„HET MOET HIER
NIET TE GEK
WORDEN...."
Ondernemende HBS-leerling
was tevens buschauffeur op
lijn Haamstede-Zierikzee v.v.
Een origineel idee uit 1928
ZIERIKZEESCHE NIEUWSBODE Vrijdag 30 december 1983 Nr. 23448
Burgemeester W. den Boer
over Brouwersdam als
toeristisch speerpunt
SCHARENDIJKE - De Brouwersdam en omgeving als
een soort Scheveningen of een tweede Westhoek? Van
Scharendijke hoeft het niet zo nodig.
Men is daar op z'n zachtst gezegd bepaald niet gechar
meerd van het idee van de Grontmij om daar een bol
werk van toerisme te maken. Mèt honderden bungalows,
mèt elkweervoorzieningen, surf- en zeilscholen, duikcen
tra, nog meer rondvaartboten, vermaaktoestanden enzo
voorts.
Middenschouwen weert de toeristen geenszins, maar
om nu allerlei voorzieningen te gaan treffen om er nog
veel meer te lokken? Liever niet.
Het is de laatste jaren trouwens al heel veel drukker
geworden aan de Brouwersdam, zowel aan de Noordzee
kant als aan de kant van de Grevelingen. Surfers, zonne
baders, sportvissers, ze komen er graag vanwege de goe
de bereikbaarheid. Dat daar een beetje orde op zaken
moet worden gesteld, is wel degelijk nodig, maar voor
het overige wil Middenschouwen gewoon inspelen op de
behoefte en het een beetje kleinschalig houden, zover dat
mogelijk is.
17
Burgemeester W. den Boer bij het kleine haventje Repard. üp de achtergrond hei drijvens restaurantje (overblijfsel
van het Dolfinarium) en het puntdak van het zeeaquarium. De Grontmij plande daar een aantal voorzieningen zonder
op de hoogte te zijn van de beperkte grootte van dat haventje.
De frakties in de gemeenteraad zit
ten met deze opvatting zo ongeveer
op dezelfde lijn. En de mening van
burgemeester W. den Boer is net zo.
Hij sluit zich graag aan bij de woor-
den die CDA-er A. B. Koster een tijd
je terug uitsprak over de Grontmij-,
denkbeelden: „Middenschouwen
moet Middenschouwen blijven."
Even ter herinnering: de Grontmij
verricht in opdracht van de provincie
een studie die als basis zou kunnen
dienen voor een Provinciaal Be
leidsplan Toerisme. In het fase II rap
port werd een aantal aanbevelingen
gedaan om bepaalde plaatsen als
speerpunten te beschouwen, waar
zich (op korte termijn) forse rekrea-
tieve ontwikkelingen zouden kunnen
afspelen. Eén daarvan zou de Brou
wersdam en omgeving moeten wor
den.
Terughoudend
Met de raad van Middenschouwen
stelt burgemeester Den Boer zich te
rughoudend op ten opzichte van die
plannen, die overigens door de
Grontmij nog meer gedetailleerd
worden uitgewerkt en uiteraard nog
uitgebreid in het provinciaal bestuur
aan de orde komen.
„Het moet hier niet te gek
worden", zegt burgemeester Den
Boer in een gesprek over deze mate
rie en hij beklemtoont enige malen
dat Middenschouwen zelf duidelijk
wil inspelen op de behoefte zoals die
zich manifesteert.
Enige uitbreiding van rekreatieve
mogelijkheden acht hij noodzake
lijk, maar het nieuwe plannetje voor
„De Bout", (twintig hectare terrein
ongeveer begrensd door Boutlaan,
Kloosterweg en Kapelleweg) zal best
voldoende zijn om het tekort aan
kampeerplaatsen op te lossen, is zijn
mening.
Het ligt in het voornemen om daar
plaatsen te creëren voor caravans,
campers en tenten, een verhard ter
rein waar de vele duikers en surfers
terecht kunnen, omdat het verboden
is aan de dam te overnachten. Het
moet een eenvoudige, rustige kam
peergelegenheid worden. „Mensen
die het anders willen", aldus de bur
gemeester, „kunnen dan maar het
beste naar Aquadelta gaan."
