BUURT- EN KLUBHUISWERK:
WAT IS HET NUT ERVAN?
14
ZIERIKZEE - Soup, Soap, Salvation: Soep, Zeep, Zaligheid. Deze be
grippen en deze volgorde introduceerde William Booth toen de ken
nismaking met de ellende in de Londense sloppen hem dreef tot de
oprichting van het Leger des Heils. Zijn uitgangspunt was: Geef de men
sen eerst te eten (soup), geef ze verzorging (zeep) en - indien ze dat willen -
ook de zaligheid (salvation).
,,Zo is het nog steeds", volgens Piet Dijkstra, luitenant van het Leger
des Heils-korps in Zierikzee. Er is geen sprake van koppelverkoop. Soup
en Soap worden ook zonder die Salvation verstrekt. „Soms kom je niet
verder dan het eerste, soms willen de mensen ook het tweede ontvangen
en in veel minder gevallen kom je ook toe aan het derde. Maar dat moe
ten de mensen dan wel zelf aangeven. Het is niet onze opzet de mensen
die zaligheid op te dringen. Het gaat in de eerste plaats om het helpen",
aldus de luitenant.
Het is een passage uit een gesprek, dat we met hem en met buurt- en
klubhuisleider Rudi Prager hadden over de vele aktiviteiten in „De
Lichtboei", het Leger des Heils gebouw in de Poststraat. Leger des Heils
en buurt- en klubhuiswerk De Lichtboei worden soms wellicht te veel in
één adem genoemd. Natuurlijk vormt het buurt- en klubhuiswerk een be
langrijke pijler van het korpswerk in Zierikzee maar te vaak wordt daar
door ten onrechte de gedachte gewekt, dat alle aktiviteiten in „De Licht
boei" een etiket van „zieltjes winnen" opgeplakt hebben gekregen.
Toen het gemeentebestuur van Zierikzee in september 1953 het Leger
des Heils verzocht een gedeelte van haar gebouw in te richten als logies-
gelegenheid voor de dijkwerkers, betekende dat het begin van het buurt
en klubhuiswerk, dat in dertig jaar tijd is uitgegroeid tot een gevarieerd
net van aktiviteiten. Spontaan werd in de loop der jaren ingesprongen op
behoeften in de samenleving, spontaan werden peuterspeelzalen en kur-
sussen opgezet, omdat daar een bijdrage mee werd geleverd aan de be
wustwording en de onplooiing van de mensen. Spontaan, omdat dit soort
werk nauw verbonden is met de doelstelling van het Leger des Heils. Het
hoofdbestuur was dan ook altijd bereid geld beschikbaar te stellen voor
die aktiviteiten in Zierikzee. Die bereidheid is er nog, maar.... ook het
hoofdbestuur wordt gekonfronteerd met bezuinigingen en vraagt zich in
middels af in hoeverre hier ook een taak ligt voor de gemeente Zierikzee.
De inhoudelijke diskussie over het buurt- en klubhuiswerk en over het
belang dat men daar wel of niet aan hecht, lijkt binnen de gemeente ein
delijk op gang te komen. Bestaat de bereidheid er van gemeentewege - in
dien noodzakelijk - meer geld voor beschikbaar te stellen, of wordt het
Leger des Heils straks alleen maar verweten, dat in het verleden te spon
taan allerlei zaken werden opgepakt.
Wordt vanuit de politieke hoek waar dat verwacht kan worden, geke
ken naar de sociale effekten van het buurt- en klubhuiswerk of staat men
in die hoek juist skeptisch tegenover dat Leger des Heils-etiket? Wellicht
zal in de toekomst blijken hoe de vroede „vaderen" over het buurt- en
klubhuiswerk denken. In „De Lichtboei" wacht men allang op duidelij
ke uitspraken.
