Een bereisde wonderknol
muni
stukken
berichten
ERIC DE NOORMAN
De aardappel:
Geld voor
Nederland uit
Europese
landbouwfonds
Verontreinigd
oppervlaktewater
in Noord-Holland
VS willen
geen
bevriezing
Euroraketten
Kankeronderzoek
Britse
regering
in affaire
kerncentrale
Rumoer
in Renesse
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 24 juli 1984 Nr. 23552
7
ZIERIKZEE - Iedereen eet wel eens een Bintje, de be
roemdste aardappel van onze streken. Maar dat er zo on
geveer vijfduizend rassen bestaan en dat er nog steeds
expedites worden uitgerust om nieuwe te ontdekken, is
een verhaal waar men niet zo gauw aan denkt als je krui-
mige piepers eet. Er is in de loop der jaren heel wat
gesleuteld aan de erfelijke eigenschappen van de aardap
pel.
Uit een ,,potertjegroeien binnen zestig dagen tien vijftien nieuwe aardap
pels. Van het oorspronkelijke pootaardappeltje is dan niets meer overdie
heeft al zijn energie gestopt in hetuitzendenvan stengels, (foto: Grasdui
nen)
Pas in 1983 kweekte Geert Veen-
huizen een aardappel die er zijn
mocht: de Eigenheimer. Een andere
bekwame sleutelaar was meester De
Vries, een friese onderwijzer. Begin
1900 kweekte hij een fiks aantal ras
sen, die hij stuk voor stuk de naam
van een van zijn negen kinderen gaf.
Maar toen hij zijn tiende ras had uit-
gedokteerd, noemde hij dat naar zijn
knapste leerlinge van zijn schooltje:
Bintje Jansma. Nu nog een puike pie
per, moeilijk te overtreffen in kwali
teit.
Voordien was de aardappel een
wild, exotisch gewas uit een ver land
BRUSSEL - Nederland krijgt een
bedrag van bijna drie miljoen gulden
uit het Europese Orientatiefonds
voor de landbouw en de visserij. Dat
blijkt uit een overzicht dat de EG-
commissie maandag in Brussel ver
strekt heeft. Dat geeft de cijfers van
de uitkeringen uit het fonds aan alle
EG-landen. In totaal wordt er ruim
88 miljoen gulden ter beschikking
gesteld. Nederland krijgt daar ruim
eendertigste deel van.
Met de ruim 88 miljoen gulden
moeten in de EG 451 projekten (me
de) gefinancierd worden. Het geld
voor Nederland is bestemd voor tien
projekten. Bij ons gaat het om drie
nieuwe vissersvaartuigen (twee gere
gistreerd in Zeeland en een in Fries
land), het moderniseren van vier in
Noord-Holland geregistreerde vis
sersboten en om drie projekten voor
wat genoemd aquakultuur in respek-
tievelijk Zeeland, Zuid-Holland en
Groningen.
WORMER - De rijkspolitie te Wor-
mer onderzoekt in samenwerking
met de rijkspolitie te water en met
steun van de dienst luchtvaart van de
rijkspolitie een omvangrijke veron
treiniging van 't Zwet, een watertje
nabij Wormerveer.
Het oppervlaktewater van 't Zwet
is over een afstand van drie kilome
ter verontreinigd met een olie
achtige substantie. Volgens
rijkspolitie-voorlichter adjudant P.
Gorissen hebben getuigen ook zon
dag al een omvangrijke verontreini
ging waargenomen, 't Zwet staat via
een sluis in verbinding met de rivier
De Zwaan, waar het onderzoek naar
de herkomst zich toespitst. Maandag
is het behulp van een helikopter van
de dienst luchtvaart naar een eventu
ele lozingsput gezocht, maar tever
geefs. Gehoopt wordt dat door analy
se van watermonsters nadere aanwij
zingen over de herkomst van de
substantie worden verkregen. Vol
gens Adjudant Gorissen zijn er nog
geen meldingen van ernstige milieu
schade.
overzee. Hoe deze knol over de aarde
reisde en hoe er over hem werd ge
oordeeld, beschrijft Frans Buissink
in het augustus-nummer van Gras
duinen.