Veel dagtoerisme
Hij wijst er op dat Scharendijke en
met name te Brouwershaven veel
(mobiel) dagtoerisme kent, dat voor
de plaatselijke middenstand finan
cieel weinig oplevert. Wanneer die
speciale rekreanten langer blijven,
komen ze terecht op campings of op
overloopterreinen. „Ze staan dan 's
morgens voor dag en dauw op om een
zo goed mogelijk plekje aan de dam
te bemachtigen. En welke voorzie
ningen moet je nu treffen om die
mensen aan Scharendijke te binden.
Voor deze vakantiegangers die hun
vertier en tijdverdrijf al lang aan de
Brouwersdam hebben gevonden?",
vraagt hij zich af.
Hij vindt het wel noodzakelijk om
de zaken daar beter te reguleren, zo
dat surfers, duikers en zwemmers el
kaar niet in de weg zitten. Dat zal
ook op zo kort mogelijke termijn ge
beuren, maar vastomlijnde plannen
zijn er nog niet.
Wél is het de bedoeling om bij de
dam een trailer-helling te realiseren,
een stabiele betonnen afrit naar zee
voor de sportvisboten. Ook de Gront
mij noemde die voorziening bij de
aanbevelingen en daarmee kan een
ieder instemmen.
„De gemeente wil voor de Deltafe
deratie, de vereniging van sport
vissers, als tussenpersoon optreden",
aldus de heer Den Boer, terwijl hij er
haastig aan toevoegt dat er bij de ge
meente geen geld aanwezig is om dit
plan financieel te steunen.
Haventje Repard
Maar voor hetgeen de Grontmij
had gepland bij het Haventje Re
pard, daar heeft de burgemeester
geen goed woord voor over. Wat zou
de Grontmij daar allemaal gewild
hebben? Hij somt op: „Een surf- en
zeilschool, een duikcentrum, uitbrei
ding voor rondvaarten De heren
van de Grontmij hadden kennelijk
geen idee van de beperkte grbotte
van dat haventje
Er is vooraf door de Grontmij dan
ook geen overleg geweest met het ge
meentebestuur van Middenschouwen
en burgemeester Den Boer had dat -
met als voorbeeld het verkeerde in
schatten van dat haventje - wel ver
standiger gevonden.
„Voeling met het gebied, praten in
't veld", dat is niet gebeurd. „Men is
niet wezen kijken wat er is. De heren
zijn alleen kommercieel bezig ge
weest. Ze zijn uitgegaan van een
„blanke" situatie, met voorbijgaan
aan plaatselijke opvattingen en aan
bestaande streekplannen en be
leidsplannen zoals dat van de Greve
lingen."
Intussen is er overigens wel kon-
takt tussen Grontmij en gemeente
bestuur geweest. Bij gedeputeerde
Ventevogel van rekreatiezaken telt
het aspekt werkgelegenheid, het eko-
nomisch motief bij dergelijke ont
wikkelingen zwaar, had de burge
meester bemerkt, maar zeil ziet hij
daaV voor Middenschouwen weinig
heil in.
Rondvaarten
„Initiatief is toe te juichen", is zijn
mening, „maar vrij recent hebben we
gemerkt: als de een wat doet, gaat de
ander kapot." Zo ligt er nu bijvoor
beeld een verzoek om rondvaarten te
starten vanaf het Zee-aquarium,
maar daarover is het bestaande be
drijf (met de „Wilfort", van Van üe-
veren) op de ketUng gesprongen.
„Met de politieverordening is dat
niet tegen te houden", aldus de heer
Den Boer, „want het heeft te maken,
met het vaarwater. En over de Gre
velingen gaat de Rijksdienst Ussel-
meerpolders plus de voorlopige Raad
van de Grevelingen. Op zich kan de
gemeente zo'n vergunning niet wei
geren, maar ik zeg weer: het behoef
te-element moet meespelen."
Brouwersdam
Middenschouwen heeft trouwens
toch met een aantal instellingen te
maken als het om de Brouwersdam
gaat, want ook Rijkswaterstaat
heeft een stem in het kapittel omdat
de grond haar toebehoort. Er zijn
daar al enige voorzieningen: vaste
eetgelegenheden en mobiele frites-
en viswagens. Maar aan de andere
kant van de sluis, op het grondgebied
van Goeree, is nog niets geregeld.
