V.A.C. Schouwen-Duiveland wijst mannen in de bouwwereld op onpraktische zaken „Een vrouw kan toch geen bouwtekening lezen?" 18 ZIERIKZEE - „Maar hoe moet dat dan met de bouwtekening? Het is toch moeilijk voor een vrouw om een bouwtekening te lezen; die is plat en je moet drie-dimensionaal bezig kunnen zijn. Komt er dan iemand om het een beetje toe te lichten?,, „Nee, daar volgen we zelf kursussen voor". „Heus?... wat knap zeg!" Dit typerend gesprekje vond plaats tijdens de pauze in één der vergaderingen van de Verenigingsraad van woningbouwvereniging „Beter Wonen". De man informeerde wat minzaampjes bij een vrouwelijk lid van de Verenigingsraad wat die V.A.G. (Vrou- wenadvieskommissie) nou toch eigenlijk inhield. Aan het eind van het korte gesprekje leek hij niet overtuigd van het nut van die V.A.C. Vrouwen en bouwen zijn begrippen, die voor velen niet samengaan. Voor de man uit geciteerd gesprekje blijkbaar ook niet. Het was niet de eerste keer, dat een wat neerbuigende benadering van de V.A.C. werd gekonstateerd. Een op* merking als: „Ach, wat doen die vrouwen nou, ze vinden uit dat een lichtknopje beter bij de voordeur dan aan het eind van de gang kan zitten", werd al vaker gehoord. Waarom toch die minzame houding? Doen die V.A.C.- vrouwen echt niets anders dan het aangeven van de juiste plaats voor de schakelaars. Is de woningbouw echt uit sluitend een mannenwereld waarin de vrouw niet serieus wordt genomen? Aanleiding en vragen genoeg om eens op de Vrouwen- advieskommissie voor de Woningbouw op Schouwen- Duiveland toe te stappen en op de vrouw af te vragen wat het werk inhoudt, wat het nut en de doelstellingen zijn en welke ervaringen men opdeed met tien jaar V.A.C. op Schouwen-Duiveland. We spraken met mevrouw E. L. Littooy-Den Hollander, voorzitster van de regionale V.A.C., met mevrouw J. Asma-Broere, toegevoegd lid van de regionale kommissie en bestuurslid van het Landelijk Kontakt V.A.C.'s ge vestigd in Delft en met mevrouw N. Demmenie-Mol, se- kretaresse van de regionale kommissie en tweede pen- ningmeesteresse van het provinciaal bestuur. Initiatief Dp 1 april volgend jaar zal het tien jaar geleden zijn, dat op Schouwen-Duiveland de V.A.C. werd opgericht. Initiatiefneemster daartoe was mevrouw Asma. Tijdens een politieke vormingskursus werd zij door een mede- kursiste ge-entameerd dit werk ook op Schouwen-Duive land van de grond te tillen. Mevrouw Asma zag er wel wat in en ging lobblën in de diverse gemeenten. Het kost te haar niet eens zoveel moeite per gemeente twee vrou wen bij elkaar te krijgen voor de vorming van een regio nale V.A.C. Veel steun bij de vorming van de Vrouwenad- vieskommissie kreeg mevrouw Asma van de Zierikzeese Vrouwenraad. Zelf stootte zij al snel door naar het pro vinciaal bestuur, waar ze zes jaar zitting had, waarvan één jaar als voorzitster en één jaar als penningmeesteres- se. Tien jaar geleden telde Zeeland nog maar vijf V.A.C.'s, dat aantal is inmiddels gestegen tot twaalf. Wat is nu het belang van die Vrouwenadvieskommis- sie? „Wij kijken naar het praktisch gebruik van de wo ning. De mannen bouwen volgens bepaalde maatstaven, wij kijken naar de praktijk en geven aan hoe dat prak tisch gebruik verbeterd zou kunnen worden." Als enkele uit de legio voorbeelden worden genoemd: mogelijkheden om een speelruimte in het huis voor de kinderen te kreëren, mogelijkheden