Staatsboef
In de 16e eeuw kwam Francisco Pi-
zarro, de Spaanse conquistador en
staatsboef in Zuid-Amerika, met de
opdracht om het nieuwe land en zijn
goud te veroveren. In zijn kielzog
dobberde een zekere admiraal Pedro
de Cieza de Leon mee, die reisnotities
maakte. Hij beschreef in 1538 als
eerste een plant met eetbare knollen,
die de inlanders ,,pap" noemden en
die Inca's verwerkten tot chuno, een
soort puree. Het was de aardappel.
Op hun terugreis naar Spanje namen
de veroveraars, behalve de geroofde
schatten, ook nog wat curiositeiten
mee: papagaaien, maïskolven, pe
pers en papa's. De papa's werden
rond de Spaanse hoven in de grond
gestopt; de edelen en hun dames bab
belden geamuseerd over de reuze aar
dige bloemen die eruit groeiden.
Heilig: of zondig?
Rond 8000 voor Christus komt in
Zuid-Amerika een primitieve vorm
van landbouw op gang, waarin de
aardappel vrijwel zeker een rol heeft
gespeeld. De duizelingwekkende hel
lingen van het Andes-gebergte waren
immers vanouds rijk aan nacht-
schade-achtige planten, zoals de „So-
lanum tuberosum". Samen met ande
re knolvormende soorten dienden die
de Indianen van Chili en Peru tot
voedsel. Dit voedsel speelde zo'n be
langrijke rol dat de knol als heilig
werd beschouwd.
Anders verging het Solanum Tu-
bersosum in Europa, de immigranten
die in de 16e eeuw een grillige oer
vorm hadden. Ze waren krom, vol
bobbels en hadden merkwaardige
kleuren: rood, geel en zwart. De
Spanjaarden noemden ze misprij
zend truffels: tartuffo's, waar moge
lijk het Duitse woord kartoffel van
afgeleid is. Het gerucht ging, dat de
pieper een helse knol was, door de
duivel zelf uit Egypte gehaald om
melaatsheid en kwaadaardige ge
slachtsdrift onder de Christenen te
verspreiden.
Toch werden er in de omgeving van
Lyon in 1593 aardappelen gerooid,
maar in 1630 werd er een decreet uit
gevaardigd, dat het telen verbood.
Wat onder de grond groeide en zulke
monsterlijke vormen aannam, moest
wel iets zondigs wezen.
Niet het loof...
De invloedrijke Sir Walter Raleigh
had aan de overzijde van het kanaal
andere besognes met de aardappel.
Na een enigszins mislukt aardappel
banket voor de edelen van het land -
de koks zetten het uitgelezen gezel
schap het gekookte loof en de bessen
voor, die het vergif Solanine bevat
ten - liet hij de knol telen op zijn
landgoed in Zuid-lerland. De bevol
king wist van meet af aan de nieuwe
voedselbron naar haar juiste waarde
te schatten: ze aten dan ook de knol
len. De Ieren zijn nog steeds geweldi
ge liefhebbers, men zegt dat zij er
niet voor terugdeinzen per man drie
kilo praties per dag te eten...
Een groot deel van het sukses van
de aardappel is te danken aan de be
trekkelijk makkelijke teelt. Het is
makkelijker de aardappel in de
grond te stoppen, dan de planten te
zaaien. Uit zo'n „potertje" groeien
binnen zestig dagen tien tot vijftien
nieuwe aardappels. Aardappels zijn
bovendien rijk aan vitaminen, mine
ralen en voedzaam zetmeel en ze be
vatten nagenoeg geen vet. Voedings-
kundigen prijzen hem hoger dan de
befaamde sojaboon.
