Stad en Lande bezocht
het Vlaamse land
Leuke expositie over
het Zeeuwse trekpaard
Kontaktochtend voor
afdelingen NCVB
Staatssekretaris
Bolkestein
naar Zeeland
ZIERIKZEESCHE
NIEUWSBODE
Schitterende excursie naar Aardenburg en Damme
Jeugddienst
in Herv. kerk
Dreischor
In de Bewaerschole
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Dinsdag 29 mei 1984 Nr. 23532
3
Eén van de 15e eeuwse grafschilderingen in de St. Baafskerk te Aardenburg.
Vooraf aan deze rit door een koste
lijk landschap, thans doorsneden
door een nieuwe snelweg die Antwer
pen rechtstreeks met de kust ver
bindt, ging een bezoek aan Aarden
burg.
Hier werd door de gids uit de doe
ken gedaan hoe in dit oudste stukje
van Zeeland al zo'n 10.000 jaar gele
den bewoning was op de zandrug tus
sen Knokke en Antwerpen, die
slechts doorsneden werd door het
Zwin.
Uit dit stenen tijdperk zijn
vuurstenen werktuigen ter plaatse
opgegraven. Daarna kwamen de Ro
meinen die er een castellum lieten
bouwen. Dit is eerst in 1955 ontdekt.
Vóór 1940 hadden Belgen, op zoek
naar sporen van de oudste Vlaamse
historie, al wat Romeinse vondsten
gedaan, toegeschreven aan reizende
handelaren. Wat na 1955 is opgegra
ven van deze legioenstad is voor het
grootste gedeelte naar het museum in
Middelburg verhuisd.
Het museum bezit overigens nog
genoeg wat zeer de moeite waard
voor zelfs een tweede bezoek is. Voor
één gulden is al dit moois en bijzon
ders op een goed half uur afstand met
de bus van Breskens te bewonderen.
Ook de Noormannen bleken al
vroeg in Aardenburg op bezoek te
zijn geweest. Van omstreeks het jaar
450 is er een graf van een Viking in
het museum. Hij kreeg een gat in zijn
schedel geslagen en is in hurkhou-
ding zoals een foetus begraven, in af
wachting van veronderstelde weder
geboorte.
Veel aardewerk is er verder te zien,
Keltisch en Romeins, maar ook uit
latere eeuwen, o.a. huwelijksborden.
St. Baafs-kerk
De St. Baafs-kerk is wel een heel
bijzondere door z'n geweldige ruim
tewerking, tachtig meter lang, en z'n
beroemde beschilderde grafkelders.
De koster van de kerk wist er alles
over te vertellen.
Sinds 1949 zijn ze bloot gelegd. Een
tiental staat thans in de kerk ten
toongesteld. Het priestergraf was
wat langer, hem werden wat bezit
tingen meegegeven.
Aan het hoofdeind van elke stenen
kist was Christus afgebeeld, aan het
voeteneind Maria. Aan de zijkanten
waren verschillende symbolen ge
schilderd, veel kruisen, als het lelie-
kruis, het Griekse kruis en het Mal-
thezer kruis, de rechts- of links
draaiende swastika, het rad van Ca-
tharina en diverse runentekens, al
len uit de 14e en 15e eeuw en veelal
MIDDELBURG - Staatssekretaris
mr. drs. F. Bolkestein van ekonomi-
sche zaken brengt maandag 4 juni
een bezoek aan enkele bedrijven in
Zeeland, zoals Perfekta-Chemie te
Goes en de Koninklijke Maatschap
pij De Schelde te Vlissingen. Om
20.15 uur vindt in de Stadsschouw
burg te Middelburg een openbare bij
eenkomst plaats, waar Bolkestein
een inleiding houdt over Exportbe
langen en Algemene Politiek.
van Brugge, in de 13e eeuw ver
bouwd in Schelde-gotiek. Ruim een
eeuw later is de kerk opnieuw ver
groot tot een thans inponerend ge
heel. Prachtig is ook de rijk bewerk
te preekstoel met vier engelen erbo
ven die in de vier windstreken het
Woord uitdragen.
Damme
In Aardenburg werd na al deze in
drukken het middagmaal gebruikt.
Dit was niet zomaar een diner, maar
om in de stemming voor het bezoek
aan Damme te komen een voortreffe
lijke „Bourgondische" maaltijd,
compleet met wortelsoep, rode wijn
en boerentaart toe.
Dat het bezoek aan Damme zowat
een uur te laat begon lag niet alleen
aan dit diner maar aan de eerder al
beschreven tocht door het Vlaamse
landschap. De snelheid op de smalle
kronkelende wegen kon maar klein
zijn, gelukkig. Een enkele tegenlig
ger moest haastig een dam op.