ZIERIKZEE - „Bij het binnenkomen, hangen ze
hun achternaam aan de kapstok en met elkaar ko
men ze tijdens de kursus tot ontplooiing", zegt Mar-
ja de Lange, docente van de schilderkursus in „De
Lichtboei". Ze heeft zich er weieens over verbaasd,
dat een zeer gemêleerd gezelschap als haar kur-
sisten zo eensgezind met deze hobby bezig kan zijn.
Je bekwamen in een bepaalde hobby is vaak de be
langrijkste drijfveer voor het volgen van een kur
sus, maar van groot belang zijn in vele gevallen ook
de neveneffekten: meer zelfvertrouwen, kontakten
met andere mensen, afleiding van kleine of grote
problemen. Het verhaal behoeft niet toegespitst te
worden op de schilderkursus, het geldt onge
twijfeld ook voor de deelnemers aan het kantklos
sen, pottenbakken, breien, volksdansen, weven en
zovoort, enzovoort, want er gebeurt veel in „De
Lichtboei".
Nel maakte een moeilijke periode
door: na het overlijden van haar
schoonmoeder, die ze gedurende vier
maanden mede had verzorgd, kreeg
ze last van depressieve buien. „Je
kunt het je nauwelijks voorstellen,
maar ik kon gewoon niet meer. Ik
was doodmoe, kreeg hartklachten,
kon niet slapen en werd zelfs agres
sief", zegt ze er zelf over. Na een half
jaar tobben, had ze het gevoel in elk
geval iets te moeten ondernemen ze
besloot „De Lichtboei" binnen te
stappen. Dat lijkt haar goed te heb
ben gedaan. Ze hield altijd al van te
kenen, maar bracht die hobby nooit
echt in de praktijk. Nu leert ze aller
lei technieken en geniet met volle
teugen van deze kursusochtend.
„M'n persoonlijke problemen zijn
ook veel meer op de achtergrond ge
raakt nu ik iets heb om me op te kon-
centreren"..
Egoïstisch?
Het klinkt verontschuldigend als
ze zegt, dat ze niet egoïstisch wil zijn
door een stukje eigen bezigheid te
hebben. „De kinderen worden al wat
groter en als die huishoudelijke taak
voor een groot deel wegvalt, moet je
toch ook ergens mee bezig kunnen
zijn".
Ook Marjo gebruikt het woord
„egoïsme". „Ik heb nu nog zoveel an
dere dingen te doen, maar als de kin
deren straks groter zijn, wil ik niet in
een gat vallen". Schilderen is altijd
één van haar wensen geweest. De
stap naar de kunstakademie durfde
ze destijds niet aan, maar binnenin
bleef het verlangen om haar waarne
mingen en gevoelens zo goed moge
lijk vast te leggen. Het volgen van de
schilderkursus was voor haar per
soonlijk het nemen van een drempel;
het binnenstappen bij „De
Lichtboei" niet. Ze heeft de ervaring
daar bezig te zijn met mensen, die el
kaar gevoelens begrijpen.
Bas was zijn levenlang technisch
bezig en had zich eigenlijk nooit eni
ge vorm van kreatieve ontplooiing
gepermitteerd. Door enkele maat
schappelijke problemen dreigde hij
geestelijk behoorlijk in de knel te ko
men. Via de pastorale hulpverlening
van het Leger des Heils werd hij at
tent gemaakt op de schilderkursus.
Hij besloot de stap te wagen en
konstateert lyrisch, maar eerlijk:
„Het heeft m'n leven veranderd,
want al heel gauw bleek dat ik het in
m'n vingers had". Zijn problemen
zijn niet echtvt^Lw^nen, maar hij
heeft dej^i^BflTL^jbeter afstand
iC(i. Met verf en
kunnen worden. Dat zou te betreuren
zijn, want in „De Lichtboei" wil men
het buurt- en klubhuiswerk juist
voor iedereen toegankelijk houden.
Maar ook bij het Leger des
Heils groeien de bomen niet meer tot
in de hemel en de tekorten worden
aanzienlijk. Het hoofdbestuur hief
de waarschuwende vinger en gaf te
kennen echt niet tot in het oneindige
het financiële gat te kunnen dichten.