Nederlanders eten per persoon per
jaar 62 kilo en gebruiken daarbij nog
eens 21 kilo in de vorm van chips,
zoutjes, puree of andere aardappel-
produkten, zoals...stijfsel. De Belgen
weten er ook raad mee: 103 kilo per
persoon per jaar. De Britten gaan
meer aardappels eten, want de huis
houdbeurs is daar de laatste jaren
krap geworden. Papa, de knol die Pi-
zarro geen blik waardig keurde,
heeft de wereld veroverd. Papa is
nog steeds de vriend van arme men
sen.
WASHINGTON - De Verenigde
Staten zijn niet van plan het aantal
middellange afstandsraketten te be
vriezen om de Sovjetunie ertoe te be
wegen de onderhandelingen hierover
in Genève te hervatten. Dat heeft de
woordvoerder van het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken
John Hughes maandag verklaard.
„Stopzetting van de stationering
van Pershings en kruisraketten, bij
afwezigheid van konkrete onderhan
delingsresultaten, zou er simpel op
neerkomen dat de Sovjetunie wordt
beloond voor het verlaten van de on
derhandelingen", zo onderstreepte
Hughes het Amerikaanse standpunt.
De Amerikaanse verklaring komt
na uitlatingen van de Roemeense lei
der, Ceausescu, dat de Russen weer
aan de onderhandelingstafel zouden
willen verschijnen, indien het
westen het aantal Euroraketten be
vriest. Moskou sprak dit later overi
gens tegen. In een verklaring uit de
Russische hoofdstad wordt herhaald
dat de Euroraketten moeten worden
weggehaald.
LONDEN - De Britse regering
heeft maandag bekendgemaakt dat
zij een onderzoek zal instellen naar
gevallen van kanker in het gebied
rondom een kerncentrale in het noor
den van Engeland die volgens milieu
beschermers bloedkanker onder
plaatselijke kinderen veroorzaakt.
In een officieel rapport stelt de
vooraanstaande Britse mdicus Sir
Douglas Black vast dat er geen be
wijzen zijn voor het vermoeden van
een risico voor de algemene gezond
heid in de omgeving van Sellafield,
maar dat een gedettailleerder studie
over kanker ter plaatse gewettigd is.
De regering heeft de aanbeveling
overgenomen.
De regering hoopt om het rapport
gevraagd nadat in een televisiepro
gramma was meegedeeld dat in het
dorp Seascale bij Sellafield tien keer
zoveel gevallen van leukemie bij kin
deren voorkwamen als in het alge
meen in Groot-Brittanie.
STUTTGART - Een 43-jarige man
in West-Duitsland is aangehouden op
verdenking van spionage voor een
land in Oost-Europa gedurende bijna
14 jaar. Dit heeft de politie van Stutt
gart maandag bekendgemaakt.
BONN - Als andere Europese lan
den niet meedoen zal de Bondsrepu
bliek eind volgend jaar alleen maat
regelen nemen tegen de luchtveron
treiniging door uitlaatgassen van au
to's, zo heeft de Westduitse minister
van binnenlandse zaken, Friedrich
Zimmermann, maandag verklaard
op een perskonferentie in Bonn.
DEN HAAG - Kenya kan van Ne
derland een bijdrage krijgen uit ont
wikkelingsgelden van 61 miljoen
gulden om de luchtverkeersleiding-
sapparatuur op de luchthavens van
Nairobi en Mombasa te vervangen.
De apparatuur wordt geleverd door
Hollandse signaal apparatenfabriek
uit Almelo. Dit heeft minister Schoo
(ontwikkelingssamenwerking)
maandag bekendgemaakt.
Veemarkt Leiden
LEIDEN, 16-7. Aanvoer: Slachtvee
880, stieren 100, slachtschapen en
lammeren 277. Totaal: 1257.
Prijzen per kg geslacht gewicht:
Extra kwaliteit dikbillen 9,00 -
13,50; stieren le kw. 8,05 - 8,95,
2e kw. 7,30 -ƒ 8,05; vaarzen le kw.
