de molen
Droevig verhaal rond
op het Bolwerk
streeknieuws
Leerzame lezing voor
postzegelverzamelaars
1 r
SAMAN BV
Met „De Hoop" als trots kontrast
Oud en nieuw
bij Duivendijk
4
ZIERIKZEE - „Er wordt niet ingegaan op suggesties om de molen voor een appel en
een ei over te doen aan de gemeente". Deze duidelijke uitspraak doet de heer W. M.
Dekker te Nijmegen, eigenaar van molen „Den Haas"; het ontmantelde, wiekloze
monument op het Bolwerk, dat zo'n schril kontrast vormt met de fraai gerestaureerde
korenmolen („De Hoop") in de Lange Nobelstraat. De „peperbus" op het Bolwerk is
een doorn in het oog van vele Zierikzeeënaars en ook de gemeentelijke overheid zou
graag verandering zien in de huidige situatie. De bestuurders zijn dan ook reeds lange
tijd in onderhandeling met eigenaar Dekker betreffende de overname van molen „Den
Haas". Tot nu hebben deze onderhandelingen geen positief resultaat opgeleverd en
het ziet er naar uit, dat er voorshands ook nog geen schot in de zaak zit. Inmiddels
staat „Den Haas" een aanfluiting op het silhouet van Zierikzee te zijn en dat is voor
deze historische trots uitstralende stad toch wel erg droevig.
Met molen ,,De Hoop" ging het destijds allemaal wat vlotter: Deze kon in
1977 voor het symbolische bedrag van 1,— door de gemeente worden aange
kocht van de familie Roggeband. Echter toch een projekt, waar de gemeente
zich in eerste instantie niet rijk mee kocht, want Zierikzee kwam met die aan
koop voor een forse investering te staan voor restauratie van de molen. Het in
oude glorie herstellen en maalvaardig maken van ,,De Hoop" vergde een be
drag van 357.000,—. Bij het rijk bleek aanvankelijk geen bijdrage meer be
schikbaar, maar de provincie leverde 25% 90.000,—) subsidie.
Onlangs (november vorig jaar) kreeg de gemeente het verheugende nieuws,
dat het rijk alsnog 250.323,— bijdraagt in de kosten van restauratie van deze
molen. Van dit bedrag zal 156.701,— worden afgeschreven op de restant boe
kwaarde van molen ,,De Hoop" en het resterende bedrag van 93.612,— zal
worden toegevoegd aan de Reserve Restauratie Monumenten.
Na de ontmanteling vorig jaar zomer bleef van de molen op het Bolwerk niet
veel meer over dan een soort peperbus.
Aanvankelijk bestond bij de ge
meente de hoop, dat de molen op het
Bolwerk, waar de tand des tijds
reeds flink aan had geknaagd, in de
nabije toekomst ook in eigendom
verworven zou kunnen worden, om
daarna de (kostbare) restauratie ter
hand te kunnen nemen. Van verkoop
voor een symbolisch bedrag wil de ei
genaar Dekker echter niets weten.
Hij laat desgevraagd weten de molen
wel te willen verkopen, maar pas als
er een redelijk bod komt van de ge
meente of van een ander. „Wanneer
dat bod niet komt, dan wacht ik
voorlopig af".
„Het is mij
niet te verwijten"
Het zit hem duidelijk hoog, dat hij
diverse keren is afgeschilderd als de
man, die „Den Haas" steeds verder
laat vervallen. „Ik ben juist één van
de eersten, die zegt: „Wat jammer
nou, dat die molen die wieken kwijt
is". Hij is er echter van overtuigd,
dat dat hem niet verweten kan wor
den. Dekker kocht de molen achttien
jaar geleden van voormalig eigenaar
Hendrik van Dijke en reeds toen wa
ren, naar zijn zeggen, de wikken eri
het staartstuk al in zeer slechte
toestand. „Dat kan mij niet worden
verweten, want die wieken en dat
staartstuk waren minstens honderdt
wintig en sommige delen zelfs hon
derdveertig jaar oud. Ze gingen van
binnenuit roesten en dat kun je niet
veranderen".
Dekker zegt in onderling overleg
met gemeente en Rijksgebouwen
dienst (maar hij bedoelt wellicht Mo
numentenzorg) te hebben getracht
vooral voor „filmers" en „buitenlan
ders" de molen met wieken en
staartstuk zo lang mogelijk in stand
te houden.
In dit verband noemt hij ook de
naam van toenmalig aannemer C.