voor de moeder om met de kinderen in kontakt te blijven ook als ze niet in de huiskamer bezig is; mogelijkheden om een eigen hoekje in huis voor de vrouw te realiseren, zodat ze haar naaima chine en aanverwante zaken rustig kan laten staan, als ze de tafel moet gaan dekken, zodat ze ook een plekje heeft om haar papperassen van vereniging zus en zo overzichte lijk en binnen handbereik te hebben. De bezigheden van de vrouw strekken tegenwoordig meestal verder dan de huishoudelijke taak: een maat schappelijke verandering waar de V.A.C. ook rekening mee houdt in haar adviezen. Mooie wensen? Nou is het natuurlijk niet zo moeilijk om allemaal mooie wensen op tafel te leggen en aan te geven hoe een woning beter en plezieriger gebruikt zou kunnen worden. Misschien bestaat die indruk, maar zo is het in de prak tijk natuurlijk niet. De V.A.C. legt niet klakkeloos mooie wensen op tafel. Het is de V.A.C. niet te doen om allerlei onbetaalbare, luxe voorzieningen, maar om haalbare, noodzakelijk geachte verbeteringen, die het woongenot zullen verhogen. In de advisering wordt rekening gehou den met de beschikbare budgetten voor sociale woning bouw. Als bepaalde zaken geen genade vinden in de ogen van de vrouwen van de V.A.C., zal duidelijk worden aan gegeven hoe een en ander - technisch uitvoerbaar - verbe terd zou kunnen worden. Feit is echter wel, dat de wo- ningbouwbudgetten vooral de laatste tijd zeer krap zijn en dat er om financiële redenen nauwelijks wijzigingen in het bestek aangebracht kunnen worden, als ze ook maar ietsje duurder uitvallen dan het oorspronkelijke ontwerp. Ook de V.A.C. is daarvan op de hoogte en tracht dan ook zoveel mogelijk binnen dat beschikbare budget te ad viseren. Desondanks zijn er meestal financiële redenen voor het niet opvolgen van een advies. De bouw is, zoals gezegd, een mannenwereld. Vrouwen, die architekt willen worden, kunnen dat volmondig bea men. „Vrouwen moeten zich op dit vlak dubbel bewijzen", vindt mevrouw Demmenie-Mol. Vrouwen worden door de mannen in die bouwwereld dan ook lang niet altijd serieus genomen. Dat ervaarde ook de V.A.C. Schouwen-Duiveland tijdens een kennismakingsgesprek met het bestuur van „Beter Wonen" nu bijna tien jaar ge leden. „We werden ontvangen in Mondragon met koffie, gebak en een borreltje, maar... we kregen geen voet aan de grond", vertelt mevrouw Asma in alle eerlijkheid. Inmiddels is er wel wat veranderd. De vrouwen van de Mevrouw J. Asma-Broere: toegevoegd bestuurslid regio nale commissie en bestuurslid Landelijk Kontakt VAC's. A 'SsLt. V.A.C. gingen zich meer en meer verdiepen in de kom- plexe materie van de woningbouw en langzamerhand groeide de bereidheid tot overleg en medewerking. Geen sankties Is de V.A.C. nu een horzel voor de woningbouwvereni ging? Nee... en wellicht is dat ook niet nodig, want ook de woningbouwvereniging zal er toch naar streven soiidie en goed bruikbare woningen te leveren. Anderzijds heeft de V.A.C. ook\niet de macht voorzo'n horzel-funktie. Men kan adviseren wat men wil, maar men blijft afhankelijk van de bouwer of die adviezen worden opgevolgd; men heeft geen sankties om het af te dwingen. Om zinnige adviezen te kunnen geven, is het uiteraard van belang, dat de V.A.C. in zo vroeg mogelijk stadium bij de woningbouwplannen wordt betrokken. Als het bestek muurvast ligt, valt er niet zoveel meer in te verste ken. Zowel „Beter Wonen" als de Chr. Woningbouwvereni ging zijn bereid de V.A.C. in vroeg stadium bij de plannen te betrekken. Daar ging een periode van veel V.A.C.