Een drietal gediplomeerde gidsen
in Damme had ons al bijna afgeschre
ven. Er bleef nu nog maar anderhalf
uur over om dit stadje yan slechts
1000 inwoners te bewonderen. Geko
zen was voor de kerk, het oude stad
huis en het museum van het St. Jans
hospitaal,
Dit laatste verrastte door de door
kijk in de gang en door de mooie
opstelling van de voorwerpen. Een
tentoonstelling in de ware zin van
het woord, geen stofje te bekennen,
alles glimmend en schoon.
Er waren meest lokale voorwerpen
te zien, in de loop van eeuwen in
Damme verzameld, en in de vorige
eeuw door de pastoor bijeengebracht
in dit hospitaal.
Er zijn oude documenten van 1306
af, voorzien van zegels, o.a. een loden
zegel van een Paus. St. Anna te
drieën boven de ingangsdeur, de H.
Maagd, het Kind en de H. Anna. Een
schilderij van een meisje dat geroe
pen wordt als non, maar op de weg
naar het klooster aan allerlei wereld
se verleidingen bloot gesteld wordt.
Een beeld van Margaretha op een
draak, die uitgehuwelijkt werd door
haar vader aan een niet-Christen en
volgens de legende door een draak
verlost werd. Het bezit van dit beeld
zou bij een geboorte een gemakkelij
ke verlossing bewerkstelligen. Een
Delfts-blauwe vaas die een Doornik-
se zou zijn. kantwerk, majolica,
kerkelijk- en huishoudelijk tin, enz.
Imposant
De kerk, van buiten begroeid met
oranje-gele muurbloemen („flie-
ren"), imponeerde bij het binnen
gaan door z'n fraaie ongeveer vier
kante ruimte, een driebeukige hal
lenkerk, ongeveer als Brouwersha
ven. Wanden van schoon metsel
werk, met houten kappen waaronder
sleutelstukken met uitgesneden
Onder de vierschaar de hallen van
het stadhuis. Hier werden de koop
waren aangevoerd per schip via een
zijtak van het Zwin en tijdelijk op
geslagen.
Enkelen hadden het inmiddels,
overladen met indrukken en ver
moeid, laten afweten en waren al
naar de koffie in de Hertog van Bra
bant gegaan. Hier werd drie kwar
tier later dan het schema vertrokken
naar de pont van Breskens. Ondanks
twee geopende bruggen werd slechts
een half uur later dan gepland Zie-
rikzee bereikt.
Aan de excursie namen 72 personen
deel, in twee geheel gevulde bussen.
Een viertal aanmeldingen was te Iaat
en moest worden teleurgesteld. Ook
door ziekte waren er minder deelne
mers dan de nu aanwezige.
Stad en Lande rekent er door het
succes van deze geslaagde excursie
dan ook op dat het volgend jaar twee
grotere bussen besteld moeten wor
den.
Zierikzee, 27 mei 1984
Uitgever:
B.V. Drukkerij v/h Lakenman
Ochtman te Zierikzee.
Direktie:
D. L. van 't Leven.
Chef-redaktie:
M. Kaat.
Advertenties en bezorging:
J. van Loon.
Kantoor:
Jannewekken 11, Zierikzee;
postbus 1, 4300 AA Zierikzee;
telefoon: 01110-6551.
Woonhuisaansluitingen:
Advertenties en bezorging (na
18.30 uur): 01119-1660.
Redaktie (na 17.30 uur): 01110-
6719, 01110-4669, 01110-5396.
Fotograaf (na 17.30 uur): 01110-
3568.
Abonnementen:
Per 3 maanden (bij vooruitbeta
ling) 1 38,70; per jaar I 147,80;
losse nummers 1 0,75.
De abonnementsprijzen zijn in
clusief 5% B.T.W.
Verschijnt maandag, dinsdag,
donderdag en vrijdag.
Advertentietarieven:
49 cent per mm; „succesjes" (t/m
4 regels) f 6,04.
Kontraktlarieven op aanvraag.
De advertentieprijzen zijn exclu
sief 5% B.T.W.
KERKERVE - De bestuursleden
van de NCVB-afdelingen van het ra
yon Schouwen-Duiveland en Noord-
Beveland hielden hun kontaktoch
tend. Deze werd geopend met het zin
gen uit Psalm 78 en gebed. Daarna
werd een gedeelte gelezen uit de
Brief aan de Hebreeën, het elfde
hoofdstuk, en volgde een meditatie,
getiteld „Welke keus?".
Deze morgen werd voor het eerst
geleid door de nieuwe rayon-
kontaktvrouw, mevrouw C.