Het korps in Zierikzee richtte zich
tot de gemeente om te vragen of van
die zijde verdere financiële tege
moetkoming was te verwachten. Tot
nu toe wordt een jaarlijkse gemaxi
maliseerde bijdrage verstrekt voor
het buurt- en klubhuiswerk met inge
bouwd peuterwerk. Volgens Rudi
Prager kan met die 145.000,— niet
meer worden gefinancierd dan het
gebouw en één betaalde kracht, „aan
aktiviteiten kom je dan niet toe".
„Het zal de gemeente een worst
zijn hoe we met dat bedrag rond moe
ten komen", liet hij onlangs een beet-
van t
Luitenant Piet Dijkstra.
verve legt hij zich toe op een fraai
Bijbels tafreel en geeft er een enthou
siaste uiteenzetting over.
Karin kwam in 1977 in Zierikzee
wonen. Schilderen en tekenen had ze
altijd graag gedaan, maar het bleef
bij een sluimerende hobby. Totdat ze
een schilderkist kreeg en besloot een
kursus te gaan volgen.
Ze koos die in „De Lichtboei", om
dat die kursus dichtbij was, niet
duur was in vergelijking met bij
voorbeeld schriftelijke kursussen en
omdat ze er ook wat nadere kontak
ten zou kunnen leggen met mensen in
Zierikzee. Het gebouw in de
Poststraat kende ze reeds, want haar
dochtertje ging er naar de peu
terspeelzaal. „Je stapt hier gemakke
lijk naar binnen en de kursussen
worden opgezet zonder kommerciële
achtergrond, dat trok me ook wel
aan", aldus Karin.
Volgens haar kun je hier gerust in
je eentje binnen stappen, want je
wordt zo opgenomen in de klub. Bo
vendien moedigt de wijze van lesge
ven volgens haar aan tot het leggen
van kontakten. Ze volgt nu reeds
vier jaar deze kursus en heeft zodoen
de heel wat meer zelfvertrouwen ge
kregen in het uitoefenen van haar
hobby. Ze is veelvuldiger ten
toonstellingen en exposities gaan be
zoeken en ervaart steeds bewuster
om zich heen te kijken; vooral in de
natuur laat ze veel meer dingen op
zich inwerken.
Voor iedereen
Volgens de bovenomschreven deel
nemers zou verhoging van de kursus-
gelden voor sommigen een probleem
Klub- en buurthuis leid er Rudi Pra
ger.
je boos weten tijdens een vergade
ring van de welzijnskommissie. Rudi
voelde er op dat moment niets voor
om direkt te laten weten, dat het
hoofdbestuur zich wederom had la
ten overtuigen van het belang van
buurt- en klubhuiswerk in Zierikzee
en voor 1984 toch met een bijdrage
van 87.000,— over de brug zou ko
men.
Het was een poging zijnerzijds om
op gemeentelijk niveau eens wat be-
leidsuitpraken los te krijgen. Een
houding, die je je in Zierikzee
meestal niet ongestraft kunt permit
teren. De liberale fraktie in de raad
gaf reeds te kennen, „geweldig veel
moeite te hebben met dit verstopper
tje spelen door het Leger des Heils".
„Buurt- en klubhuiswerk behoort
altijd tot de zachte sektor", zegt Rudi
en hij wijst erop, dat het nut van dit
werk vaak moeilijk aantoonbaar is.
Een harde achterban van leden ont
breekt. Kursisten zijn meestal
slechts tijdelijk bij de aktiviteiten
betrokken en schreeuwen hun indivi
duele ervaringen niet van de daken.
Hoewel de meeste kursussen in „De
Lichtboei" bomvol zitten, gaat het
niet in de eerste plaats om de kwanti
teit, maar veel meer om de kwaliteit,
met andere woorden: of er wordt in
gespeeld op een behoefte in de sa
menleving én of mensen door het vol
gen van een kursus tot ontplooiing
komen, kontakten weten te leggen en
problemen vaak wat beter aan kun
nen.