- geduld aan vooraf. „Steeds maar weer heel netjes en heel beleefd om tekeningen blijven vragen, steeds maar weer van je laten horen, zodat ze niet meer om je heen kunnen". Inzicht in de tekening van de architekt is belangrijk, maar ook daar gaan nog belangrijke fasen aan vooraf, waar de V.A.C. nog niet zo gemakkelijk een vinger tussen de deur heeft. „Eigenlijk zou je op de hoogte moeten zijn van de eerste gesprekken tussen gemeente en woning-, bouwvereniging', vindt mevrouw Littooy en mevrouw Demmenie vult haar aan met de konstatering, dat die be reidheid om opening van zaken te geven in de diverse ge meenten nogal verschillend is. „In Westerschouwen heb je bijvoorbeeld geen enkele opening ten aanzien van de bestemmingsplannen", aldus mevrouw Demmenie. Ook woonomgeving De adviezen van de V.A.C. richten zich voornamelijk op het praktisch gebruik van de woning. Daarnaast wordt echter ook weieens geadviseerd in esthetisch opzicht en ten aanzien van de woonomgeving. Het zal inmiddels duidelijk zijn, dat je je niet zomaar uit tijdverdrijf met een V.A.C. kunt gaan bezighouden. Dat betekent je bekwamen en veel tijd besteden aan het bestuderen van de talloze aspekten rond de woningbouw. Voor nieuwe V.A.C.-leden is er een basiskursus, die vrouwen inwijdt in „het mysterie" van het bouwtekeningen-lezen, van rapporten schrijven, van het opstellen van adviezen aan woningbouwvereniging en ar chitekt. Verder zijn er zogenaamde projektkursussen, waardoor men zich verder kan bekwamen in het lezen van vervolg- tekeningen, bestemmingsplannen, woonomgeving en in begrippen als ergonomie. Voor dat laatste is toelichting nodig van de V.A.C.-bestuursleden: „Het heeft te maken met flexibele woningbouw, met woningen, die je beter dan de huidige woonvormen, aan de gezinssituatie zou kunnen aanpassen". Ter ondersteuning voor hun werk ontvangen de V.A.C.- leden ook een instruktiemap met belangrijke informatie. Uiteraard zijn ook de eigen ervaringen van de vrouw van belang bij het geven van advies. „Als je vaak verhuisd bent, heb je uiteraard zelf veel woonervaring opgedaan", aldus mevrouw Asma. Tot nu toe werden uitsluitend adviezen uitgebracht ten aanzien van de sociale woningbouw. Op verzoek van par- Mevrouw E. L. Littooy-Den Hollander: voorzitster van de VAC Schouwen-Duiveland. tikulieren zou ook in de vrije sektor wel geadviseerd kun nen worden, maar daar blijkt weinig behoefte aan te bestaan. Overigens zou in dat geval wel een eigen bijdra ge worden gevraagd, want de V.A.C. draait met subsidie van de gemeente en dat dient derhalve de sociale woning bouw ten goede te komen. Geen antwoord De V.A.C. ondernam een poging advies uit te brengen betreffende de woningbouw rond het nieuwe bejaarden tehuis in de Hoge Molenstraat. Een tevergeefse poging, want de betrokken Stichting nam niet eens de moeite te antwoorden op de aanvraag van de V.A.C. De gemeentelijke subsidie bedraagt ongeveer 5 cent per inwoner. Een doorn in het oog van de V.A.C. is dat dit bedrag i» de meeste gemeenten wordt ondergebracht on der de post sociaal-kultureel werk, terwijl het duidelijk thuishoort bij volkshuisvesting. Ook dit heeft te maken met serieus genomen worden. Met die gemeentelijke bij dragen kunnen