat ook de jon
geren dit beseffen nu er allerwegen
sprake is van symptomen van een
herlevend fascisme.
De commissaris wijst er nog op dat
vertegenwoordigers van het voorma
lig verzet bereid zijn de schoolgroe-
pen te begeleiden en te informeren.
Bezoek
Voor bezoek aan de tentoonstelling
is er van maandag tot en met zater
dag 29 september van half 10 tot half
1 en van half 2 tot 4 uur. Op zopdpg_23
september is de tentoonstelling niet
open, wel op zondag.30-september des
middags van half tot 4 uur.
Bij de presentatie van de ten
toonstelling werken samen het ge
meentebestuur van Brouwershaven,
de kerkvoogdij van de Nederlandse
Hervormde gemeente en de Stichting
culturele commissie Brouwershaven
De Roode Lelie. Het bureau voorlich
ting van de provincie tekent voor de
organisatie. Het materiaal voor de re
gionale panelen is in hoofdzaak af
komstig uit de verzamelingen van het
Documentatiecentrum Zeeuws Delta
gebied van de Provinciale Biblio
theek, de archieven en verzamelingen
van het streekarchivariaat
Schouwen-Duiveland en het Rijks
instituut voor Oorlogsdocumentatie
in Amsterdam. De streekarchivaris
en medewerkers van Documentatie
centrum en bureau voorlichting se-
lekteerden en verwerkten het
materiaal.
Kees Roukema verkoopt alles waaraan
een schipper behoefte kan hebben
BRUINISSE - „Van de wind kun je niet leven". Nu
kan deze oer-Hollandse stelling wel bestreden wor
den door een handvol molenaars en zeilmakers, ze
gaat zeker op voor de heer Kees Roukema uit Brui
nisse. Hij levert namelijk brandstof voor motorsche
pen, waaronder een groot gedeelte van de Bruse
kottervloot. Daarnaast levert Roukema vanuit zijn
bunkerstation en winkel op Zijpe alles waaraan een
schipper behoefte kan hebben, zoals smeerolie,
poetslappen, gasflessen, verf, trossen en
drinkwater.
Kees Roukema, in vol ornaat, voor zijn bedrijf in de vluchthaven van
Zijpe.
Sinds kort heeft Roukema een
nieuw opslagponton in de vlucht
haven van Zijpe liggen waar een
voorraad van 230 ton gasolie in
kan worden opgeslagen. Roukema
over deze vernieuwing, die ook
een uitbreiding van de opslag be
tekent: „Vroeger werden er geen
eisen aan bunkerschepen gesteld,
maar sinds enkele jaren heeft
Rijkswaterstaat normen aange
legd. De aanpassing van de oude
ponton zou zoveel kosten dat
nieuwbouw, over een aantal jaren
gerekend goedkoper was".
Met zijn 40-tons bunkerboot
„Johanna" brengt Roukema de
motorbrandstof naar de Bruse
kotters en de langsvarende
schepen.
Tbt 1977 hadden Roukema en z'n
vrouw op Zijpe ook nog een café
en een winkel in levensmiddelen.
Vooral de schippers die in de
vluchthaven overnachtten kochten
daar hun levensmiddelen terwijl
ze 's avonds een partijtje kwamen
biljarten. In dat jaar echter kwam
de Schelde-Rijn verbinding achter
Tholen gereed en de grote stroom
schepen van en naar België en
Frankrijk kwam niet meer langs
Zijpe.
OUWERKERK
Bijeenkomst NBvP
De eerste avond in het nieuwe sei
zoen van de afdeling Duiveland van
de Ned. Bond van Plattelandsvrou
wen zal worden gehouden, woensdag
avond om 19.30 uur in het dorpshuis
te Ouwerkerk. De heer Frans Beek
man, bestuurslid van de „Natuur- en
Vogelwacht Schouwen-Duiveland",
zal het een en ander vertellen over de
geschiedenis van landschap en na
tuur van ons eigen eiland.
OOSTERLAND
Kollekte
De kollekte voor het Koningin Wil-
helmina Fonds voor de kanker
bestrijding, die onlangs werd
gehouden, heeft een geweldig bedrag
opgeleverd en wel 2.399,10. Alle ge
vers wort hartelijk dank gezegd. Het
zelfde geldt voor de leiding en
kollektanten en voor ieder die zich op
een of andere manier heeft ingezet
voor deze aktie, in het bijzonder de
plaatselijke bakkers.
BURGH-HAAMSTEDE - Na enige diskussie heeft de raad van Westerschou
wen zich maandagavond voor een tweede maal uitgesproken voor een zoete
Grevelingen. Alle frakties lieten weten de belangen van de landbouw op
Schouwen-Duiveland zeer zwaarwegend te vinden. Alleen de fraktie van de
P.v.d.A. sprak zich duidelijk uit voor een zoute Grevelingen, maar dan wel met
een door het rijk betaalde pijpleiding voor de zoetwatervoorziening van de
landbouw.