Viergever-Legemaate. Voor sommige
bestuursleden was het de eerste keer
dat ze een kadertraining meemaak
ten. Een bijzonder welkomstwoord
was er voor de dames Bot (de
spreekster van de morgen) en Cornet
(de gewestelijke presidente). Na en
kele mededelingen kreeg mevrouw
Bot het woord. Zij sprak over het on
derwerp „Bewust zijn". Het is niet
de bedoeling, dat we op onze vereni
gingsavonden met de armen over el
kaar gaan zitten en luisteren naar
wat er gebracht wordt", zo begon zij
haar betoog. Vrouwen moeten bezig
zijn met een bewustwordingsproces.
Dat moet overgaan in een bewust
zijn. De (N.C.B.V.) vrouwen moeten
zelfstandig leren denken, voelen en
zich gedragen. Ze moeten verant
woordelijkheid durven te dragen en
daarvan de konsekwenties aanvaar
den. Door kontakten met anderen ga
je nadenken over jezelf, over je ster
ke en zwakke kanten. Mevrouw Bot
aktiveerde de dames op om zich goed
te laten informeren en een eigen me
ning te vormen. Ook sprak zij over
de relatie met anderen en met de na
me over de relatie met de Grote An
der, de geloofsrelatie die in het leven
van de christenvrouwen bestaat.
Hierna werden groepen gevormd
en werd verder doorgesproken over
het naar voren gebrachte onderwerp.
Nadat mevrouw Bot was bedankt
voor haar leerzame uiteenzetting,
werd er afscheid genomen vande vo
rige rayon-kontaktvrouw, mevrouw
Boot. Ze werd in dichtvorm bedankt
door mevrouw Tuitman en mocht een
geschenk in ontvangst nemen. Met
het zingen van het Bondslied eindig
de mevrouw Bot de morgen met
dankgebed.
DREISCHOR - Jeugddienstkom
missies, jeugdraden en jeugdklubs
organiseren voor zondag 3 juni in de
Hervormde kerk van Dreischor een
eilandelijke jeugddienst
Fred Bergwerff; jeugdwerkadviseur
van de Provinciaal Hervormde Jeugd
raad zal de dienst leiden Muzikale
medewerking wordt verleend door het
koor en combo Joy. Het thema van de
jeugddienst is„Horen, zienen niet
zwijgen". De dienst begint om 17.00
onverklaard. Fraai zijn de heldere
kleuren overgebleven, het geel van
oker, blauw van wier en rood van
meekrap. Een enkele maal is zelfs
„bloed" van rode bladluizen ge
bruikt. Ramen van de Rouaanse in
959 gestichte kerk zijn nog overgeble
ven. De kerk is in de bloeitijd van
Aardenburg, samenvallend met die
ZIERIKZEE - De leden van de Vereniging Stad en Lan
de van Schouwen-Duiveland hebben zaterdag 26 mei een
prachtige excursie gemaakt naar het Vlaamse land.
In de ochtenduren werd een bezoek gebracht aan Aar
denburg; na de middagmaaltijd werd, via een bustocht
langs de oostelijke route van de „Smokkelroute", een
bezoek gebracht aan Damme.
Eén van de deelnemers maakte een verslag van deze
excursie. Volledigheidshalve geven we hieronder het
volledige verhaal.
De Vereniging Stad en Lande van
Schouwen-Duiveland hield zaterdag
zijn jaarlijkse reis naar de mooie
stadjes Aardenburg en Damme. Dit
maal stond ook de schoonheid van
het landschap afzonderlijk op het
programma.
Onder leiding van deskundige gid
sen werd een mooie tocht door het
krekenlandschap van het Belgische
grensgebied gemaakt, langs de zoge
naamde Smokkelroute. Deze slingert
zich over de grens door een prachtig
natuurgebied.
Afwisselend lanschap met steeds
bomenrijen er in, populieren, maar
ook knotwilgen, brede kreken van
oude dijkdoorbraken, met kronke
lende smalle weggetjes waar de bus
sen nauwelijks konden draaien.
Zelfs nog stukjes grindweg.
Dorpjes als Sint Kruis met z-'n „pe
perbus", Sint Margriete en Sint Lau-
reins, Maldegem, het Leopoldska-
naal met vlak er naast het Kanaal
van Schipdonk, beiden alleen voor
afwatering en samen met de weg er
langs door bomen omlijst, kleine per
celen bouwland, nog niet door verka
veling verwijd tot grote vlakten, bos
jes op „slechte" grond, waar ook na
men als Moerhuizen en Moerkerke op
duiden, bloeiende brem, afwisselend
klei-, zand- en zavelgronden met ver
schillende gewassen, bijv. vlas. Heel
anders dan Schouwen-Duiveland.