overigens geen bokkesprongen worden gemaakt. Landelijk draagt het ministerie van V.R.O.M. bij in het exploitatietekort van de V.A.C.'s. Een groot gedeelte van de subsidie ging dit jaar naar een woon-geriefonderzoek voor bejaardenwoningen. In dit kader werden de bewoners ondervraagd van twaalf typen woningen, waaronder één gerenoveerde en één aan gepaste woning. Het resultaat en de eindkonklusie wer den in een rapport verwerkt en aangeboden aan de wo ningbouwvereniging. Advisering op het gebied van nieuwbouw staat op een laag pitje en dat heeft uiteraard alles te maken met de krappe kontingenten, die voor sociale woningbouw wor den toegewezen. De V.A.C. blijft echter toch druk bezig. Voor volgend jaar staat een onderzoek op stapel naar het woongerief in woningen in Bruinisse, Nieuwerkerk, Scharendijke en Kerkwerve. Het gaat hierbij om wonin gen, die nog net gebouwd konden worden uil de wat rui mere budgetten, vóór de drastische bezuinigingen dus. Geen klachtenbureau Verder verricht de V.A.C. altijd een woongerief-onder- zoek bij de bewoners van de huizen, waar de V.A.C. ad vies over uitbracht. Dit woongeriefonderzoek wordt na één jaar bewoning uitgevoerd. Mevrouw Littooy zegt het als een moeilijkheid te erva ren, dat de bewoners de V.A.C. dan vaak zien als één met de woningbouwvereniging. Het gevolg daarvan is, dat de bewoners direkt met hun klachten aankomen, waar de V.A.C. ook niets aan kan veranderen. Bij de V.A.C. gaat het bij zo'n onderzoek uiteraard om de ervaringen betref fende het praktisch gebruik van de woning. In de afgelopen tien jaar werden talloze adviezen uitge bracht. Sommige werden gehonoreerd, andere werden - meestal om technische redenen - afgewezen. Voorbeelden Er zijn vele voorbeelden te noemen waar de V.A.C. de vinger op de zere plek legde. Het zou te ver voeren een bloemlezing te geven: enkele punten, die eruit springen zijn: De vaak zeer onpraktische indeling van de keukens, het aanbrengen van thermosstaten en stopkontakten. Soms zitten die middenin een wand, zodat daar geen bergmeubel of grote kast tegen geplaatst kan worden. Door inbreng van de V.A.C.'s werd het aanbrengen van fonteintjes in toiletten een landelijk voorschrift. Om even bij het sanitair te blijven: diepspoelers hebben uit hygiënisch oogpunt de voorkeur, maar... vindt de V.A.C.: „Dat gaat misschien op voor openbare gebouwen maar voor woningen verdienen vlakspoelers de voorkeur. Een advies uit praktische overwegingen en er is niet zoveel fantasie voor nodig om te kunnen begrijpen waarom. Bij de advisering over dc zorg woningen in Bruinisse, zat de V.A.C. op het vinkentouw ten aanzien van het me chanisch ventilatiesysteem. Landelijk was reeds gewaar schuwd voor het slechte resultaat van deze installaties. Het advies van de V.A.C. werd voorshands in de wind geslagen, inaar werd in later stadium toch gehonoreerd toen de praktijk uitwees, dat er niet zoveel werd geven- tillcerd. maar de luchtjes juist in huis bleven hangen. „Hel gaat vaak om kleine dingen, maar die kunnen in de praktijk zo belangrijk zijn", zegt mevrouw Littooy en als voorbeeld noemt ze het aanbrengen van een fornuis te gen een muur zonder tegeltjes, moeilijk te onderhouden en aanleiding gevend voor troep. Vooral ook in de aangepaste woningen voor gehandi- kapten worden nogal eens wat onpraktische zaken aange troffen. De V.A.C. zal niet nalaten ze te