Ook andere raadsleden waren v^n
mening dat, indien de Grevelingen
zout blijft, de pijpleiding betaald
dient te worden door de overheid. Om
zekerheid te verkrijgen over zoet of
zout werd het voorstel van b. en w.
(zoet) in stemming gebracht op ver
zoek van de P.v.d.A. Alleen deze drie
fraktieleden stemden tegen het voor
stel.
L. Tieleman, fraktie-voorzitter van
Zierikzee plaatste zich voor deze fi
nale door winnaar te worden tijdens
de provinciale brandweerwedstrij
den en een tweede plaats bij de
wedstrijden in gewestelijk verband.
De deelnemende ploegleden, onder
bevelvoerder J. M. Bergmans, waren
J. P. H. Thuns, H. J. Heyboer, D.
het CDA merkte net als wethouder A.
J. Padmos op dat de kwestie pijplei
ding helemaal niet aan de orde was,
maar slechts de keuze zoet of zout.
Padmos: „We weten niet of de kwali
teit van het water uit een Zoommeer
van voldoende kwaliteit is voor de
landbouw."
De planningslijsten nieuwbouw,
verbouw en verbetering periode 1985-
1989 werden vastgesteld. Het kollege
Quant, J. Koster. D. Ooms, A. C. Mol
en M. Bin.
Tbt de beste pompbediener van de
wedstrijden werd M. Bin uitgeroe
pen. In totaal deden twaalf brand
weerploegen mee aan de wedstrijden.
Winnaar werd het korps van Ranx
Xerox uit Venray.
had van de woningbouwvereniging
Beter Wonen voor de te verbeteren
woningwetwoningen en partikuliere
huurwoningen de volgende planning
ontvangen: 1985, Burgh 6 woningen;
1986, Burgh elf woningen, 1987, nul;
1988, Renesse zeven woningen, Se-
rooskerke elf woningen en 1989, Re
nesse 33 woningen.
Dr. H. J. van Zuylen, fraktievoor-
zitter van de VVD wilde weten of deze
verbouw- en verbeteringsplannen
wel allemaal strikt noodzakelijk zijn.
„Ik vraag me af of de bewoners daar
wel gelukkig mee zijn. Er zijn nog
steeds mensen, die in huizen van
200,— wonen en die prijzen verdub
belen soms na de verbouw. Burge
meester J. L. Niemantsverdriet-Leen-
heer zei als gemeente geen invloed te
hebben op de woningbouwvereni
ging. J. C. Hendrikse (P.v.d.A.) meen
de dat de bewoners wel degelijk zelf
mogen kiezen wat zij wel of niet laten
renoveren, mar dat zij, indien afwij
zend wordt besloten, het jaar daarop
dan niet weer de kans krijgen. We
thouder Padmos zei dat Beter Wonen
wel inspraakrondes houdt, maar dat
de belangstelling van de zijde van de
huurders daarvoor minimaal is.
WINTERSWIJK - Het woonhuis
van burgemeester C. de Vries van
Winterswijk is het afgelopen wee
keinde met leuzen beklad. Ook zijn
aan en rond de woning diverse ver
nielingen aangericht. Zo werden
bloembakken beschadigd en planten
uit de grond getrokken.
DEN HAAG - Aan het einde van het
eerste kwartaal 1984 ontvingen
MK 000 personen een periodieke
bijstanduitkering. Dat blijkt uit cij
fers van het centraal bureau voor de
Statistiek (CBS).
LEIDEN - Tbr gelegenheid van de
viering van Leidens ontzet op 3 okto
ber worden onder meer bij Neder
landse ambassades in het buitenland
voor rekening van het Nederlandse
bedrijfsleven haringen uitgereikt.
Het gaat in totaal urn 12.000 exem
plaren.
Bij de landelijke brandweerwedstrijden
ZIERIKZEE - Tijdens de zaterdag 15 september in Mijdrecht gehouden lan
delijke brandweerwedstrijden in de le klasse behaalde een ploeg van de vrij
willige brandweer van Zierikzee een eervolle achtste plaats.
BROUWERSHAVEN - Op het Grevelingenmeer bij Brouwershaven worden momenteel de Europese kampioenschap
pen in de Tornado-klasse afgewerkt. Momenteel zijn vijf van de zeven races achter de rug en zijn er ogenschijnlijk
nog maar twee kandidaten voor de titel. Naast de Deense titelverdediger Paul en Trine Elvstrdm strijden de Neder
landse broers Willy en Cees van Bladel nog volop mee. De twee koppels voeren met gering verschil de ranglijst aan.
De Russen Sergei Prijmak en Edgar Tereknin bezetten de derde plaats, maar de marge naar de twee koplopers toe
is al bijzonder groot. Na afloop van iedere race worden de 49 deelnemende snelheidsmonsters op het parkeerterrein
bij de Brouwse jachthaven gedeponeerd om daar gedurende een aantal uren te genieten van een welverdiende rust.