Dat landschap dan in frisse tinten
groen, eind mei, het kon haast niet
mooier. Slechts de zon ontbrak.
Veel wisten de gidsen te vertellen.
Ook over de oorlog, toen een Canade
se aanval op 14/15 september 1944
door heftige Duitse tegenstand
mislukte. Vele honderden gesneuvel
den bij het Leopoldkanaal. Het ge
bied lag zes weken in de frontlinie en
in Eede bleef slechts één huis onbe
schadigd overeind.
apostelbeelden. Hoge ramen die veel
licht binnenlaten en slanke zuilen.
De barokke biechtstoelen uit de 17e
eeuw zijn afkomstig uit Brugge. On
ze gids die in Damme was geboren en
opgegroeid bekende wel eens wat
problemen te hebben gehad toen hij
als jongeman te biecht ging langs een
weelderig gebeeldhouwd vrouwen
lijf, al had deze haar handen gekruist
voor haar borsten. Nog vlug naar het
stadhuis om de vierschaar te bezien.
Stadhuis
Deze had nog de authentieke sleu
telstukken in de hoogte uit de 15e
eeuw, met behalve bijbelse voorstel
lingen er op ook enkele minder stich
telijke. De koperen ijk - korenmaten
Staan in deze zaal, en ook een grote
koperen kraan van een oude buislei
ding, die sinds 1269 al water uit de
vijver van het 4 km verder gelegen
Male naar Damme voerde.
Aardenburg
Eén van de blikvangers op de expositie is deze Schouwse arreslee. Deze slee werd in 1947 voor het laatst gebruikt.
BURGH-HAAMSTEDE - In de Bewaerschole te Burgh-
Haarastede wordt tot en met woensdag 13 juni een expo
sitie gehouden over het Zeeuwse trekpaard. In een zijka
mer is een overzicht van de bijenhouderij te zien. Deze
tentoonstelling is in elkaar gezet door de heer A. v. d.
Wekken.
W. de Vrieze en K. Buth hebben uit hun privé-kollektie
geleend om de expositie over het Zeeuwse trekpaard in
te richten. Ook werden spullen van partikulieren aange
trokken.
Blikvangers in de Bewaerschole
zijn: een Schouwse arreslee, die door
de heer J. Ploum vermoedelijk rond
de eeuwwisseling te Zierikzee werd
gebouwd. Deze slee werd in 1947 voor
het laatst gebruikt; op Schouwen-
Duiveland zijn naar schatting nog
vijf van deze sleeën overgebleven. De
huid van het Zeeuwse trekpaard
„Cora van Dreischor", geboren in
1943 en overleden in 1957 en een
bakslee, een zeer oud transportmid
del, speciaal geschikt voor onverhar
de wegen. Daarop ligt een éénschari-
ge wentellploeg voor paardetractie.
Via de bakslee werd deze ploeg op
het land gebracht. Tot slot de snijma
chine van het merk Bentall uit het
begin van deze eeuw. Klaver of luzer-
nehooi en/of gerstestro werden hier
in verwerkt tot paardevoer. De snij
machine staat in verbinding met 1 cy
linder stationaire benzinemotor uit
1933.
Schouwse menwagen
Buiten, voor de Bewaerscgolé,
staat een Schouwse menwagen,
Luchtenburg 1927. Deze wagens wer
den tot de dertiger jaren gefabriceerd
door de plaatselijke wagenmaker en
waren in gebruik tot circa 1950. Ver
der is er binnen onder meer te zien
een: een stuitrêêpe, bitten, een muil
korf voor een hengst, een Flakkees
gareel, een vijfkop (maat voor paar
devoer), een haverkist, een ploegline,
een tóóm en gareelklippels.
Bijenhouderij
In een zijkamer staat de bijenhou
derij geëxposeerd. Op de tafels lig
gen onder meer imkerhandschoenen,
een bijenkap, een kunstraat, een bij
enkorf van buntgras, een Koningin
neteeltkastje en schepkorf, een
raamkast, een voerbak en bijenta
bak uitgestald. In deze ruimte wordt
ook een dia-voorstelling gegeven, die
ongeveer dertig minuten duurt en het
leven van de bijen belicht.
De tentoonstelling in de Bewaer-.
schole duurt tot en met woensdag 13
juni en is elke dag (behalve zondag,
maar wel op tweede Pinksterdag)
voor het publiek geopend van 14.00-
17.00 uur.
Voor het pand De Bewaerschole staat een Schouwse menwagen opgesteld, de Luchtenburg 1947.