Berrevoets, die de wieken vijftien
jaar geleden voor de somma van
4.000,— zodanig onder handen heeft
genomen, dat ze nog toonbaar waren
voor het publiek. Dekker begrijpt
dan ook niet, dat juist deze zelfde
man in zijn funktie als voorzitter van
buurtvereniging „De Hoofdpoort"
hem nu heeft verweten, dat hij de
molen niet heeft onderhouden.
In juni vorig jaar stuurde het kolle
ge van b. en w. de moleneigenaar een
brief met de vraag of hij alsnog be
reid was de molen voor een symbo
lisch bedrag over te dragen. Verder
werd er in diezelfde brief gewezen op
de noodzaak om op korte term'ijn
passende maatregelen te nemen om
te voorkomen, dat de molen verder
zou vervallen en schade aan derden
zou worden toegebracht. Indien hier
toe niet zou worden overgegaan, zou
het kollege zich genoodzaakt zien
met toepassing van politiedwang de
nodige voorzieningen uit te voeren.
„Dreigement"
Dit laatste is de heer Dekker hele
maal in het verkeerde keelgat ge
schoten. „Ik hen dit gezien als een
dreigement, als een uitdaging om die
molen zo snel mogelijk voor niks aan
de gemeente af te staan."
De eigenaar was zelf overigens wel
overtuigd van het feit, dat de molen
weieens gevaar voor de omgeving
zou kunnen gaan opleveren. Zijn
buurman op het Bolwerk de heer T.
Mill had hem ook reeds verzocht de
molen af te tuigen.
Het gemeentebestuur was overi
gens verre van gelukkig met de
drastische maatregelen, die de heer
Dekker daarop nam. Men had met
het treffen van maatregelen dan ook
niet de totale ontmanteling bedoeld.
Dekker gaf echter de firma Mam
moet Stoof te Breda opdracht de wie
ken en het staartstuk te verwijderen
en zo gebeurde het, dat de molen op
het Bolwerk deze zomer werd gede
gradeerd tot peperbus.
Met twee grote kranen werd de ont
manteling verricht; een waterspuit
werd paraat gehouden in verband
met brandgevaar door vogelnesten.
Dekker wijst erop, dat Monumen
tenzorg hem toestemming (achteraf,
Red.) heeft verleend voor het wegha
len van de wieken en het staartstuk.
Binnen het gemeentebestuur wordt
dat zeer betreurd. „Monumentenzorg
heeft die toestemming verleend in de
veronderstelling, dat het verwijde
ren van de wieken de aanzet tot
restauratie betekende", meende we
thouder L. J. van Gastel donderdaga
vond tijdens een openbare vergade
ring van de kommissie financiën.
Door het hele karwei van het ver
wijderen van wieken en staartstuk,
leek de omgang (de galerij rond de
buitenkant van de molen) er niet op
vooruit te zijn gegaan. Aannemer H.
Fierens kreeg opdracht de zaak,
waar nodig, zo goed mogelijk te her
stellen. „Dat is deze winter reeds ge
beurd en dat heeft me dus ook weer
behoorlijk wat geld gekost", aldus
Dekker. Hij wil er maar mee zeggen,
dat er van zijn kant voortdurend zorg
wordt besteed om te voorkomen, dat
„Den Haas" in verder verval raakt.
„In de ijskast"
Je zou kunnen zeggen, dat wat er
nu staat als het ware in de ijskast
wordt gezet. Er wordt niet verder
ontmanteld. Die aannemer, die Fie
rens, heeft opdracht elke keer als het
gestormd heeft te zien of er schade is
en om het dan te repareren. Er wordt
dus gewoon gewacht op een gunsti
ger tijd voor restauratie, maar er
wordt niet ingegaan op suggesties
van de gemeente om voor een appel
of een ei die molen over te doen. Ik
heb vijf kinderen, die bezwaren ma
ken, als hun vader deze molen, waar
we zoveel mooie dagen in doorge
bracht hebben, voor niks van de
hand zou doen", aldus Dekker.
Hij zegt het ook jammer te vinden,
dat alles zo gelopen is, maar hij heeft
anderzijds de grootste moeite met
het feit, dat de gemeente geen cent
wil afgeven of de molen moet haar ei
gendom zijn. „Ja dan staat alles stil,
dan wacht ik rustig af tot er betere
tijden komen en een andere burge
meester misschien". Dat laatste is
vooral een persoonlijke kwestie,
waar hij niet verder op in wil gaan.