Je zou kunnen zeggen dat daar een
soort „wilde handel" plaatsvindt
door ondernemers tot uit de randstad
toe. Bovendien staan voor de Kabbe-
laarsbank grote rekreatieve ontwik
kelingen te wachten en ook die zullen
hun weerslag op Scharendijke heb
ben, verwacht burgemeester Den
Boer. Daarbij komt nog een toeloop
van rekreanten vanuit de Westhoek
in drukke periodes. Dus zonder dat
de Brouwersdam wordt gepromoot
kan er so wie so al een forse drukte
worden verwacht in het zomersei
zoen.
Overloopterrein
ln '84 zal.die voorlopig w eer w or
den opgevangen dóór het instellen
van een overloopterrein bij camping
Duin en Strand dot in '83 goed funk-
t ioneerde. De heer Den Boer bena
drukt echter dat daarvoor slechts een
tijdelijke vergunning wordt uitgege
ven, terwijl hem bovendien de loka-
tie (langs een drukke weg) niet zo
aanspreekt. Volgend jaar zal hel ech
ter nog wel worden gebruikt, daarna
hoopt men met plan „De Bout" een
definitieve oplossing te hebben ge
vonden.
Het komt er dus op neer, dat Mid
denschouwen de voorzieningen die
zij heeft in stand wil houden, dat eni
ge uitbreiding noodzakelijk wordt
geacht, maar dat terdege rekening
wordt gehouden met de bestaande
opvattingen over kleinschaligheid.
„Geen pretsituatie als in Renessc",
aldus burgemeester Den Boer, die
overigens van de provincie ook een
gematigd optreden verwacht. Zeker
nu er ook van andere kanten, zoals
natuur- en milieuverenigin;.;n, al pro
test tegen dit „groeimodel" van de
Grontmij is gekomen.
Vol is vol
De wijze waarop de studie van de
Grontmij in de publiciteit kwam,
zonder vooroverleg met de gemeente,
wekte in Middenschouwen op zijn
minst enige verwondering. „Maar
ook zorg", aldus de heer Den Boer.
„We behoren tot de kategorie „Zit al
vol". Moet het nog voller?"
HAAMSTEDE Z1ERIKZEE - Een middelbare
schoolopleiding volgen in Zierikzee, terwijl je in
Haamstede woont, was in de jaren twintig niet een
voudig. Althans, wat de verbindingen betreft. De
18-jarige H.B.S.-leerling Bert Blom uit Haamstede
vond echter een prima oplossing. Hij reed van sep
tember 1927 tot augustus 1928 iedere schooldag als
buschauffeur naar Zierikzee. Voor die tijd een feno
meen, tegenwoordig een onmogelijkheid.
Bert parkeerde dan de T-Ford bus van zijn oom Leen Blom uit
Haamstede op het plein van hotel café restaurant Juliana aan de Lange
Nobelstraat. Hij liep dan braaf naar de Hogere Burgerschool aan de
Manhuisstraat, waar hij om kwart voor negen moest zijn. Om kwart
voor vier 's middags reed hij dan weer met zijn medeleerlingen en ande
re passagiers richting Haamstede.
De Chevrolet autobus ..Witte van Haemstede" die Van Oeveren van L.
M. Blom overnam. De foto werd genomen rond 1939 met op de voor
grond chauffeur Nico Mol.
Oom M. BLom Wz. was automo
biel dealer van het merk Over
land te Haamstede, (later Willy's
Overland). Omstreeks 1923 kocht
hij zijn tweede T-Ford autobus,
waarmee hij de verbinding
Haamstede-Zierikzee v.v. onder
hield. Later zelfs vier maal per
dag. Eén bus reed Haamstede-
Zierikzee direkt over de Zuidelij
ke Zeedijk, de ander ging via Re-
nesse, Noordwelle, Serooskerke
en Moriaanshoofd naar de „Koe-
kestad". De heer C. H. van Oeve
ren kwam aanvankelijk met zijn
bussen niet verder dan Ellemeet,
totdat hij in 1939 de concessie van
Blom kocht met één autobus de
„Witte van Haemstede", een bus
die overigens de oorlog overleefde
en later als postbus fungeerde.