Anderzijds is het natuurlijk geen
„must", dat je sociale of wat dan ook
voor moeilijkheden hebt om mee te
kunnen doen aan een aktiviteit in
„De Lichtboei". Meestal is het en
thousiasme voor een bepaalde hobby
de belangrijkste drijfveer om voor
een kursus in te schrijven maar de
gunstige neveneffekten zijn wel
mooi meegenomen.
Uniek
In Zierikzee doet zich de vrij unie
ke situatie voor dat het klub- en
buurthuiswerk professioneel is opge
zet met betaalde krachten (Rudi Pra
ger en Thea Verkerke). De beslissing
daartoe werd enkele jaren geleden
genomen toen het werk te veel werd
voor het luitenantsechtpaar, dat
reeds de handen vol had met het
pastorale werk. Verder vergt buurt
en klubhuiswerk nogal wat specia
listische kennis en speelde de konti-
nuïteit een belangrijke rol bij de ar
gumentatie een aparte leiding aan te
stellen.
In eerste instantie wordt uitgegaan
van aktiviteiten voor minder draag-
krachtigen. De kosten mogen eigen
lijk geen belemmering vormen voor
deelname. Het zou immers een in
breuk op de doelstellingen beteke
nen als het buurt- en klubhuiswerk
voor bepaalde bevolkingsgroepen te
duur en dus ontoegankelijk zou wor
den.
De koppeling buurt- en klubhuis
werk Leger des Heils kan, zoals ge
zegd, beter niet te nadrukkelijk wor
den gelegd. In „De Lichtboei" kun je
bijvoorbeeld gewoon leren kantklos
sen, en daar wordt dan echt geen hal-
léluja bij gezongen. Anderzijds loopt
die lijn naar het Leger des Heils er
natuurlijk wel: Indien gewenst is die
pastorale hulp wel aanwezig, hoewel
pastorale hulp misschien veel te
zwaar klinkt. De luitenant is er voor
al ook voor dat rustige gesprek waar
iemand misschien zo'n behoefte aan
kan hebben.
Zo maar een eenmalig gesprek als
je even over je moeilijkheden of zor
gen wilt praten. Indien gewenst, dat
is een belangrijke voorwaarde, de
mensen moeten het zelf aangeven.
Van belang is daarbij wel, dat de sig
nalen daartoe worden opgevangen,
dat de docent(e) weet wat haar hem
te doen staat als een kursist duide
lijk aangeeft wat meer in „De Licht
boei" te verwachten dan een uurtje
hobby-uitoefening.
Van de docenten wordt dan ook
verlangd, dat ze de Leger des Heils
doelstellingen ondertekenen, daarbij
uiteraard wel volledige ruimte la
tend voor eigen geloofsovertuiging
en levenswijze. Medemenselijkheid
is immers de spil voor dit werk en
dat zullen alle betrokkenen, zowel
betaalde als vrijwillige krachten
voor ogen moeten houden, wil één en
ander goed funktioneren.
Luitenant Dijkstra is gelukkig met
het buurt- en klubhuis. Het geeft vol
gens hem vele mogelijkheden men
sen te helpen. Een advies of een door
verwijzing kan mensen vaak op weg
helpen. Zijn ervaring leerde, dat So
ciale Diensten en instellingen voor
maatschappelijke dienstverlening
voor velen nog hoge drempels heb
ben. In een gebouw als „De Licht
boei" blijkt men gemakkelijker bin
nen te lopen.
Noodopvang
Een logisch gevolg daarvan was
het opzetten van de noodopvang nu
twee jaar geleden: Onderdak voor
die man, die in staat is zijn woning
kort en klein te slaan omdat die
voortdurend werkloosheid hem de
(vervolg pag. 15)