Dekker is het eens met de stelling,
dat „Den Haas" een bepalend objekt
is voor het silhouet van Zierikzee.
„Ik wil die molen ook niet weg heb
ben, ik weet dat het een ideaal punt
is in Nederland on; die molen daar te
hebben". Overigens vindt hij dat de
gemeente in het verleden best wat
meer had kunnen doen om de aan
dacht op de molen te vestigen, 's Zo
mers wordt het zicht erop volgens
hem belemmerd door een weelderig
groeiende boom en 's avonds schijnt
er volgens Dekker een onsympathiek
hard licht van een straatlantaarn,
dat naar beneden schijnt en het zicht
op de molen afneemt. „En dat terwijl
de rest van de haven met natrium is
verlicht". „Dat de gemeente daar
nou zoveel moeite voor gedaan heeft
in het verleden, kan ik niet zeggen",
aldus de moleneigenaar.
Nieuw voorstel
Om uit de impasse te geraken en
veilig te stellen, dat „Den Haas"
voor het nageslacht blijft behouden,
heeft het gemeentebestuur inmiddels
een nieuw voorstel gedaan. Nu on
derhandelen op basis van een symbo
lisch bedrag toch niet haalbaar
bleek, werd „De Hollandsche
Molen", een Vereniging tot behoud
van molens in Nederland, ingescha
keld. Technisch adviseur van deze
vereniging, de heer A. J. de Koning
bestudeerde „Den Haas" en konsta-
teerde, dat binnenin de molen alles
nog wel aanwezig is maar dat een
grote restauratie is vereist om het al
lemaal te behouden.
Hij spreekt in dat verband over een
benodigd bedrag van „een mille of
tien, vijftien" zou neertellen voor het
verwerven van de molen.
De Vereniging „De Hollandsche
Molen" kan in dit geval eigenlijk ook
niet veel meer doen dan lijdzaam toe
zien. Anders dan bijvoorbeeld de
Stichting Oude Zeeuwse Kerken,
heeft deze Vereniging geen eigen mo
len bezit.
Bedenkingen
De heer Dekker heeft grote beden
kingen tegen de door de heer De Ko
ning verrichte taxatie. „Hij is geen
schatter, geen beëdigd taxateur en
makelaar. Hij heeft een schatting ge
daan vanuit de restauratiemogelijk
heden gezien. Hij heeft niet in de
schatting inbegrepen, dat er in feite
ook een zomerverblijf aanwezig is,
waar 's zomers nogal wat mensen
kunnen verblijven op een prachtig
punt in een prachtige omgeving met
zicht op de haven van Zierikzee",
zegt Dekker zijn bezit hoog prijzend.
Zelf schakelde hij de Makelaardij
o.g. Mark van Thiel Wijchen B.V. in
voor een eigen taxatie. De schatting,
die naar aanleiding daarvan op tafel
kwam, wijkt volgens Dekker zeer
veel af van het bod, dat de gemeente
Zierikzee inmiddels heeft gedaan.
„Mijn kinderen hebben mij gezegd:
„Pa dat moet u niet doen, dat mag u
niet doen, want dat is een irreële
prijs die de gemeente wil geven".
Volgens Dekker betreft het bod
slechts een fraktie van het bedrag,
dat hij voor molen „Den Haas" wil
ontvangen. Overigens is dat bedrag
volgens hem aanzienlijk lager dan de
som, die hij op de vrije markt voor
dit monument zou kunnen ontvan
gen.
Hij verwondert zich ook wel over
het feit, dat de gemeente pas aan
restauratie wil denken als zij de mo
len in eigendom heeft. „In Nijmegen
staan hier twee molens, waarvoor bij
de één voor meer dan 900.000,—
door de gemeente is bijbetaald, ter
wijl de molen toch niet in eigendom
bij de gemeente is. Dat is helemaal
geen punt", zegt Dekker.
Mocht de gemeente de molen ooit
toch in eigendom verwerven, dan be
hoeft zij zich over de subsidiemoge
lijkheden voor restauratie de eerst
komende jaren overigens geen illu
sies te maken. De Vereniging „De
Hollandsche Molen" wijst erop, dat
de subsidiekraan van het rijk hele
maal is dichtgedraaid en een woord
voerder van de afdeling Molens van
de Rijksdienst voor de Monumenten
zorg kan dat alleen maar bevestigen.