signaleren. „Klankbord" „De adviezen van de V.A.C. zijn eigenlijk erg goed, maar met de centen zit het soms knel", zegt Beter Wonen- direkteur ing. Ph. H. van Doorne. Hij ziet de inbreng van de V.A.C. als een klankbord van hetgeen de konsument (bewoner) allemaal zou kunnen wensen. Hij erkent, dat er met de inbreng van de V.A.C. een soort tegenspel met de woningbouwvereniging ontstaat. Er is volgens hem meer aandacht gekomen voor gebruik en wonen. De heer Van Doorne noemt het een voordeel, dat de V.A.C. ten op zichte van de beginperiode door studie en ervaring in de loop der jaren veel meer kennis heeft vergaard. Hij zegt. dat elk advies serieus wordt genomen en dat - indien het niet wordt opgevolgd - het waarom duidelijk wordt bear gumenteerd. Mevrouw N. Demmenie-Mol: sekretaresse regionale VAC en tweede penningmeesteresse in provinciaal bestuur. Verder wijst hij op de samenwerking bij de enquètering van bewoners. „De V.A.C. voert dit onderzoek uit, komt zelf tot konklusies en het geeft ons een indruk van het ge bruikersgenot". De heer Van Doorne konstateert daarbij wel, dat de meningen bij de bewoners soms van links tot rechts verschillen. „Dat geeft aan hoe individueel een be grip als wonen toch wordt ervaren". Hij Iaat tenslotte nog weten, dat de V.A.C. reeds bij de voorlopige ontwerpen wordt betrokken, zodat er nog gesproken kan worden over het grovere werk en de inde ling nog niet muurvast ligt. In een later stadium, als het bestek is geschreven, wordt de V.A.C. ingeschakeld voor advisering over gebruik en onderhoudstechnische zaken. „Beter Wonen" ziet de V.A.C. als een spiegel van de toe komstige bewoners. De dames worden dan ook hoofdza kelijk geraadpleegd bij nieuwbouw. Bij renovatie of wo ningverbetering richt de woningbouwvereniging zich tot de bewoners zelf. Positief Voormalig voorzitter van de Chr. Woningbouwvereni ging in Bruinisse, de heer B. de Groot zegt positief te staan tegenover de inbreng van de V.A.C. Hij wijst wel op de beperkte woningbouw de afgelopen jaren, enerzijds tengevolge van de krappe kontingenten, anderzijds om dat de Chr. Woningbouwvereniging bewust die beper king verkiest. „Wij streven geen massa produktie na, maar een goed beheer van ons huidige woningbestand" aldus de heer De Groot. Hij laat weten diverse adviezen te hebben overgeno men. Andere bleken - alweer om financiële redenen niet haalbaar. Hij acht het een goede zaak de V.A.C. in vroeg stadium bij de bouwplannen te betrekken. „Dc dames van de V.A.C. bekijken de plannen met de blik van de huisvrouw en daaruit kunnen vele nuttige dingen worden aangedragen", aldus de heer De Groot. De woordvoersters van de V.A.C. konstateren nog dat de meeste mannen het vreemd vinden, dat de vrouw ook een plaatsje in die bouwwereld wil krijgen. „Voor dat plaatsje moet je nog steeds vechten", vindt mevrouw Lit tooy. De Vrouwenadvieskpmmissie voor de woningbouw op Schouwen-Duiveland is daar al tien jaar mee bezig en lijkt „de strijd" nog niet moe te zijn. Foto's: Joh. D. C. Berrevoets Tekst: Ali Pankow Ook de zogenaamde Van Dam-woningen in Nieuwerkerk konden nog uit de wat ruimere budgetten worden ge bouwd De V A C. gaat het komend jaar ren woongeriefonderzoek verrichten bij de huizendie nog gebouwd konden worden vóór de drastische bezuinigingen in de sociale woningbouw.

Krantenbank Zeeland

Zierikzeesche Nieuwsbode | 1983 | | pagina 18