7.15 - 8,45, 2e kw. 6,00 - 7,10;
koeien le kw. 7,00 - 8,05, 2e kw.
6,00 - 7,00, 3e kw. 5,50 - 5,95;
worstkoeien 4,85 - 5,90; schapen
5,00 - 7,00; lammeren 10,00 -
11,50.
Prijzen per stuk: Schapen 190 -
230 en lammeren 195 - 250.
Stemming: Slachtvee: handel
slecht, en prijzen lager; stieren: han
del slecht, en prijzen lager; slacht
schapen en lammeren: handel vlot,
en prijzen gelijk.
Paardenmarkt Utrecht
UTRECHT, 23-7. Op de paarden
markt in Utrecht zijn maandag 147
paarden aangevoerd.
De prijzen luidden als volgt per
stuk: Luxe paarden 2925 - f 3900;
werkpaarden 2025 - 3100; oude
paarden 1750 - 2500; 3-jarige paar
den 1550 - 2625; 2-jarige paarden
1400 - 2450; veulens 375 - 1400;
hitten 650 - 1450; pony's 225 -
900.
Prijzen per kg geslacht gewicht:
Oude slachtpaarden 4,75 - 6,25;
jonge slachtpaarden 5,40 - 6,60.
Handel flauw.
Nederlandse Hervormde Kerk
Aangenomen naar Raalte (toez.):
W. J. Rutgers te Drumpt.
Gereformeerde Gemeenten
Bedankt voor Waarde en voor
Scherpenzeel: A. Hoogerland te
Dirksland; voor Nijkerk: E. Venema
te Middelburg; voor Middelharnis:
Chr. v. d. Poel te Yerseke; voor Wer
kendam: A. Moerkerken te Nieuw-
Beijerland; voor Middelburg-Zuid: J.
J. van Eckeveld te Zeist; voor Barne-
veld: J. Mol te Elspeet.
Je redactie behoudt zich het recht voor ingekomen
stukken in te korten. Plaatsing betekent niet dat de
nhoud door de redactie wordt onderschreven. Inge-
ronden stukken zijn buiten verantwoordelijkheid van
ïe redactie en uitsluitend voor rekening van de brief-
schrijver, waarvan naam en adres bij de redactie
bekend moeten zijn.
Wat een pracht verhaal vorige
week in de Nieuwsbode, over het po
litieapparaat in Renesse! Maar de be
woners van de Hogezoom hebben
daar tot op heden erg weinig van ge
merkt. Men was dit jaar eindelijk te
vreden met de toegezegde politie
mensen. Nu kon men het in de hand
houden in Renesse. Resultaat aan de
Hogezoom: nog meer lawaai, ellende
en vernielingen dan voorgaande ja
ren. Alle nachten is het mis tussen 2
en 3.30 uur. Al watje ziet is opgescho
ten en aangeschoten jeugd en beslist
geen politie, ook niet in burger. Bel
len heeft weinig zin want de klacht
wordt genoteerd en daarmee is de
kous af en als ze komen is het allang
te laat. Volgens de politie is alles no
dig in Renesse zelf. Wij wonen alle
maal binnen het bord Renesse, maar
dat wordt gemakshalve vergeten. Ik
durf uit angst voor m'n ramen m'n
naam niet te vermelden, maar ben
een van de ongeruste bewoners van
de Hogezoom.
(Naam en adres bij redaktie bekend)
Dankbaar en blij zijn wij met
de geboorte van ons zoontje
en broertje
CORNELIS HENDERIK
Wij noemen hem Erik
CEES en CORA
DEN BOER-DEN OTTER
JAN
21 juli 1984
Eerste Weegje 1
4301 SL Zierikzee
Bruidsreportages
Op zondag 22 juli 1984 om
20.40 uur werden mamma en
pappa met hun tweede kindje
verblijd en kreeg ik een
broertje.