„Er liggen nog zeker honderdvijftig
plannen in de la en we zitten tot 1990
vast aan reeds gedane subsidietoe
zeggingen. Molen „Den Haas" in Zie
rikzee is slechts een van de vele mo
lens, die gerestaureerd zouden moe
ten worden".
Op de vraag of het klopt, dat de
Monumentenwet de mensen toch een
goed beheer en onderhoud van hun
historisch bezit voorschrijft, ant
woordt dezelfde woordvoerder be
vestigend. „Maar", voegt hij eraan
toe, „er staat geen straf op, de rege
ring heeft destijds de angel uit de Mo
numentenwet gehaald door geen
sankties vast te leggen, zodat goed
beheer en onderhoud wel vriendelijk
kan worden verzocht, maar niet kan
worden afgedwongen".
Geen buurtgenoot meer
Zierikzee lijkt voorlopig derhalve
nog een hele tijd tegen die ontmantel
de molen te moeten aankijken. De le
den van buurtvereniging „De Hoofd
poort" hebben het daar, evenals vele
andere Zierikzeeënaars, moeilijk
mee. Voorzitter Berrevoets heeft
Dekker dan ook laten weten, dat de
buurtvereniging de moleneigenaar
niet meer als een buurtgenoot be
schouwt. Berrevoets vindt, dat Dek
ker jaren geleden al de mogelijkhe
den heeft gehad „Den Haas" te
restaureren, maar in zijn ogen heeft
Dekker zijn monument bar slécht on
derhouden en de buurtvereniging zal
daar bezwaar tegen blijven maken.
De moleneigenaar zelf is, zoals ge
zegd, een geheel andere mening toe
gedaan. „Ik heb een heel uitvoerig
attest van Monumentenzorg, waarin
staat, dat ik, meer dan van een parti-
kulier verlangd kan worden, de zorg
heb getoond voor het behoud van het
inwendige van de molen. Het essen
tiële van de molen is ook allemaal
nog aanwezig en ik heb er nog een he
leboel bij verzameld van wat des mo
lens is".
Op de vraag of hij ooit tot verkoop
zal besluiten, antwoordt Dekker:
„Juist vanuit het oogpunt, dat ik op
mijn vijfenzevenstigste jaar van al
die soesa af wil, wil ik wel verkopen,
maar de gemeente komt met een bod,
dat ver beneden de helft ligt van het
bedrag, dat ik heb genoemd. Nou, en
dat gaat niet door
Molen ,,Den Haas" voelde reeds lang de tand des tijds aan zich knagen, maar
vormde tot voor enkele maanden een fraai objekt in het silhouet van Zierik
zee.
BRU1NISSE - Met een boeiende dia-lezing heeft de Bruse postzegelvereni
ging „G. J. Peelen" woensdagavond 11 januari de maandelijkse klub-avond
een gezellig, maar vooral een leerzaam extra tintje gegeven. De dia-serie
(dia's gemaakt van postzegels) handelde over vooral de eerste helft van de
Gouden Eeuw (1600-1650) en werd met kennis van zaken en op een aanspre
kende manier van tekst voorzien door het bestuurslid de heer P. T. Bolken
baas.
Vooral de zeehelden uit die tijd
werden belicht, waarbij de Zeeuwen
er zeker niet bekaaid afkwamen. Mi-
chiel de Ruyter, Maarten Tromp,
Evertsen, het was hun moed en on
verschrokkenheid die Holland en
Zeeland in die tijd de rijkdom en glo
rie brachten. Soms, zoals bij De Ruy
ter, opklimmend door hun talent en
moed, van bootsmansleerling tot ad
miraal van de vloot. Ook het verloop
van de 80-jarige oorlog kwam goed
naar voren.
De Gouden Eeuw betekende een
hoogtepunt in de architektuur (paleis
op de dam), de schilderkunst, Rem
brandt's Nachtwacht, Jan Steen's da
gelijkse taferelen en Frans Hals' mo
len bij Wijk bij Duurstede. Ook de
dichtkunst bloeide op met namen als
Vondel, Cats en Huygens.
Middels een dia van een zegel van
Jan van Riebeek uit 1952 hield Bol-
kenbaas z'n geboeide toehoorders
voor dat Riebeek de stichter was van
Kaapkolonie in 1652. Deze kolonie
werd als een soort bunkerstation ge
bruikt halverwege de route die de
boute zeelui namen van het thuisland
naar het koloniale gebied in Oost In-
dië, het huidige Indonesië.
De V.O.C. en de W.I.C. bloeiden op
en het was weer een Zeeuw die Suri
name op de Engelsen veroverde.