Op het matje
Op een junidag in 1928 gebeurde
het dat de H.B.S.-leraar Bouterse
zijn leerling Bert achter het stuur
van een rijdende autobus signa
leerde. De direkteur Dr. H. de
Noo kwam dit ook ter ore en riep
Bert meteen op het matje. Stude
ren en chauffeuren kon volgens
hem niet samengaan, dat autobus-
besturen moest onmiddellijk af
gelopen zijn.
Maar vader Adriaan Blom, ge
meenteontvanger en kassier van
de Boerenleenbank en ook chauf
feur, schreef direkt een brief aan
de direkteur met de mededeling
dat Bert voor slechts nog één
maand, niet zou stoppen met het
heen en weer rijden tussen
Haamstede en Zierikzee. Daar
stond hij op.
En zo gebeurde het dat Bert tot
zijn eindexamen in juli 1928, dat
overigens suksesvol verliep, iede
re schooldag 's ochtends om half
acht uit Haamstede vertrok om
een uur later op school te verschij
nen.
Bert Blom achter het stuur van zijn T-Ford schoolbus op het plein van ..Juliana" te Zierikzee (achter de hui
dige Ford-garage aan de Lange Nobelstraat). In zijn eindexamenjaar was hij tevens buschauffeur op de lijn
Haamstede-Zierikzee v.v.
Bert kreeg zijn rijbewijs ge
woon op aanvraag bij het gemeen
tehuis, toen hij 18 jaar was gewor
den. Naar verdere kennis omtrent
sturen werd niet gevraagd, want
als je aanvraagde betekende dat,
dat je kon en durfde te rijden. Zo
ging dat in die dagen.
De tocht naar Zierikzee voerde
over kronkelige smalle dijken
met macadam wegen. Via Burgh,
over de Meeldijk naar Burghsluis,
langs de Plompetoren en het nu
verdwenen Schelphoek haventje.
Door de drie inlagen met de vogel
eilanden, langs de Heerenkect
kwam Zierikzee al in zicht. Men
bleef boven over de Zeedijk rij
den, langs Prommelsluis, Pikgat
en Kisters inlaag waar een klasge
noot, zoon van dijkbaas d'Ailly
werd opgepikt.
Durf
Door de Boerenweg arriveerde
de lijnbus dan om half negen in de
Lange Nobelstraat op het plein
achter de huidige Ford-garage.
Het vergde absoluut een zekere
durf en stuurmanskunst voor een
achttienjarige. Er was dikwijls
oponthoud door lekke banden op
de scherpe macadam wegen.
Behalve fietsen die voor dertig
cent op de imperiaal meemochten,
lagen er ook altijd twee verschil
lende reservewielen, want voor
en achter waren de banden niet
gelijk.
Meestal was de bus goed bezet
met passagiers, die 1,50 voor een
retourtje betaalden en 15,- voor
een maand abonnement. Aanvan
kelijk was er achter de cahuffeur
een scheidingswand en had hel
passagiersgedeelte slechts een
portier aan de achterzijde. Later
werden twee portieren verplicht
en verdween het voorschot. Dit
kostte één zitplaats.
Comfortabel
Comfortabel waren de 15 zit
plaatsen niet. Het waren houten
banken met zeildoek overtrokken
en wat houtwol als vulling.
Luchtvering lag nog ver in het
verschiet voor deze door vier cy
linders benzine-zijklep motoren
aangedreven vehikels.
Ze hadden behalve één achter
uit, slechts twee versnellingen
vooruit. Het sturen, schakelen en
remmen van deze echte old timer
bussen was echt geen kleinigheid.
Toch lukte het de toen 18-jarige
Bert Blom om zonder ongelukken
zijn carrière als buschauffeur te
beëindigen. Na de middelbare
school werkte hij bij de bloembol
lenfirma Van Wavercn, waarvoor
hij naar Engeland en tenslotte
drie jaar naar Frankrijk vertrok.
Bert. of ook H. J. A. Blom, werd
later de kassier, direkteur van de
Rabobank in Haamstede. Over
het „autobussen" van toen, bijna
zestig jaar geleden, wordt aan de
Beatrixstraat in Haamstede nog
wel eens verteld.
Wim de Vriezo