Hij zal
FLORIS
MARTIN MICHAEL
gaan heten.
We noemen hem Michael
Wij zijn allemaal heel erg blij
met hem.
JOHN QUAAK
SYLVIA QUAAK
VAN DER AVOIRD
JOHNNY
4328 BR Haamstede,
Bernhardstraat 19
Mamma en Michael rusten
van 13.00 tot 15.00 uur.
JE LEEST 'T IN OE
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Langs deze weg willen wij iedereen bedanken voor de vele
kaarten, bloemen en kado's die wij kregen na de geboorte
van ons dochtertje en zusje ANJA.
LEEN, TONNIE en LISETH DE WAAL
Bruinisse, juli 1984
Deestraat 17
Voor de vele blijken van belangstelling in de vorm van bloe
men, kaarten en fruit tijdens mijn verblijf in en bij thuis
komst uit ziekenhuis „Bergzicht" te Goes, zeg ik u allen har
telijk dank.
Mevr. J. DE FEITER-DORREMAN
Zierikzee, juli 1984
de Cranestraat 10
Heden overleed onze beste vriendin,
M. E. VAN DER BIJL
in de leeftijd van 68 jaar.
J. J. PRIEMIS
P. C. PRIEMIS-BAKKER
Haamstede, 21 juli 1984
Platboslaan 27
Na een kort ziekbed is van ons heengegaan mevrouw
M. E. v. d. BIJL
een meelevend lid van onze afdeling.
Ze wist zich geborgen in haar Heer.
Namens de N.C.V.B.
afdeling Burgh-Haamstede
R. F. KLATTER-v. d. MOLEN
(presidente)
E. WILLEMSE-DEKKER
(secretaresse)
21 juli 1984
Wij zijn bijzonder getroffen door uw overweldigende be
langstelling na het overlijden van. onze innig geliefde zoon
en broer
JAN
Uw condoleances, brieven of uw persoonlijk bezoek zijn ons
tot grote steun geweest in deze moeilijke dagen. Daarvoor
willen wij u graag oprecht danken.
Wij zullen Jan nooit vergeten.
PH. J. v. d. VELDE
M. P. v. d. VELDE-v. d. VELDE
ELLEN en WILLEM-JAN
RITA
Bruinisse, juli 1984
Stelbergstraat 8
De laatste slag (2)
91. Met wat voor bedoelingen de Romeinse
aanvoerder ookzijn hoornblazer aansprak, op
het moment dat hij de onrust bij Eric en de an
deren opmerkt laat hij zijn plannen varen. In
tussen glijden zijn ogen langs de beboste hel
lingen en de Frankenkrijgers, die daar verza
meld zijn ontgaan hem niet. De aarzeling van
de Romeinse prefect duurt echter maar even,
dan drijft hij zijn ros naar voren en heft de
hand op ten groet.
..Edele Merwig koning der Franken" roept
hij, „we brengen een boodschap en een uitno
diging van onze bevelhebber, Aëtius".
Terwijl ook Merwig de hand opheft en aan
het hoofd van zijn groepje de Romeinen hal
verwege te gemoet gaat, blijven Eric en Allan,
de Heruli op de achtergrond.
,,De edele Aëtius wil tesamen met het volk
der Franken de verdeiding van het Romeinse
rijk tegen de horden van Attilla
bespreken klinkt de stem van de prefekt.
„Bespreken", valt Merwig uit, „wat geeft
praten? Gehandeld moet er worden, en snel.
maar komaan, al stelt het mij teleur, de edele
Aëtius niet zelf hier te zien, daarom zijt ge niet
minder welkom
En terwijl Romeinen en Franken gezamen
lijk naar het Frankenkamp terugkeren, geeft
Eric Allan een wenk.
„Intussen zullen wij er eens achter zien te
komen, waarom die paar ruiters een andere
kant opgingen", mompelt hij grimmig. „Mis
schien weet ik dan meteen, waarom ik dit be
zoek niet vertrouw."
4