Post en Energie
Een ander gedeelte van de dia-serie
handelde over de ontwikkeling van
het postwezen in Europa. Aanvanke
lijk was de post in handen van Ko
ninklijke personen en werd uitge
voerd met postkoets en trekschuit.
Pas in de 19e eeuw gingen de posterij
en over in staatshanden en werd toe
gankelijk gemaakt voor een breder
publiek.
Het is als postzegelverzamelaar er
niet alleen om te doen om de hokjes
in je boek vol te krijgen", aldus Bol
kenbaas na de zeer geslaagde avond,
„maar ook om via die hobby kennis
te vergaren".
Als een plaatje uit de oude doos ligt
op de helling de oude kabelpont van
Staatsbosbeheer. De pont krijgt de
periodieke onderwaterbeurt bij Dui-
vendijk. Staatsbosbeheer gebruikt
de „Koeiepont" om vee en materiaal
naar bijvoorbeeld de Hompelvoet, de
plaat in het Grevelingenmeer, te
brengen.
ZIERIKZEE
Nieuwjaarsreceptie NBvP
Op een druk bezochte nieuwjaars
receptie van de afdeling Schouwen
van de NBvP in het „Huis van Nas
sau" wenste de presidente in haar
toespraak iedereen een goed 1984.
Ook binnen de bond hoopte zij op een
goed jaar. Zij keek nog even terug op
het afgelopen jaar met vele aktivitei-
ten waarvan het hoogtepunt natuur
lijk was het 50-jarig jubileum. Na
nog enkele mededelingen voor de ko
mende jaarvergadering werd bij kof
fie en een drankje nog enige tijd na
gepraat.
RENESSE
Oranjevereniging Juliana
Maandagavond 30 januari wordt in
De Wig te Renesse de ledenvergade
ring van de oranjevereniging Juliana
te Renesse gehouden. De vergadering
begint om 20.00 uur.
Op deze avond zal o.m. de bestuurs
verkiezing aan de orde komen. Aftre
dend en niet herkiesbaar zijn de he
ren J. W. de Jonge en L. C. Hooger-
huis. Het bestuur stelt de heren J.
van 't Veer en C. v. d. Boggerd kandi
daat om te worden gekozen in de ont
stane vakatures.
Het voornaamste agendapunt is de
samenstelling van een voorlopig pro
gramma voor de viering van konin
ginnedag 1984. Als de plannen kun
nen worden gerealiseerd zal men o.a.
een avondvullend programma in het
dorpshuis samenstellen.
D of E?
In het artikel over de nieuwe Mer
cedes 190 (Extra editie van 11 janua
ri) is per abuis de letter-toevoeging
van deze nieuwe Mercedes een E
(ekonomie) inplaats van D geplaatst.
De D staat voor Diesel, hetgeen niet
wil zeggen dat de D geen Ekonomi-
sche en dus zuinige auto zou zijn -
BURGH-HAAMSTEDE
Bowlingklub opgericht
Woensdagavond is tijdens een ver
gadering in het sport- en rekreatie-
centrum Krayestein in Burgh-Haam-
stede een bowlingklub opgericht.
Voorlopig zal tot en met 25 april ie
dere woensdagavond van 20.00 tot
22.00 uur worden gebowld.
NOORDWELLE
Vergadering „Ons Voordeel"
In het dorpshuis van Noordwelle
houdt landbouwvereniging „Ons
Voordeel" een vergadering op dins
dagavond 17 januari, om 19.30 uur. In
verband met de lezing van de heer P.
Tigchelaar, met als onderwerp „Re
latie gezinsbesteding - bedrijfsuit-
komsten" worden ook de dames aan
gespoord deze vergadering bij te wo
nen.
BRDIN1SSE - Bij scheepswerf Dui
vendijk Bruinissc liggen twee
vreemsoortige vaartuigen die de no
dige aandacht trekken bij passeren
de wandelaars over de buitendijk.
Dat is allereerst de bodemegalisa-
tor „Norma" van de fa. V. d. Doe-
Boele die voor wat reparatiewerk
zaamheden ligplaats jn Bru heeft ge
nomen. Dit schip is speciaal gebouwd
en enig in zijn soort om met zijn
ploeg op moeilijk bereikbare plaat
sen (tussen bruggen of steigers) de
bodem op diepte te houden, waar
normale zuigers of baggeraars niet
kunnen komen.
Advertentie
VEHWARMINGSSERVICE
Telefoon 01110-2647 3909